ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 34 : PALI ROMAN Theri.A. (paramatthadi.)

page289.

470. 4. Sundaritherigathavannana petani bhoti puttanitiadika sundariya theriya gatha. Ayampi purimabuddhesu katadhikara tattha tattha bhave vivattupanissayam kusalam upacinanti ito ekatimsakappe vessabhussa bhagavato kale kulagehe nibbattitva vinnutam patva ekadivasam sattharam pindaya carantam disva pasannamanasa bhikkham datva pancapatitthitena vandi. 1- Sattha tassa cittappasadam natva anumodanam katva pakkami. Sa tena punnakammena tavatimse nibbattitva tattha yavatayukam thatva dibbasampattim anubhavitva tato cuta aparaparam sugatisuyeva samsaranti paripakkanana hutva imasmim buddhuppade baranasiyam sujatassa nama brahmanassa dhita hutva nibbatti, tassa rupasampatti sundariti namam ahosi, vayappattakale cassa kanitthabhata kalamakasi. Athassa pita puttasokena abhibhuto tattha tattha vicaranto vasitthittheriya samagantva tam sokavinodanakaranam pucchanto "petani bhoti puttani"tiadika dve gatha abhasi. Theri tam sokabhibhutam natva sokam vinodetu- kama "bahuni puttadhitani"tiadika dve gatha vatva attano asokabhavam kathesi. Tam sutva brahmano tam "katham tvam ayye evam asoka jata"ti aha. Tassa theri ratanattayassa gune vannesi. 2- Atha brahmano "kuhim sattha"ti pucchitva "idani mithilayam viharati"ti tam sutva tavadeva ratham yojetva rathena mithilam gantva sattharam upasankamitva vanditva sammodaniyam katham katva ekamantam nisidi. Tassa sattha dhammam desesi. So dhammam sutva patiladdhasaddho pabbajitva vipassanam patthapetva ghatento vayamanto tatiyadivase arahattam papuni. Atha sarathi ratham adaya baranasim gantva brahmaniya @Footnote: 1 Si. vanditva thita 2 cha.Ma. theri ratanattayagunam kathesi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page290.

Tam pavattim arocesi. Sundaripi 1- attano pitu pabbajitabhavam sutva "amma ahampi pabbajissami"ti mataram apucchi. Mata 2- "yam imasmim gehe bhogajatam, sabbantam tuyham santakam, tvam imassa kulassa dayadika patipajja, imam sabbabhogam paribhunja, ma pabbaji"ti aha. Sa "na mayham bhogehi attho, pabbajissamevaham amma"ti mataram anujanapetva mahatim sampattim khelapindam viya chaddetva pabbaji. Pabbajitva ca sikkhamanayeva hutva vipassanam vaddhetva ghatenti vayamanti hetusampannataya nanassa paripakam gatatta saha patisambhidahi arahattam papuni. Tena vuttam apadane 3-:- "pindapatam carantassa vessabhussa mahesino katacchubhikkhamuggayha buddhasetthassadasaham. Patiggahetva sambuddho vessabhu lokanayako vithiyam santhito sattha aka me anumodanam. Katacchubhikkham datvana tavatimsam gamissasi chattimsadevarajunam mahesittam karissasi. Pannasam cakkavattinam mahesittam karissasi manasa patthitam sabbam patilacchasi sabbada. Sampattim anubhotvana pabbajissasi kincana sabbasave parinnaya nibbayissasinasava. Idam vatvana sambuddho vessabhu lokanayako nabham abbhuggami dhiro hamsarajava ambare. @Footnote: 1 cha.Ma. sundari 2 Si. sa 3 ima gatha paliyam na dissanti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page291.

