ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 33 : PALI ROMAN Thera.A.2 (paramatthadi.2)

                  372. 3. Mahakappinattheragathavannana
      anagatam yo patikacca passatitiadika ayasmato mahakappinattherassa gatha.
Ka uppatti?
      Ayam kira padumuttarabuddhakale hamsavatinagare kulaghare nibbattitva vinnutam patto
satthu santike dhammam sunanto sattharam ekam bhikkhum bhikkhuovadakanam aggatthane
thapentam disva tajjam adhikarakammam katva tam thanantaram patthesi.
      So tattha yavajivam kusalam katva devamanussesu samsaranto kassapasammasambuddha-
kale baranasiyam kulagehe nibbattitva vinnutam patto purisasahassaganajetthako
@Footnote: 1 pali. mamagami

--------------------------------------------------------------------------------------------- page199.

Hutva gabbhasahassapatimanditam mahantam parivenam karapesi. Te sabbepi jana yavajivam kusalam katva tam upasakam jetthakam katva saputtadara devaloke nibbattitva ekam buddhantaram devamanussesu samsarimsu. Tesu ganajetthako amhakam satthu nibbattito puretarameva paccantadese kukkutanamake nagare rajagehe nibbatti, tassa kappinoti namam ahosi. Sesapurisa tasmimyeva nagare amaccakule nibbattimsu. 1- Kappinakumaro pitu accayena chattam ussapetva mahakappinaraja nama jato. So sutavittakataya patova catuhi dvarehi sigham dute pesesi "yattha bahussute passatha, tato 2- nivattitva mayham arocetha"ti. Tena ca samayena amhakam sattha loke uppajjitva savatthiyam 3- upanissaya viharati. Tasmim kale savatthivasino vanija savatthiyam utthanakabhandam gahetva tam nagaram gantva bhandam patisametva "rajanam passissama"ti pannakarahattha ranno arocapesum. Te raja pakkosapetva niyyaditapannakare vanditva thite "kuto agatattha"ti pucchi. Savatthito devati. Kacci vo rattham subhikkham, dhammiko rajati. Ama devati. Kidiso dhammo tumhakam dese idani pavattatiti. Tam deva na sakka ucchitthamukhehi 4- kathetunti. Raja suvannabhingarena udakam dapesi. Te mukham vikkhaletva dasabalabhimukha anjalim paggahetva "deva amhakam dese buddharatanam nama uppannan"ti ahamsu. Ranno "buddho"ti vacane sutamatteyeva sakalasariram pharamana piti uppajji. Tato "buddhoti tata vadetha"ti aha. Buddhoti deva vadamati. 5- Evam tikkhattum vadapetva "buddhoti tata vadetha"ti aha. Buddhoti pade pasanno satasahassam datva "aparam vadetha"ti pucchi. Deva loke dhammaratanam nama uppannanti. Tampi sutva tatheva satasahassam datva "aparam vadetha"ti pucchi. Deva samgharatanam nama uppannanti. Tampi sutva tatheva satasahassam datva "buddhassa @Footnote: 1 Si.,i. nibbattimsu, tesu 2 Ma. passa bahussute, passanto tato 3 cha.Ma. savatthim @4 Si.,i. uccitthamukhena 5 Si. buddhoti buddhoti deva vadamiti, @i.... vadamati, sam.ttha. 2/223 passitabbam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page200.

