ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 9 : PALI ROMAN Ma.A. (papa–ca.3)

                        3. Maghadevasuttavannana
      [308] Evamme sutanti maghadevasuttam. 2- Tattha maghadevambavaneti pubbe
maghadevo nama raja tam ambavanam ropesi. Tesu rukkhesu palujjamanesu aparabhage
annepi rajano ropesumyeva. Tam pana pathamavoharavasena 3- maghadevambavanantveva
sankhyam gatam. Sitam patvakasiti sayanhasamaye viharacarikam caramano ramaniyam
bhumibhagam disva "vasitapubbam nu kho imasmim okase"ti avajjento "pubbe
aham maghadevo nama raja hutva imam ambavanam ropesim, ettheva pabbajitva
cattaro brahmavihare bhavetva brahmaloke nibbattim. Tam kho panetam
karanam bhikkhusamghassa apakatam, pakatam karissami"ti attaggadante 4- dassento sitam
patum akasi.
      Dhammo assa atthiti dhammiko. Dhammena raja jatoti dhammaraja. Dhamme
thitoti dasakusalakammapathadhamme thito. Dhammam caratiti samam 5- carati. Tatra
brahmanagahapatikesuti yopi so pubbarajuhi brahmananam dinnapariharo, tam
@Footnote: 1 cha.Ma. advajjhagamim    2 Si. makhadevasutta    3 Si. purimavoharavasena
@4 cha.Ma. aggaggadante   5 ka. rajadhammam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page225.

Ahapetva pakatiniyameneva akasi, 1- tatha gahapatikanam, tam sandhayetam vuttam. Pakkhassati imina patiharikapakkhopi sangahito. Atthamiuposathassa hi paccuggamananuggamanavasena sattamiyanca navamiyanca, catuddasipannarasinam paccuggamananuggamanavasena terasiyanca patipade cati ime divasa patiharikapakkhati veditabba. Tesupi uposatham upavasi. [309] Devadutati devoti maccu. Tassa dutadi devaduta. Sirasmim hi palitesu patubhutesu maccurajassa santike thito viya hoti, tasma palitani maccudevassa dutati vuccanti. Deva viya dutatipi devaduta. Yatha hi alankatapatiyattaya devataya akase thatva "tvam asukadivase marissasi"ti 2- vutte tam tatheva hoti, evam sirasmim palitesu patubhutesu devatabyakaranasadisameva hoti, tasma palitani devasadisa dutati vuccanti. Visuddhidevanam dutatipi devaduta. Sabbabodhisatta hi jinnabyadhimatapabbajite 3- disvava samvegamapajjitva nikkhamma pabbajanti. Yathaha:- "jinnanca disva dukkhitanca byadhitam matanca disva gatamayusankhayam kasayavattham pabbajitanca disva tasma aham pabbajitomhi raja"ti. Imina pariyayena palitani visuddhidevanam dutatta devadutati vuccanti. Kappakassa gamavaram datvati satasahassutthanakam jetthakagamam datva. Kasma adasi? samviggamanasatta. Tassa hi anjalismim thapitani palitani disvava samvego uppajjati. Annani caturasitivassasahassani ayu atthi, evam santepi maccurajassa santike thitam viya attanam mannamano samviggo pabbajjam roceti. Tena vuttam:- "sise 4- disvana palitam maghadevo disampati samvegam alabhi dhiro pabbajjam samarocayi"ti. @Footnote: 1 cha.Ma. adasi 2 cha.Ma. asukadivase marissatiti 3 cha.Ma....byadhitamatapabbajite @4 cha.Ma. sire

--------------------------------------------------------------------------------------------- page226.