Sudinnam me danam varam suyittha yagasampada katacchubhikkham datvana pattaham acalam padam. Ekatimse ito kappe yam danamadadim tada duggatim nabhijanami bhikkhadanassidam phalam. Kilesa jhapita mayham .pe. katam buddhassa sasanan"ti. Arahattam pana patva phalasukhena nibbanasukhena ca viharanti aparabhage "satthu puratopi sihanadam nadissami"ti upajjhayam apucchitva baranasito nikkhamitva sambahulahi bhikkhunihi saddhim anukkamena savatthim gantva satthu santikam upasankamitva sattharam vanditva ekamantam thita satthara katapatisanthara satthu orasadhitubhavadi- vibhavanena annam byakasi. Athassa mataram adim katva sabbo natigano parijano ca pabbaji. Sa aparabhage attano patipattim paccavekkhitva pitara vuttagatham adim katva udanavasena:- [313] "petani bhoti puttani khadamana tuvam pure tuvam diva ca ratto ca ativa paritappasi. [314] Sajja sabbani khaditva sataputtani brahmani vasitthi kena vannena na balham paritappasi. [315] Bahuni puttasatani natisanghasatani ca khaditani atitamse mama tuyhanca brahmana. [316] Saham nissaranam natva jatiya maranassa ca na socami na rodami na capi paritappayim.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page292.

[317] Abbhutam vata vasitthi vacam bhasasi edisim kassa tvam dhammamannaya giram bhasasi edisim. [318] Esa brahmana sambuddho nagaram mithilam pati sabbadukkhappahanaya dhammam desesi paninam. [319] Tassa brahme arahato dhammam sutva nirupadhim tattha vinnatasaddhamma puttasokam byapanudim. [320] So ahampi gamissami nagaram mithilam pati appeva mam so bhagava sabbadukkha pamocaye. [321] Addasa brahmano buddham vippamuttam nirupadhim svassa dhammamadesesi muni dukkhassa paragu. [322] Dukkham dukkhasamuppadam dukkhassa ca atikkamam ariyatthangikam maggam dukkhupasamagaminam. [323] Tattha vinnatasaddhammo pabbajjam samarocayi sujato tihi rattihi tisso vijja aphassayi. [324] Ehi sarathi gacchahi ratham niyyadayahimam arogyam brahmanim vajja `pabbaji dani brahmano sujato tihi rattihi tisso vijja aphassayi.' [325] Tato ca rathamadaya sahassancapi sarathi arogyam brahmanimvoca `pabbaji dani brahmano sujato tihi rattihi tisso vijja aphassayi.'

--------------------------------------------------------------------------------------------- page293.

[326] Etancaham assaratham sahassancapi sarathi tevijjam brahmanam sutva punnapattam dadami te. [327] Tuyheva hotvassaratho sahassancapi brahmani ahampi pabbajissami varapannassa santike. [328] Hatthi gavassam manikundalanca phitancimam gahavibhavam pahaya pita pabbajito tuyham bhunja bhogani sundari tuvam dayadika kule. [329] Hatthi gavassam manikundalanca rammancimam gahavibhavam pahaya pita pabbajito mayham puttasokena attito ahampi pabbajissami bhatusokena attita. [330] So te ijjhatu sankappo yam tvam patthesi sundari uttitthapindo uncho ca pamsukulanca civaram etani abhisambhonti paraloke anasava. [331] Sikkhamanaya me ayye dibbacakkhu visodhitam pubbenivasam janami yattha me vusitam pure. [332] Tuvam nissaya kalyani theri samghassa sobhane tisso vijja anuppatta katam buddhassa sasanam. [333] Anujanahi me ayye icche savatthi gantave sihanadam nadissami buddhasetthassa santike.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page294.

