ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 3 : PALI ROMAN Vinaya.A. (samanta.3)

page570.

Upalipancakavannana -------- {417} upalipanhesu. Katihi nu kho bhanteti pucchaya ayam sambandho. Thero kira raho gato sabbani imani pancakani avajjitva bhagavantamdani pucchitva imesam nissaya vasanakadinam atthaya tantim thapapessamiti bhagavantam upasankamitva katihi nu kho bhantetiadina nayena panhe pucchi. Tesam vissajjane uposatham na janatiti navavidham uposatham na janati. Uposathakammam na janatiti adhammena vaggadibhedam catubbidham uposathakammam na janati. Patimokkham na janatiti dve matika na janati. Patimokkhuddesam na janatiti bhikkhunam pancavidham bhikkhuninam catubbidhanti navavidham patimokkhuddesam na janati. Pavaranam na janatiti navavidham pavaranam na janati. Pavaranakammam na janatiti adhammena vaggadibhedam catubbidham pavaranakammam na janati. Apattanapattim na janatiti tasmim tasmim sikkhapade niddittham apattinca anapattinca na janati. Apanno kammakatoti apattim apanno tappaccaya sanghena kammam katam hoti. {420} Kammam na patippassambhetabbanti ayam yasma anulomavaggena

--------------------------------------------------------------------------------------------- page571.

Vattati tasma nassa kammam patippassambhetabbam. Sarajjukova vissajjetabboti attho. {421} Sace upali sangho samaggakaraniyani kammani karotiti sace samaggehi karaniyani uposathadini kammani karoti uposathapavaranadisu hi thitasu upatthambho na databbo. Sace hi sangho accayam desapetva sanghasamaggim karoti tinavattharakasamatham va katva uposathapavaranam karoti. Evarupam samaggakaraniyam nama kammam hoti. Tatra ceti sace tadisake kamme bhikkhuno nakkhamati ditthavikammampi katva tatharupa samaggi upatthapetabba. Evam vilomagaho na ganhitabbo. Yatra pana uddhammam ubbinayam sasanam dipenti tattha ditthavikammam na vattatiti patibahitva pakkamitabbam. Ussitamanti cati ussadamanti lobhadosamanussannam vacam bhasita kanhavaco anatthakadipano. Nissitajappiti attano dhammataya ussadayuttam bhasitum na sakkoti. Athakho maya saddhim raja evam kathesi asukamahamatto evam kathesi asuko nama mayham acariyo va upajjhayo va tipitako maya saddhim evam kathesiti evam annam nissaya jappati. Na ca bhasanusandhikusaloti kathanusandhivacane vinicchayanusandhivacane ca akusalo hoti. Na yathadhamme yathavinayeti na bhutena vatthuna apattim saretva codeta hoti. Ussadeta hotiti amhakam acariyo mahatipitako

--------------------------------------------------------------------------------------------- page572.

Paramadhammakathikotiadina nayena ekaccam ussadeti. Dutiyapade kim so janatitiadina ekaccam apasadeti. Adhammam ganhatiti aniyyanikapakkham ganhati. Dhammam patibahatiti niyyanikapakkham patibahati. Samphanca bahum bhasatiti bahum niratthakakatham katheti. Pasayha pavatta hotiti anajjhittho bhare anaropite kevalam manam nissaya ajjhottharitva anadhikare katheta hoti. Anokasakammam karapetvati okasakammam akaretva pavatta hoti. Na yathaditthiya byakata hotiti yassa attano ditthi tam purakkhitva na byakata laddhim nikkhipitva ayathabhuccam adhammadisu dhammadiladdhiko hutva kathayita hotiti attho. {424} Apattiya payogam na janatiti ayam apatti kayappayoga ayam vacipayogati na janati. Apattiya vupasamam na janatiti ayam apatti desanaya vupasammati ayam vutthanena ayam neva desanaya na vutthanenati na janati. Na apattiya vinicchayakusalo hotiti imasmim vatthusmim ayam apattiti na janati dosanurupam apattim uddharitva patitthapetum na sakkoti. Adhikaranasamutthanam na janatiti idam adhikaranam attharasa bhedakaravatthuni nissaya samutthati idam catasso vipattiyo idam panca va satta va apattikkhandhe idam cattari sanghakiccani nissaya samutthatiti na janati. Payogam na janatiti idam adhikaranam dvadasamulappayogam idam cuddasamulappayogam idam chamulappayogam ida ekamulappayoganti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page573.

