ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 41 : PALI ROMAN Ja.A.7 visati-cattalisa

                       Sarabhangajatakam
     alankata kundalino suvatthati idam sattha jetavane viharanto
mahamoggallanattherassa parinibbanam arabbha kathesi.
     Sariputtatthero kira tathagatam jetavane viharantam parinibbanam
anujanapetva gantva nalandagamake jatovarake parinibbayi.
Tassa parinibbutabhavam sutva sattha rajagaham gantva veluvane
vihasi. Tada mahamoggallanatthero isigilipasse kalasilayam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page357.

Viharati. So pana iddhibalena kotippattabhavena devacarikanca ussadacarikanca carati. Devaloke buddhasavakanam mahantam issariyam disva ussadanirayesu ca titthiyasavakanam mahantam dukkham disva manussalokam agantva asuko upasako asuka ca upasika asukasmim nama devaloke nibbattitva mahasampattim anubhavanti titthiyasavako asuko ca asuko ca nirayadisu asuke apaye nama nibbattoti manussanam kathesi. Manussa sasane pasidanti titthiye parivajjanti. Buddhasavakanam sakkaro mahanto ahosi. Titthiyanam sakkaro parihayati. Te there aghatam bandhitva imasmim jivante amhakam upatthaka bhijjanti sakkaro ca parihayati. Maressama nanti. Therassa maranattham samanakuttassa nama corassa sahassam adamsu. So theram maressamiti mahantena parivarena saddhim kalasilayam agamasi. Thero tam agacchantam disvava iddhiya uppatitva pakkami. Coro tam divasam theram disva nivattetva punadivasepi punadivasepiti cha divase agamasi. Theropi tatheva iddhiya pakkami. Sattame pana divase therassa pubbe katam aparaparavedaniyakammam okasam labhati. So kira pubbe bhariyaya vacanam gahetva matapitaro maretukamo yanakena arannam netva coranam utthitakaram katva matapitaro potheti paharati ca. Te cakkhudubbalataya rupadassanarahita tam attano puttam asanjananta cora eteti sannaya tata asuka nama cora no ghatenti tvam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page358.

Patikkamahiti tassevatthaya paridevimsu. So cintesi ime maya pothiyamanapi mayhamyevatthaya paridevanti ayuttam kammam karomiti. Atha ne assasetva coranam palayanakaram dassetva tesam hatthapade sambahetva ammatata ma bhayittha cora palatati vatva puna attano gehameva anesi. Tam kammam ettakam kalam okasam alabhitva bhasmapaticchanno aggirasi viya thatva imam antimasariram upadhavitva ganhi. Yatha hi pana sunakhaluddakena migam disva sunakho visajjito migam anubandhitva yasmim thane papunati tasmimyeva ganhati evam idam kammam yasmim thane okasam labhati tasmim vipakam deti. Tena mutto nama natthi. Thero attano katakammassa akaddhanabhavam natva na apaganchi. Thero tassa nissandena akase uppatitum nasakkhi. Nandopanandadamanasamatthavejayantakampanasamatthapissa iddhi kammabalena dubbalattam patta. Coro theram gahetva therassa atthini tandulakkhandhamattani karonto bhinditva samcunnitva palalapitthakakaranannama katva matoti sannaya ekasmim gumbapitthe khipitva saparivaro pakkami. Theropi satim patilabhitva sattharam vanditva parinibbayissamiti cintetva sariram jhanavethanena vethetva thiram katva akasam uppatitva akasena satthu santikam gantva sattharam vanditva bhante ayusankharo me ossattho parinibbayissamiti aha. Parinibbayissasi moggallanati. Ama

--------------------------------------------------------------------------------------------- page359.

Bhanteti. Kattha gantvati. Kalasilapatte bhanteti. Tenahi moggallana mayham dhammam kathetva yahi tadisassa hi savakassa idani dassanam natthiti. So evam karissami bhanteti sattharam vanditva talappamanam akase uppatitva parinibbanadivase sariputtatthero viya nanappakara iddhiyo katva dhammam kathetva sattharam vanditva kalasilayam ataviyam parinibbayi. Tam khananneva cha devaloka ekakolahala ahesum amhakam kira acariyo parinibbutoti dibbagandhamalavasadhupacandanacunne ceva nanadaruni ca gahetva agamimsu. Ekunasatarattacandanacitaka ahosi. Sattha therassa santike thatva sariranikkhepam karesi. Ahalanassa samantato yojanamatte padese pupphavassam vassi. Devanam antare manussa manussanamantare deva ahesum. Yathanukkamena devanamantare yakkha titthanti. Yakkhanamantare gandhabba titthanti. Gandhabbanamantare naga titthanti. Naganamantare venateyya titthanti. Venateyyanamantare kinnara titthanti. Kinnaranamantare kimpurisa titthanti. Kimpurisanamantare chatta titthanti. Chattanamantare suvannacamara titthanti. Suvannacamaranamantare dhaja titthanti. Dhajanamantare pataka titthanti. Satta divasani sadhukilam kilimsu. Sattha therassa dhatum gahapetva veluvanadvarakotthake cetiyam karapesi. Tada dhammasabhayam katham samutthapesum avuso sariputtatthero tathagatassa santike aparinibbutatta buddhanam santike mahantam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page360.

Sammanam na labhi mahamoggallanatthero buddhanam samipe parinibbutatta mahasammanam labhatiti. Sattha agantva kayanuttha bhikkhave etarahi kathaya sannisinnati pucchitva imaya namati vutte na bhikkhave moggallano idaneva mama santika sammanam labhi pubbepi labhiyevati vatva atitam ahari. Atite baranasiyam brahmadatte rajjam karente bodhisatto purohitassa brahmaniya kucchismim patisandhim ganhitva dasamasaccayena paccusasamaye matukucchito nikkhami. Tasmim khane dvadasayojanike baranasinagare sabbavudhani pajjalimsu. Purohito puttassa jatakkhane bahi nikkhamitva akasam olokento nakkhattayogam disva imina nakkhattena jatatta esa kumaro sakalajambudipe dhanuggahanam aggo bhavissatiti natva kalasseva rajakulam gantva rajanam sukhasayitabhavam pucchi. Kuto acariya sukham ajja sakalanivesane avudhani pajjalitaniti vutte ma bhayi deva na tumhakam nivesaneyeva sakalanagarepi pajjalimsuyeva ajja amhakam gehe kumarassa jatatta evam ahositi. Acariya evam jatakumarassa pana kim bhavissatiti. Na kinci maharaja so pana sakalajambudipe dhanuggahanam aggo bhavissatiti. Sadhu acariya tenahi nam patijaggitva vayappattakale amhakam dadeyyasiti vatva khiramulam tava sahassam dapesi. Purohito tam gahetva nivesanam gantva brahmaniya datva puttassa namagahanadivase jatakkhane avudhanam pajjalitatta jotipalotissa

--------------------------------------------------------------------------------------------- page361.

