ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 26 : PALI ROMAN U.A. (paramatthadi.)

                         8. Sundarisuttavannana
    [38] Atthame sakkatotiadinam padanam attho hettha vannitoyeva.
Asahamanati na sahamana, usuyantati attho. Bhikkhusamghassa ca sakkaram
asahamanati sambandho.
    Sundariti tassa namam. Sa kira tasmim kale sabbaparibbajikasu abhirupa
dassaniya pasadika paramaya vannapokkharataya samannagata, teneva sa
"sundari"ti pannayittha. Sa ca anatitayobbana asannatasamacarava hoti,
tasma te sundariparibbajikam papakamme uyyojesum. Te hi annatitthiya
buddhuppadato patthaya sayam hatalabhasakkara hettha akkosasuttavannanayam
agatanayena bhagavato bhikkhusamghassa ca ularam aparimitam labhasakkaram pavattamanam
disva issapakata ekato hutva sammantayimsu:- mayam samanassa gotamassa

--------------------------------------------------------------------------------------------- page274.

Uppannakalato patthaya nattha hatalabhasakkara, na no koci atthibhavampi janati, kim nissaya nu kho loko samane gotame abhippasanno ularam sakkarasammanam upanetiti? tattheko aha "uccakulappasuto asambhinnaya mahasammatappaveniya jato"ti, aparo "abhijatiyam tassa anekani acchariyani patubhutani"ti, anno "kaladevilam vandapetum upanitassa pada parivattitva tassa jatasu patitthita"ti, aparo "vappamangalakale jambucchayaya sayapitassa vitikkantepi majjhanhike jambucchaya aparivattitva thita"ti. Anno "abhirupo dassaniyo pasadiko rupasampattiya"ti, aparo "jinnaturamatapabbajitasankhatanimitte disva samvegajato agaminam cakkavattirajjam pahaya pabbajito"ti evam aparimanakale sambhutam anannasadharanam bhagavato punnananasambharam ukkamsaparamippattam nirupamam sallekhappatipadam anuttaranca nanapahanasampadadibuddhanubhavam ajananta attana yathadittham yathasutam dharamanam tam tam bhagavato bahumanakaranam kittetva abahumanakaranam pariyesitva apassanta "kena nu kho karanena mayam samanassa gotamassa ayasam uppadetva labhasakkaram naseyyama"ti. Tesu eko tikhinamanti 1- evamaha "ambho imasmim sattaloke matugamasukhe asattasatta nama natthi, ayanca samano gotamo abhirupo devasamo taruno, attano samarupam matugamam labhitva sajjeyya. Athapi na sajjeyya, janassa pana sankiyo bhaveyya, handa mayam sundariparibbajikam tatha uyyojema, yatha samanassa gotamassa gotamassa ayaso pathaviyam patthareyya"ti. Tam sutva itare "idam sutthu taya cintitam, evam hi kate samano gotamo ayasakena upadduto sisam ukkhipitum asakkonto yena va tena va palayissati"ti sabbeva ekajjhasaya hutva tatha ayyojetum sundariya santikam @Footnote: 1 Si. tikhinamati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page275.

Agamamsu. Sa te disva "kim tumhe ekato agatattha"ti aha. Titthiya analapanta aramapariyante paticchannatthane nisidimsu. Sa tattha gantva punappunam alapanti pativacanam alabhitva kim tumhakam aparajjham, kasma me pativacanam na dethati. Tatha hi pana tvam amhe vihethiyamane ajjhupekkhasiti, ko tumhe vihethetiti. "kim pana tvam na passasi, samanam gotamam amhe vihethetva hatalabhasakkare katva vicarantan"ti vatva "tattha maya kim katabban"ti vutte "tenahi tvam abhikkhanam jetavanasamipam gantva mahajanassa evanca vadeyyasi"ti ahamsu. Sapi "sadhu"ti sampaticchi. Tena vuttam "annatitthiya paribbajaka bhagavato sakkaram asahamana"tiadi. Tattha ussahasiti sakkosi. Atthanti hitam kiccam va. Kyahanti kim aham. Yasma te titthiya tassa annatakapi samana pabbajjasambandhamattena sanganhitum nataka viya hutva "ussahasi tvam bhagini natinam attham katun"ti ahamsu. Tasma sapi migam valli viya pade lagga jivitampi me pariccattam natinam atthayati aha. Tenahiti "yasma tvam `jivitampi me tumhakam atthaya pariccattan'ti vadasi, tvanca pathamavaye thita abhirupa sobhaggappatta ca, tasma yatha tam nissaya samanassa gotamassa ayaso uppajjissati, tatha kareyyasi"ti vatva "abhikkhanam jetavanam gacchahi"ti uyyojesum. Sapi kho bala kakacadantapantiyam pupphavalikilam kilitukama viya, pabhinnamadam candahatthim sondaya paramasanti viya, nalatena maccum ganhanti viya titthiyanam vacanam sampaticchitva malagandhavilepanatambulamukhavasadini gahetva mahajanassa satthu dhammadesanam sutva nagaram pavisanakale jetavanabhimukhi gacchanti "kaham gacchasi"ti ca puttha

