พระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๕ พระสุตตันตปิฎกเล่มที่ ๑๗ [ฉบับมหาจุฬาฯ]
ขุททกนิกาย ขุททกปาฐะ-ธรรมบท-อุทาน-อิติวุตตกะ-สุตตนิบาต

๕. ปฐมเอสนาสูตร
ว่าด้วยการแสวงหา สูตรที่ ๑
             [๕๔] แท้จริง พระสูตรนี้ พระผู้มีพระภาคตรัสไว้แล้ว พระสูตรนี้ พระอรหันต์
กล่าวไว้แล้ว ข้าพเจ้าได้สดับมาอย่างนี้
             “ภิกษุทั้งหลาย การแสวงหา ๓ ประการนี้
             การแสวงหา ๓ ประการ อะไรบ้าง คือ
                          ๑. การแสวงหากาม  ๒. การแสวงหาภพ
                          ๓. การแสวงหาพรหมจรรย์๑-
             ภิกษุทั้งหลาย การแสวงหา ๓ ประการนี้แล”
             พระผู้มีพระภาคได้ตรัสเนื้อความดังกล่าวมานี้แล้ว ในพระสูตรนั้น จึงตรัส
คาถาประพันธ์ดังนี้ว่า
@เชิงอรรถ :
@๑ พรหมจรรย์ ในที่นี้หมายถึงทิฏฐิพรหมจรรย์ กล่าวคือ ลัทธิที่มีความเชื่อว่า ‘โลกเที่ยง’ ‘โลกไม่เที่ยง’
@เป็นต้น (ขุ.อิติ.อ. ๕๔/๒๒๔) และดู อภิ.วิ. (แปล) ๓๕/๙๑๙/๕๗๕ ประกอบ
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๒๕ หน้า : ๔๐๗}

                                                                 พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย อิติวุตตกะ [๓. ติกนิบาต]
                                                                 ๑. ปฐมวรรค ๖. ทุติยเอสนาสูตร
                          สาวกของพระพุทธเจ้าผู้มีจิตตั้งมั่น
                          มีสติสัมปชัญญะ
                          ย่อมรู้ชัดการแสวงหา เหตุเกิดการแสวงหา
                          ธรรมเป็นที่ดับการแสวงหา๑-
                          และข้อปฏิบัติที่ให้ถึงความสิ้นสุดการแสวงหา
                          เพราะสิ้นการแสวงหาทั้งหลาย
                          ภิกษุจึงเป็นผู้หมดความหิว ปรินิพพานแล้ว๒-
             แม้เนื้อความนี้ พระผู้มีพระภาคก็ตรัสไว้แล้ว ข้าพเจ้าได้สดับมาอย่างนี้แล
ปฐมเอสนาสูตรที่ ๕ จบ
๖. ทุติยเอสนาสูตร
ว่าด้วยการแสวงหา สูตรที่ ๒
             [๕๕] แท้จริง พระสูตรนี้ พระผู้มีพระภาคตรัสไว้แล้ว พระสูตรนี้ พระอรหันต์
กล่าวไว้แล้ว ข้าพเจ้าได้สดับมาอย่างนี้
             “ภิกษุทั้งหลาย การแสวงหา ๓ ประการนี้
             การแสวงหา ๓ ประการ อะไรบ้าง คือ
                          ๑. การแสวงหากาม  ๒. การแสวงหาภพ
                          ๓. การแสวงหาพรหมจรรย์
             ภิกษุทั้งหลาย การแสวงหา ๓ ประการนี้แล
@เชิงอรรถ :
@๑ ธรรมเป็นที่ดับการแสวงหา แยกเป็น ๓ ระดับ คือ (๑) ปฐมมรรค(โสดาปัตติมรรค) เป็นที่ดับการแสวงหา
@พรหมจรรย์ (๒) อนาคามิมรรค เป็นที่ดับการแสวงหากาม (๓) อรหัตตมรรค เป็นที่ดับการแสวงหาภพ
@(ขุ.อิติ.อ. ๕๔/๒๒๔) และดู อภิ.วิ. (แปล) ๓๕/๙๑๙/๕๗๕ ประกอบ
@๒ ดูเทียบ ที.ปา. ๑๑/๓๐๕/๑๙๔, อภิ.วิ. (แปล) ๓๕/๙๑๙/๕๗๕
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๒๕ หน้า : ๔๐๘}


                  เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับมหาจุฬาฯ เล่มที่ ๒๕ หน้าที่ ๔๐๗-๔๐๘.
http://84000.org/tipitaka/read/m_siri.php?B=25&siri=169
             ฟังเนื้อความพระไตรปิฎก : [คลิกเพื่อฟัง]
                  อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/v.php?B=25&A=5469&Z=5484
                  ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=232
             พระไตรปิฏกฉบับภาษาบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/pali_item_s.php?book=25&item=232&items=1
             อ่านอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=27&A=4921
             The Pali Tipitaka in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/roman_item_s.php?book=25&item=232&items=1
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=27&A=4921
                  สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๕
http://84000.org/tipitaka/read/?index_mcu25
             อ่านเทียบฉบับแปลอังกฤษ Compare with English Translation :-
https://accesstoinsight.org/tipitaka/kn/iti/iti.3.050-099.than.html#iti-054
https://suttacentral.net/iti54/en/ireland
https://suttacentral.net/iti54/en/sujato