Namam akasi. So mahantena parivarena vaddhamano solasavassakale uttamarupadharo ahosi. Athassa pita sarirasampattim oloketva sahassam datva tata takkasilam gantva disapamokkhassa santike sippam ugganhahiti aha. So sadhuti sampaticchitva acariyabhagam gahetva matapitaro vanditva tattha gantva sahassam datva sippam patthapetva sattaheneva nipphattim papuni. Athassa acariyo tussitva attano santakam khaggaratanam sandhiyuttam mendakasingadhanum sandhiyuttam tundisaram attano sannahakancukam unhisanca datva tata jotipala aham mahallako idani tvam ime manavake sikkhapehiti pancasate manavakepi tasseva niyyadesi. Bodhisatto sabbam upakaranam gahetva acariyam vanditva baranasimeva agantva matapitaro passitva atthasi. Atha nam vanditva thitam pita avoca uggahitante tata sippanti. Ama tatati. So tassa vacanam sutva rajakulam gantva putto me deva sippam sikkhitva agato kim karoti devati aha. Acariya amhe upatthahatuti. Paribbayamassa janatha devati. So devasikam devasikam sahassam labhatuti. So sadhuti sampaticchitva geham gantva kumaram pakkosapetva tata tvam rajanam upatthahati aha. So tato patthaya devasikam devasikam sahassam labhitva rajanam upatthahi. Rajapadamulika ujjhayimsu mayam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page362.

Jotipalena katakammam na passama devasikam devasikam sahassam ganhati mayamassa sippam passitukamati. Raja tesam vacanam sutva purohitassa kathesi. Purohito sadhu devati sampaticchitva puttassa arocesi. So sadhu tata ito sattame divase dassessami sippam apica raja attano vijite dhanuggahe sannipatapetuti aha. Purohito tam sutva gantva ranno tamattham arocesi. Nagare raja bherincarapetva dhanuggahe sannipatapesi. Satthisahassa dhanuggaha sannipatimsu. Raja tesam sannipatitabhavam natva nagaravasino jotipalassa sippam passantuti bherincarapetva rajanganam sajjapetva mahajanaparivuto pallankavare nisiditva dhanuggahe pakkosapetva jotipalo agacchatuti pesesi. So acariyena dinnam dhanutundisaram sannahakancukam unhisanca nivasanantare thapetva khaggam gahapetva pakativesena ranno santikam gantva ekamantam atthasi. Dhanuggaha jotipalo kira dhanusippam dassetum agato dhanum agahetva pana agato amhakam hatthato dhanum gahetukamo bhavissati nassa dassamati katikam karimsu. Raja jotipalam amantetva sippam dassehiti aha. So sanim parikkhipapetva antosaniyam thito satakam apanetva sannahakancukam pavesetva unhisam sise patimuncitva mendakasingadhanumhi pabalavannam jiyam aropetva tundisaram pitthe bandhitva khaggam vamato katva vajiraggam naracam nakhapitthena parivattento sanim vivaritva pathavim bhinditva alankatanagakumaro viya nikkhamitva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page363.

Gantva ranno apacitim dassetva atthasi. Tam disva mahajana vagganti nadanti appothenti. Raja dassehi jotipala sippanti aha. Deva tumhakam dhanuggahesu akkhanavedhibalavedhisaddavedhisaravedhino cattaro dhanuggahe pakkosapehiti. Raja pakkosapesi. Mahasatto rajangane caturassaparicchedabbhantare mandapam katva catusu kannesu cattaro dhanuggahe thapetva ekekassa timsatimsa kandasahassani dapetva ekekassa santike kandadayake thapetva sayam vajiraggam naracam gahetva mandapamajjhe thatva maharaja ime cattaro dhanuggaha ekappahareneva sare khipitva mam vijjhantu aham etehi khittakandani nivaressamiti aha. Raja evam karothati anapesi. Dhanuggaha ahamsu maharaja mayam dhanuggaha akkhanavedhibalavedhisaddavedhisaravedhino jotipalo tarunadarako na mayam vijjhissamati. Mahasatto sace sakkotha vijjhatha manti aha. Te sadhuti sampaticchitva ekappahareneva kandani khipimsu. Mahasatto tani tani naracena paharitvana yatha va tatha va patesi. Bodhikotthakam pana parikkhipanto viya talena talam valena valam dandena dandam vajena vajam anatikkamanto khipitva saragabbham akasi. Dhanuggahanam kandani khinani. So tesam khinabhavam natva saragabbham avinasentova uppatitva gantva ranno santike atthasi. Mahajano vagganto nadanto appothento selento accharam paharanto mahakolahalam katva vatthabharanani

--------------------------------------------------------------------------------------------- page364.

Khipi. Evam rasibhutam attharasakotisamkhyam dhanam ahosi. Atha nam raja pucchi kim sippam nametam jotipalati. Sarapatibahanam nama devati. Anne evam jananta atthiti. Sakalajambudipe mam thapetva anno natthi devati. Aparam dassehi tatati vadati. Deva sace ete tava catusu konesu thatva cattaropi jana mam vijjhitum nasakkhimsu aham panete catusu konesu thite ekeneva sarena vijjhissamiti. Dhanuggaha thatum na vissahimsu. Mahasatto catusu konesu catasso kadaliyo thapapetva naracapokkhe 1- rattasuttakam bandhitva ekam kadalim sandhaya khipi. Naraco tam kadalim vijjhitva tato dutiyam tato tatiyam tato catuttham tato pathamam viddhameva vijjhitva puna hattheyeva patitthahi. Kadaliyo suttaparikkhitta atthamsu. Mahajano unnadasahassani pavattesi. Raja kim sippam nametam tatati. Cakkaviddham nama devati. Aparampi dassehi tatati. Mahasatto saralatthim nama sararajjum nama saravenim nama dassesi sarapasadam nama saramandapam nama sarasopanam nama saramandalam nama sarapakaram nama saravanam nama sarapokkharanim nama sarapadumam nama sarapuppham nama pupphapesi saravassam nama vassapesi. Iti annehi asadharanani imani dvadasa sippani dassetva puna annehi asadharananiyeva satta mahakaye padalesi. Atthangulabahalam udumbarapadaram vijjhi caturangulabahalam asanapadaram duvangulabahalam @Footnote: 1. naracapunkhake. naracapokhetipi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page365.

