บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ | |
| |
พระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๘ ภาษาบาลี อักษรไทย พระสุตตันตปิฎกเล่มที่ ๒๐ สุตฺต. ขุ. ชาตกํ (๒): ปญฺญาส-มหานิปาตชาตกํ
๕ มโหสธชาตกํ ๓- [๖๐๐] |๖๐๐.๑| ปญฺจาโล สพฺพเสนาย พฺรหฺมทตฺโตยมาคโต ฯ สายํ ปญฺจาลิยา เสนา อปฺปเมยฺยา มโหสธ ฯ |๖๐๐.๒| วิทฺธิมตี ๔- ปตฺติมตี สพฺพสงฺคามโกวิทา โอหารินี สทฺทวตี เภรีสงฺขปฺปโพธนา ฯ |๖๐๐.๓| โลหวิชฺชา อลงฺการา ธชินี วามโรหินี สิปฺปิเยหิ สุสมฺปนฺนา สูเรหิ สุปฺปติฏฺิตา ฯ |๖๐๐.๔| ทเสตฺถ ปณฺฑิตา อาหุ ภูริปญฺา รโหคตา ๕- มาตา เอกาทสี รญฺโ ปญฺจาลิยํ ปสาสติ ฯ @เชิงอรรถ: ๑ ม. อาเวณิกํ ฯ ๒ ยุ. ปฏิทํสยิ ฯ ๓ ม. อุมงฺคชาตกํ ฯ ๔ ม. วีถิมตี ฯ @สี. ยุ. ปิฏฺิมตี ฯ ๕ ม. รโหคมา ฯ |๖๐๐.๕| อเถตฺเถกสตํ ขตฺยา อนุยนฺตา ยสสฺสิโน อจฺฉินฺนรฏฺา พฺยถิตา ปญฺจาลีนํ ๑- วสํ คตา ฯ |๖๐๐.๖| ยํ วทา ตกฺกรา รญฺโ อกามา ปิยภาณิโน ปญฺจาลมนุยายนฺติ อกามา วสิโน คตา ฯ |๖๐๐.๗| ตาย เสนาย มิถิลา ติสนฺธิปริวาริตา ราชธานี วิเทหานํ สมนฺตา ปริชญฺติ ฯ |๖๐๐.๘| อุทฺธํ ตารกชาตาว สมนฺตา ปริวาริตา มโหสธ วิชานาหิ กถํ โมกฺโข ภวิสฺสติ ฯ [๖๐๑] ปาเท เทว ปสาเรหิ ภุญฺช กาเม รมสฺสุ จ หิตฺวา ปญฺจาลิยํ เสนํ พฺรหฺมทตฺโต ปลายติ ๒- ฯ [๖๐๒] |๖๐๒.๑| ราชา สนฺถวกาโม เต รตนานิ ปเวจฺฉติ อาคจฺฉนฺตุ อิโต ทูตา มญฺชุกา ปิยภาณิโน ฯ |๖๐๒.๒| ภาสนฺตุ มุทุกา วาจา ยา วาจา ปฏินนฺทิตา ปญฺจาโล จ วิเทโห จ ๓- อุโภ เอกา ภวนฺตุ เต ฯ [๖๐๓] กถนฺนุ เกวฏฺฏ มโหสเธน สมาคโม อาสิ ตทิงฺฆ พฺรูหิ กจฺจิ เต ปฏินิชฺฌตฺโต กจฺจิ ตุฏฺโ มโหสโธ ฯ [๖๐๔] อนริยรูโป ปุริโส ชนินฺท อสมฺโมทโก ถทฺโธ อสพฺภิรูโป ยถา มูโค จ พธิโร จ น กิญฺจิตฺถํ อภาสถ ฯ @เชิงอรรถ: ๑ ม. ปญฺจาลิยํ ฯ ๒ ม. ปลายิติ ฯ ๓ สี. ยุ. ปญฺจาลา จ วิเทหา จ ฯ [๖๐๕] อทฺธา อิทํ มนฺตปทํ สุทุทฺทสํ อตฺโถ สุทฺโธ นรวีเรน ทิฏฺโ ตถา หิ กาโย มม สมฺปเวธติ หิตฺวา สยํ โก ปรหตฺถเมสฺสติ ฯ [๖๐๖] ฉนฺนญฺหิ เอกาว มตี สเมติ เย ปณฺฑิตา อุตฺตมภูริปญฺา ยานํ อยานํ อถวาปิ านํ มโหสธ ตฺวํปิ มตึ กโรหิ ฯ [๖๐๗] |๖๐๗.๑| ชานาสิ โข ราช มหานุภาโว มหพฺพโล จูฬนีพฺรหฺมทตฺโต ราชา จ ตํ อิจฺฉติ มารณตฺถํ มิคํ ยถา โอกจเรน ลุทฺโท ฯ |๖๐๗.