Na janati. Adhikarananam hi yathasakamulameva payoga nama honti tam sabbampi na janatiti attho. Vupasamam na janatiti idam adhikaranam dvihi samathehi vupasammati idam catuhi idam tihi idam ekena samathena vupasammatiti na janati. Na adhikaranassa vinicchayakusalo hotiti adhikaranam vinicchinitva samatham papetum na janati. Kammam na janatiti tajjaniyadi sattavidham kammam na janati. Kammassa karanam na janatiti idam kammam imina niharena katabbanti na janati. Kammassa vatthum na janatiti idam tajjaniyassa vatthu idam niyasadinanti na janati. Kammassa vattam na janatiti sattasu kammesu hettha catunnam kammanam attharasavidham tividhassa ca ukkhepaniyakammassa tecattalisavidham vattam na janati. Kammassa vupasamam na janatiti yo bhikkhu vatte vattitva yacati tassa kammam patippassambhetabbam accayo desapetabboti na janati. Vatthum na janatiti sattannam apattikkhandhanam vatthum na janati. Nidanam na janatiti idam sikkhapadam imasmim nagare pannattam idam imasminti na janati. Pannattim na janatiti pannatti anupannatti anuppannapannattivasena tividhampi pannattim na janati. Padapacchabhattham na janatiti sammukha katabbam padam na janati. Buddho bhagavati vattabbe bhagava buddhoti hetthupariyam katva padam payojeti. Akusalo ca hoti vinayeti vinayapaliyam ca atthakathayam ca akusalo hoti. Nattim

--------------------------------------------------------------------------------------------- page574.

Na janatiti sankhepato hi duvidha natti esa nattiti evam niddittha ca aniddittha ca. Tattha ya evam aniddittha sa kammanatti nama hoti. Ya niddittha sa kammapadanatti nama hoti tam sabbena sabbam nattim na janati. Nattiya karanam na janatiti navasu thanesu kammanattiya karanam na janati dvisu thanesu kammapadanattiya. Nattiya anussavananti imissa nattiya eka anussavana imissa tissoti na janati. Nattiya samatham na janatiti yvayam sativinayo amulhavinayo tassa papiyasika tinavattharakoti catubbidho samatho nattiya vina na hoti tam nattiya samathoti na janati. Nattiya vupasamam na janatiti yam adhikaranam imina catubbidhena nattisamathena vupasammati tassa tam vupasamam ayam nattiya vupasamo katoti na janati. Suttam na janatiti ubhatovibhangam na janati. Suttanulomam na janatiti cattaro mahapadese na janati. Vinayam na janatiti khandhakaparivaram na janati. Vinayanulomam na janatiti mahapadeseyeva na janati. Na ca thanathanakusaloti karanakaranakusalo na hoti. Dhammam na janatiti thapetva vinayapitakam avasesam pitakadvayam na janati. Dhammanulomam na janatiti suttantike cattaro mahapadese na janati. Vinayam na janatiti khandhakaparivarameva na janati. Vinayanulomam na janatiti cattaro mahapadese na janati. Ubhatovibhanga panettha asangahita honti. Tasma

--------------------------------------------------------------------------------------------- page575.