Tambapattam ekangulabahalam ayapattam ekabaddham phalakasatam vijjhi. Palalasakatavalukasakatapadarasakatanam purimabhagena saram khipitva pacchabhagena nikkhamapesi. Pacchabhagena saram khipitva purimabhagena nikkhamapesi. Udake catuusabham thale atthausabham thanam kandam pesesi. Vatinganasannaya usabhamatthake balam vijjhi. Tassa ettakani sippani dassentasseva suriyo atthangato. Athassa raja senapatitthanam patijanetva jotipala ajja vikalo sve senapatitthanasakkaram ganhissasi kesamassum karetva nahatva ehiti tam divasam paribbayatthaya satasahassam adasi. Mahasatto mayham imina attho natthiti attharasakotisamkhyam dhanam samikanamyeva datva mahantena parivarena nahayitum gantva kesamassum karetva nahatva sabbalankarapatimandito anopamaya siriya pavesanam pavisitva nanaggarasabhojanam bhunjitva sirisayanam abhiruhitva nipanno dve yame sayitva pacchimayame pabuddho utthaya pallankam abhujitva sayanapitthe nisinnova attano sippassa adimajjhapariyosanam olokento mama sippassa aditova paramaranam pannayati majjhe kilesaparibhogo pariyosane nirayamhi patisandhi panatipato hi kilesaparibhogesu ca adhimattappamado niraye patisandhim deti ranna mayham mahantam senapatitthanam dinnam mahantam me issariyam bhavissati bhariya ca puttadhitaro ca bahu bhavissanti kilesavatthu kho pana vepullam gatam duccajam hoti idaneva nikkhamitva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page366.

Ekakova arannam pavisitva isipabbajjam pabbajitum yuttam mayhanti mahasayanato vutthaya kinci ajanapento pasada oruyha aggadvarena nikkhamitva ekakova arannam pavisitva godhavarinaditire tiyojanikam kapitthavanam sandhaya payasi. Tassa nikkhantabhavam natva sakko vissakammam pakkosapetva tata jotipalo abhinikkhamanam nikkhanto mahasamagamo bhavissati godhavarinaditire kapitthavane assamam mapetva pabbajitaparikkhare ca patiyadehiti aha. So tatha akasi. Mahasatto tam thanam patva ekapadikamaggam disva pabbajitanam vasanatthanena bhavitabbanti tena maggena tattha gantva kinci apassanto pannasalam pavisitva pabbajitaparikkhare disva sakko devaraja mama nikkhantabhavam annasi manneti cintetva satake apanetva rattavakaciram nivasetva ca parupetva ca ajinacammam ekamsam akasi jatamandalam bandhitva kharikajam amse katva kattaradandam gahetva pannasalato nikkhamitva cankamam aruyha katipayavare aparaparam cankamitva pabbajjasiriya upasobhayamano kasinaparikammam katva pabbajitakalato patthaya sattame divase atthasamapattiyo pancabhinnayo nibbattetva unchacariyaya vanamulaphalaharo ekakova vihasi. Matapitaro mittasuhajjadayo nativaggapissa tam apassanta rodanta paridevanta vicaranti. Atheko vanacarako arannam pavisitva kapitthaassamapade nisinnam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page367.

Mahasattam disva tam sanjanitva tena saddhim patisantharam katva nagaram gantva tassa matapitunam arocesi. Te ranno arocesum. Raja etha tam passissamati tassa matapitaro gahetva mahajanaparivuto vanacarakena desitena maggena godhavarinaditiram papuni. Bodhisatto naditiram agantva akase nisinno dhammam desetva te sabbe assamam pavesetva tatrapi tesam akase nisinnova kamesu adinavam pakasetva dhammam desesi. Rajanam adim katva sabbeva pabbajimsu. Bodhisatto isiganaparivuto tattheva vasi. Athassa tattha vasitabhavo sakalajambudipe pakato ahosi. Anne rajano ratthavasihi saddhim agantva tassa santike pabbajimsu. Samagamo maha ahosi. Anupubbena anekasatasahassaparisa ahosi. Yo kamavitakkam va byapadavitakkam va vihimsavitakkam va vitakketi mahasatto tattha gantva tassa purato akase nisiditva dhammam desesi kasinaparikammam acikkhi. Tassovade thatva atthasamapattiyo uppadetva jhananipphattim patta. Salissaro mendissaro pabbato kaladevalo kisavaccho anusisso naradoti satta jetthantevasino ahesum. Aparabhage kapitthaassamo paripuri. Isiganassa vasanokaso nappahoti. Atha mahasatto salissaram amantetva salissara ayam assamo isiganassa nappahoti tvam imam isiganam gahetva mejjharanno kira vijite lambaculakanigamam upanissaya vasahiti aha.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page368.

So sadhuti tassa vacanam sampaticchitva anekasahassaisiganam gahetva tattha gantva vasam kappesi. Manussesu agantva pabbajantesu puna assamo paripuri. Bodhisatto mendissaram amantetva mendissara tvam imam isiganam adaya suratthajanapadassa simantare satodaka nama nadi atthi tassa tire vasahiti uyyojesi. Eteneva upayena tatiyavare pabbatam amantetva pabbata tvam mahaataviyam anjanapabbato nama atthi tamupanissaya vasahiti pesesi. Catutthavare kaladevalam amantetva kaladevala tvam dakkhinapathe avantiratthe ghanaselapabbato nama atthi tamupanissaya vasahiti pesesi. Puna kapitthaassamo paripuri. Pancasu thanesu anekasatasahassa isigana ahesum. Kisavaccho pana mahasattam apucchitva dandakiranno vijite kumbhavatinagare senapatim upanissaya uyyane vihasi. Narado majjhimadese anjanagirinamake pabbate pabbatajalantare vihasi. Anusisso pana mahasattassa santikeyeva ahosi. Tasmim kale dandakiraja ekam laddhasakkaram ganikam thana cavesi. Sa attano dhammataya vicaranti uyyanam gantva kisavacchatapasam disva ayam kalakanni bhavissati imassa sarire kalim pavahetva nahatva gamissamiti dantakattham khaditva sabbapathamam tassupari bahalakhelam nitthubhanti kisavacchatapasassa jatantare nitthubhitva dantakatthampissa siseyeva khipitva sayam sisam nahayitva gata.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page369.