๒| ยถาปิ มจฺโฉ พลิสํ วงฺกํ มํเสน ฉาทิตํ อามคิทฺโธ น ชานาติ มจฺโฉ มรณมตฺตโน ฯ เอวเมว ตุวํ ราช จูฬเนยฺยสฺส ธีตรํ |๖๐๗.๓| กามคิทฺโธ น ชานาสิ มจฺโฉว มรณมตฺตโน ฯ สเจ คจฺฉสิ ปญฺจาลํ ขิปฺปมตฺตํ ชหิสฺสสิ มิคํ ปนฺถานุปนฺนํว มหนฺตํ ภยเมสฺสสิ ฯ [๖๐๘] มยเมว พาลามฺหเส เอลมูคา เย อุตฺตมตฺถานิ ตยี ลปิมฺหา กิเมว ตฺวํ นงฺคลโกฏิวฑฺโฒ อตฺถานิ ชานาสิ ยถาปิ อญฺเ ฯ [๖๐๙] อิมํ คเล คเหตฺวาน นาเสถ วิชิตา มม โย เม รตนลาภสฺส อนฺตรายาย ภาสติ ฯ [๖๑๐] |๖๑๐.๑| ตโต จ โส อปกฺกมฺม เวเทหสฺส อุปนฺติกา อถ อามนฺตยี ทูตํ มาธุรํ ๑- สุวปณฺฑิตํ ฯ |๖๑๐.๒| เอหิ สมฺม หริตปกฺข เวยฺยาวจฺจํ กโรหิ เม อตฺถิ ปญฺจาลราชสฺส สาลิกา สยนปาลิกา ฯ |๖๑๐.๓| ตํ สนฺถเวน ๒- ปุจฺฉสฺสุ สา หิ สพฺพสฺส โกวิทา สา เนสํ สพฺพํ ชานาติ รญฺโ จ โกสิยสฺส จ ฯ |๖๑๐.๔| อาโมติ โส ปฏิสุตฺวา มาธุโร ๓- สุวปณฺฑิโต อคมาสิ หริตปกฺโข สาลิกาย อุปนฺติกํ ฯ |๖๑๐.๕| ตโต จ โข โส คนฺตฺวาน มาธุโร สุวปณฺฑิโต อถ อามนฺตยี สุฆรํ สาลิกํ มญฺชุภาณิกํ ฯ |๖๑๐.๖| กจฺจิ เต สุฆเร ขมนียํ กจฺจิ เวเส ๔- อนามยํ กจฺจิ เต มธุนา ลาชํ ลพฺภเต สุฆเร ตุวํ ฯ |๖๑๐.๗| กุสลญฺเจว เม สมฺม อโถ สมฺม อนามยํ อโถ เม มธุนา ลาชา ลพฺภเต สุวปณฺฑิต ฯ |๖๑๐.๘| กุโต นุ สมฺม อาคมฺม กสฺส วา ปหิโต ตุวํ @เชิงอรรถ: ๑ ม. มาธรํ ฯ ยุ. มารํ ฯ ๒ ปตฺถเรนาติปิ ปาโ ฯ ม. พนฺธเนน ฯ @๓ ม. มาธโร ฯ อิโต ปรํ อีทิสเมว ฯ ๔ ม. เวสฺเส ฯ น จ เมสิ อิโต ปุพฺเพ ทิฏฺโ วา ยทิ วา สุโต ฯ [๖๑๑] |๖๑๑.๑| อโหสึ สิวิราชสฺส ปาสาเท สยนปาลโก ตโต โส ธมฺมิโก ราชา พนฺเธ โมเจติ พนฺธนา ฯ |๖๑๑.๒| ตสฺส เมกา ทุติยาสิ สาลิกา มญฺชุภาณิกา ตํ ตตฺถ อวธิ เสโน เปกฺขโต สุฆเร มม ฯ |๖๑๑.๓| ตสฺสา กามา หิ สมฺมตฺโต อาคโตสฺมิ ตวนฺติเก สเจ กเรยุ ๑- โอกาสํ อุภเยว วเสมฺหเส ๒- ฯ [๖๑๒] สุโว จ สุวึ กาเมยฺย สาลิโก ปน สาลิกํ สุวสฺส สาลิกาเยว สํวาโส โหติ กีทิโส ฯ [๖๑๓] |๖๑๓.๑| โย ยํ กาเม ๓- กามยติ อปิ จณฺฑาลิกามปิ สพฺโพ หิ สทิโส โหติ นตฺถิ กาเม อสาทิโส ฯ |๖๑๓.๒| อตฺถิ ชมฺพาวตี ๔- นาม มาตา สิวิสฺส ราชิโน สา ปิยา วาสุเทวสฺส กณฺหสฺส จ มเหสิยา ๕- ฯ |๖๑๓.๓| รตนวตี ๖- กึปุริสี สาปิ วจฺฉํ อกามยิ มนุสฺโส มิคิยา สทฺธึ นตฺถิ กาเม อสาทิโส ฯ |๖๑๓.