Yam kurundiyam vuttam vinayanti sakalam vinayapitakam na janatiti tam gahetabbam. Na ca pubbaparakusalo hotiti purekathaya ca pacchakathaya ca akusalo hoti. Sesam sabbattha vuttapatipakkhavasena vinneyyatta pubbe pakasitatta ca uttanamevati. Anissitavagganapatippassambhanavaggavoharavaggavannana nitthita. {425} Ditthavikammavagge. Ditthavikammati ditthinam avikammani laddhipakasanani apattidesanasankhatanam vinayakammanametam adhivacanam. Anapattiya ditthim avikarotiti anapattimevapattiti desetiti attho. Adesanagaminiyati garukapattiya ditthim avikaroti. Sanghadisesam ca parajikam ca desetiti attho. Desitayati lahukapattiyapi desitaya ditthim avikaroti. Desitam puna desetiti attho. Catuhi pancahiti yatha catuhi pancahi ditthi avikata hoti evam avikaroti cattaro panca jana ekato apattim desentiti attho. Manomanasenati manasankhatena manasena ditthim avikaroti vacibhedam akatva citteneva apattim desetiti attho. Nanasamvasakassati laddhinanasamvasakassa va kammananasamvasakassa va santike ditthim avikaroti apattim desetiti attho. Nanasimayati samanasamvasakassapi nanasimaya thitassa santike avikaroti malakasimaya hi thitena simantarikaya thitassa va simantarikaya va thitena avippavasasimaya thitassapi apattim desetum na vattati. Apakatattassati ukkhittakassa va yassa

--------------------------------------------------------------------------------------------- page576.

Va uposathapavarana thapita honti tassa santike desetiti attho. {430} Nalam okasakammam katunti na pariyattam katum na katabbanti attho. Idhapi apakatatto ukkhittako ceva thapitauposathapavarano ca. Cavanadhippayoti sasanato cavetukamo. {432} Mandatta momuhattati mandabhavena momuhabhavena vissajjitumpi janitumpi asamattho kevalam attano momuhabhavam pakasentoyeva pucchati ummattako viya. Papicchoti evam mam jano sambhavessatiti papikaya icchaya pucchati. Paribhavati paribhavam aropetukamo hutva pucchati. Annabyakaranesupi eseva nayo. Sesam sabbattha uttanamevati. Ditthavikammavagga vannana nitthita. Attadanavagge ca dhutangavagge ca yam vattabbam siya tam sabbam hettha vuttameva. {444} Musavadavagge. Parajikam gacchatiti parajikagami. Parajikapattibhavam papunatiti attho. Itaresupi eseva nayo. Tattha asantauttarimanussadhammarocanamusavado parajikagami amulakena parajikena anuddhamsanamusavado sanghadisesagami yo te vihare vasatitiadina pariyayena janantassa vuttamusavado thullaccayagami ajanantassa dukkatagami sampajanamusavade pacittiyanti agato pacittiyagamiti veditabbo. Adassanenati vinayadharassa adassanena. Kappiyakappiyesu hi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page577.

Kukkucce uppanne vinayadharam disva kappiyakappiyabhavam patipucchitva akappiyam pahaya kappiyam kareyya tam apassanto pana akappiyampi kappiyanti karonto apajjati. Evam apajjitabbam apattim vinayadharassa dassanena napajjati adassaneneva apajjati. Tena vuttam adassanenati. Assavanenati ekaviharepi vasanto pana vinayadharassa upatthanam gantva kappiyakappiyam apucchitva va annesam va vuccamanam asunanto apajjati eva. Tena vuttam assavanenati. Pasuttatati pasuttakataya. Sahagaraseyyam hi pasuttakabhavenapi apajjati. Akappiye kappiyasannitaya apajjanto pana tathasanni apajjati. Satisammosa ekarattatikkamadivasena apajjitabbam apajjati. Sesam sabbattha uttanamevati. Musavadavaggavannana nitthita. {450} Bhikkhunivagge. Alabhayati catunnam paccayanam alabhatthaya yatha paccaye na labhanti tatha parisakkati vayamatiti attho. Anatthayati anattham kalisasanam arocento parisakkati. Anavasayati anavasatthaya yasmim gamakhette vasanti tato niharanatthaya. Sampayojetiti asaddhammapatisevanatthaya sampayojeti. {451} Katihi nu kho bhante angehi samannagataya bhikkhuniya kammam katabbanti sattannam kammanam annataram sandhaya pucchati. {454} Nasakacchatabbotikappiyakappiyanamarupaparicchedasamathavipassanadibhedo kathamaggo na kathetabbo. Yasma pana khinasavo bhikkhu

--------------------------------------------------------------------------------------------- page578.