Aparampi vuttam:- "uttamangaruha mayham ime jata vayohara patubhuta devaduta pabbajjasamayo mama"ti. 1- Purisayugeti vamsasambhave purise. Kesamassum oharetvati tapasapabbajjam pabbajantapi hi pathamam kesamassum oharetva pabbajanti, tato patthaya vaddhite kese bandhitva jatakalapadhara hutva vicaranti. Bodhisattopi tapasapabbajjam pabbaji. Pabbajito pana anesanam ananuyunjitva rajagehato ahatabhikkhaya yapento brahmaviharam bhavesi. Tasma so mettasahagatenatiadi vuttam. Kumarakilikam 2- kiliti angena angam parihariyamanova 3- kili, malakalapam viya hi nam ukkhipitvava vicarimsu. Ranno maghadevassa putto .pe. Pabbajiti imassa pabbajitadivase panca mangalani ahesum. Maghadevaranno matakabhattam, tassa ranno pabbajitamangalam, tassa puttassa chattussapanamangalam, tassa puttassa uparajjamangalam, tassa puttassa namakaranamangalanti ekasmimyeva samaye panca mangalani ahesum, 4- sakalajambudipatale unnanganamahosi. 5- [311] Puttapaputtakati putta ca puttaputta cati evam pavatta tassa parampaRa. Pacchimako ahositi pabbajjapacchimako ahosi. Bodhisatto kira brahmaloke nibbatto "pavattati nu kho tam maya manussaloke nihitam 6- kalyanam vattan"ti avajjento addasa "ettakam addhanam pavattati, idani na pavattissati"ti. "na kho panaham mayham paveniya ucchijjitum dassami"ti attano vamse jatarannoyeva aggamahesiya kucchismim patisandhim gahetva attano vamsassa nemim ghatento viya nibbatto, tenevassa nimiti namam ahosi. Iti kho so pabbajitarajunam sabbapacchimako hutva pabbajitoti pabbajjapacchimako ahosi. Gunehi pana atirekataro. Tassa hi sabbarajuhi atirekatara dve guna ahesum. Catusu dvaresu @Footnote: 1 khu. ja. 27/9/3 maghadevajataka (sya) 2 Si. kumarakilakam, cha.Ma. kumakilitam @3 cha.Ma. ankena ankam parihariyamano 4 Si. akamsu 5 cha.Ma. unnangalamahosi @6 cha.Ma. nihatam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page227.

Satasahassam satasahassam vissajjetva devasikam danam adasi, anuposathikassa ca dassanam nivaresi. Anuposathikesu hi rajanam passissamati gatesu dovariko pucchati "tumhe uposathika no"ti. 1- Ye anuposathika honti, te nivareti "anuposathikanam raja dassanam na deti"ti. "mayam janapadavasino kale bhojanam kuhim labhissama"tipi tattha vacanokaso natthi. Catusu hi dvaresu rajangane ca anekani bhattacatisahassani patiyattaneva honti. Tasma mahajano icchiticchitatthane massum karetva nahayitva vatthani parivattitva yatharucitam bhojanam bhunjitva uposathangani adhitthaya ranno gehadvaram gacchati. Dovarikena "uposathika tumhe"ti pucchitapucchita "ama ama"ti vadanti. "tenahi agacchatha"ti pavesetva ranno dasseti iti imehi dvihi gunehi atirekataro ahosi. [312] Devanam tavatimsananti tavatimsabhavane nibbattadevanam. Te kira deva videharatthe mithilanagaravasino ranno ovade thatva panca silani rakkhitva uposathakammam katva tattha nibbatta ranno gunakatham kathenti. Te sandhaya vuttam "devanam tavatimsanan"ti. Nisinno hotiti pasadavarassa uparigato dananca silanca upaparikkhamano nisinno hoti. Evam kirassa ahosi "danam nu kho mahantam udahu silam, yadi danam mahantam, ajjhottharitva danameva dassami. Atha silam, silameva puressami"ti. Tassa "idam mahantam idam mahantan"ti vinicchitum 2- asakkontasseva sakko gantva purato paturahositi. Tena vuttam athakho ananda .pe. Sammukhe paturahositi. Evam kirassa ahosi "ranno kankha uppanna, tassa kankhacchedanattham panhanca kathessami, idhagamanatthaya patinnanca ganhissami"ti. Tasma gantva sammukhe paturahosi. Raja aditthapubbam rupam disva bhito ahosi lomahatthajato. Atha nam sakko "ma bhayi maharaja, vissattho panham puccha, kankhante pativinodessami"ti. Aha. @Footnote: 1 cha.Ma. no vati 2 cha.Ma. nicchitum

--------------------------------------------------------------------------------------------- page228.

