ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 33 : PALI ROMAN Thera.A.2 (paramatthadi.2)

                   373. 4. Culapanthakattheragathavannana
      dandha mayham gatitiadika ayasmato culapanthakattherassa gatha. Ka uppatti?
      yadettha atthuppattivasena vattabbam, tam atthakanipate mahapanthakavatthusmim 2-
vuttameva. Ayam pana viseso:- mahapanthakatthero arahattam patva aggaphalasukhena
vitinamento cintesi "katham nu kho sakka culapanthakampi imasmim sukhe
patitthapetun"ti. So attano ayyakam dhanasetthim upasankamitva aha "sace mahasetthi
anujanatha, aham culapanthakam pabbajeyyan"ti. Pabbajetha bhanteti. Thero tam pabbajesi.
So dasasu silesu patitthito bhatu santike:-
                  "padumam yatha kokanadam sugandham
                   pato siya phullamavitagandham
                   angirasam passa virocamanam
                   tapantamadiccamivantalikkhe"ti 3-
@Footnote: 1 Si. taranti iti      2 thera. atthakatha 2/364/(3)/223
@3 sam.saga. 15/123/97 pancarajasutta, an.pancaka. 22/195/266
@pingiyanisutta (sya)

--------------------------------------------------------------------------------------------- page210.

Gatham ugganhanto catuhi masehi gahetum nasakkhi, gahitagahitam padam hadaye na titthati, atha nam mahapanthako aha "panthaka tvam imasmim sasane abhabbo, 1- catuhi masehi ekagathampi gahetum na sakkosi, pabbajitakiccam pana tvam katham matthakam papessasi, nikkhama ito"ti. So therena panamito dvarakotthakasamipe rodamano atthasi. Tena ca samayena sattha jivakambavane viharati. Atha jivako purisam pesesi "pancahi bhikkhusatehi saddhim sattharam nimantehi"ti. Tena ca samayena ayasma mahapanthako bhattuddesako hoti. So "pancannam bhikkhusatanam bhikkham paticchatha bhante"ti vutto "culapanthakam thapetva sesanam paticchami"ti aha. Tam sutva culapanthako bhiyyoso mattaya domanassappatto ahosi. Sattha tassa cittakkhedam natva "culapanthako maya katena upayena bujjhissati"ti tassa avidure thane attanam dassetva "kim panthaka rodasi"ti pucchi. "bhata mam bhante panameti"ti aha. "panthaka ma cintayi, mama sasane tuyham pabbajja, ehi, imam gahetva "rajoharanam, rajoharanan'ti manasi karohi"ti iddhiya suddham colakkhandam abhisankharitva adasi. So satthara dinnam colakkhandam "rajoharanam, rajoharanan"ti hatthena parimajjanto nisidi. Tassa tam parimajjantassa kilitthadhatukam jatam, puna parimajjantassa ukkhali- paripunchanasadisam jatam, so nanassa paripakkatta 2- evam cintesi "idam colakkhandam pakatiya parisuddham, imam upadinnakasariram nissaya kilittham annatha jatam, tasma aniccam yathapetam, evam cittampi"ti khayavayam patthapetva tasmimyeva nimitte jhanani nibbattetva jhanapadakam vipassanam patthapetva saha patisambhidahi arahattam papuni. Tena vuttam apadane 3-:- "padumuttaro nama jino ahutinam patiggaho ganamha vupakattho so himavante vasi tada. @Footnote: 1 Si. andho 2 Si.,i. paripakagatatta 3 khu.apa. 2/35/81

--------------------------------------------------------------------------------------------- page211.

Ahampi himavantamhi vasami assame tada aciragatam mahaviram upesim lokanayakam. Pupphacchattam gahetvana upaganchim 1- narasabham samadhim samapajjantam antarayamakasaham. Ubho hatthehi paggayha pupphacchattam adasaham patiggahesi bhagava padumuttaro mahamuni. Sabbe deva attamana himavantam upenti te sadhukaram pavattesum anumodissati cakkhuma. Idam vatvana te deva upaganchum naruttamam akase dharayantassa padumacchattamuttamam. Satapattachattam paggayha adasi tapaso mama tamaham kittayissami sunatha mama bhasato. Pancavisatikappani devarajjam karissati catuttimsatikkhattum ca cakkavatti bhavissati. Yam yam yonim samsarati devattam atha manusam abbhokase patitthantam padumam dharayissati. Kappasatasahassamhi okkakakulasambhavo gotamo nama gottena 2- sattha loke bhavissati. Pakasite pavacane manussattam labhissati manomayamhi kayamhi uttamo so bhavissati. Dve bhataro bhavissanti ubhopi panthakavhaya anubhotva uttamattham jotayissanti sasanam. So attharasavassoham 3- pabbajim anagariyam visesaham na vindami sakyaputtassa sasane. @Footnote: 1 cha.Ma. upagacchim 2 Si.,Ma. namena 3 cha.Ma. soham attharasavasso

--------------------------------------------------------------------------------------------- page212.