Na visamvadeti tatharupassa kathamaggassa sami hutva katheti na itare tasma pathamapancake nasekkhenati patikkhipitva dutiyapancake asekkhenatiadi vuttam. Na atthapatisambhidappattoti atthakathaya patisambhidappatto pabhedagatananappatto na hoti. Na dhammapatisambhidappattoti palidhamme patisambhidappatto na hoti. Na niruttipatisambhidappattoti voharaniruttiyam patisambhidappatto na hoti. Na patibhanapatisambhidappattoti yani yani patibhana- sankhatani atthapatisambhidadini nanani tesu patisambhidappatto na hoti. Yathavimuttam na paccavekkhatiti catunnam phalavimuttinam vasena yathavimuttam cittam ekunavisatibhedaya paccavekkhanaya na paccavekkhita hoti. Sesam sabbattha uttanamevati. Bhikkhunivaggavannana nitthita. {455} Ubbahikavagge. Na atthakusaloti na atthakathakusalo atthuddhare cheko na hoti. Na dhammakusaloti acariyamukhato anugahitatta paliyam na kusalo na palisuro. Na niruttikusaloti bhasantaravohare na kusalo. Na byanjanakusaloti sithiladhanitadivasena parimandala- byanjanaropane kusalo na hoti na akkharaparicchede nipunoti attho. Na pubbaparakusaloti atthapubbapare dhammapubbapare niruttipubbapare byanjanapubbapare purekathapacchakathasu ca na kusalo hoti. Kodhanotiadini yasma kodhadihi abhibhuto karanakaranam na janati vinicchinitum na sakkoti tasma vuttani. Apasareta 1- @Footnote: 1. pasaretati pali.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page579.

Hoti no saretati moheta hoti na satim uppadeta codakacuditakanam katham moheti pidahati na saretiti attho. Sesamettha ubbahikavagge uttanameva. Ubbahikavaggavannana nitthita. {457} Adhikaranavupasamavagge. Puggalagaru hotiti ayam me upajjhayo ayam acariyotiadini cintetva tassa jayam akankhamano adhammam dhammoti dipeti. Sanghagaru hotiti dhammam ca vinayam ca amuncitva vinicchinanto sanghagaru nama hoti. Civaradini gahetva vinicchinanto amisagaru nama hoti. Tani agahetva yathadhammam vinicchinanto saddhammagaru nama hoti. {458} Pancahi upali akarehiti pancahi karanehi sangho bhijjati. Kammena uddesena voharanto anusavanena salakagahenati ettha kammenati apalokanadisu catusu kammesu annatarena kammena. Uddesenati pancasu patimokkhuddesesu annatarena uddesena. Voharantoti voharanto kathayanto tahi tahi upapattihi adhammam dhammotiadini attharasa bhedakaravatthuni dipento. Anusavanenati nanu tumhe janatha mayham ucca kula pabbajitabhavam bahussutabhavam ca madiso nama uddhammam ubbinayam satthusasanam gaheyyati cittampi uppadetum tumhakam yuttam kim mayham avici niluppalavanamiva sitalo kimaham apayato na bhayamitiadina nayena kannamule vacibhedam katva anusavanena. Salakagahenati evam anusavetva tesam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page580.

