ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 10 : PALI ROMAN Ma.A. (papa–ca.4)

                      5. Culakammavibhangasuttavannana
      [289] Evamme sutanti culakammavibhangasuttam. Tattha subhoti so kira
dassaniyo ahosi pasadiko tenassa angasubhataya subhotveva namam akamsu.
Manavoti pana tam tarunakale voharimsu, so mahallakakalepi teneva
voharena vohariyati. Todeyyaputtoti todeyyassa nama pasenadiranno
purohitabrahmanassa putto. So kira savatthiya avidure tudigamo nama
atthi, tassa adhipatitta todeyyoti sankham gato. Mahadhano pana hoti
sattasitikotivibhavo paramamacchari, "dadato bhoganam aparikkhayo nama natthi"ti
cintetva kassaci kinci na deti. Vuttampi cetam:-
            "anjananam khayam disva     vammikananca sancayam
             madhunanca samaharam       pandito gharamavase"ti.
@Footnote: 1 Si., ka. devaputtassa

--------------------------------------------------------------------------------------------- page180.

Evam adanameva sikkhapesi. Dhuravihare vasato sammasambuddhassa yaguulunkamattam va bhattakatacchumattam va adatva dhanalobhena kalam katva tasmimyeva ghare sunakho hutva nibbatto. Subho tam sunakham ativiya piyayati, attano bhunjanakabhattamyeva bhojeti, ukkhipitva varasayane sayapesi. Atha bhagava ekadivasam paccusasamaye lokam volokento tam sunakham disva "todeyyabrahmano dhanalobhena attanova ghare sunakho hutva nibbatto, ajja mayi subhassa gharam gate mam disva sunakho bhukkaram karissati, athassaham ekam vacanam vakkhami, so `janati mam samano gotamo'ti gantva uddhanatthane 1- nipajjissati. Tatonidanam subhassa maya saddhim eko kathasallapo bhavissati, so dhammam sutva saranesu patitthahissati, sunakho pana kalam katva niraye nibbattissati"ti imam manavassa saranesu patitthanabhavam natva bhagava tam divasam sarirapatijagganam katva ekatova gamam pavisitva nikkhante manave tam gharam pindaya pavisi. Sunakho bhagavantam disva bhukkaram karonto bhagavato samipam gato, tato nam bhagava etadavoca "todeyya tvam pubbepi mam bho bhoti paribhavitva sunakho jato, idanipi bhukkaram katva avicim gamissasi"ti. Sunakho tam sutva "janati mam samano gotamo"ti vippatisari hutva givam onametva uddhanantare 2- charikayam nipanno. Manussa ukkhipitva varasayane sayapetum nasakkhimsu. Subho agantva "kenayam sunakho sayana oropito"ti aha. Manussa na kenaciti vatva tam pavattim arocesum. Manavo sutva "mama pita brahmaloke nibbatto, todeyyo nama sunakho natthi. Samano pana gotamo pitaram sunakham karoti, yam kinci esa mukharulham bhasati"ti kujjhitva bhagavantam musavadena niggahetukamo viharam gantva tam pavattim pucchi. Bhagavapissa tatheva vatva avisamvadanattham aha "atthi pana te manava pitara anakkhatam dhanan"ti. Atthi bho gotama satasahassagghanika suvannamala satasahassagghanika suvannapaduka satasahassagghanika suvannapati satasahassanca @Footnote: 1 Si. uddhanadvare 2 Ma. uddhanatthane

--------------------------------------------------------------------------------------------- page181.