Dandha mayham gati asi paribhuto pure ahum bhata ca mam panamesi gaccha dani sakam gharam. Soham panamito santo samgharamassa kotthake dummano tattha atthasim samannasmim apekkhava. Athettha sattha 1- agacchi sisam mayham paramasi bahaya mam gahetvana samgharamam pavesayi. Anukampaya me sattha adasi padapunchanim evam suddham adhitthehi ekamantamadhitthaham. 2- Hatthehi tamaham gayha sarim kokanadam aham tattha cittam vimucci me arahattam apapunim. Manomayesu kayesu sabbattha paramim gato sabbasave parinnaya viharami anasavo. Patisambhida catasso .pe. Katam buddhassa sasanan"ti. Arahattamaggenevassa tepitakam pancabhinna ca agamimsu. Sattha ekena unehi pancahi bhikkhusatehi saddhim gantva jivakassa nivesane pannatte asane nisidi, culapanthako pana attano bhikkhaya appaticchitatta eva na gato. Jivako yagum datum arabhi, sattha pattam hatthena pidahi. "kasma bhante na ganhatha"ti vutte vihare eko bhikkhu atthi jivakati. So purisam pahini "gaccha bhane vihare nisinnam ayyam gahetva ehi"ti. Culapanthakattheropi rupena kiriyaya ca 3- ekampi ekena asadisam bhikkhusahassam nimminitva nisidi. So puriso vihare bhikkhunam bahubhavam disva gantva jivakassa kathesi "imasma bhikkhusamgha vihare bhikkhusamgho bahutaro, pakkositabbam ayyam na janami"ti. Jivako sattharam patipucchi "konamo bhante @Footnote: 1 cha.Ma. bhagava tattha 2 pali. ekamantam adhitthitam @3 i. culapanthakatthero virupakiriyaya

--------------------------------------------------------------------------------------------- page213.

Vihare nisinno bhikkhu"ti. Culapanthako nama jivakati. Gaccha bhane `culapanthako nama kataro'ti pucchitva tam anehiti. So viharam gantva "culapanthako nama kataro bhante"ti pucchi. "aham culapanthako, aham culapanthako"ti ekapahareneva bhikkhusahassampi kathesi. So punagantva tam pavattim jivakassa arocesi. Jivako patividdhasaccatta "iddhima manne ayyo"ti nayato natva "gaccha bhane pathamam kathanakamayyameva `tumhe sattha pakkosati'ti vatva civarakanne ganha"ti aha. So viharam gantva tatha akasi, tavadeva nimmitabhikkhu antaradhayimsu, so theram gahetva agamasi. Sattha tasmim khane yagum ca khajjakadibhedanca patigganhi. Dasabale bhattakiccam katva viharam gate dhammasabhayam katha udapadi "aho buddhanam anubhavo, yatra hi nama cattaro mase ekagatham gahetum asakkontampi lahukena khaneneva evam mahiddhikam akamsu"ti sattha tesam bhikkhunam kathasallapam sutva agantva buddhasane nisajja "kim vadetha bhikkhave"ti pucchitva "imam nama bhante"ti vutte "bhikkhave culapanthakena idani mayham ovade thatva lokuttaradayajjam laddham, pubbe pana lokiyadayajjan"ti vatva tehi yacito culasetthijatakam 1- kathesi. Aparabhage tam sattha ariyaganaparivuto dhammasane nisinno manomayam kayam abhinimminantanam bhikkhunam ceto- vivattakusalananca aggatthane thapesi. So aparena samayena bhikkhuhi "tatha dandhadhatukena katham taya saccani patividdhani"ti puttho bhatu panamanato patthaya attano patipattim pakasento:- [557] "dandha mayham gati asi paribhuto pure aham bhata ca mam panamesi gaccha dani tuvam gharam. [558] Soham panamito santo samgharamassa kotthake dummano tattha atthasim sasanasmim apekkhava. @Footnote: 1 khu.ja. 27/4/2 cullakasetthijataka (sya)

--------------------------------------------------------------------------------------------- page214.

