มจร. ๑๐. อุทายิสูตร : พระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๑

๑๐. อุทายิสูตร ว่าด้วยปัญหาของอุทายิพราหมณ์ [๔๐] ครั้งนั้นแล อุทายิพราหมณ์เข้าไปเฝ้าพระผู้มีพระภาคถึงที่ประทับ ได้สนทนาปราศรัยพอเป็นที่บันเทิงใจ พอเป็นที่ระลึกถึงกันแล้วนั่ง ณ ที่สมควร ได้ทูลถามพระผู้มีพระภาคว่า “แม้ท่านพระโคดมก็ทรงสรรเสริญยัญของพวก ข้าพระองค์หรือ” พระผู้มีพระภาคตรัสว่า “พราหมณ์ เราไม่ได้สรรเสริญยัญไปเสียทุกอย่าง และเราก็ไม่ได้ติเตียนยัญไปเสียทั้งหมด เราไม่สรรเสริญยัญ^๑- ที่มีกิริยา คือ ยัญที่มี การฆ่าโค ๑ ยัญที่มีการฆ่าแพะ แกะ ๑ ยัญที่มีการฆ่าไก่ สุกร ๑ ยัญที่ทำให้สัตว์ ต่างๆ ได้รับความเดือดร้อน ๑ ข้อนั้นเพราะเหตุไร เพราะพระอรหันต์หรือท่านผู้ บรรลุอรหัตตมรรคย่อมไม่เกี่ยวข้องกับยัญที่มีกิริยาอย่างนั้น พราหมณ์ แต่เราสรรเสริญยัญที่ไม่มีกิริยา คือ นิจทานและอนุกูลยัญ คือ ยัญที่ไม่มีการฆ่าโค ๑ ยัญที่ไม่มีการฆ่าแพะ แกะ ๑ ยัญที่ไม่มีการฆ่าไก่ สุกร ๑ ยัญที่ไม่ทำให้สัตว์ต่างๆ ได้รับความเดือดร้อน ๑ ข้อนั้นเพราะเหตุไร เพราะพระ อรหันต์หรือท่านผู้บรรลุอรหัตตมรรคย่อมเกี่ยวข้องกับยัญที่ไม่มีกิริยาอย่างนี้” ท่านผู้ประพฤติพรหมจรรย์ สำรวมระวัง ย่อมเกี่ยวข้องกับยัญ^๒- ที่จัดเตรียมไว้อย่างดี ไม่มีกิริยา เหมาะสมกับเวลาเช่นนั้น @เชิงอรรถ : @^๑ ยัญในที่นี้หมายถึงมหายัญ ๕ ประการของพราหมณ์(ดูเชิงอรรถที่ ๓ ข้อ ๓๙ (อุชชยสูตร) หน้า ๖๕ ในเล่มนี้) @^๒ ยัญ ในที่นี้หมายถึงเครื่องไทยธรรม เป็นยัญที่พระพุทธเจ้าทรงสรรเสริญ (องฺ.จตุกฺก.อ. ๒/๔๐/๓๔๑) {ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๒๑ หน้า : ๖๖}

พระสุตตันตปิฎก อังคุตตรนิกาย จตุกกนิบาต [๑. ปฐมปัณณาสก์]

๔. จักกวรรค รวมพระสูตรที่มีในวรรค

ท่านผู้รู้ผู้ฉลาดในบุญ มีกิเลสเปรียบเหมือนหลังคาอันเปิดแล้ว ล่วงเลยตระกูลและคติ^๑- ในโลก ย่อมสรรเสริญยัญชนิดนี้ ถ้าบุคคลทำการบูชาในปกติทาน หรือในมตกทานตามสมควร มีจิตเลื่อมใส บูชาในนาที่ดี คือท่านพรหมจารีทั้งหลาย ยัญที่บุคคลบูชาดีแล้ว เซ่นสรวงดีแล้ว สมบูรณ์ดี ทำไว้ในทักขิไณยบุคคล ยัญย่อมแพร่หลาย และเทวดาก็เลื่อมใส บัณฑิตผู้เป็นนักปราชญ์ มีศรัทธา^๒- มีใจพ้นแล้ว^๓- บูชายัญอย่างนี้แล้ว ย่อมเข้าถึงโลกที่ปราศจากความเบียดเบียน เป็นสุข อุทายิสูตรที่ ๑๐ จบ จักกวรรคที่ ๔ จบ รวมพระสูตรที่มีในวรรคนี้ คือ ๑. จักกสูตร ๒. สังคหสูตร ๓. สีหสูตร ๔. อัคคัปปสาทสูตร ๕. วัสสการสูตร ๖. โทณสูตร ๗. อปริหานิยสูตร ๘. ปฏิลีนสูตร ๙. อุชชยสูตร ๑๐. อุทายิสูตร @เชิงอรรถ : @^๑ ตระกูลและคติ ในที่นี้หมายถึงวัฏฏะ ๓ คือ กิเลสวัฏฏะ, กัมมวัฏฏะ, วิปากวัฏฏะ (องฺ.จตุกฺก.อ. ๒/๔๐/๓๔๑) @^๒ ศรัทธา หมายถึงมีศรัทธาเชื่อมั่นต่อพุทธคุณ ธรรมคุณ สังฆคุณ (องฺ.จตุกฺก.อ. ๒/๔๐/๓๔๒) @^๓ มีใจพ้นแล้ว หมายถึงพ้นจากความตระหนี่ในลาภเป็นต้น หรือมีใจสละแล้ว (องฺ.จตุกฺก.อ. ๒/๔๐/๓๔๒, @องฺ.ฉกฺก.อ. ๓/๓๗/๑๑๘) {ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๒๑ หน้า : ๖๗}