Kahapananti. Gaccha tam 1- sunakham appodakapayasam bhojapetva sayane aropetva isakam niddam okkantakale puccha, sabbante acikkhissati. Atha nam janenyasi "pita me eso"ti. Manavo "sace saccam bhavissati, dhanam lacchami, no ce, samanam gotamam musavadena nigganhissami"ti dvihipi karanehi 2- tuttho gantva tatha akasi. Sunakho "natomhi imina"ti roditva hum hunti karonto dhananidhanatthanam gantva padena pathavim khanitva sannam adasi, manavo dhanam gahetva "bhavapaticchannam nama evam sukhumam patisandhiantaram pakatam samanassa gotamassa, addha esa sabbannu"ti bhagavati pasannacitto cuddasapanhe abhisankhari. Angavijjapathako kiresa, tenassa etadahosi "idam dhammapannakaram gahetva samanam gotamam panhe pucchissami"ti. Dutiyagamanena yena bhagava tenupasankami, tena putthapanhe pana bhagava ekappahareneva te vissajjento kammassakatiadimaha. Tattha kammam etesam sakam attano bhandakanti kammassaka. Kammassa dayadati kammadayada, kammam etesam dayajjam bhandakanti attho. Kammam etesam yoni karananti kammayoni. Kammam etesam bandhuti kammabandhu, kammanatakati attho. Kammam etesam patissaranam patitthati kammapatisarana. Yadidam hinappanitatayati yam idam "tvam hino bhava, tvam panito, tvam appayuko bhava, tvam dighayuko .pe. Tvam duppanno bhava, tvam pannava"ti evam hinappanitataya vibhajanam, tam na anno koci karoti, kammameva evam satte vibhajatiti attho. Na manavo kathitassa attham sanjanasi, ghanadussapattenassa mukham bandhitva madhuram purato thapitam viya ahosi. Mananissito kiresa panditamani, attana samam na passati. 3- Athassa 4- "kim samano gotamo katheti, yamaham janami, tadeva kathetiti ayam mano ma ahosi"ti manabhanjanattham bhagava "aditova duppativijjham katva kathessami, tato `naham bho gotama janami, vittharena me pakatam @Footnote: 1 Ma. gaccha tvam 2 Ma. dvihakarehi 3 Si. attana samanupassati @4 tenassa (?)

--------------------------------------------------------------------------------------------- page182.

Katva kathetha'ti mam yacissati, athassaham yacitakale kathessami, evam cassa satthakam bhavissati"ti duppativijjham katva kathesi. Idani so attano appatividdhabhavam pakasento na kho ahantiadimaha. [290] Samattenati paripunnena. Samadinnenati gahitena paramatthena. Appayukasamvattanika esa manava patipada yadidam panatipatiti yam idam panatipatakammam, esa appayukasamvattanika patipadati. Katham panesa appayukatam karoti? cattari hi kammani upapilakam Upacchedakam janakam upatthambhakanti. Balavakammena hi nibbattam pavatte upapilakam agantva atthato evam vadati nama "sacaham pathamataram janeyyam, na te idha nibbattitum dadeyyam, catusuyeva tam apayesu nibbattapeyyam. Hotu, tvam yattha katthaci nibbatto, 1- aham upapilakakammam nama tam pilitva nirojam niyusam kasatam karissami"ti. Tato patthaya tam tadisam karoti. Kim karoti? parissayam upaneti, bhoge vinaseti. Tattha darakassa matukucchiyam nibbattakalato patthaya matu assado 2- va sukham va na hoti, matapitunam pilava uppajjati. Evam parissayam upaneti. Darakassa pana matukucchimhi nibbattakalato patthaya gehe bhoga udakam patva lonam viya rajadinam vasena nassanti, kumbhadohanadhenuyo khiram na denti, surata gona 3- canda honti, kana honti, khujja honti, gomandale rogo patati, dasadayo vacanam na karonti, vapitam sassam na jayati, gehagatam gehe, arannagatam aranne nassati, anupubbena ghasacchadanamattam dullabham hoti, gabbhapariharo na hoti, vijatakale matuthannam chijjati, darako pariharam alabhanto pilito nirojo niyuso kasato hoti idam upapilakakammam nama. Dighayukakammena pana nibbattassa upacchedakakammam agantva ayum chindati. Yatha hi puriso atthusabhagamanam katva saram khipeyya, tamanno dhanuto vimuttamattam muggarena paharitva tattheva pateyya, evam dighayukakammena @Footnote: 1 Ma. nibbattam, cha. nibbattam 2 Si. assaso 3 Ma. sudantagona

--------------------------------------------------------------------------------------------- page183.