Bhagavato santike pabbajissami"ti tatova nikkhami. Amaccapi tatheva nikkhamimsu. So amaccasahassena 1- saddhim gangatiram patva "sace sattha sammasambuddho, imesam assanam khuramattampi ma temetu"ti saccadhitthanam katva udakapittheneva puram ganga- nadim 2- atikkamitva aparampi addhayojanavittharam nadim tatheva atikkamitva tatiyam candabhagam nama mahanadim patva tampi taya eva saccakiriyaya atikkami. Satthapi tamdivasam paccusasamayamyeva mahakarunasamapattito vutthaya lokam volokento "ajja mahakappino tiyojanasatikam rajjam pahaya amaccasahassaparivaro mama santike pabbajitum agamissati"ti disva "maya 3- tesam paccuggamanam katum yuttan"ti patova sarirapatijagganam katva bhikkhusamghaparivuto savatthiyam pindaya caritva pacchabhattam pindapatapatikkanto sayameva akasena gantva candabhagaya nadiya tire tesam uttaranatitthassabhimukhatthane mahanigrodhamule pallankena nisinno chabbannabuddha- rasmiyo vissajjesi. Te tena titthena uttaranta buddharasmiyo ito cito ca vidhavantiyo olokento bhagavantam disva "yam sattharam uddissa mayam agata, addha so eso"ti dassaneneva nittham gantva ditthatthanato patthaya onamitva paramanipaccakaram karonta bhagavantam upasankamimsu. Raja bhagavato gopphakesu gahetva sattharam vanditva ekamantam nisidi saddhim amaccasahassena. Sattha tesam dhammam desesi. Desanapariyosane saddhim parisaya arahatte patitthasi. Tena vuttam apadane 4-:- "padumuttaro nama jino sabbadhammana paragu udito ajatakase raviva saradambare. Vacanabhaya bodheti veneyyapadumani so kilesapankam soseti matiramsihi nayako. Titthiyanam yase hanti khajjotabha 5- yatha ravi saccatthabham pakaseti 6- ratanamva 7- divakaro. @Footnote: 1 Ma. amaccasahassehi 2 Si.,i. puragangam nadim 3 Si.,i. agamissati maya @4 khu.apa. 33/123/186 (sya) 5 pali. vajirata 6 pali. sabbattha sampakaseti @7 pali. rattindivam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page201.

Gunanam ayatibhuto ratananamva sagaro pajjunnoriva bhutani dhammameghena vassati. Akkhadasso tada asim nagare hamsasavhaye upecca dhammamassosim jalajuttamanamino. Ovadakassa bhikkhunam savakassa katavino 1- gunam pakasayantassa tappayantassa 2- me manam sutva patito sumano nimantetva tathagatam sasissam bhojayitvana tam thanamabhipatthayim. Tada hamsasamabhago hamsadundubhinissano passathetam mahamattam vinicchayavisaradam. Patitam padamule me samuggatatanuruham jimutavannam pinamsam 3- pasannanayanananam. Parivarena mahata rajayuttam mahayasam eso katavino thanam pattheti muditasayo. Imina panipatena cagena panidhihi ca kappasatasahassani nupapajjati duggatim. Devesu devasobhaggam manussesu mahantatam anubhotvana sesena nibbanam papunissati. Satasahassito kappe okkakakulasambhavo gotamo nama gottena sattha loke bhavissati. Tassa dhammesu dayado oraso dhammanimmito kappino nama namena hessati satthu savako. Tatoham sukatam karam katvana jinasasane jahitva manusam deham tusitam agamasaham. @Footnote: 1 ka. satavino 2 pali. hasayantassa 3 pali. jumuttavannam ruciram

--------------------------------------------------------------------------------------------- page202.

Devamanusarajjani sataso 1- anusasiya baranasiyamasanne jato keniyajatiyam. Sahassaparivarena 2- sapajapatiko aham pancapaccekabuddhanam satani samupatthahim. Temasam bhojayitvana pacchadamha ticivaram tato cuta mayam sabbe ahumha tidasupaga. Puno sabbe manussattam agamimha tato cuta kukkutamhi pure jata himavantassa passato. Kappino namaham asim rajaputto mahayaso sesamaccakule jata mameva parivarayum. Maharajjasukham patto sabbakamasamiddhima vanijehi samakkhatam buddhuppadamaham sunim. Buddho loke samuppanno asamo ekapuggalo so pakaseti saddhammam amatam sukhamuttamam. Suyutta tassa sissa ca sumutta ca anasava sutva nesam suvacanam 3- sakkaritvana vanije. Pahaya rajjam samacco nikkhamim buddhamamako nadim disva mahacandam puritam samatittikam. Appatittham analambam duttaram sighavahinim gunam saritva buddhassa sotthina samatikkamim. Bhavasotam sace buddho tinno lokantagu vidu etena saccavajjena gamanam me samijjhatu. Yadi santigamo maggo mokkho caccantikam sukham etena saccavajjena gamanam me samijjhatu. @Footnote: 1 pali. suttaso 2 pali. satasahassaparivaro 3 pali. nesampi vacanam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page203.