Tato rajapi tam saritva pakatikameva akasi. Sa mohamulha hutva kalakannisarire kalim pavahetva mampi raja puna thane thapesi maya yaso laddhoti sannamakasi. Tato na cirasseva raja purohitam thanato cavesi. So tassa santikam gantva tvam kena karanena puna thanam labhasiti pucchi. Atha sa rajuyyane kalakannisarire kalissa pavahitattati arocesi. Purohito gantva tatheva tassa sarire kalim pavahesi. Tampi raja puna thane thapesi. Athassa aparabhage paccanto kuppito. So senangaparivuto yuddhaya nikkhami. Atha nam mohamulho purohito maharaja kim tumhe jayam icchatha udahu parajayanti pucchitva jayanti vutte tenahi rajuyyane kalakanni vasati tassa sarire kalim pavahetva yahiti. So tassa katham gahetva ye maya saddhim gacchanta uyyane kalakannisarire kali pavahentuti vatva uyyanam pavisitva dantakattham khaditva sabbapathamam sayameva tassa jatantare khelanca dantakatthanca khipitva sisam nahayi. Balakayopi tassa tatha akasi. Tasmim pakkante senapati agantva tapasam disva dantakatthadini haritva sadhukam nahapetva bhante ranno kim bhavissatiti pucchi. Avuso mayham manopadoso natthi devata pana kuppita ito sattame divase sakalarattham aratthakam karissati tvam sigham palayitva annattha gacchahiti. So bhitatasito gantva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page370.

Ranno arocesi. Raja tassa vacanam sutva na ganhi. So nivattitva attano geham gantva puttadaram adaya palayitva annam rattham agamasi. Sarabhangasattha tam karanam natva dve tarunatapase pesetva kisavaccham mancasivikaya akasena anapesi. Raja yujjhitva core gahetva nagarameva paccagami. Tasmim agate devata pathamam devam vassapayimsu. Vassoghena sabbakunapesu avaharantesu suddhabalukavassam vassi. Valukamatthake dibbapupphavassam vassi. Pupphamatthake masakavassam vassi. Masakamatthake kahapanavassam vassi. Kahapanamatthake dibbabharanavassam vassi. Manussa somanassappatta hirannasuvannabharanani ganhitum arabhimsu. Atha nesam sarire sampajjalitam nanappakaram avudhavassam vassi. Manussa khandakhandikam chijjimsu. Atha nesam upari mahantamahantani vitacchitangarani patimsu. Tesam upari mahantamahantani pajjalitapabbatakutani patimsu. Tesam upari satthihatthatthanam purayantam sukhumavalukavassam vassi. Evam satthiyojanatthanam arattham ahosi. Tassa evam vinatthabhavo sakalajambudipe pakato ahosi. Atha tassa ratthassa anantararatthadhipatino kalingo atthako bhimarathoti tayo rajano cintayimsu pubbe baranasiyam kalabukasiraja khantivaditapase aparajjhitva pathavim pavitthoti suyyati tatha nalikiro raja tapase sunakhe khadapetva sahassabahu ajjuno ca angirasatapase aparajjhitva idani dandakiraja kisavacche

--------------------------------------------------------------------------------------------- page371.

Aparajjhitva saha ratthena vinasam pattoti suyyati imesam catunnam rajunam nibbattatthanam mayam na janama tam no thapetva sarabhangasattharam anno kathetum samattho nama natthi upasankamitva ime panhe pucchissamati. Te tayopi mahantena parivarena panhapucchanatthaya nikkhamimsu. Te pana asukopi nikkhantoti ajananta ekakova ahameva gacchamiti mannanti. Tesam godhavarinadito avidure samagamo ahosi. Te rathehi otaritva tayopi ekameva ratham abhiruhitva godhavaritiram sampapunimsu. Tasmim khane sakko pandukambalasilasane nisinno satta panhe cintetva ime panhe thapetva sarabhangasattharam anno sadevake loke kathetum samattho nama natthi tam ime panhe pucchissami imepi tayo rajano sarabhangasattharam panhe pucchitum godhavaritiram patta etesam panhepi ahameva pucchissamiti dvisu devalokesu devatahi parivuto devaloka otari. Tam divasameva kisavaccho kalamakasi. Tassa sarirakiccam katum catusu thanesu anekasahassa isayo tattheva gantva mandapanca karetva pancasu thanesu anekasahassa isigana kisavacchassa tapasassa sarirassa candanacitakam katva sariram jhapesum. Ahalanassa samanta addhayojanamatte thane dibbakusumavassam vassi. Mahasatto tassa sariranikkhepam karetva assamam pavisitva tehi isiganehi parivuto nisidi. Tesampi rajunam naditiram agatakale mahasenabahanaturiyasaddo ahosi. Mahasatto tam saddam sutva anusissam tapasam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page372.

Amantetva tata tvam gantva tava janahi kim saddo namesoti aha. So paniyaghatam adaya tattha gantva te rajano disva pucchanavasena pathamam gathamaha alankata kundalino suvattha veluriyamutta tharukhaggabandha rathesabha titthatha ke nu tumhe katham vo jananti manussaloketi. Tattha veluriyamutta tharukhaggabandhati veluriyamanihi ceva muttalambakehi ca alankatatharuhi khaggaratanehi samannagata. Titthathati ekasmim rathe titthatha. Ke nuti ke nama tumhe katham vo sanjanantiti. Te tassa vacanam sutva ratha otaritva vanditva atthamsu. Tesu atthakaraja tena saddhim sallapanto dutiyam gathamaha ahamatthako bhimaratho panayam kalingaraja pana uggato ayam susannatanam isinam dassanaya idhagata pucchitayemha panheti. Tattha uggatoti cando viya suriyo viya ca pakato pannato. Susannatanam isinanti bhante na mayam vanakiladinamatthaya agata athakho kayadihi susannatanam silavantanam isinam dassanaya idhagata. Pucchitayemha panheti sarabhangasattharam panhe pucchitum emha agata

--------------------------------------------------------------------------------------------- page373.

Amhati attho. Yakaro byanjanasandhikaroti veditabbo. Atha ne tapaso sadhu maharaja agantabbatthaneyeva agatattha tenahi nahatva assamapadam pavisitva isiganam vanditva sattharam panham pucchathati tehi saddhim patisantharam katva paniyaghatam ukkhipitva udakatheve punchanto akasam olokento sakkam devarajanam devaganaparivutam eravanakhandhavaragatam otarantam disva tena saddhim sallapanto tatiyam gathamaha vehasayam titthasi antalikkhe pathaddhuno pannaraseva cando pucchami tam deva mahanubhavam kathantam jananti manussaloketi. Tattha vehasayanti abbhuggantva antalikkhe akase titthasi. Pathaddhunoti pathaddhagato addhapathe gaganamajjhe thitoti attho. Tam sutva sakko catuttham gathamaha yamahu devesu sujampatiti maghavati tam ahu manussaloke sa devaraja idamajja patto susannatanam isinam dassanayati. Tattha sa devarajati so aham sakko devaraja. Idamajja pattoti idam thanam idha agato. Dassanayati dassanatthaya vandanatthaya sarabhangasattharanca panham pucchanatthayati aha.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page374.

