ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 55 : PALI ROMAN Panca.A. (paramatthadi.)

page358.

6. Sankharayamaka 1. Pannattivaravannana [1] Idani tesanneva mulayamake desitanam kusaladidhammanam labbhamanavasena ekadesam sanganhitva saccayamakanantaram desitassa sankharayamakassa vannana hoti. Tatthapi hettha vuttanayeneva pannattivaradayo tayo mahavara antaravaradayo ca avasesappabheda veditabba. Ayampanettha viseso:- pannattivare tava yatha hettha khandhadayo dhamme uddisitva "rupam rupakkhandho, cakkhum cakkhvayatanam, cakkhum cakkhudhatu, dukkham dukkhasaccan"ti padasodhanavaro araddho, tatha anarabhitva "assasapassasa kayasankharo"ti pathamam tayopi sankhara vibhajitva dassita. Tattha kayassa sankharo kayasankharo. "assasapassasa kayika ete dhamma kayapatibaddha"ti 1- hi vacanato karanabhutassa karajakayassa phalabhuto eva sankharoti kayasankharo. Aparo nayo:- sankhariyatiti sankharo. Kena sankhariyatiti? kayena. Ayanhi vato viya bhastaya karajakayena sankhariyatiti evampi kayassa sankharoti kayasankharo, kayena kato assasapassasavatoti attho. "pubbeva kho avuso visakha vitakketva vicaretva paccha vacam bhindati, tasma vitakka- vicara vacisankharo"ti 2- vacanato pana sankharotiti sankharo. Kim sankharoti? vacim. Vaciya sankharoti vacisankharo. Vacibhedasamutthapakassa vitakkavicaradvayassetam namam. "sanna ca vedana ca cetasika ete dhamma cittapatibaddha"ti 3- vacanatoyeva pana tatiyapadepi sankhariyatiti sankharo. Kena sankhariyatiti? cittena. Karanatthe samivacanam katva cittassa sankharoti cittasankharo. Sabbesampi cittasamutthananam cetasikadhammanametam adhivacanam. Vitakkavicaranam pana vacisankharabhavena visum gahitatta "thapetva vitakkavicare"ti vuttam. @Footnote: 1 Ma.mu. 12/463/413, sam.sala. 18/562/361 (sya) @2 Ma.mu. 12/463/413 3 Ma.mu. 12/463/413, sam.sala. 18/562/361 (sya)

--------------------------------------------------------------------------------------------- page359.

[2-7] Idani kayo kayasankharoti padasodhanavaro araddho, tassa anulomanaye tini, patilomanaye tiniti cha yamakani. Padasodhanamulacakkavare ekekasankharamulakani dve dve katva anulomanaye cha, patilomanaye chati dvadasa yamakani. Suddhasankharavare pana yatha suddhakhandhavaradisu "rupam khandho, khandho rupam. Cakkhu ayatanam, ayatanam cakkhu"tiadina nayena yamakani vuttani, evam "kayo sankharo, sankhara kayo"ti avatva "kayasankharo vacisankharo, vacisankharo kayasankharo"tiadina nayena kayasankharamulakani dve, vacisankharamulakam ekanti anulome tini, patilome tiniti sabbanipi suddhikavare cha yamakani vuttani. Kimkarana? suddhikaekekapadavasena atthabhavato. Yatha hi khandhayamakadisu rupadivisitthanam khandhanam cakkhvadivisitthananca ayatanadinam adhippetatta "rupam khandho, khandho rupam. Cakkhu ayatanam, ayatana cakkhu"ti suddhikaekekapadasodhanavasena 1- attho atthi, evamidha "kayo sankharo, sankhara kayo"ti natthi. Kayasankharoti pana dvihipi padehi ekova attho labbhati. Assaso va passaso vati suddhikaekekapadasodhanavasena 1- atthabhavato "kayo sankharo, sankhara kayo"ti na vuttam, "kayo kayasankharo"tiadi pana vattabbam siya, tampi kayavacicittapadehi idha adhippetanam sankharanam aggahitatta na yujjati. Suddhasankharavaro hesa. Padasodhane pana vinapi atthena vacanam na 2- yujjatiti tattha so nayo gahito. Idha pana kayasankharassa vacisankharadihi vacisankharassa ca cittasankharadihi cittasankharassa ca kayasankharadihi annatta "kayasankharo vacisankharo, vacisankharo kayasankharo"ti ekekasankharamulakani dve dve katva cha yamakani yujjanti. Tesu aggahitaggahanena tineva labbhanti. Tasma taneva dassetum anulomanaye tini, patilomanaye tiniti cha yamakani vuttani. Suddhasankharamulacakkavaro panettha na gahitoti evam pannattivarassa uddesavaro veditabbo. @Footnote: 1 cha.Ma. suddhikaekekapadavasena 2 cha.Ma. ayam saddo na dissati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page360.

