มิลินทปัญหา

อุปมากถาปัญหา บทมาติกา สมเด็จพระเจ้ามิลินท์ปิ่นกษัตริย์มหาศาลจึงมีพระราชโองการถามพระนาคเสนสืบต่อไปว่า ภนฺเต นาคเสน ข้าแต่พระนาคเสนพระผู้เป็นเจ้าผู้มีปรีชาญาณ พระภิกษุซึ่งท่านสำเร็จพระ อรหัตนั้น กตีหงฺเคหิ ประกอบด้วยองค์กี่ประการ พระนาคเสนจึงวิสัชนาว่า มหาราช ขอถวายพระพรบพิตรพระราชสมภาร อันว่า ลักษณะพระโยคาวจรเจ้าจะกระทำให้แจ้งซึ่งพระอรหัตนั้น พึงถือเอาองค์อัน ๑ แห่งลาซึ่งมี เสียงอันพิลึก ลำดับนั้นพึงถือเอาองค์ ๕ แห่งไก่ และองค์อัน ๑ แห่งกระแต และองค์อัน ๑ แห่งแม่เสือเหลือง และองค์ ๒ แห่งพ่อเสือเหลือง และองค์ ๕ แห่งเต่า และองค์อัน ๑ แห่งปี่ และองค์อัน ๑ แห่งแหล่งปืน และองค์ ๒ แห่งกา และองค์ ๒ แห่งวานร นี้เป็นวรรคที่ ๑ ประการหนึ่ง พระโยคาวจรเจ้านั้น พึงถือเอาองค์แห่งน้ำเต้าอันประการ ๑ และองค์ แห่งประทุมชาติมี ๓ ประการ และองค์แห่งพืชมี ๒ ประการ และองค์แห่งไม้ขานางมีประการ ๑ และองค์แห่งนาวามี ๓ ประการ และองค์แห่งนาวาที่ติดโสโครกอยู่ ๒ ประการ และองค์แห่ง เสากระโดงมีประการ ๑ และองค์แห้งล้าต้าต้นหนมี ๓ ประการ และองค์แห่งคนทำการงานมี ประการ ๑ และองค์แห่งมหาสมุทรมี ๕ ประการ นี้เป็นวรรคที่ ๒ ประการหนึ่ง พระโยคาวจรเจ้านั้น ถึงถือเอาองค์แห่งแผ่นดิน ๕ ประการ องค์แห่งน้ำ ๕ ประการ องค์แห่งเพลิง ๕ ประการ องค์แห่งลม ๕ ประการ องค์แห่งภูเขา ๕ ประการ องค์ แห่งอากาศ ๕ ประการ องค์แห่งพระจันทร์ ๕ ประการ องค์แห่งพระอาทิตย์ ๗ ประการ องค์ แห่งพระอินทร์ ๓ ประการ องค์แห่งพระเจ้าจักรพรรดิ ๔ ประการ นี้เป็นวรรคที่ ๓ ประการหนึ่ง พระโยคาวจรเจ้านั้น พึงถือเอาองค์แห่งปลวกประกร ๑ องค์แห่งแมว ๒ ประการ องค์แห่งหนูประการ ๑ องค์แห่งแมงป่องประการ ๑ องค์แห่งพังพอนประการ ๑ องค์ แห่งสุนัขจิ้งจอก ๒ ประการ องค์แห่งเนื้อ ๓ ประการ องค์แห่งโค ๔ ประการ องค์แห่งสุกรเถื่อน ๒ ประการ องค์แห่งช้าง ๕ ประการ นี้เป็นวรรคที่ ๔ ประการหนึ่ง พระโยคาวจรเจ้านั้น พึงถือเอาองค์แห่งราชสีห์ ๗ องค์แห่งนกจากพราก ๓ องค์แห่งนกเงือก ๒ องค์แห่งนกกกระจอก ๑ องค์แห่งนกเค้า ๒ องค์แห่งตะขาบ ๑ องค์ แห่งค้างคาว ๒ องค์แห่งปลิง ๑ องค์แห่งงูสามัญ ๓ องค์แห่งงูเหลือม ๑ นี้เป็นวรรคที่ ๕ ประการหนึ่ง พระโยคาวจรเจ้านั้น พึงถือเอาองค์แห่งแมงมุมอยู่ริมทาง ๑ องค์แห่ง ทารกที่ดูดนมมารดา ๑ องค์แห่งเต่าเหลือง ๑ องค์แห่งป่า ๕ องค์แห่งต้นไม้ ๓ องค์แห่งเมฆ ๕ องค์แห่งแก้วมณี ๓ องค์แห่งพรานเนื้อ ๔ องค์แห่งพรายเบ็ด ๒ องค์แห่งช่างถาก ๑ นี้เป็น วรรคที่ ๖ ประการหนึ่ง พระโยคาวจรเจ้านั้น พึงถือเอาองค์แห่งหม้อ ๑ องค์แห่งกาลักน้ำ ๒ องค์แห่งฉัตร ๓ องค์แห่งนา ๓ องค์แห่งยาดับพิษงู ๒ องค์แห่งโภชนะ ๓ องค์แห่งนายขมังธนู ๔ องค์แห่งพระราชา ๔ องค์แห่งนายประตู ๒ องค์แห่งหินบด ๑ นี้เป็นวรรคที่ ๗ ประการหนึ่ง พระโยคาวจรเจ้านั้น พึงถือเอาองค์แห่งประทีป ๒ องค์แห่งนกยูง ๒ องค์แห่งโคอุสุภราช ๒ องค์แห่งม้า ๒ องค์แห่งบ่อน้ำ ๒ องค์แห่งเขื่อน ๒ องค์แห่งคันชั่ง ๒ องค์แห่งพระขรรค์ ๒ องค์แห่งชาวประมง ๒ องค์แห่งกู้หนี้ ๑ นี้เป็นวรรคที่ ๘ ประการหนึ่ง พระโยคาวจรเจ้านั้น พึงถือเอาองค์แห่งคนอันเป็นพยาธิ ๒ องค์แห่ง หนทาง ๒ องค์แห่งแม่น้ำ ๒ องค์แห่งมหรสพ ๑ องค์แห่งบาตร ๓ องค์แห่งของเสวย ๑ องค์ แห่งโจร ๓ องค์แห่งเหยี่ยวนกเขา ๑ องค์แห่งสุนัข ๑ องค์แห่งคนรักษาโรค ๓ องค์แห่งหญิง มีครรภ์ ๒ นี้เป็นวรรคที่ ๙ ประการหนึ่ง พระโยคาวจรเจ้านั้น พึงถือเอาองค์แห่งนกจามรี ๑ องค์แห่งนกกระต้อย ตีวิด ๒ องค์แห่งนกพิราบ ๒ องค์แห่งนกตาข้างเดียว ๒ องค์แห่งคนไถนา ๓ องค์แห่งสุนัข จิ้งจอกชาติชัมพุกะ ๑ องค์แห่งผ้ากรองด่าง ๒ องค์แห่งทัพพี ๑ องค์แห่งคนใช้หนี้แล้ว ๓ องค์ แห่งอวิจีนิกะ ๑ นี้เป็นวรรคที่ ๑๐ ประการหนึ่ง พระโยคาวจรเจ้านั้น พึงถึงเอาองค์แห่งนายสารถี ๒ องค์แห่งช่างหูก ๑ องค์แห่งมัตถยิกะ ๑ องค์แห่งโภชกะ ๒ องค์แห่งช่างชุน ๑ องค์แห่งนายเรือ ๑ องค์แห่งแมลงภู่ ๒ นี้เป็นวรรคที่ ๑๑ จบบทมาติกาคือแม่บทแต่เพียงนี้

เนื้อความมิลินทปัญหา หน้าที่ ๕๐๘ - ๕๐๙. http://84000.org/tipitaka/milin/milin.php?i=184 สารบัญมิลินทปัญหา http://84000.org/tipitaka/milin/milin.php?i=0#item_184