--------------------------------------------------------------------------------------------- page276.

"samanassa gotamassa santikam, aham hi tena saddhim ekagandhakutiyam vasami"ti vatva annatarasmim titthiyarame vasitva patova jetavanamaggam otaritva nagarabhimukhi agacchanti "kim sundari kaham gatasi"ti ca puttha "samanena gotamena saddhim ekagandhakutiyam vasitva tam kilesaratiya ramapetva agatamhi"ti vadati. Tena vuttam "evam ayyati kho sundari paribbajika tesam annatitthiyanam paribbajakanam patissutva abhikkhanam jetavanam agamasi"ti. Titthiya katipahassa accayena dhuttanam kahapane datva "gacchatha, sundaram maretva samanassa gotamassa gandhakutiya avidure malakacavarantare nikkhipitva etha"ti vadimsu. Te tatha akamsu. Tato titthiya "sundarim na passama"ti kolahalam katva ranno arocetva "kattha pana tumhe parisankatha"ti ranna vutta imesu divasesu vasati, tatthassa pavattim na janamati. "tenahi gacchatha, nam tattha vicinatha"ti ranna anunnata attano upatthake gahetva jetavanam gantva vicinanta viya hutva malakacavaram viyuhitva tassa sariram mancakam aropetva "samanassa gotamassa savaka `satthara katam papakammam paticchadessama'ti sundarim maretva malakacavarantare nikkhipimsu"ti ranno arocesum. Rajapi anupaparikkhitvava "tenahi gacchatha, nagaram ahindatha"ti aha. Te nagaravithisu "passatha samananam sakyaputtiyanam kamman"tiadini vadanta vicaritva puna ranno nivesanadvaram agamamsu. Raja sundariya sariram amakasusane attakam aropetva rakkhapesi. Savatthivasino thapetva ariyasavake yebhuyyena "passatha samananam sakyaputtiyanam kamman"tiadini vatva antonagare bahinagare ca bhikkhu akkosanta vicarimsu. Tena vuttam "yada te annimsu annatitthiya 1- paribbajaka `vodittha kho sundari'ti"adi. @Footnote: 1 cha.Ma. titthiya

--------------------------------------------------------------------------------------------- page277.