Samgho ce tinnakantaro punnakkhetto anuttaro etena saccavajjena gamanam me samijjhatu. Saha kate saccavare magga apagatam jalam tato sukhena uttinno naditire manorame. Nisinnam addasam buddham udentamva pabhankaram jalantam hemaselamva diparukkhamva jotitam. Sasimva tarasahitam savakehi purakkhatam vasavam viya vassantam desanajaladantaram. 1- Vanditvana sahamacco ekamantamupavisim tato no asayam natva buddho dhammamadesayi. Sutvana dhammam vimalam avocumha mayam jinam pabbajehi mahavira nibbindamha 2- mayam bhave. Savakkhato bhikkhave dhammo dukkhantakaranaya vo caratha brahmacariyam iccaha munisattamo. Saha vacaya sabbepi bhikkhuvesadhara mayam ahumha upasampanna sotapannava 3- sasane. Tato jetavanam gantva anusasi vinayako anusittho jinenaham arahattamapapunim. Tato bhikkhusahassani anusasimaham tada mamanusasanakara tepi asum anasava. Jino tasmim gune tuttho etadagge thapesi mam bhikkhu ovadakanaggo kappinoti mahajane. Satasahasse katam kammam phalam dassesi me idha pamutto 4- saravegova kilese jhapayim mama. @Footnote: 1 pali. devena jananandana 2 Si. nibbinnamha, otinnamhati talapotthake @dissati 3 cha.Ma. ca 4 pali. sumutto

--------------------------------------------------------------------------------------------- page204.

Kilesa jhapita mayham .pe. Katam buddhassa sasanan"ti. Arahattam patva pana te sabbeva 1- sattharam pabbajjam yacimsu. Sattha te "etha bhikkhavo"ti aha. Sa eva tesam pabbajja upasampada ca ahosi. Sattha tam bhikkhusahassam adaya akasena jetavanam agamasi. Athekadivasam bhagava tassantevasike bhikkhu aha "kacci bhikkhave kappino bhikkhunam dhammam deseti"ti. Na bhagava deseti. Appossukko ditthadhammasukhaviharamanuyutto viharati, ovadamattampi na detiti. Sattha theram pakkosapetva "saccam kira tvam kappina antevasikanam ovadamattampi na desi"ti. Saccam bhagavati. Brahmana ma evam kari, ajja patthaya upagatanam dhammam desehiti. "sadhu bhante"ti thero satthu vacanam sirasa sampaticchitva ekovadeneva samanasahassam arahatte patitthapesi. Tena nam sattha patipatiya attano savake there thanantare thapento bhikkhuovadakanam aggatthane thapesi. Athekadivasam thero bhikkhuniyo ovadanto:- [547] "anagatam yo patikacca passati hitanca attham ahitanca tam dvayam viddesino tassa hitesino va randham na passanti samekkhamana. [548] Anapanasati yassa paripunna subhavita anupubbam paricita yatha buddhena desita somam lokam pabhaseti abbha muttova candima. [549] Odatam vata me cittam appamanam subhavitam nibbiddham paggahitanca sabba obhasate disa. [550] Jivate vapi sappanno api vittaparikkhayo pannaya ca alabhena vittavapi na jivati. @Footnote: 2 Si.,i. sabbe

--------------------------------------------------------------------------------------------- page205.

[551] Panna sutavinicchini panna kittisilokavaddhani pannasahito naro idha api dukkhesu sukhani vindati. [552] Nayam ajjatano dhammo nacchero napi abbhuto yattha jayetha miyetha tattha kim viya abbhutam. [553] Anantaram hi jatassa jivita maranam dhuvam jata jata marantidha evam dhamma hi panino. [554] Na hetadatthaya matassa hoti yam jivitattham paraporisanam matamhi runnam na yaso na lokyam na vannitam samanabrahmanehi. [555] Cakkhum sariram upahanti tena 1- nihiyati vannabalam mati ca anandino tassa disa bhavanti hitesino nassa sukhi bhavanti. [556] Tasma hi iccheyya kule vasante medhavino ceva bahussute ca yesam hi pannavibhavena kiccam taranti navaya nadimva punnan"ti ima gatha abhasi. Tattha anagatanti na agatam, avindanti attho. Patikaccati puretaramyeva. Passatiti oloketi. Atthanti kiccam. Tam dvayanti hitahitam. Viddesinoti amitta. Hitesinoti mitta. Randhanti chiddam. Samekkhamanati gavesanta. Idam vuttam hoti:- yo puggalo attano hitavaham ahitavaham tadubhayanca attham kiccam anagatam asampattam @Footnote: 1 pali. ronnam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page206.