[334] Passa sundari sattharam hemavannam harittacam adantanam dametaram sambuddhamakutobhayam. [335] Passa sundiramayantim vippamuttam nirupadhim vitaragam visamyuttam katakiccam anasavam. [336] Baranasito nikkhamma tava santikamagata savika te mahavira pade vandati sundari. [337] Tuvam buddho tuvam sattha tuyham dhitamhi brahmana orasa mukhato jata katakicca anasava. [338] Tassa te svagatam bhadde tato te aduragatam evam hi danta ayanti satthu padani vandika vitaraga visamyutta katakicca anasava"ti ima gatha paccudahasi. Tattha petaniti matani. Bhotiti tam alapati. Puttaniti lingavipallasena vuttam, pete putteti attho. Eko eva ca tassa putto mato, brahmano pana "cirakalam ayam sokena atta hutva vicari, bahu manne imissa putta mata"ti evamsanni hutva bahuvacanenaha. Tatha ca "sajja sabbani khaditva sataputtani"ti. Khadamanati lokavoharavasena khumsanavacanametam. Loke hi yassa itthiya jatajata putta maranti, tam garahanta "puttakhadini"tiadim vadanti. Ativati ativiya bhusam. Paritappasiti santappasi, pureti yojana. Ayam hettha sankhepattho:- bhoti vasitthi pubbe tvam mataputta hutva socanti paridevanti ativiya sokaya samappita 1- gamanigamarajadhaniyo ahindasi. @Footnote: 1 Si. sokasamappita

--------------------------------------------------------------------------------------------- page295.

Sajjati sa ajja, sa tvam etarahi sabbani sataputtani khaditvati attho. 1- "sajja"ti va patho. Kena vannenati kena karanena. Khaditaniti theripi brahmanena vuttapariyayena 2- vadati. Khaditani va byaggha- dipivilaradijatiyo sandhayevamaha. Atitamseti atitakotthase, atikkantabhavesuti attho. Mama tuyhancati maya ca taya ca. Nissaranam natvati jatiya maranassa ca nissaranabhutam nibbanam maggananena pativijjhitva. Na capi paritappayinti na paritupayasim, aham upayasam napajjinti attho. Abbhutam vatati acchariyam vata. Tam hi abbhutam pubbe abhutam abbhutanti vuccati. Edisinti evarupim, "na socami na rodami, na capi paritappayin"ti evam socanadinam abhavadipanivacam. Kassa tvam dhammamannayati kevalam yatha ediso dhammo laddhum na sakka, tasma kassa nama satthuno dhammannaya giram 3- vacam 4- bhasasi edisanti sattharam sasananca pucchati. Nirupadhinti niddukkham. Vinnatasaddhammati patividdhaariyasaccadhamma. Byapanudinti niharim pajahim. Vippamuttanti sabbaso vimuttam, sabbakilesehi sabbabhavehi ca visamyuttam. Svassati so sammasambuddho assa brahmanassa. Tatthati tassam catusaccadhammadesanayam. 5- Ratham niyyadayahimanti imam ratham brahmaniya niyyadehi. @Footnote: 1 cha.Ma. sa tvam etarahiti attho 2 cha.Ma. vuttapariyayeneva 3 cha.Ma. thiram @4 cha.Ma. ayam patho na dissati 5 Si. catusaccadhammadesanam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page296.

Sahassancapiti maggaparibbayattham nitam kahapanasahassancapi adaya niyyadehiti yojana. Assarathanti assayuttam ratham. Punnapattanti tutthidanam. Evam brahmaniya tutthidane diyyamane tam asampaticchanto sarathi "tuyheva hotu"ti gatham vatva satthu santikeyeva gantva pabbaji. Pabbajite pana sarathimhi brahmani attano dhitaram sundarim amantetva gharavase niyojenti "hatthi gavassan"ti gathamaha. Tattha hatthiti hatthino. Gavassanti gavo ca assa ca. Manikundalancati mani ca kundalani ca. Phitancimam gahavibhavam pahayati imam hatthi- adippabhedam yathavuttam avuttanca khettavatthuhirannasuvannadibhedam phitam pahutanca gahavibhavam gehupakaranam annanca dasidasadikam sabbam pahaya tava pita pabbajito. Bhunja bhogani sundariti sundari tvam ime bhoge bhunjassu. Tuvam dayadika kuleti tuvam hi imasmim kule dayajjarahati. Tam sutva sundari attano nekkhammajjhasayam pakasenti "hatthi gavassan"ti- adimaha. Atha nam mata nekkhammeyeva niyojenti "so te ijjhatu"tiadina 1- diyaddhagathamaha. Tattha yam tvam patthesi sundariti sundari tvam idani yam patthesi akankhasi. So tava pabbajjaya sankappo pabbajjaya chando ijjhatu anantarayena sijjhatu. Uttitthapindoti ghare ghare patitthitva laddhabbabhikkhapindo. Unchoti tadattham gharapatipatiya ahindanam uddissa thananca. 2- Etaniti uttitthapindadini. Abhisambhontiti anibbinnarupa janghabalam nissaya abhisambhavanti, sadhentiti attho. @Footnote: 1 Si. adikam 2 i. ahindanta uttitthananca