Tattha annimsuti janimsu. Voditthati byapadittha, jetavanam agacchanti ca gacchanti ca visesato dittha, bahulam ditthati attho. Parikkhakupeti dighikavate. Ya sa maharaja sundariti maharaja ya sa imasmim nagare rupasundarataya "sundari"ti pakata abhinnata paribbajika. Sa no na dissatiti sa amhakam cakkhu viya jivitam viya ca piyayitabba, idani na dissati. Yathanikkhittanti purise anapetva malakacavarantare attana yathathapitam. "yathanikhatan"tipi patho, pathaviyam nikhatappakaranti attho. Rathiyaya rathiyanti vithito vithim. Vithiti hi vinivijjhanakaraccha. Singhatakanti tikonaraccha. Alajjinoti na lajjino, papajigucchavirahitati 1- attho. Dussilati nissila. Papadhammati lamakasabhava nihinacaRa. Musavadinoti dussila samana "silavanto mayan"ti alikavaditaya musavadino. Abrahmacarinoti "methunapatisevitaya asetthacarino ime hi nama"ti hilenta vadanti. Dhammacarinoti kusaladhammacarino. Samacarinoti kayakammadisamacarino. Kalyanadhammati sundarasabhava, patijanissanti namati sambandho. Namasaddayogena hi ettha patijanissantiti anagatakalavacanam. Samannanti samanabhavo samitapapata. Brahmannanti setthabhavo bahitapapata. Kutoti kena karanena. Apagatati apeta paribhattha. Purisakiccanti methunapatisevanam sandhaya vadanti. Atha bhikkhu tam pavattim bhagavato arocesum. Sattha "tenahi bhikkhave tumhepi te manusse imaya gathaya paticodetha"ti vatva "abhutavadi"ti gathamaha. Tam sandhaya vuttam "atha kho sambahula .pe. Nihinakamma manuja paratthati tatatha neso bhikkhave saddo ciram bhavissatiti idam sattha tassa ayasassa nipphattim sabbannutananena janitva bhikkhu samassasento aha. @Footnote: 1 Si. papam ajigucchantati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page278.

Gathayam abhutavaditi parassa dosam adisvava musavadam katva abhutena atacchena param abbhacikkhanto. Yo vapi katvati yo va pana papakammam katva "naham etam karomi"ti aha. Pecca sama bhavantiti te ubhopi jana ito paralokam gantva nirayupagamanena gatiya sama bhavanti. Gatiyeva hi nesam paricchinna, ayu pana aparicchinnam. 1- Bahukam hi papam katva ciram niraye pacati, parittakam katva appamattakameva kalam pacati. Yasma pana nesam ubhinnampi lamakameva kammam, tena vuttam nihinakamma manuja paratthati. "parattha"ti pana padassa purato "pecca"ti padena sambandho, pecca parattha ito gantva te nihinakamma paraloke sama bhavantiti attho. Pariyapunitvati uggahetva. Akarakati aparadhassa na karaka. Nayimehi katanti evam kira nesam ahosi:- imehi samanehi sakyaputtiyehi addha tam papakammam na katam, yam annatitthiya ugghosetva sakalanagaram ahindimsu, yasma ime amhesu evam asabbhahi pharusahi vacahi abbhacikkhantesupi na kinci vikaram dassenti, khantisoraccanca na vijahanti, kevalampana "abhutavadi nirayam upeti"ti dhammayeva vadanta sapantiyeva, ime samana sakyaputtiya amhe anupadharetva abbhacikkhante sapanti, sapatham karonta viya 2- vadantiti. Atha va "yo vapi katva `na karomi'ti caha"ti vadanta sapanti, attano akarakabhavam bodhetum amhakam sapatham karonti imeti attho. Tesam hi manussanam bhagavata bhasitagathaya savanasamannatarameva buddhanubhavena sarajjam okkami, samvego uppajji "nayidam amhehi paccakkhato dittham, sutam nama tathapi hoti, annathapi hoti, ete ca annatitthiya @Footnote: 1 cha.Ma. ayu pana aparicchinna 2 Si.,ka. sapam denta

--------------------------------------------------------------------------------------------- page279.