Raja:- "pucchami tam maharaja sabbabhutanamissara danam va brahmacariyam va katamam su mahapphalan"ti 1- panham pucchi. Sakko "danam nama kim, silameva gunavisitthataya mahantam. Ahanhi pubbe maharaja dasavassasahassani dasannam jatilasahassanam danam datva pittivisayato na mutto, silavanto pana mayham danam bhunjitva brahmaloke nibbatta"ti vatva ima gatha avoca:- "hinena brahmacariyena khattiye uppajjati majjhimena ca devattam uttamena visujjhati. Nahete sulabha kaya yacayogena kenaci ye kaye upapajjanti anagara tapassino"ti. 3- Evam ranno kankham vinodetva devalokagamanaya patinnagahanattham labha te maharajatiadimaha. Tattha avikampamanoti abhayamano. Adhivasesiti aham mahajanam kusalam samadapemi, 4- punnavantanam pana vasanatthanam disva agato 5- manussapathe sukham kathetum pahomiti 6- adhivasesi. [313] Evam bhaddantavati evam hotu bhaddakam tava vacananti vatva. Yojetvati ekasmimyeva yuge sahassaassajaniye yojetva. Tesam pana patiyekkam yojanakiccam natthi, manam agamma yuttayeva honti. So pana dibbaratho diyaddhayojanasatiko hoti, naddhito patthaya rathasisam pannasayojanani, akkhabandho pannasayojanani, akkhabandhato patthaya pacchabhago pannasayojanani, sabbo sattavannaratanamayo. Devaloko nama uddham, manussaloko adho, tasma hetthamukham ratham pesesiti na sallakkhetabbam. Yatha pana pakatimaggam peseti, @Footnote: 1 khu. ja. 28/526/198 nemirajataka (sya) 2 ka. khattiyam @3 khu. ja. 28/526/199 nemirajajataka (sya) 4 Ma. samadapesim @5 cha.Ma. agatena 6 cha.Ma. hotiti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page229.

Evameva manussanam sayamasabhatte nitthite candena 1- saddhim yuganaddhanam katva pesesi, yamakacanda utthita viya ahesum. Mahajano disva "yamakacanda uggata"ti aha. Agacchante agacchante na yamakacanda, etampi 2- vimanam, na vimanam, eko rathoti. Rathopi agacchanto agacchantopi pakatirathappamanova, assapi pakatiassappamanava ahesum. Evam ratham aharitva ranno pasadam padakkhinam katva pacinasihapanjaratthane ratham nivattetva agatamaggabhimukham sihapanjare thatvava arohanasajjam thapesi. Abhiruha maharajati raja "dibbayanam me laddhan"ti na tavadeva abhiruhi, nagaranam pana ovadam adasi "passatha tata, ayam me sakkena devaranna dibbarathopi 3- pesito, so ca kho na jatim va gottam va kulapadesam va paticca pesito, mayham pana silacaragunesu 4- pasiditva pesito. Sace tumhepi silam rakkhissatha, tumhakampi pesissati, evam rakkhitum yuttam nametam silam. Naham devalokam gantva cirayissami, appamatta hotha"ti mahajanam ovaditva pancasu silesu patitthapetva ratham abhiruhi. Tato matali sangahako "ahampi maharajassa mamanucchavikam karissami"ti akasamhi dve magge dassetva apica maharajatiadimaha. Tattha katamenati maharaja imesu maggesu eko nirayam gacchati, eko devalokam, tesu tam katamena nemi. Yenati yena maggena gantva yattha papakammanta papakanam kammanam vipakam patisamvediyanti, tam thanam sakka hoti passitunti attho. Dutiyapadepi eseva nayo. Jatakepi:- "kena tam nemi maggena rajasettha disampati yena va papakammanta punnakamma ca ye nara"ti 5- gathaya ayamevattho. Tenevaha:- @Footnote: 1 Si. navacandena 2 cha.Ma. ekam 3 cha.Ma. pisaddo na dissati @4 cha.Ma. silacaragune 5 khu. ja. 28/537/201 nemirajajataka (sya)

--------------------------------------------------------------------------------------------- page230.