Atha nam anusisso sadhu maharaja tumhe paccha agacchathati vatva paniyaghatam adaya assamam pavisitva paniyaghatam patisametva tinnam rajunam devarajassa ca panhe pucchanatthaya agatabhavam mahasattassa arocesi. So isiganaparivuto mahavisalamalake nisidi. Tayo rajano agantva isiganam vanditva ekamantam nisidimsu. Sakkopi otaritva isiganam upasankamitva anjalim paggayha thito isiganam vannetva vandamano pancamam gathamaha dure suta no isayo samagata mahiddhika iddhigunupapanna vandami te ayire pasannacitto ye jivalokettha manussasetthati. Tattha dure suta noti bhante tumhe amhehi dure devaloke thitehiyeva sutati mamayanto evamaha. Idam vuttam hoti ime idha samagata amhakam isayo dure suta yava brahmaloka vissuta pakatati. Mahiddhikati mahanubhava. Iddhigunupapannati pancavidhena iddhigunena samannagata. Ayireti ayye. Yeti tumhe imasmim jivaloke manussesu setthati. Evam isiganam vannetva sakko cha nisajjadose pariharanto ekamantam nisidi. Atha nam isinam adhovate nisinnam disva anusisso chatthagathamaha

--------------------------------------------------------------------------------------------- page375.

Gandho isinam ciradakkhitanam kaya cuto gacchati malutena ito patikkamma sahassanettam gandho isinam asuci devarajati. Tattha ciradakkhitananti cirapabbajitanam. Patikkammati patikkama apehi. Sahassanettati alapanametam. Sakko hi amaccasahassehi cintitaattham ekakova passati tasma sahassanettoti vuccati. Athava. Sahassanettanam pana devanam dassanupacaratikkamanasamatthoti sahassanetto. Asuciti sedamaladiparibhavitatta duggandho tumhe ca sucikama tena vo esa gandho badhatiti. Tam sutva sakko itaram gathamaha gandho isinam ciradakkhitanam kaya cuto gacchatu malutena vicittapuppham surabhimva malam gandham etam patikankhama bhante nahettha deva patikkulasanninoti. Tattha gacchatuti yathasukham pavattatu nasaputam no pariharatuti attho. Patikankhamati icchama patthema. Etthati etasmim gandhe deva jegucchasannino na honti dussileyeva hi deva jigucchanti na silavanteti. Evanca pana vatva bhante anusissa aham mahantena ussahena

--------------------------------------------------------------------------------------------- page376.

Panham pucchitum agato okasam me karohiti aha. So tassa vacanam sutva utthayasana isiganam okasam karento gathadvayamaha purindado bhutapati yasassi devanamindo maghava sujampati sa devaraja asur(gana)ppamaddano okasamakankhati panha pucchitum. Ko nevimesam idha panditanam panhe puttho nipune byakarissati tinnanca rannam manujadhipanam devanamindassa ca vasavassati. Tattha purindadoti adini sakkasseva gunato namani. So hi pure danam dinnatta purindado bhutesu jetthakatta bhutapati parivarasampadaya yasassi paramissarataya devanamindo sattannam vattapadanam sutthu katatta sakko purimajativasena maghava sujataya asurakannaya patibhavena sujampati devanam manaranjataya devaraja. Konevati ko nu eva. Nipuneti sanhe sukhumapanhe. Rannanti rajunam. Imesam pana catunnam rajunam manam gahetva ko imesam panditanam isinam panhe kathessati panham tesam kathetum samattham janathati vadati. Tam sutva isigano marisa anusissa tvam pathaviyam thatva pathavim apassanto viya kathesi thapetva sarabhangasattharam ko anno

--------------------------------------------------------------------------------------------- page377.

Tesam panham kathetum samatthoti vatva gathamaha ayam isi sarabhango yasassi yato jato virato methunasma acariyaputto suvinitarupo so tesam panhani viyakarissatiti. Tattha sarabhangoti sare khipitva akase sarapakaradini katva puna ekena sarena te sare patento viya bhaggavibhagge akasiti sarabhango. Methunasmati methunadhammato. So kira methunam asevitva pabbajito. Acariyaputtoti ranno acariyassa purohitassa putto. Evanca pana vatva isigano anusissam aha marisa tvameva sattharam vanditva isiganassa vacanena sakkena pucchitapanhakathnaya okasam karehiti. So sadhuti sampaticchitva sattharam vanditva okasam karento anantaram gathamaha kondanna panhani viyakarohi yacanti tam isayo sadhurupa kondanna eso manujesu dhammo yam vuddhamagacchati esa bharoti. Tattha kondannati tam gottenalapati. Dhammoti sabhavo. Yam vuddhanti yam pannavuddham purisam esa panhanam visajjanabhavo nama agacchati eso manujesu sabhavo tasma candimasuriyasahassam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page378.

Utthapento viya pakatam katva devaranno panham kathehiti. Tato mahapuriso okasam karonto anantaram gathamaha katavakasa pucchantu bhonto yam kinci panham manasabhipatthitam aham hi tam tam vo viyakarissam natva sayam lokamimam parancati. Tattha yam kinciti na kevalam tumhakamyeva sadevakassapi lokassa yam manasabhipatthitam tam mam bhavanto pucchantu aham hi vo idhalokanissitam va paralokanissitam va tam sabbapanham imanca lokam paranca lokam sayam pannaya sacchikatva kathessamiti sabbannupavaranam pavaresi. Evantena okase kate sakko attana abhisankhatam panham pucchi. Tamattham pakasento sattha aha tato ca maghava sakko atthadassi purindado apucchi pathamam panham yancasi abhipatthitam. Kimsu vadhitva na kadaci socati kissappahanam isayo vannayanti kassidha vuttam pharusam khametha akkhahi me kondanna etamatthanti. Tattha yancasiti yam tattha manasa abhipatthitam asi tam pucchiti attho. Etanti etam maya pucchitum attham akkhahi meti. Ekaya

--------------------------------------------------------------------------------------------- page379.

Gathaya tayo panhe pucchi. Tato param byakaronto aha kodham vadhitva na kadaci socati makkhappahanam isayo vannayanti sabbesam vuttam pharusam khametha etam khantim uttamamahu santoti. Tattha kodham vadhitvati kodham maretva. Socanto hi patighacitteneva socati kodhabhava kuto soko. Tena vuttam na kadaci socatiti. Makkhappahananti parehi attano katagunamakkhalakkhanassa akatannubhavasankhatassa makkhassa pahanam isayo vannayanti. Sabbesanti hinamajjhimukkatthanam sabbesampi pharusavacanam khametha. Santoti poranakapandita evam kathenti. Sakko aha sakka ubhinnam vacanam titikkhitum sadisassa va setthatarassa vapi katham nu hinassa vaco khametha akkhahi me kondanna etamatthanti. Sarabhango aha bhaya hi setthassa vaco khametha sarambhahetu pana sadisassa

--------------------------------------------------------------------------------------------- page380.