[8-18] Niddesavare panassa anulome tava yasma na kayadayova kayasankharadinam namam, tasma "no"ti patisedho kato. Patilome na kayo na kayasankharoti yo na kayo, so kayasankharopi na hotiti pucchati. Kayasankharo na kayo kayasankharoti kayasankharo kayo na hoti, kayasankharoyeva panesoti attho. Avasesanti na kevalam sesasankharadvayameva, kayasankharavinimuttam pana sesam sabbampi sankhatasankhatapannattibhedam dhammajatam neva kayo na kayasankharoti imina upayena sabbavissajjanesu attho veditabboti. Pannattivaravannana nitthita. -------- 2. Pavattivaravannana [19] Pavattivare panettha paccuppannakale puggalavarassa anulomanaye "yassa kayasankharo uppajjati tassa vacisankharo uppajjati"ti kayasankharamulakani dve, vacisankharamulakam ekanti tineva yamakani labbhanti, tani gahitaneva. Tassa patilomanayepi okasavaradisupi eseva nayo. Evamettha sabbavaresu tinnam tinnam yamakanam vasena yamakaganana veditabba. Atthavinicchaye panettha idam lakkhanam:- imasminhi sankharayamake "assasa- passasanam uppadakkhane vitakkavicaranam uppadakkhane"tiadivacanato paccuppannadi- kalabhedo pavattivasenapi gahetabbo, na cutipatisandhivaseneva. "dutiyajjhane tatiyajjhane tattha kayasankharo uppajjati"tiadivacanato catutthajjhanampi 1- okasavasena gahitanti veditabbam. Evamettha yam yam labbhati, tassa tassa vasena atthavinicchayo veditabbo. @Footnote: 1 cha.Ma. jhanampi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page361.

Tatridam nayamukham:- vina vitakkavicarehiti dutiyatatiyavasena 1- vuttam. Tesanti tesam dutiyatatiyajjhanasamanginam. Kamavacarananti kamavacare uppannasattanam. Rupavacaradevanam pana assasapassasa natthi, arupavacaranampi rupameva natthi. Vina assasapassasehiti ruparupabhavesu nibbattasattanam vitakkavicaruppattim sandhaya vuttam. [21] Pathamajjhane kamavacareti kamavacarabhumiyam uppanne pathamajjhane. Angamattavasena cettha pathamajjhanam gahetabbam, na appanavaseneva. Anappanap- pattepi hi savitakkasavicaracitte idam sankharadvayam uppajjateva. [24] Cittassa bhangakkhaneti idam kayasankharassa ekantacittasamutthanatta vuttam. Uppajjamanameva hi cittam rupam va arupam va samutthapeti, na bhijjamanam. [37] Suddhavasanam dutiye citte vattamaneti patisandhito dutiye bhavangacitte. Kamancetam patisandhicitte vattamane tesam tattha nuppajjittheva, yava pana abbokinnam vipakacittam pavattati, tava nuppajjittheva namati dassanatthametam vuttam. Yassa va jhanassa vipakacittena te nibbatta, tam satasopi sahassasopi 2- uppajjamanam pathamacittameva. Vipakacittena pana visadisam bhavanikantiya avajjanacittam dutiyacittam nama, tam sandhayetam vuttanti veditabbam. [44] Pacchimacittasamanginanti sabbapacchimena appatisandhikacittena samangi- bhutanam khinasavanam. Avitakkaavicaram pacchimacittanti rupavacaranam dutiyajjhanikadi- cuticittavasena arupavacarananca catutthajjhanikacuticittavasenetam vuttam. Tesanti tesam pacchimacittasamangiadinam. [79] Yassa kayasankharo nirujjhati tassa cittasankharo nirujjhatiti ettha niyamato kayasankharassa cittasankharena saddhim ekakkhane nirujjhanato amantati pativacanam dinnam, na cittasankharassa kayasankharena saddhim. Kimkarana? cittasankharo @Footnote: 1 cha.Ma. dutiyatatiyajjhanavasena 2 satasopiti satenapi. sahassasopiti sahassenapiti yojana

--------------------------------------------------------------------------------------------- page362.

Hi kayasankharena vinapi uppajjati ca nirujjhati ca, kayasankharo pana cittasamutthano assasapassasavato. Cittasamutthanarupanca cittassa uppadakkhane uppajjitva yava aparani 1- solasa cittani uppajjanti, tava titthati. Tesam solasannam sabbapacchimena saddhim nirujjhatiti yena cittena saddhim uppajjati, tato patthaya sattarasamena saddhim nirujjhati. Na kassaci cittassa uppadakkhane va thitikkhane va nirujjhati, napi thitikkhane va bhangakkhane va uppajjati. Esa cittasamutthanarupassa dhammatati niyamato cittasankharena saddhim ekakkhane nirujjhanato amantati vuttam. Yampana vibhangappakaranassa sihalatthakathayam "cittasamutthanarupam sattarasamassa cittassa uppadakkhane nirujjhati"ti vuttam, tam imaya paliya virujjhati. Atthakathato ca paliyeva balavatarati paliyam vuttameva pamanam. [128] Yassa kayasankharo uppajjati tassa vacisankharo nirujjhatiti ettha yasma kayasankharo cittassa uppadakkhane uppajjati, na ca tasmim khane vitakkavicara nirujjhanti, tasma noti patisedho katoti imina nayamukhena sabbattha vinicchayo 2- veditabbo. Parinnavaro pakatikoyevati. Pavattivaravannana nitthita. Sankharayamakavannana samatta. ---------


             The Pali Atthakatha in Roman Book 55 page 358-362. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=55&A=8059&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=55&A=8059&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=36&i=573              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=36&A=2940              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=36&A=2967              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=36&A=2967              Contents of The Tipitaka Volume 36 http://84000.org/tipitaka/read/?index_36

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]