[559] Bhagava tattha agacchi sisam mayham paramasi bahayam 1- mam gahetvana ghamraramam pavesayi. [560] Anukampaya me sattha padasi padapunchanim etam suddham adhitthehi ekamantam svadhitthitam. [561] Tassaham vacanam sutva vihasim sasane rato samadhim patipadesim uttamatthassa pattiya. [562] Pubbenivasam janami dibbacakkhu 2- visodhitam tisso vijja anuppatta katam buddhassa sasanam. [563] Sahassakkhattumattanam nimminitvana panthako nisidambavane ramme yava kalappavedana. [564] Tato me sattha pahesi dutam kalappavedakam paveditamhi kalamhi vehasadupasankamim. [565] Vanditva satthuno pade ekamantam nisidaham nisinnam mam viditvana atha sattha patiggahi. [566] Ayago sabbalokassa ahutinam patiggaho punnakkhettam manussanam patigganhittha dakkhinan"ti ima gatha abhasi. Tattha dandhati manda, catuppadikam gatham catuhi masehi gahetum asamatthabhavena dubbala. Gatiti nanagati. Asiti ahosi. Paribhutoti tato eva "mutthassati asampajano"ti hilito. Pureti pubbe puthujjanakale. Bhata cati samuccayattho casaddo, na kevalam paribhutova, athakho bhatapi mam panamesi "panthaka tvam duppanno ahetuko manne, tasma pabbajitakiccam matthakam papetum asamattho, na imassa sasanassa anucchaviko, gaccha dani tuyham ayyakagharan"ti nikkaddhesi. Bhatati bhataRa. @Footnote: 1 cha.Ma. bahaya 2 pali. dibbacakkhum

--------------------------------------------------------------------------------------------- page215.

Kotthaketi dvarakotthakasamipe. Dummanoti domanassito. Sasanasmim apekkhavati sammasambuddhassa sasane sapekkho avibbhamitukamo. Bhagava tattha agacchiti mahakarunasancoditamanaso mam anugganhanto bhagava yatthaham thito, tattha agacchi. Agantva ca "panthaka aham te sattha, na mahapanthako, mam uddissa tava pabbajja"ti samassasento sisam mayham paramasi jalabandhanamudutalunapinavarayatangulisamupasobhitena vikasitapadumasassirikena cakkankitena hatthatalena "idaniyeva mama putto bhavissati"ti dipento mayham sisam paramasi. Bahaya mam gahetvanati "kasma tvam idha titthasi"ti candanagandhagandhina 1- attano hatthena mam bhuje gahetva antosamgharamam pavesesi. Padasi padapunchaninti padapunchanim katva padasi "rajoharananti manasi karohi"ti adasiti attho. "adasi"ti "padapunchanin"ti ca pathanti. Keci pana "padapunchaninti padapunchanacolakkhandam padasi"ti vadanti. Tadayuttam iddhiya abhisankharitva colakkhandassa dinnatta. Etam suddham adhitthehi, ekamantam svadhitthitanti etam suddham colakkhandam "rajoharanam, rajoharanan"ti manasikarena svadhitthitam katva ekamantam ekamante vivitte gandhakutipamkhe nisinno adhitthehi 2- tatha cittam samahitam katva pavattehi. Tassaham vacanam sutvati tassa bhagavato vacanam ovadam aham sutva tasmim sasane ovade rato abhirato hutva vihasim yathanusittham patipajjim. Patipajjanto ca samadhim patipadesim, uttamatthassa pattiyati 3- uttamattho nama arahattam, tassa adhigamaya kasinaparikammavasena rupajjhanani nibbattetva jhanapadakam vipassanam patthapetva maggapatipatiya aggamaggasamadhim sampadesinti attho. Ettha hi samadhiti upacarasamadhito patthaya yava catutthamaggasamadhi, tava samadhisamannena gahito, aggaphalasamadhi pana uttamatthaggahanena, satisayam cevayam samadhikusalo, tasma "samadhim @Footnote: 1 Si. candanagandhagandhitam 2 Si.,i. adhitthehiti 3 Si.,i.,Ma. pattiya

--------------------------------------------------------------------------------------------- page216.