Yo cidha hinassa vaco khametha etam khantim uttamamahu santoti. Evamadinam gathanam vacanapativacanavasena sambandho veditabbo. Tattha akkhahi meti bhante kondanna tumhehi dve panha sukathita eko me cittam na ganhati katham sakka attano hinatarassa vacanam adhivasetum tam me akkhahiti pucchanto evamaha. Etam khantinti yam etam jatigottadihi hinassa vacanam khamanam etam khantim uttamanti poranakapandita vadanti. Yam panetam jatiadihi setthassa bhayena sadisassa karanuttariyalakkhane sarambhe adinavadassanena khamanam nesa adhivasanakhanti namati attho. Evam vutte sakko mahasattam aha bhante pathamam tumhe sabbesam vuttam pharusam khametha etam khantim uttamamahuti vatva idani yo cidha hinassa vaco khametha etam khantim uttamamahuti vadatha na vo vacanam purimena pacchimam sametiti. Atha nam mahasatto sakka pacchimam maya ayam hinoti natva tassa pharusavacanam adhivasentassa vasena vuttam yasma pana na sakka rupadassanamattena sattanam setthadibhavo natum tasma purimam vuttanti vatva sattanam annatra samvasa rupadassanamattena setthadibhavassa duvinneyyatam pakasento gathamaha katham vijanna catumattharupam settham sarikkham athava vihinam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page381.

Viruparupena caranti santo tasmahi sabbesa vaco khamethati. Tattha catumattharupanti catuhi iriyapathehi paticchannasabhavam. Viruparupenati virupanam lamakanam puggalanam rupena uttamaguna santo vicaranti. Imasmim panettha majjhantikattherassa vatthu kathetabbam. Tam sutva sakko nikkankho hutva bhante etaya no khantiya anisamsam kathethati yaci. Athassa mahasatto gathamaha nahetamattham mahatipi sena sarajika yujjhamana labhetha yam khantima sappuriso labhetha khantibalassupasamanti verati. Tattha etamatthanti etam veravupasamanapatighabhavasankhatam attham. Evam mahasattena khantiya gune kathite te rajano cintayimsu sakko attano panhe pucchati amhakam pucchanokasam na dassatiti. Atha nesam ajjhasayam viditva sakko attana abhisankhate cattaro panhe thapetva tesam kankham pucchanto gathamaha subhasitante anumodiyana annantam pucchami tadimgha bruhi yatha ahu dandaki nalikiro athajjuno kalabu capi raja

--------------------------------------------------------------------------------------------- page382.

Tesam gatim bruhi supapakamminam katthupapanna isinam vihethakati. Tattha anumodiyanati idam maya putthanam tinnam panhanam visajjanasankhatam tava subhasitam anumoditva. Yatha ahuti cattaro janava ahesum. Kalabu cati kalaburaja ca. Athajjunoti atha ajjunaraja ca. Athassa visajjento mahasatto panca gathayo abhasi kisam hi vaccham avakriya dandaki ucchinnamulo sajano sarattho kukkulaname nirayamhi paccati tassa phullinga nipatanti kaye. Yo sannate pabbajite ahethayi dhammam bhanante samane adusake tam nalikiram sunakha parattha sangamma khadanti viphandamanam. Athajjuno niraye sattisule avamsiro patito uddhapado angirasam gotamam hethayitva khantim tapassim cirabrahmacarim. Yo khandaso pabbajitam achedayi khantim vadantam samanam adusakam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page383.

Kalabuvicim upapajja paccati mahapatapam katukam bhayanakam. Etani sutva nirayani pandito annani papitthatarani cettha dhammancare samanabrahmanesu evamkaro saggamupeti thananti. Tattha kisanti appamamsalohitatta kisasariram. Avakriyati avakiritva nitthubhanadantakatthapatanena tassa sarire kalim pavahetva. Ucchinnamuloti ucchinnamulo hutva. Sajanoti sapariso. Kukkulaname nirayamhiti tiyojanasatappamane kappena santhite unhacharikaniraye. Phullingati vitacchitangara. Tassa kira tattha unhakukkule nimuggassa navahi vanamukhehi unhacharika pavisanti sise mahantamahanta angara nipatanti tesam patanakale sakalasariram padiparukkho viya pajjalati balavavedana pavattanti. So adhivasetum asakkonto mahaviravam viravi. Sarabhangasattha pathavim bhinditva tam tattha tatha paccamanam dassesi. Mahajano bhayasantasamapajji. Tassa atibhitabhavam natva mahasatto tam nirayam antaradhapesi. Dhammam bhananteti dasakusalakammapathadhammam bhasante. Samaneti samitapape. Adusaketi niraparadhe. Nalikiranti evamnamakam rajanam. Paratthati paraloke niraye nibbattam. Sangammati itocitoca samagantva chinditva mahantamahanta sunakha khadanti. Tasmim kira kalingaratthe dantapuranagare nalikire nama

--------------------------------------------------------------------------------------------- page384.

Raje rajjam karayamane eko mahatapaso pancasatatapasaparivuto himavanta agamma rajuyyane vasam kappetva mahajanassa dhammam desesi. Dhammikatapaso rajuyyane vasatiti rannopi arocayimsu. Raja pana adhammiko adhammena rajjam karesi. So amaccesu tapasam pasamsantesu ahampi dhammam sunissamiti uyyanam gantva tapasam vanditva nisidi. Tapaso ranna saddhim patisantharam karonto kim maharaja dhammena rajjam karesi mahajanam na pilesiti aha. So tassa kujjhitva ayam kutajatilo ettakam kalam nagaranam santike mamanneva agunam kathesi manne hotu janissamiti cantetva sve amhakam gharadvaram agaccheyyathati nimantetva puna divase puranaguthassa catiyo purapetva tapasesu agatesu tesam bhikkhabhajanani guthassa purapetva dvaram pidahapetva musalani ca lohadande ca gahapetva isinam sisani bhindapetva jatasu gahapetva nikkaddhapetva sunakhehi khadapetva tattheva bhinnam pathavim pavisitva sunakhamahaniraye nibbatti. Tatrassa tigavutam sariram ahosi. Atha nam mahantamahanta mahahatthippamana pancavanna sunakha anubandhitva damsitva navayojanaya jalitaayapathaviya patetva mukhapuram luncanta luncanta vipphandamanam khadimsu. Mahasatto pathavim dvidha bhinditva tam nirayam dassetva mahajanassa bhitabhavam natva antaradhapesi. Athajjunoti sahassabahu raja. Angirasanti angehi ramsinam niccharanato evam laddhanamam. Hethayitvati vihethayitva visapitena

--------------------------------------------------------------------------------------------- page385.