Imesam anatthakama ahitakama, tasma te saddhaya nayidam amhehi vattabbam, dujjana hi samana"ti. Te tato patthaya tato oramimsu. Rajapi yehi sundari marita, tesam jananattham purise anapesi. Atha te dhutta tehi kahapanehi suram pivanta annamannam kalaham karimsu. Tesu hi eko ekam aha "tvam sundarim ekappaharena maretva malakacavarantare khipitva tato laddhakahapanehi suram pivasi, hotu hotu"ti. Rajapurisa tam sutva te dhutte gahetva ranno dassesum. Raja "tumhehi sa marita"ti te dhutte pucchi. Ama devati. Kehi marapitati. Annatitthiyehi devati. Raja titthiyehi pakkosapetva tamattham patijanapetva "ayam sundari tassa samanassa avannam aropetukamehi amhehi marapita, neva gotamassa, na gotamasavakanam doso atthi, amhakameva dosoti evam vadanta nagaram ahindatha"ti anapesi. Te tatha akamsu. Mahajano sammadeva saddahi. Titthiyanam dhikkaram akasi, titthiya manussavadhadandam papunimsu. Tato patthaya buddhassa bhikkhusamghassa ca bhiyyoso mattaya sakkarasammano maha ahosi. Bhikkhu acchariyabbhutacittajata 1- bhagavantam abhivadetva attamana pavedesum. 1- Tena vuttam "atha kho sambahula bhikkhu .pe. Antarahito bhante so saddo"ti. Kasma pana bhagava "titthiyanam idam kamman"ti bhikkhunam narocesi ariyanam tava arocanena payojanam natthi, puthujjanesu pana "ye na saddaheyyum, tesam tam digharattam ahitaya dukkhaya samvatteyya"ti narocesi. Apicetam buddhanam anacinnam, yam anagatassa idisassa vatthussa acikkhanam. Paranuddesikameva hi bhagava sankilesapakkham vibhaveti, kammanca katokasam na sakka nivattetunti abbhakkhanam tannimittanca bhagava ajjhupekkhanto nisidi. Vuttanhetam:- @Footnote: 1-1 ka. bhagavantam upasankamitva attano pitim pativedesum

--------------------------------------------------------------------------------------------- page280.

"na antalikhe na samuddamajjhe na pabbatanam vivaram pavissa na vijjati so jagatippadeso yatratthito 1- mucceyya papakamma"ti. 2- Etamattham viditvati mammacchedanavasenapi balajanehi pavattitam duruttavacanam khanti balasamannagatassa dhirassa duttitikkha nama natthiti imamattham sabbakarato viditva. Imam udananti imam adhivasanakkhantibalavibhavanam udanam udanesi. Tattha tudanti vacaya jana asannata, sarehi sangamagatamva kunjaranti kayikasamvaradisu kassacipi samvarassa abhavena asannata avinita balajana sarehi sayakehi sangamagatam yuddhagatam kunjaramva hatthinagam patiyodha viya vacasattihi tudanti vijjhanti, ayam tesam tesam sabhavo. Sutvana vakyam pharusam udiritam, adhivasaye bhikkhu adutthacittoti tampana tehi balajanehi udiritam bhasitam mammaghattanavasena pavattitam pharusam vakyam vacanam abhutam bhutato nibbethento mama kakacupamovadam 3- anussaranto isakampi adutthacitto hutva "samsarasabhavo eso"ti samsare bhayam ikkhanasilo bhikkhu adhivasaye, adhivasanakkhantiyam thatva khameyyati attho. Etthaha:- kimpana tam kammam, yam aparimanakalam sakkaccam upacitavipulapunnasambharo sattha evam darunam abhutabbhakkhanam papuniti vuccate:- ayam so bhagava bodhisattabhuto atitajatiyam munali nama dhutto hutva papajanasevi ayonisomanasikarabahulo vicarati. So ekadivasam surabhim nama paccekasambuddham nagaram pindaya pavisitum civaram parupantam passi. Tasminca samaye annatara itthi tassa avidurena gacchati. Dhutto "abrahmacari ayam samano"ti abbhacikkhi. So tena kammena @Footnote: 1 cha.Ma. yatthatthito 2 khu.dha. 25/127/39 3 Ma.mu. 12/222/187

--------------------------------------------------------------------------------------------- page281.

Bahuni vassasatasahassani niraye pacitva tasseva kammassa vipakavasesena idani buddho hutvapi sundariya karana abhutabbhakkhanam papuni. Yatha cetam, evam cincamanavikadinam vikarakitthinam bhagavato abbhakkhanadini dukkhani pattani, sabbani pubbe katassa kammassa vipakavasesani, yani "kammani pilotikani"ti 1- vuccanti. Vuttanhetam apadane 2- :- "anotattasarasanne ramaniye silatale nanaratanapajjote nanagandhavanantare. Mahata bhikkhusamghena pareto 3- lokanayako asino byakari tattha pubbakammani attano. Sunatha bhikkhavo mayham yam kammam pakatam maya pilotikassa kammassa buddhattepi vipaccati. #[1] Munali namaham dhutto pubbe annasu jatisu paccekabuddham surabhim abbhacikkhim adusakam. Tena kammavipakena niraye samsarim ciram bahu vassasahassani dukkham vedemi vedanam. Tena kammavasesena idha pacchimake bhave abbhakkhanam maya laddham sundarikaya karana. #[2] Sabbabhibhussa 4- buddhassa nando namasi savako tam abbhakkhaya niraye ciram samsaritam maya. Dasa vassasahassani niraye samsarim ciram manussabhavam 5- laddhaham abbhakkhanam bahum labhim. @Footnote: 1 cha.Ma. "kammapilotikani"ti. 2 khu.apa. 32/64 adi/417 @3 Si.,ka. upeto 4 ka. sabbabhirussa 5 Si. manussadeham

