ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 4 : PALI ROMAN Di.A. (sumangala.1)

page116.

Tesam vedanapaccaya tanhati adisu vedanati chaphassayatanasambhava vedana. Sa rupatanhadibhedaya tanhaya upanissayakotiya paccayo hoti. Tena vuttam "tesam vedanapaccaya tanha"ti. Sa pana catubbidhassa upadanassa upanissayakotiya ceva sahajatakotiya ca paccayo hoti. Tatha upadanam bhavassa, bhavo jatiya upanissayakotiya paccayo hoti. Jatiti cettha 1- savikara pancakkhandha datthabba. Jatijaramaranassa ceva sokadinanca upanissayakotiya paccayo hoti. Ayamettha sankhepo, vittharato pana paticcasamuppadakatha visuddhimagge vutta, idha panassa paynomattameva veditabbam. Bhagava hi vattakatham kathento "purima bhikkhave koti na pannayati avijjaya, `ito pubbe avijja nahosi, atha paccha sambhavi'ti evancetam 2- bhikkhave vuccati, atha ca pana pannayati `idappaccaya avijja"ti 3- evam avijjasisena va "purima bhikkhave koti na pannayati bhavatanhaya .pe. `idappacya Bhavatanha"ti 4- evam tanhasisena va "purima bhikkhave koti na pannayati bhavaditthiya .pe. `idappaccaya Bhavaditthi"ti evam ditthisisena va kathesi. Idha pana ditthisisena kathento vedanaragena uppajjamana ditthiyo kathetva vedanamulakam paticcasamuppadam kathesi, tena idam dasseti "evamete ditthigatika idam dassanam gahetva tisu bhavesu catusu yonisu pancasu gatisu sattasu vinnanatthitisu navasu sattavasesu ito ettha ito idhati sandhavanta samsaranta yante yuttagono viya, thambhe upanibaddhakukkuro viya, vatena vippannatthanava viya ca vattadukkhameva anuparivattanti, vattadukkhato sisam ukkhipitum na sakkonti"ti. Vivattakathadivannana [145] Evam ditthigatikadhitthanam vattam kathetva idani yuttayogabhikkhuadhitthanam katva vivattam dassento "yato kho bhikkhave bhikkhu"ti adimaha. Tattha yatoti yada. Channam phassayatanananti yehi chahi phassayatanehi phusitva @Footnote: 1 cha.Ma. panetka 2 ka. Si.i. evancidam @3 an. ekadasaka, 24/61/90 avijjasutta 4 an. ekadasaka. 24/62/92 tanhasutta

--------------------------------------------------------------------------------------------- page117.

Patisamvedayamananam 1- ditthigatikanam vattam vattati, tesamyeva channam phassayatananam. Samudayantiadisu "avijjasamudaya cakkhusamudayo"ti adina vedanakammatthane vuttanayena phassayatananam samudayo veditabbo. 2- Yatha pana tattha "phassasamudaya, phassanirodha"ti vuttam, evamidha tam cakkhvadisu "aharasamudaya, aharanirodha"ti veditabbam, manayatane "namarupasamudaya, namarupanirodha"ti uttaritaram pajanatiti ditthigatiko ditthimeva pajanati. 3- Ayam pana ditthinca ditthito ca uttaritaram silasamadhipannavimuttinti yava arahatta janati. (ko evam janatiti?) khinasavo janati, anagami, sakadagami, sotapanno, Bahussuto, ganthadhuro bhikkhu janati, araddhavipassako janati, desana pana arahattakuteneva nitthapitati. [146] Evam vivattam kathetva idani "desanajalavimutto ditthigatiko nama natthi"ti dassanattham puna "ye hi keci bhikkhave"ti arabhi. Tattha antojalikatati imassa mayham desanajalassa antoyeva kata. Ettha sitavati etasmim mama desanajale sita nissita avassitava. Ummujjamana ummujjantiti kim vuttam hoti? te adho osidantapi uddham uggacchantapi mama desanajale sitava hutva osidanti ca uggacchanti ca. Ettha pariyapannati ettha mayham desanajale pariyapanna, etena abaddha antojalikata ca hutva ummujjamana ummujjanti, na hettha asangahito ditthigatiko nama atthiti. Sukhumacchikenati sanhacchikena, sukhumacchiddenati attho. Kevatto viya hi bhagava, jalam viya desana, parittam udakam viya dasasahassilokadhatu, olarika pana viya dvasatthiditthigatika, tassa tire thatva olokentassa olarikanam pananam antojalikatabhavadassanam viya bhagavato sabbesam ditthigatikanam desanajalassa antokatabhavadassananti 4- evamettha opammasamsandanam veditabbam. [147] Evam imahi dvasatthiya ditthihi sabbaditthinam sangahitatta sabbesam ditthigatikanam etasmim desanajale pariyapannabhavam dassetva idani @Footnote: 1 Si. patisamvediyamananam 2 cha.Ma.i. samudayadayo veditabba @3 cha.Ma. janati 4 Ma. antogadhabhavadassananti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page118.