Kandena vijjhitva jivitakkhayam papetva. So kira ajjuno nama raja mahisakaratthe kekarajadhaniyam rajjam karento migavadham gantva mige vadhitva angarapakkamamsam khadanto vicarati. Athekadivasam miganam agamanatthane kotthakam katva mige olokayamano atthasi. Tada tapaso tassa ranno avidure ekam kararukkham abhiruhitva phalani ocinanto ocinitaphalam sakham munci. Tassa vissatthaya saddena tam thanam patta miga palayimsu. Raja kujjhitva tapasam savisena sallena vijjhi. So patitva parigalanto matthakena khadirakhanukam asadetva sulaggeyeva kalamakasi. Raja tam khananneva dvidha bhinnam pathavim pavisitva sattisule niraye nibbatti. Tigavutappamanam sariram ahosi. Tattha nirayapala jalitehi avudhehi kottetva jalitam ayapabbatam aropenti. Pabbatamatthake thitakale vato paharati. So vatappaharena patitva parigalati. Tasmim khane hettha navayojanaya jalitaayapathaviya mahantam talakkhandhappamanam jalitaayasulam utthahati. So sulaggamatthakeyeva asadetva sulavutova titthati. Tasmim khane pathavi jalati sulam pajjalati tassa sariram pajjalati. So tattha maharavam ravanto paccati. Mahasatto pathavim dvidha katva tam nirayam dassetva mahajanassa bhitabhavam natva antaradhapesi. Khandasoti cattaro hatthapade kannanasanca khandakhandikam katva. Adusakanti niraparadham. Tatha chedapetva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page386.

Dvihi kasahi paharasahassehi talapetva jatasu tam gahetva akaddhapetva patikujjanam nipajjapetva pitthiyam panhiya paharitva mahadukkhasamappitam akasi. Kalabuvicinti kalabu avicim. Katukanti tikhinavedanam evarupam nirayam upapajjitva channam jalanam antare paccati. Vittharato pana kalaburanno vatthu khantivadijatake kathitameva. Annani papitthatarani cetthati etehi nirayehi papitthatarani ca annani nirayani sutva. Dhammancareti sakka devaraja pandito kulaputto na kevalam eteyeva cattaro niraya eteyeva ca rajano nerayika athakho annepi niraya annepi ca rajano nirayesu uppannati viditva catupaccayadanadhammikarakkhavaranasamvidhanasankhatam samanabrahmanesu dhammam careyya. Evam mahasattena catunnam rajunam nibbattatthane dassite tayo rajano nikkankha ahesum. Tato sakko avasese cattaro panhe pucchanto gathamaha subhasitante anumodiyana annantam pucchami tadimgha bruhi kathamvidham silavantam vadanti kathamvidham pannavantam vadanti kathamvidham sappurisam vadanti kathamvidham no siri no jahatiti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page387.

Tattha kathamvidham no siri no jahatiti kathamvidham nu purisam patiladdhasiri na vijahati. Athassa visajjento mahasatto catasso gathayo abhasi kayena vacaya ca yodha sannato manasa ca kinci na karoti papam na attahetu alikam bhanati tathavidham silavantam vadanti. Gambhirapanham manasa vicintayam naccahitam kamma karoti luddam kalagatam atthapadam na rincati tathavidham pannavantam vadanti. Yo ve katannu katavedi dhiro kalyanamitto dalhabhatti ca hoti dukkhitassa sakkacca karoti kiccam tathavidham sappurisam vadanti. Etehi sabbehi gunehupeto saddho mudu samvibhagi vadannu sangahakam sakhilam sanhavacam tathavidham no siri no jahatiti. Tattha kayenati adini tividhasucaritadvaravasena vuttani. Na attahetuti desanasisamevetam. Attahetu va parahetu va dhanahetu

--------------------------------------------------------------------------------------------- page388.

Va yasahetu va labhahetu va amisakincikkhahetu va alikam na kathetiti attho. Kamancesa attho vacaya sannatoti iminava siddho musavadino pana akattabbam nama papam natthiti garubhavadipanattham puna evamahati veditabbo. Gambhirapanhanti atthato ca palito ca gambhiram guyham paticchannam sattubhastajatakasambhavajatakaummangajatakesu agatasadisam panham. Manasa vicintayanti manasa vicintento attham pativijjhitva candasahassam suriyasahassam utthapento viya pakatam katva yo kathetum sakkotiti attho. Naccahitanti atiahitam hitatikkantam luddapharusasahasikam kammanca yo na karotiti attho. Imassa panatthassa avibhavanattham na pandita attasukhassa hetu papani kammani samacaranti dukkhena phuttha khalitapi santa chanda ca dosa na jahanti dhammanti bhuripanho kathetabbo. Kalagatanti ettha danam databbakale silam rakkhanakale uposatham upavasanakale saranesu patitthanakale pabbajjam karanakale samanadhammam karanakale vipassanavarasmim yunjanakaleti imani danadini sampadento kalagatam atthapadam na rincati na hapeti nama. Tathavidhanti sakka sabbannubuddha paccekabuddha ca mahabodhisatta ca pannavantam kathento evarupam puggalam kathenti. Yo veti tatrayam parena attano katam gunam janatiti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page389.

Katannu. Evam natva pana yenassa guno kato tassa gunam patikaronto katavedi nama. Dukkhitassati attano sahayassa dukkhappattassa dukkham attani aropetva yo tassa uppannakiccam sahatthena sakkaccam karoti buddhadayo evarupam sappurisam nama kathenti. Apica sappurisa nama katannukatavedino hontiti satapatajatakacullahamsamahahamsajatakadini kathetabbani. Etehi sabbehiti sakka devaraja yo etehi hettha vuttehi siladihipi sabbehi gunehi upeto. Saddhoti okappanasaddhaya samannagato. Muduti piyabhani. Samvibhagiti silasamvibhagadanasamvibhagabhiratatta samvibhagi. Yacakanam vacanam natva danavasena vadannu. Sangahakanti catuhi sangahavatthuhi tesam tesam sanganhanato sangahakam. Madhuravacanataya sakhilam matthavacanataya sanhavacam. Tathavidham noti tathavidham nu puggalam adhigatayasaggalabhaggasankhata siri no jahati nassa siri vinassatiti. Evam mahasatto gaganatale punnacandam utthapento viya cattaro panhe visajjesi. Tato param sesapanhanam puccha ca visajjananca hoti. Sakko aha subhasitante anumodiyana annantam pucchami tadimgha bruhi silam sirincapi satanca dhammam pannanca kam setthataram vadantiti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page390.

Mahasatto aha panna hi settha kusala vadanti nakkhattarajariva tarakanam silam sirincapi satanca dhammo anvayika pannavato bhavantiti. Sakko aha subhasitante anumodiyana annantam pucchami tadimgha bruhi kathamkaro kintikaro kimacaram kim sevamano labhatidha pannam pannayidani patipadam vadehi kathamkaro pannava hoti maccoti. Sarabhango aha sevetha vuddhe nipune bahussute uggahako paripucchako siya suneyya sakkacca subhasitani evamkaro pannava hoti macco. Sa pannava kamagune apekkhati aniccato dukkhato rogato ca evamvipassi pajahati chandam dukkhesu kamesu mahabbhayesu.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page391.