Cittam upatthambhetva anivattidhamme katva ganhatha imam salakanti salakagahena. Ettha ca kammameva uddeso va pamanam. Voharanusavanasalakagaha pana pubbabhaga. Attharasavatthudipanavasena hi voharantena tattha rucijananattham anusavetva salakaya gahitayapi abhinnova hoti sangho. Yada pana evam cattaro va atireke va salakam gahetva avenikammam va uddesam va karoti tada sangho bhinno nama hoti. Iti yam sanghabhedak- khandhakavannanayam avocumha evam attharasasu vatthusu yankinci ekampi vatthum dipetva tena tena karanena imam ganhatha imam rocethati sannapetva salakam gahetva visum sanghakamme kate sangho bhinno hoti parivare pana pancahi upali akarehi sangho bhijjatitiadi vuttam tassa imina idha vuttena sanghabhedalakkhanena atthato nanakaranam natthi tam panassa nanakaranabhavam tattheva pakasayissamati svayam pakasito hoti. Pannattetanti pannattam etam kva pannattam vattakkhandhake. Tatra hi cuddasakkhandhakavattani pannattani. Tenaha pannattetam upali maya agantukanam bhikkhunam agantukavattantiadim. Evampi kho upali sangharaji hoti no ca sanghabhedoti ettavata hi sangharajimattameva hoti na tava sanghabhedo anupubbena pana ayam sangharaji vaddhamana sanghabhedaya samvattatiti attho. Yatharattanti rattiparimananurupam yathatheranti attho. Avenibhavam karitvati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page581.

Visum vavatthanam karitva. Kammakammani karontiti aparaparam sanghakammam upadaya khuddakani ceva mahantani ca kammani karonti. Sesametthapi adhikaranavupasamavagge uttanameva. {459} Sanghabhedavaggadvaye. Vinidhaya ditthim kammenati tesu adhammadisu adhammadayo eteti evam ditthikova hutva tam ditthim vinidhaya te dhammadivasena dipetva visum kammam karoti. Iti yam vinidhaya ditthikammam karoti tena evam katena vinidhaya ditthikammena saddhim pancangani honti. Imehi kho upali pancahangehiti ayamekasmim pancake atthayojana. Etena nayena sabbapancakani veditabbani. Etthapi ca voharadiangattayam pubbabhagavaseneva vuttam. Kammuddesa- vaseneva pana atekicchata veditabba. Sesam sabbattha uttanameva. Na hettha kinci atthi yam pubbe avuttanayam. {461} Avasikavagge. Yathabhatam nikkhittoti yatha aharitva thapito. {462} Vinayabyakaranati vinayapanhe vissajjana. Parinametiti niyameti dipeti katheti. Sesamettha uttanameva. {467} Kathinattharavagge. Otamasikoti andhakaragato. Tam hi vandantassa mancapadadisupi nalatam patihanneyya. Asamannaharantoti kiccapasutatta vandanam asamannaharanto. Suttoti niddam okkanto. Ekavattoti ekato avatto sapattapakkhe thito veri visabhagapuggalo vuccati ayam avandiyo. Ayam hi vandiyamano padenapi pahareyya. Annavihitoti annam cintayamano.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page582.

Khadantoti pitthakhajjakadini khadanto. Uccaram ca passavam ca karonto anokasagatatta avandiyo. Ukkhittakoti tividhenapi ukkhepaniyakammena ukkhittako avandiyo. Tajjaniyadikammakata pana cattaro vanditabba. Uposathapavaranapi tehi saddhim labbhanti. Adito patthaya ca vuttesu avandiyesu nagganca ukkhittakam ca vandantasseva apatti itaresam pana asaruppatthena ca antara vuttakaranena ca vandana patikkhitta. Ito param paccha upasampannadayo dasapi apattivatthubhaveneva avandiya. Te vandantassa hi niyameneva apatti. Iti imesu pancasu pancakesu terasa jane vandantassa anapatti. Dvadasannam vandantassa apatti. {468} Acariyo vandiyoti pabbajjacariyo upasampadacariyo nissayacariyo uddesacariyo ovadacariyoti ayam pancavidhopi acariyo vandiyo. Sesam sabbattha uttanamevati. Kathinattharavaggavannana nitthita. Nitthita ca upalipancaka vannanati. ---------


             The Pali Atthakatha in Roman Book 3 page 570-582. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=3&A=11571&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=3&A=11571&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=4&i=              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=4&A=              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=4&A=              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=4&A=              Contents of The Tipitaka Volume 4 http://84000.org/tipitaka/read/?index_4

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]