Puretaramyeva pannacakkhuna aham viya passati vimamsati vicareti, tassa amitta va ahitajjhasayena mitta va hitajjhasayena randham gavesanta na 1- passanti, tadiso pannava puggalo acchiddavutti, tasma tumhehi tatharupehi bhavitabbanti. Idani anapanasatibhavanaya gunam dassento tattha tani yojetum "anapanasati yassa"ti dutiyam gathamaha. Tattha ananti assaso. Apananti passaso. Assasapassasanimittarammana sati anapanasati. Satisisena cettha tamsampayuttasamadhi- bhavana adhippeta. Yassati yassa yogino. Paripunna subhavitati catunnam satipatthananam solasannanca akaranam paripuriya sabbaso punna sattannam bojjhanganam vijjavimuttinanca paripuriya sutthu bhavita vaddhita. Anupubbam paricita, yatha buddhena desitati "so satova assasati"tiadina 2- yatha bhagavata desita, tatha anupubbam anukkamena paricita asevita bhavita. Somam lokam pabhaseti, abbha muttova candimati so yogavacaro yatha abbhadiupakkilesa vimutto cando candalokena imam okasalokam pabhaseti, evam avijjadiupakkilesavimutto nanalokena attasantanapatitam parasantanapatitanca sankharalokam pabhaseti pakaseti. Tasma tumhehi anapanasatibhavana bhavetabbati adhippayo. Idani attanam nidassanam katva bhavanabhiyogassa saphalatam dassento "odatam vata me cittan"ti tatiyam gathamaha. Tassattho:- nivaranamalavigamato odatam suddham vata mama cittam, yatha pamanakara ragadayo pahina, appamananca nibbanam paccakkham katam ahosi, tatha bhavitatta appamanam subhavitam, tato eva catusaccam 3- nibbiddham pativijjhitam, 4- sakalasankilesapakkhato paggahitanca hutva 5- dukkhadika pubbantadika ca disa obhasate tattha vitinnakankhatta sabbadhammesu vigatasammohatta ca, tasma tumhehipi evam cittam bhavetabbanti dasseti. @Footnote: 1 Si.,i. ayam saddo na dissati 2 di. maha. 10/374/248 mahasatipatthanasutta, @Ma.mu. 12/107/77 kayanupassanasatipatthana 3 potthakesu cattari saccaniti patha @dissanti 4 Si. pativijjhitani, i. pativijjhita @5 Si....paccakkhato niggahitanca katva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page207.

Yatha bhavanamaya panna cittamalavisodhanadina purisassa bahupakara, evam itarapiti dassento "jivate vapi sappanno"ti catutthagathamaha. Tassattho:- parikkhinadhanopi sappannajatiko itaritarasantosena santuttho anavajjaya jivikaya jivatiyeva. Tassa hi jivitam jivitam nama. Tenaha bhagava "pannajivim jivitamahu setthan"ti. 1- Dummedhapuggalo pana pannaya alabhena ditthadhammikam samparayikanca attham viradhento vittavapi na jivati, garahadippattiya jivanto nama na tassa hoti, anupayannutaya va yathadhigatam dhanam nasento jivitampi sandharetum na sakkotiyeva, tasma parihariyapannapi tumhehi appamattehi sampadetabbati adhippayo. Idani pannaya anisamse dassetum "panna sutavinicchini"ti pancamam gathamaha. Tattha panna sutavinicchiniti panna namesa sutassa vinicchayini, yathasute sotapathamagate atthe "ayam akusalo, ayam kusalo, ayam savajjo, ayam anavajjo"tiadina vinicchayajanani. Kittisilokavaddhaniti kittiya sammukha pasamsaya silokassa patthatayasabhavassa vaddhani, pannavatoyeva hi kittiadayo vinnunam pasamsabhavato. Pannasahitoti parihariyapannaya vipassanapannaya ca yutto. 2- Api dukkhesu sukhani vindatiti ekantadukkhasabhavesu khandhayatanadisu sammapatipattiya yathabhutasabhavavabodhena niramisanipi sukhani patilabhati. Idani tasam bhikkhuninam aniccatapatisamyuttam dhirabhavavaham dhammam kathento "nayam ajjatano dhammo"tiadina sesagatha abhasi. Tatrayam sankhepattho:- yvayam sattanam jayanamiyanasabhavo, ayam dhammo ajjatano adhunagato na hoti, abhinhapavattikataya na acchariyo, abbhutapubbatabhavato napi abbhuto. Tasma yattha jayetha miyetha yasmim loke satto jayeyya, so ekamsena miyetha, tattha kim viya kim nama @Footnote: 1 sam.saga. 15/73/48 vittasutta, 246/258, khu.sutta. 25/184/370 alavakasutta @2 Si.,i. yuttatta