--------------------------------------------------------------------------------------------- page297.

Atha sundari "sadhu amma"ti matuya patissunitva nikkhamitva bhikkhunupassayam gantva sikkhamanayeva samana tisso vijja sacchikatva "satthu santikam gamissami"ti upajjhayam arocetva bhikkhunihi saddhim savatthim agamasi. Tena vuttam "sikkhamanaya me ayye"tiadi. Tattha sikkhamanaya meti sikkhamanaya samanaya maya. Ayyeti attano upajjhayam alapati. Tuvam nissaya kalyani, theri samghassa sobhaneti bhikkhunisamghe vuddhatarabhavena thiragunayogena ca samghattheri sobhanehi siladihi samannagatatta sobhane kalyani kalyanamitte ayye tam nissaya maya tisso vijja anuppatta katam buddhassa sasananti yojana. Iccheti icchami. Savatthi gantaveti savatthim gantum. Sihanadam nadissamiti annabyakaranameva sandhayaha. Atha sundari anukkamena savatthim gantva viharam pavisitva sattharam dhammasane nisinnam disva ularapitisomanassam patisamvedayamana attanameva alapanti aha "passa sundari"ti. Hemavannanti suvannavannam. Harittacanti kancanasannibhattacam. Ettha ca bhagava pitavannena "suvannavanno"ti vuccati. Athakho sammadeva ghamsitva jatihingulakena anulimpitva suparimajjitakancanadasasannibhoti dassetum "hemavannan"ti vatva "harittacan"ti vuttam. Passa sundarimayantinti tam sundarim namikam mam bhagava agacchantim passa. "vippamuttan"tiadina annam byakaronti pitivippharavasena vadati. Kuto pana agata, kattha ca agata, kidisa cayam sundariti asankantanam asankam nivattetum "baranasito"ti gatham vatva tattha "savika ca"ti vuttamattham pakatataram katum "tuvam buddho"ti gathamaha. Tassattho:- imasmim sadevake loke

--------------------------------------------------------------------------------------------- page298.

Tuvameveko sabbannubuddho, ditthadhammikasamparayikaparamatthehi yatharaham anusasanato tuvam me sattha, ahanca khinasavabrahmani bhagava tuyham ure vayama 1- janitabhi- jatitaya orasa, mukhato pavattadhammaghosena sasanassa ca pamukhabhutena ariyamaggena jatatta mukhato jata, nitthitaparinnatadikaraniyataya katakicca, sabbaso asavanam khepitatta anasavati. Athassa sattha agamanam abhinandanto "tassa te svagatan"ti gathamaha. Tassattho:- ya tvam maya adhigatadhammam yathavato adhigacchi. Tassa te bhadde sundari idha mama santike agatam agamanam suagatam. Tato eva tam aduragatam na duragatam hoti. Kasma? yasma evam hi danta ayantiti, yatha tvam sundari, evam hi uttamena ariyamaggadamathena danta tato eva sabbadhi vitaraga sabbesampi samyojananam samucchinnatta visamyutta katakicca anasava satthu padanam vandika agacchanti, tasma tassa te svagatam aduragatanti yojana. Sundaritherigathavannana nitthita. ---------------------


             The Pali Atthakatha in Roman Book 34 page 289-298. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=34&A=6197&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=34&A=6197&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=470              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=9782              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=9821              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=9821              Contents of The Tipitaka Volume 26 http://84000.org/tipitaka/read/?index_26

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]