Attano katthaci pariyapannabhavam dassento "ucchinnabhavanettiko bhikkhave tathagatassa kayo"ti adimaha. Tattha nayanti etayati netti. Nayantiti givayam bandhitva akaddhanti, rajjuya etam namam. Idha pana nettisadisataya bhavatanha nettiti adhippeta. Sa hi mahajanam givayam bandhitva tam tam bhavam neti upanetiti bhavanetti, arahattamaggasatthena ucchinna bhavanetti assati ucchinnabhavanettiko. Kayassa bheda uddhanti kayassa bhedato uddham. Jivitapariyadanati jivitassa sabbaso pariyadinnatta parikkhinatta, puna appatisandhakabhavati, attho. Na nam 1- dakkhantiti tam tathagatam deva va manussa va na dakkhissanti, apannattikabhavam gamissatiti attho. Seyyathapi bhikkhaveti upamayampana idam samsandanam:- ambarukkho viya hi tathagatassa kayo, rukkhe jatamahavanto viya tam nissaya pubbe pavattatanha. Tasmim vante upanibaddha pancapakkadvadasapakkaattharasapakkaparimana ambapindi viya tanhaya sati tanhaupanibandhana hutva ayatim nibbattanaka pancakkhandha dvadasayatanani attharasa dhatuyo. Yatha pana tasmim vante chinne sabbani tani ambani tadanvayani honti, tamyeva vantam anugatani vantaccheda chinnani yevati attho, evameva bhavanetti vantassa anupacchinnatta ayatim uppajjeyyum pancakkhandha dvadasayatanani attharasa dhatuyo, sabbe te dhamma tadanvaya honti, bhavanettim anugata, taya chinnaya chinnayevati attho. Yatha pana tasmimpi rukkhe mandakakantakavisasamphassam agamma anupubbena sussitva mate "imasmim thane evarupo nama rukkho ahosi"ti voharamattameva hoti, na tam rukkham koci passati, evam ariyamaggasamphassam agamma tanhasinehassa pariyadinnatta anupubbena sussitva viya bhinne imasmim kaye kayassa bheda uddham jivitapariyadana na tam dakkhanti, tathagatampi devamanussa na dakkhissanti, "evarupassa nama kira satthuno idam sasanan"ti voharamattameva bhavissatiti anupadisesa- nibbanadhatum papetva desanam thapesi. @Footnote: 1 ka. na tam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page119.

[148] Evam vutte ayasma anandoti evam bhagavata imasmim sutte vutte thero adito patthaya sabbam suttam samannaharitva evam buddhabalam dipetva kathitasuttassa bhagavata namam na gahitam, 1- handassa namam ganhapessamiti cintetva bhagavantam etadavoca. Tasmatiha tvanti adisu ayam atthayojana:- ananda yasma imasmim dhammapariyaye idhatthopi paratthopi vibhatto, tasmatiha tvam imam dhammapariyayam "atthajalan"tipi nam dharehi, yasma panettha bahu tantidhamma kathita, tasma "dhammajalan"tipi nam dharehi, yasma ca ettha setthatthena brahmam sabbannutananam vibhattam, tasma "brahmajalan"tipi nam dharehi, yasma ettha dvasatthiditthiyo vibhatta, tasma "ditthijalan"tipi nam dharehi, yasma pana imam dhammapariyayam sutva devaputtamarampi khandhamarampi maccumarampi kilesamarampi sakka madditum, tasma "anuttaro sangamavijayo"tipi nam dharehiti. Idamavoca bhagavati idam nidanavasanato pabhuti yava "anuttaro sangamavijayotipi nam dharehi"ti sakalam suttantam bhagava paresam pannaya alabbhaneyyappatittham paramagambhiram sabbannutananam pakasento suriyo viya andhakaram ditthigatamahandhakaram vidhamento avoca. [149] Attamana te bhikkhuti te bhikkhu attamana sakamana, buddhagataya pitiya uddaggacitta hutvati vuttam hoti. Bhagavato bhasitanti evam vicitranayadesanavilasayuttam idam suttam karavikarutamanjuna kannasukhena panditajanahadayanam amatabhisekasadisena brahmasarena bhasamanassa bhagavato vacanam. Abhinandunti anumodimsu ceva sampaticchimsu ca. Ayam hi abhinandasaddo "abhinandati abhivadati"ti 2- adisu tanhayapi agato. "annamevabhinandanti ubhaye devamanusa"ti 3- adisu upagamane. @Footnote: 1 cha.Ma.i. na bhagavata namam gahitam. 2 sam. khandha. 17/5/12 samadhisutta @3 sam.sa. 15/43/36 annasutta

--------------------------------------------------------------------------------------------- page120.