Nibbattassa upacchedakakammam ayum chindati. Kim karoti? coranam 1- atavim paveseti, valamacchodakam otareti, annataram va pana saparissayatthanam upaneti, idam upacchedakakammam nama, "upaghatakan"tipi etasseva namam. Patisandhinibbattakam pana kammam janakakammam nama. Appabhogakuladisu nibbattassa bhogasampadadikaranena upatthambhakakammam upatthambhakakammam nama. Imesu catusu purimani dve akusalaneva, janakam kusalampi akusalampi, upatthambhakam kusalameva. Tattha panatipatakammam upacchedakakammena appayukasamvattanikam hoti. Panatipatina va katam kusalakammam ularam na hoti, dighayukam patisandhim janetum na sakkoti. Evam panatipato appayukasamvattaniko hoti. Patisandhimeva va niyametva appayukam karoti, sannitthanacetanaya va niraye nibbattati, pubbaparacetanahi vuttanayena appayuko hoti. Dighayukasamvattanika esa manava patipadati ettha parittakammenapi nibbattam pavatte etam panatipata viratikammam agantva atthato evam vadati nama "sacaham pathamataram janeyyum, na te idha nibbattitum dadeyyum, devalokeyeva tam nibbattapeyyam. Hotu, tvam yattha katthaci nibbatto aham upatthambhakakammam nama thambham te karissami"ti upatthambham karoti, kim karoti? parissayam naseti, bhoge uppadeti. Tattha darakassa matukucchiyam nibbattakalato patthaya matapitunam sukhameva satameva hoti. Yepi pakatiya manussamanussaparissaya 2- honti, te sabbe apagacchanti. Evam parissayam naseti. Darakassa pana matukucchimhi nibbattakalato patthaya gehe bhoganam pamanam na hoti, nidhikumbhiyo puratopi pacchatopi geham pavattamana pavisanti. Matapitaro parehi thapitadhanassapi sammukhibhavam gacchanti. Dhenuyo bahukhira honti, gona sukhasila honti, vappatthane sassani sampajjanti, vaddhiya va sampayuttam, tavakalikam va dinnam dhanam acodita sayameva aharitva denti, dasadayo suvaca honti, @Footnote: 1 Si. coratavim 2 Si. manussanam parissaya, Ma. manussanam manussaparissaya

--------------------------------------------------------------------------------------------- page184.

Kammanta na parihayanti, darako gabbhato patthaya pariharam labhati, komarikavejja sannipatitava honti. Gahapatikule jato setthitthanam, amaccakuladisu jato senapatitthanadini labhati. Evam bhoge uppadeti. So aparissayo sabhogo ciram jivatiti. Evam apanatipatakammam dighayukasamvattanikam hoti. Apanatipatina va katam annampi kusalam ularam hoti, dighayukapatisandhim janetum sakkoti, evampi dighayukasamvattanikam hoti. Patisandhimeva va niyametva dighayukam karoti. Sannitthanacetanaya va devaloke nibbattati, pubbaparacetanahi vuttanayena dighayuko hoti. Imina nayena sabbapanhavissajjanesu attho veditabbo. Vihethanakammadinipi hi pavatte agantva atthato tatheva vadamanani viya upapilanena nibbhogatam apadetva patijagganam alabhantassa roguppadanadihi va, vihethakadihi katassa kusalassa anularataya va, aditova patisandhiniyamanena va, vuttanayeneva pubbaparacetanavasena va bahvabadhatadini karonti, apanatipato viya ca avihethanadinipi appabadhatadiniti. [293] Ettha pana issamanakoti issasampayuttacitto. Upadussatiti issavaseneva upakkosanto dussati. Issam bandhatiti yavakalapam bandhanto viya yatha na nassati, evam bandhitva viya thapeti. Appesakkhoti apparivaro, rattim khitto viya saro na pannayati, ucchitthahattho nisiditva udakadayakampi na labhati. [294] Na data hotiti macchariyavasena na data hoti. Tena kammenati tena macchariyakammena. [295] Abhivadetabbanti abhivadanaraham buddham va paccekabuddham va ariyasavakam va. Paccutthatabbadisupi eseva nayo. Imasmim pana panhavissajjane upapilakaupatthambhakakammani na gahetabbani. Na hi pavatte nicakulinam va uccakulinam va sakka katum, patisandhimyeva pana niyametva nicakuliyam kammam nicakule nibbatteti, uccakuliyam kammam uccakule.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page185.

[296] Na paripucchita hotiti ettha pana aparipucchanena niraye na nibbattati. Aparipucchako pana "idam katabbam, idam na katabban"ti na janati, ajananto katabbam na karoti, akatabbam karoti. Tena niraye nibbattati, itaro sagge. Iti kho manava .pe. Yadidam hinappanitatayati sattha desanam yathanusandhim papesi. Sesam sabbattha uttanamevati. Papancasudaniya majjhimanikayatthakathaya culakammavibhangasuttavannana nitthita. Subhasuttantipi vuccati. ----------


             The Pali Atthakatha in Roman Book 10 page 179-185. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=10&A=4555&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=10&A=4555&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=14&i=579              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=14&A=7623              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=14&A=7484              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=14&A=7484              Contents of The Tipitaka Volume 14 http://84000.org/tipitaka/read/?index_14

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]