ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 53 : PALI ROMAN Sangani.A. (atthasalini)

                         Kiriyabyakatavannana
                         manodhatucittavannana
     [566] Idani kiriyabyakatam bhajetva dassetum puna "katame dhamma
abyakata"tiadi araddham. Tattha kiriyati karanamattam. Sabbesuyeva hi
kiriyacittesu yam javanabhavam appattam, tam vatapuppham viya, yam javanabhavappattam, tam
chinnamulakarukkhapuppham viya aphalam hoti, tamtamkiccasadhanavasena pavattatta pana
karanamattameva hoti. Tasma "kiriya"ti vuttam. Neva kusala nakusalatiadisu
kusalamulasankhatassa kusalahetuno abhava neva kusala, akusalamulasankhatassa
akusalahetuno abhava neva akusala, yonisomanasikaraayonisomanasikarasankhatanampi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page352.

Kusalakusalappaccayanam abhava neva kusala nakusala. Kusalakusalasankhatassa janakahetuno abhava na ca kammavipaka. 1- Idhapi cittekaggataniddese pavattitthitimattameva labbhati. Dve pancavinnanani, tisso manodhatuyo, tisso manovinnanadhatuyo, vicikicchasahagatanti imesu hi 2- sattarasasu cittesu dubbalatta "santhiti avatthiti"tiadini na labbhanti. Sesam sabbam vipakamanodhatuniddese vuttanayeneva veditabbam annatra uppattitthana. Tam hi cittam pancavinnananantaram uppajjati, idam pana pancadvare valanjanakappavattikale 3- sabbesam pure uppajjati. Katham? cakkhudvare tava itthaitthamajjhattaanitthanitthamajjhattesu ruparammanesu yena kenaci pasade ghattite tam arammanam gahetva avajjanavasena purecarikam hutva bhavangam avattiyamanam uppajjati. Sotadvaradisupi eseva nayoti. Kiriyamanodhatucittam nitthitam. -------------- Kiriyamanovinnanadhatucittani [568] Manovinnanadhatu uppanna hoti .pe. Somanassasahagatati idam cittam annesam asadharanam khinasavasseva patipuggalikam chasu dvaresu labbhati. Cakkhudvare hi padhanasaruppam thanam disva khinasavo imina cittena somanassito hoti, sotadvare bhandabhajaniyatthanam patva mahasaddam katva luddhaluddhesu ganhantesu "evarupa nama me loluppatanha pahina"ti imina cittena somanassito hoti, ghanadvare gandhehi va pupphehi va cetiyam pujento imina cittena somanassito hoti, jivhadvare rasasampannam pindapatam laddham 4- bhajetva paribhunjanto "saraniyadhammo vata me purito"ti imina cittena somanassito hoti, kayadvare abhisamacarikavattam karonto "kayadvare me vattam paripuritan"ti 5- imina cittena somanassito hoti. Evam tava pancadvare labbhati. @Footnote: 1 ka. neva kammavipaka 2 cha.Ma. ayam saddo na dissati 3 Si.,Ma. valanjanappavattikale @4 cha.Ma. laddha 5 cha.Ma. puritanti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page353.

Manodvare pana atitanagatam arabbha uppajjati. Jotipalamanavamagha- devarajakanhatapasadikalasmim 1- hi katam karanam avajjetva tathagato sitam patvakasi. Tam pana pubbenivasananasabbannutanananam kiccam, tesam pana dvinnam nananam cinnapariyante idam cittam hasayamanam uppajjati. "anagate tantissaro mudingasaro paccekabuddho bhavissati"ti sitam patvakasi. Tampi pana anagatamsananasabbannutanananam kiccam, tesam pana dvinnam nananam cinnapariyante idam cittam hasayamanam uppajjati. Niddesavare panassa sesaahetukacittehi balavatarataya cittekaggata samadhibalam papetva thapita, viriyampi viriyabalam papetva. Uddesavare pana "samadhibalam hoti, viriyabalam hoti"ti anagatatta paripunnena balatthenetam dvayam balam nama na hoti. Yasma pana neva kusalam nakusalam, tasma `balan'ti avatva 2- thapitam. Yasma pana na nippariyayena balam, tasma sangahavarepi "dve balani honti"ti na vuttam. Sesam sabbam somanassasahagatahetukamanovinnanadhatuniddese vuttanayeneva veditabbam. [574] Upekkhasahagatati idam cittam tisu bhavesu sabbesam sacittakasattanam sadharanam, na kassaci sacittakasattassa na uppajjati nama. Uppajjamanam pana pancadvare votthavanam hoti, manodvare avajjanam. Cha asadharananananipi imina gahitarammanameva ganhanti. Mahagajam nametam cittam. Imassa anarammanam nama natthi. "asabbannutananam sabbannutananagatikam nama kataman"ti vutte "idan"ti vattabbam. Sesamettha purimacitte vuttanayeneva veditabbam. Kevalanhi tattha sappitikatta navangiko sankharakkhandho vibhatto, idha nippitikatta atthangiko. Idani yani kusalato attha mahakiriyacittaneva khinasavassa uppajjanataya kiriyani jatani, tasma tani kusalaniddese vuttanayeneva veditabbani. @Footnote: 1 Ma.Ma. 13/283/259, 13/309/289 2 Si. vatva, cha.Ma. vatvana

--------------------------------------------------------------------------------------------- page354.

Idha thatva hasanakacittani samodhanetabbani, kati panetani hontiti? vuccate:- terasa. Puthujjana hi kusalato catuhi somanassasahagatehi, akusalato catuhiti atthahi cittehi hasanti. Sekkha kusalato catuhi somanassasahagatehi, akusalato dvihi ditthigatavippayuttasomanassasahagatehiti chahi cittehi hasanti. Khinasava kiriyato pancahi somanassasahagatehi hasantiti. Rupavacararupavacarakiriyavannana [577] Rupavacararupavacarakiriyaniddesesu ditthadhammasukhaviharanti ditthadhamme imasmimyeva attabhave sukhaviharamattakam. Tattha khinasavassa puthujjanakale nibbattitasamapatti yava nam na samapajjati, tava kusalava. Samapannakale kiriya hoti, khinasavakale panassa nibbattitasamapatti kiriyava hoti. Sesam sabbam tamsadisatta kusalaniddese vuttanayeneva veditabbanti. Atthasaliniya dhammasangahatthakathaya cittuppadakandakatha nitthita. Abyakatapadam pana tava neva nitthatiti. 1- Cittuppadakandavannana nitthita. -------------- @Footnote: 1 cha.Ma. nitthitanti


             The Pali Atthakatha in Roman Book 53 page 351-354. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=53&A=8763&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=53&A=8763&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=34&i=482              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=34&A=4005              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=34&A=3548              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=34&A=3548              Contents of The Tipitaka Volume 34 http://84000.org/tipitaka/read/?index_34

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]