--------------------------------------------------------------------------------------------- page208.

Abbhutam siya sabhavikatta maranassa. Na hi khanikamaranassa kinci karanam atthi. Yato anantaram hi jatassa, jivita maranam dhuram jatassa jatisamanantaram jivitato maranam ekantikam uppannanam khandhanam ekamsena bhijjanato. Yo panettha jivatiti lokavoharo, so tadupadanassa anekapaccayayattataya anekantiko, yasma etadevam, 1- tasma jata marantidha, evam dhamma hi paninoti ayam sattanam pakati, yadidam jatanam marananti jatiya marananubandhanatam 2- aha. Idani yasma tasu bhikkhunisu kaci sokabandhitacittapi atthi, tasma tasam sokavinodanam katum "na hetadatthaya"tiadi vuttam. Tattha na hetadatthaya matassa hotiti yam matassa jivitattham jivitanimittam paraporisanam parapuggalanam runnam, etam tassa matassa sattassa jivitattham 3- tava titthatu, kassacipi atthaya na hoti, ye pana rudanti, tesampi matamhi matapuggalanimittam runnam na yaso na lokyam yasavaham visuddhavahanca na hoti. Na vannitam samanabrahmanehiti vinnuppasatthampi na hoti, athakho vinnugarahitamevati attho. Na kevalameteva ye rudato adinava, athakho imepiti dassento "cakkhum sariram upahanti"ti gatham 4- vatva tato param sokadianatthapatibahanattham kalyanamitta- payirupasanayam ta niyojento "tasma"tiadina 5- osanagathamaha. Tattha tasmati yasma runnam rudantassa puggalassa cakkhum sariranca upahanti vibadhati, tena runnena vanno balam mati ca nihiyati parihayati, tassa rudantassa puggalassa disa sapatta anandino pamodavanto pitivanto bhavanti. Hitesino mitta dukkhi dukkhita bhavanti, tasma dhammojapannaya samannagatatta medhavino ditthadhammikadiattha- sannissitassa bahusaccassa paripuriya bahussute attano kule vasante iccheyya patikankheyya kulupake kareyya. Yesanti yesam medhavinam bahussutanam panditanam @Footnote: 1 Si. tasma etadavoca, i. yasma etadavoca 2 Si.,i. jaramarananubandhanam @3 i.,Ma. jivitam 4 Si.,i. tasam 5 Si.,i. adikam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page209.

Pannavibhavena pannabalena yatha mahoghassa punnam nadim navaya taranti, evam kulaputta attano atthakiccam taranti 1- param papunanti, te iccheyya kule vasanteti yojana. Evam thero tasam bhikkhuninam dhammam kathetva vissajjesi, ta therassa ovade thatva sokam vinodetva yoniso patipajjantiyo sadattham paripuresum. Mahakappinattheragathavannana nitthita. -------------------


             The Pali Atthakatha in Roman Book 33 page 198-209. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=33&A=4553&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=33&A=4553&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=372              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=6965              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=7112              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=7112              Contents of The Tipitaka Volume 26 http://84000.org/tipitaka/read/?index_26

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]