"nirayam 1- tava passami avasam 2- papakamminam thanani luddakammanam dussilanam ca ya gati"ti. 3- Ubhayeneva mam matali nehiti matali dvihipi maggehi mam nehi, aham nirayam passitukamo devalokampiti. Pathamam katamena nemiti. Pathamam nirayamaggena nehiti. Tato matali attano anubhavena rajanam pancadasa mahaniraye dassesi. Vittharakatha panettha:- "dassesi matali ranno duggam vetaranim nadim kutthitam 4- kharasamyuttam tattam aggisikhupaman"ti 5- jatake vuttanayena veditabba. Nirayam dassetva ratham nivattetva devalokabhimukham gantva biranidevadhitaya sonadinnadevaputtassa ganadevaputtanam ca vimanani dassento devalokam nesi. Tatrapi vittharakatha:- "yadi te suta birani 6- jivaloke amayadasi ahu brahmanassa sa pattakalam 7- atithim viditva matava puttam sakimabhinandi samyama samvibhaga ca, sa vimanasmi modati"ti 8- jatake vuttanayeneva veditabba. Evam gacchato pana tassa rathanemi vattiya cittakutadvarakotthakassa ummare pahatamatteva devanagare kolahalam ahosi. Sakkam devarajanam ekakamyeva ohaya devasangho mahasattassa 9- puccuggamanamakasi. Tam devatanam adaram 10- disva sakko cittam sandharetum asakkonto "abhirama maharaja devesu devanubhavena"ti aha. @Footnote: 1 cha.Ma. niraye 2 cha.Ma. avase 3 khu. ja. 28/538/201 nemirajajataka (sya) @4 cha.Ma. kuthitam 5 khu. ja. 28/539/201 nemirajajataka (sya) 6 ka. bharani @7 cha.Ma. pattakale 8 khu. ja. 28/572 nemirajajataka (sya) 9 cha.Ma. mahasattam @10 Ma., ka. agatam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page231.

Evam kirassa ahosi "ayam raja ajjagantva ekadivaseneva devaganam attano abhimukhamakasi. Sace ekam dve divase vasissati, na mam deva olokessanti"ti. So ussuyayamano 1- "maharaja tuyham imasmim devaloke vasitum punnam natthi, annesam punnena vasahi"ti imina adhippayena evamaha. Bodhisatto "nasakkhi jarasakko manam sandharetum, param nissaya laddham kho pana yacitva laddhabhandakam viya hoti"ti patikkhipanto alam marisatiadimaha. Jatakepi vuttam:- "yatha yacitakam yanam yatha yacitakam dhanam evam sampadamevetam yam parato danapaccaya na cahametam icchami yam parato danapaccaya"ti 2- sabbam vattabbam. Bodhisatto pana manussattabhavena kativare devalokam gatoti. Cattaro:- mandhaturajakale sadhinarajakale guttilavinavadakakale nimimaharajakaleti. So mandhatukale devaloke asankheyyam kalam vasi, tasminhi vasamaneyeva chattimsa sakka cavimsu. Sadhinarajakale sattaham vasi, manussagananaya satta vassasatani honti. Guttilavinavadakakale ca nemirajakale ca muhuttamattam vasi, manussagananaya satta divasani honti. [314] Tattheva mithilam patinesiti patinetva pakatisirigabbheyeva patitthapesi. [315] Kalarajanakoti tassa namam. Kalaradantataya pana kalarajanakoti vutto. Na so agarasma anagariyam pabbajiti ettakamattameva na akasi, sesam sabbam pakatikameva ahosi. [316] Samucchedo hotiti ettha kalyanam vattam ko samucchindati, kena samucchinnam, ko pavatteti, kena pavattitam nama hotiti ayam vibhago veditabbo. @Footnote: 1 cha.Ma. usuyamano 2 khu. ja. 28/597/222 nemirajajataka (sya)

--------------------------------------------------------------------------------------------- page232.

Tattha silava bhikkhu "na sakka maya arahattam laddhun"ti viriyam akaronto samucchindati. Dussilena samucchinnam nama hoti. Satta sekha pavattenti. Khinasavena pavattitam nama hoti, sesam sabbattha uttanamevati. Papancasudaniya majjhimanikayatthakathaya maghadevasuttavannana nitthita. ----------


             The Pali Atthakatha in Roman Book 9 page 224-232. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=9&A=5653&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=9&A=5653&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=13&i=452              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=13&A=7249              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=13&A=8529              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=13&A=8529              Contents of The Tipitaka Volume 13 http://84000.org/tipitaka/read/?index_13

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]