Sa vitarago sa vineyya dosam mettacittam bhaveyya appamanam sabbesu bhutesu nidhaya dandam anindito brahmamupeti thananti. Tattha silanti acarasilam. Sirinti issariyam. Satanca dhammanti sappurisadhammam. Pannanti evam imesam catunnam dhammanam kataram dhammam setthataram vadantiti pucchati. Panna hiti sakka etesu catusu dhammesu ya esa panna nama sava settha iti buddhadayo kusala vadanti. Yatha hi taraka candam parivarenti candova nesam uttamo evam silanca sirincapi satanca dhammoti ete tayopi. Anvayika pannavato bhavantiti pannavantameva anugacchanti pannaya eva parivara hontiti attho. Kathamkaroti adini annamannavevacananeva. Kathamkaroti kinnama kammam karonto kimacaranto kim sevamano kim bhajamano idheva loke pannam labhati pannaya meva patipadam vadehi janitukamomhi kathamkaro macco pannava nama hotiti pucchati. Vuddheti pannavuddhippatte pandite. Nipuneti sukhumakaranajananasamatthe. Evamkaroti yo puggalo evam vuttappakare puggale sevati bhajati payirupasati palim ugganhati punappunam attham pucchati pasane lekham khananto viya kancanacatiya sihavasam sampaticchanto viya ohitasoto sakkaccam subhasitani sunati ayam evamkaro macco pannava hotiti. Evam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page392.

Mahasatto pacinalokadhatuto suriyam utthapento viya pannaya patipadam kathetva idani tassa pannaya gunam kathento sa pannavati adimaha. Tattha kamaguneti kamakotthase hutva abhavatthena aniccato ditthadhammikasamparayikanam dukkhanam vatthubhavena dukkhato atthanavutiya rogadukkhanam kame nissaya uppannasambhavena rogato avekkhati oloketi. So evamvipassiti etehi karanehi kamanam aniccadini passanto kame nissaya uppajjanakadukkhanam anto natthi kamanam pahanameva sukhanti viditva dukkhesu kamesu mahabbhayesu chandam pajahati. Sa vitaragoti sakka so puggalo evam vitarago navaaghatavatthuvasena uppajjanakasabhavadosam vinetva mettacittam bhaveyya appamanasattarammanatta appamanam bhavetva aparihinajjhano agarahito brahmaloke uppajjatiti. Evam mahasatte kamanam dosam kathenteyeva tesam tinnampi rajunam sabalanikayanam tadangappahanena pancakamagunarago pahinoti. Tam natva mahasatto tesam pahamsanavasena gathamaha mahiddhiyam agamanam ahosi tavamatthaka bhimarathassa capi kalingarajassa ca uggatassa sabbesa vo kamarago pahinoti. Tattha mahiddhiyanti mahantaiddhiyam mahavippharam mahajutikam. Tavamatthakati tava atthaka. Pahinoti tadangappahanena pahinoti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page393.

Tam sutva rajano mahasattassa thutim karonto gathamahamsu evameva tam paracittavidu sabbesa no kamarago pahino karohi okasamanuggahaya yatha gatinte abhisambhavemati. Tattha anuggahayati pabbajjatthaya no okasam karohi yatha mayam pabbajitva tava gatinipphattim abhisambhavema papuneyyama taya patividdhagunam pativijjheyyamati vadimsu. Atha nesam okasam karonto mahasatto itaram gathamaha karomi okasamanuggahaya tathahi vo kamarago pahino pharatha kayam vipulaya pitiya yatha gatim me abhisambhavethati. Tattha pharatha kayanti jhanapitiya vipulaya kayam pharatha. Tam sutva te sampaticchanta gathamahamsu sabbam karissama tavanusasanam yam yam tuvam vakkhasi bhuripanna pharatha kayam vipulaya pitiya yatha gatinte abhisambhavemati. Atha nesam sabalakayanam mahasatto pabbajjam dapetva isigane

--------------------------------------------------------------------------------------------- page394.

Uyyojento gathamaha kataya vacchassa kisassa puja gacchantu bhonto isayo sadhurupa jhane rata hotha sada samahita esa rati pabbajitassa setthati. Tattha gacchantuti attano attano vasanatthanadini gacchantuti. Isayo tassa vacanam sampaticchitva vanditva akasam uppatitva sakani vasanatthanani agamamsu. Sakkopi utthayasana mahasattassa thutim katva anjalim paggayha suriyam namassanto viya mahasattam namassamano sapariso pakkami. Etamattham viditva sattha ima gatha abhasi sutvana gatha paramatthasanhita subhasita isina panditena te vedajata anumodamana pakkamu deva devapuram yasassino. Gathayima atthavati subyanjana subhasita isina panditena yo kocima atthikatva suneyya labhetha pubbapariyam visesam laddhana pubbapariyam visesam adassanam maccurajassa gaccheti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page395.

Tattha paramatthasanhitati aniccadidipanena nibbananissita gatha. Imati idam sattha sarabhangasatthuno nibbanadayakam subhasitam vannento aha. Tattha atthavatiti nibbanadayakatthena paramatthanissita. Subyanjanati parisuddhabyanjana. Subhasitati susotabbam katva bhasita sukathita. Atthikatvati attano atthikabhavam katva atthiko hutva sakkaccam suneyya. Pubbapariyanti pathamajjhanam pubbaviseso dutiyajjhanam aparaviseso evam atthasamapattivasena catumaggavasena pubbaparabhavena thitam visesam. Adassananti pariyosane ca aparavisesam arahattam labhitva nibbanam papuneyya. Nibbanappatto hi puggalo maccurajassa adassanam gato nama hotiti. Evam sattha arahattena desanaya kutam ganhitva na bhikkhave idaneva pubbepi moggallanassa ahalane pupphavassam vassiti vatva saccani pakasetva jatakam samodhanento salissaro sariputto mendissaro nama kassapo pabbato ca anuruddho kaccayano ca devalo anusisso ca anando kisavaccho ca kolito (narado punno mantaniputto sesaparisa buddhaparisa) sarabhango bodhisatto evam dharetha jatakanti. Sarabhangajatakam nitthitam. Dutiyam. ----------------


             The Pali Atthakatha in Roman Book 41 page 356-395. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=41&A=7328&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=41&A=7328&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=2446              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=10186              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=11037              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=11037              Contents of The Tipitaka Volume 27 http://84000.org/tipitaka/read/?index_27

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]