--------------------------------------------------------------------------------------------- page282.

Tena kammavasesena cincamanavika mamam abbhacikkhi abhutena janakayassa aggato. 1- #[3] Brahmano sutava asim aham sakkatapujito mahavane pancasate mante vacemi manave. Tatthagato isi bhimo pancabhinno mahiddhiko tancaham agatam disva abbhacikkhim adusakam. Tatoham avacam sisse kamabhogi ayam isi mayhampi bhasamanassa anumodimsu manava. Tato manavaka sabbe bhikkhamanam kule kule mahajanassa ahamsu kamabhogi ayam isi. Tena kammavipakena panca bhikkhusata ime abbhakkhanam labhum sabbe sundarikaya karana. #[4] Vematubhatikam pubbe dhanahetu hanim aham pakkhipim giriduggasmim silaya ca apimsayim. Tena kammavipakena devadatto silam khipi anguttham pimsayi pade mama pasanasakkhaRa. #[5] Pureham darako hutva kilamano mahapathe paccekabuddham disvana magge sakalikam khipim. 2- Tena kammavipakena idha pacchimake bhave vadhattham 3- mam devadatto abhimare payojayi. @Footnote: 1 ka. pekkhato 2 ka. dahim 3 Si.,Ma. aduttham

--------------------------------------------------------------------------------------------- page283.

#[6] Hattharoho pure asim paccekamunimuttamam pindaya vicarantam tam asadesim gajenaham. Tena kammavipakena bhanto nalagiri gajo giribbaje puravare daruno samupagami. #[7] Rajaham khattiyo 1- asim sattiya purise hanim tena kammavipakena niraye paccisam bhusam. Kammuno tassa sesena sodani sakalam mama pade chavim pakappesi 2- na hi kammam vinassati. #[8] Aham kevattagamasmim ahum kevattadarako macchake ghatite disva janayim somanassakam. Tena kammavipakena sisadukkham ahu mama sakya ca sabbe hannimsu yada hani vitatubho. 3- #[9] Phussassaham pavacane savake paribhasayim yavam khadatha bhunjatha ma ca bhunjatha saliyo. Tena kammavipakena temasam khaditam yavam nimantito brahmanena veranjayam vasim tada. #[10] Nibbuddhe vattamanamhi mallaputtam nihethayim 4- tena kammavipane pitthidukkham ahu mama. #[11] Tikicchako aham asim setthiputtam virecayim tena kammavipakena hoti pakkhandika mama. @Footnote: 1 cha.Ma. patthivo 2 Si.,ka. vinasesi @3 Si.,ka. vidudabho 4 Si. mallayuddham niyojayim, ka. mallaputtam nisedhayam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page284.

#[12] Avacaham jotipalo kassapam sugatam tada kuto nu bodhi mundassa bodhi paramadullabha. Tena kammavipakena acarim 1- dukkaram bahum chabbassanuruvelayam tato bodhim apapunim. Naham etena maggena papunim bodhimuttamam kummaggena gavesissam pubbakammena varito. Punnapapaparikkhino sabbasantapavajjito asoko anupayaso nibbayissamanasavo. Evam jino viyakasi bhikkhusamghassa aggato sabbabhinnabalappatto anotattamahasare"ti. Atthamasuttavannana nitthita. -----------


             The Pali Atthakatha in Roman Book 26 page 273-284. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=26&A=6117&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=26&A=6117&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=102              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=25&A=2741              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=25&A=2814              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=25&A=2814              Contents of The Tipitaka Volume 25 http://84000.org/tipitaka/read/?index_25

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]