Patipadesin"ti aha. Samadhikusalataya hi ayamayasma cetovivattakusalo nama jato, mahapanthakatthero pana vipassanakusalataya sannavivattakusalo nama. Eko cettha samadhilakkhane cheko, eko vipassanalakkhane, eko samadhigalho, eko vipassana- galho, eko angasankhitte cheko, eko arammanasankhitte, eko angavavatthane, eko arammanavavatthaneti vannenti. Apica culapanthakatthero satisayam catunnam rupavacarajjhananam labhitaya cetovivattakusalo vutto, mahapanthakatthero satisayam catunnam arupavacarajjhananam labhitaya sannavivattakusalo. Pathamo va rupavacarajjhana- labhi hutva jhanangehi vutthaya arahattam pattoti cetovivattakusalo, itaro arupavacarajjhanalabhi hutva jhanangehi vutthaya arahattam pattoti sannavivattakusalo. Manomayam pana kayam nibbattento anne tayo va cattaro va nibbattenti, na bahuke, ekasadiseyeva ca katva nibbattenti, ekavidhameva kammam kurumane. Ayam pana thero ekavajjanena samanasahassam mapesi, dvepi na kayena ekasadise akasi, na ekavidham 1- kammam kurumane. Tasma manomayam kayam abhinimminantanam aggo nama jato. Idani attano adhigatavisesam dassetum "pubbenivasam janami"tiadimaha. Kamancayam thero chalabhinno, ya pana abhinna asavakkhayananadhigamassa bahupakara, tam dassanattham "pubbenivasam janami, dibbacakkhu visodhitan"ti vatva "tisso vijja anuppatta"ti vuttam. Pubbenivasayathakammupagaanagatamsananani hi vipassanacarassa bahupakarani, na tatha itarananani. Sahassakkhattunti sahassam. "sahassavaran"ti keci vadanti. Ekavajjanena 2- pana thero sahasse manomaye kaye nimmini, na varena. Te ca kho annamannamasadise 3- vividhanca kammam karonte. Kim pana savakanampi evarupam iddhinimmanam sambhavatiti? @Footnote: 1 Ma. ekasadisam 2 Si.,i. sahassadha sahassavaranti ekavajjaneneva @3 Si.,i. annamannam visadisam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page217.

Na sambhavati sabbesam, abhiniharasampattiya pana ayameva thero evamakasi, tatha hesa imina angena etadagge thapito. Panthako nisiditi attanameva param viya vadati. Ambavaneti ambavane jivakena katavihare. Vehasadupasankaminti vehasati karane nissakkavacanam, vehasenati attho, dakaro padasandhikaro. Athati mama nisajjaya paccha. Patiggahiti dakkhinodakam patigganhi. Ayago sabbalokassati sabbassa sadevakassa lokassa aggadakkhineyyataya deyyadhammam anetva yajitabbatthana- bhuto. Ahutinam patiggahoti mahaphalabhavakaranena dakkhinahutinam patigganhako. Patigganhittha dakkhinanti jivakena upanitam yagukhajjadibhedam dakkhinam patiggahesi. Athakho bhagava katabhattakicco ayasmantam culapanthakam anapesi "anumodanam karohi"ti. So sinerum gahetva mahasamuddam manthento viya pabhinnapatisambhidap- pattataya tepitakam buddhavacanam sankhobhento satthu ajjhasayam ganhanto anumodanam akasi. Tatha upanissayasampannopi cayamayasma tatharupaya kammapilotikaya paribadhito 1- catuppadikam gatham catuhipi masehi gahetum nasakkhi. Tam panassa upanissayasampattim oloketva sattha pubbacariyanurupam yonisomanasikare niyojesi. Tatha hi bhagava tada jivakassa nivesane nisinno eva "culapanthakassa cittam samahitam, vithipatipanna vipassana"ti natva yathanisinnova attanam dassetva "panthaka yadipayam pilotika sankilittha rajanukinna, ito pana anno eva ariyassa vinaye sankileso rajo ca"ti dassento:- "rago rajo na ca pana renu vuccati ragassetam adhivacanam rajoti etam rajam vippajahitva bhikkhavo viharanti te vitarajassa sasane. @Footnote: 1 Si.,i. paripanthito

--------------------------------------------------------------------------------------------- page218.

Doso rajo na ca pana renu vuccati dosassetam adhivacanam rajoti etam rajam vippajahitva bhikkhavo viharanti te vitarajassa sasane. Moho rajo na ca pana renu vuccati mohassetam adhivacanam rajoti etam rajam vippajahitva bhikkhavo viharanti te vitarajassa sasane"ti ima tisso osanagatha 1- abhasi. Gathapariyosane culapanthako abhinnapatisambhida- parivaram arahattam papuniti. Culapanthakattheragathavannana nitthita. --------------


             The Pali Atthakatha in Roman Book 33 page 209-218. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=33&A=4816&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=33&A=4816&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=373              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=6994              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=7143              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=7143              Contents of The Tipitaka Volume 26 http://84000.org/tipitaka/read/?index_26

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]