"cirappavasim purisam durato sotthimagatam natimitta suhajja ca abhinandanti agatan"ti 1- adisu sampaticchanepi. "abhinanditva anumoditva"ti 2- adisu anumodanepi. Svayamidha anumodanasampaticchanesu yujjati. Tena vuttam "abhinandunti anumodimsu ceva sampaticchimsu ca"ti. Subhasitam sulapitam sadhu sadhuti tadino anumodana sirasa sampaticchimsu bhikkhavoti. Imasminca pana veyyakaranasminati imasmim niggathakasutte. Niggathakatta hi idam "veyyakaranan"ti vuttam. Dasasahassilokadhatuti dasasahassacakkavalaparimana lokadhatu. Akampitthati na suttapariyosaneyeva akampitthati veditabba. "bhannamane"ti hi vuttam. Tasma dvasatthiya ditthigatesu vinivethetva desiyamanesu tassa tassa ditthigatassa pariyosane pariyosaneti dvasatthiya thanesu akampitthati veditabba. Tattha atthahi karanehi pathavikampo veditabbo:- dhatukkhobhena, iddhimato anubhavena, bodhisattassa gabbhokkantiya, matukucchito nikkhamanena, sambodhipattiya, dhammacakkappavattanena, ayusankharavossajjanena 3- parinibbanenati. Tesam vinicchayam "attha kho ime ananda hetu, attha paccaya mahato bhumicalassa patubhavaya"ti 4- evam mahaparinibbane agataya tantiya vannanakaleyeva vakkhama ayam pana mahapathavi aparesupi atthasu thanesu akampittha: mahabhinikkhamane, bodhimandupasankamane, pamsukulaggahane, pamsukuladhovane, kalakaramasutte, gotamakasutte, vessantarajatake, imasmim brahmajaleti. Tattha mahabhinikkhamanabodhimandupasankamanesu viriyabalena akampittha. Pamsukulaggahane dvisahassadipaparivare cattaro mahadipe pahaya pabbajitva susanam gantva pamsukulam ganhantena "dukkaram bhagavata katan"ti acchariyavegabhihata akampittha. Pamsukuladhovanavessantarajatakesu akalakampanena @Footnote: 1 khu. dha. 25/219/55 nandiyavatthu 2 Ma. mu, 12/205/174 madhupindikasutta @3 i. cha.Ma. ayusankharossajjanena 4 di. maha. 10/171/96 mahaparinibbanasutta

--------------------------------------------------------------------------------------------- page121.

Akampittha. Kalakaramagotamakasuttesu "aham sakkhi bhagava"ti sakkhibhavena akampittha. Imasmimpana brahmajale dvasatthiya ditthigatesu vijatetva niggumbam katva desiyamanesu sadhukaradanavasena akampitthati veditabba. Na kevalanca etesu thanesuyeva pathavi akampittha, atha kho tisu sangahesupi mahamahindattherassa imam dipam agantva jotivane 1- nisiditva dhammam desitadivasepi akampittha. Kalyaniyavihare ca pinadapatiyattherassa cetiyanganam sammajjitva tattheva nisiditva buddharammanam pitim gahetva imam suttantam araddhassa suttapariyosane udakapariyantam katva akampittha. Lohapasadassa pacinaambalatthikatthanam 2- nama ahosi. Tattha nisiditva dighabhanakatthera brahma- jalasuttam arabhimsu, tesam sajjhayapariyosanepi udakapariyantameva katva pathavi akampitthati. Evam yassanubhavena akampittha anekaso medani suttasetthassa desitassa sayambhuna. Brahmajalassa tassidha dhammam atthanca pandita sakkaccam uggahetvana, patipajjantu yonisoti. Iti sumangalavilasiniya dighanikayatthakathayam brahmajalasuttavannana nitthita.


             The Pali Atthakatha in Roman Book 4 page 116-121. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=4&A=3037&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=4&A=3037&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=9&i=1              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=9&A=1              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=9&A=1              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=9&A=1              Contents of The Tipitaka Volume 9 http://84000.org/tipitaka/read/?index_9

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]