๔| หนฺท โขหํ คมิสฺสามิ สาลิเก มญฺชุภาณิเก ปจฺจกฺขานุปทํ เหตํ อติมญฺสิ นูน มํ ฯ [๖๑๔] น สิรี ตรมานสฺส มาธุร สุวปณฺฑิต อิเธว ตาว อจฺฉสฺสุ ยาว ราชาน ทกฺขสิ โสสฺสิ สทฺทํ มุทิงฺคานํ อานุภาวญฺจ ราชิโน ฯ @เชิงอรรถ: ๑ ม. กเรยฺย ฯ ๒ ม. วสาเมฺห ฯ ๓ สี. ยุ. ยํ ยํ กามี ฯ ๔ ม. ชมฺปาวตี ฯ @๕ ม. กณฺหสฺส มเหสี ปิยา ฯ ๖ ม. รฏฺวตี ฯ สี. ยุ. รถวตี ฯ [๖๑๕] โย นุ ขฺวายํ ติพฺโพ สทฺโท ติโรชนปเท สุโต ธีตา ปญฺจาลราชสฺส โอสธี วิย วณฺณินี ตํ ทสฺสติ วิเทหานํ โส วิวาโห ภวิสฺสติ ฯ [๖๑๖] |๖๑๖.๑| เอทิโส เต ๑- อมิตฺตานํ วิวาโห โหตุ มาธุร ยถา ปญฺจาลราชสฺส เวเทเหน ภวิสฺสติ ฯ |๖๑๖.๒| อานยิตฺวาน เวเทหํ ปญฺจาลานํ รเถสโภ ตโต นํ ฆาตยิสฺสติ นาสฺส สขิ ภวิสฺสติ ฯ [๖๑๗] หนฺท โข มํ อนุชานาหิ รตฺติโย สตฺตมตฺติโย ยาวาหํ สิวิราชสฺส อาโรเจมิ มเหสิโน ลทฺโธ จ เม อาวสโถ สาลิกาย อุปนฺติกา ฯ [๖๑๘] หนฺท โข ตํ อนุชานามิ รตฺติโย สตฺตมตฺติโย สเจ ตฺวํ สตฺตรตฺเตน นาคจฺฉสิ มมนฺติกํ มญฺเ โอกนฺตสนฺตํ ๒- มํ มตาย อาคมิสฺสสิ ฯ [๖๑๙] ตโต จ โข โส คนฺตฺวาน มาธุโร สุวปณฺฑิโต มโหสธสฺส อกฺขาสิ สาลิกาย วจนํ อิทํ ฯ [๖๒๐] ยสฺเสว ฆเร ภุญฺเชยฺย โภคํ ตสฺเสว อตฺถํ ปุริโส จเรยฺย ฯ [๖๒๑] |๖๒๑.๑| หนฺทาหํ คจฺฉามิ ปุเร ชนินฺท ปญฺจาลราชสฺส ปุรํ สุรมฺมํ นิเวสนานิ มาเปตุํ เวเทหสฺส ยสสฺสิโน ฯ @เชิงอรรถ: ๑ ม. มา ฯ ๒ ม. โอกฺกนฺตสตฺตํ ฯ |๖๒๑.๒| นิเวสนานิ มาเปตฺวา เวเทหสฺส ยสสฺสิโน ยทา เต ปหิเณยฺยามิ ตทา เอยฺยาสิ ขตฺติย ฯ [๖๒๒] |๖๒๒.๑| ตโต จ ปายาสิ ปุเร มโหสโธ ปญฺจาลราชสฺส ปุรํ สุรมฺมํ นิเวสนานิ มาเปตุํ เวเทหสฺส ยสสฺสิโน ฯ |๖๒๒.๒| นิเวสนานิ มาเปตฺวา เวเทหสฺส ยสสฺสิโน อถสฺส ปาหิณิ ทูตํ เวเทหํ มิถิลคฺคหํ เอหิทานิ มหาราช มาปิตํ เต นิเวสนํ ฯ [๖๒๓] ตโต จ ราชา ปายาสิ เสนาย จตุรงฺคิยา อนนฺตวาหนํ ทฏฺฐุํ ผีตํ กปฺปิลิยํ ๑- ปุรํ ฯ [๖๒๔] |๖๒๔.๑| ตโต จ โข โส คนฺตฺวาน พฺรหฺมทตฺตสฺส ปาหิณิ อาคโตสฺมิ มหาราช ตว ปาทานิ วนฺทิตุํ ฯ |๖๒๔.๒| ททาหิทานิ ภริยํ นารึ สพฺพงฺคโสภนึ สุวณฺเณน ปฏิจฺฉนฺนํ ทาสีคณปุรกฺขิตํ ฯ [๖๒๕] สฺวาคตนฺเตปิ ๒- เวเทห อโถ เต อทุราคตํ นกฺขตฺตญฺเว ปริปุจฺฉ อหํ กญฺ ททามิ เต สุวณฺเณน ปฏิจฺฉนฺนํ ทาสีคณปุรกฺขิตํ ฯ [๖๒๖] |๖๒๖.๑| ตโต จ ราชา เวเทโห นกฺขตฺตํ ปริปุจฺฉติ ๓- นกฺขตฺตํ ปริปุจฺฉิตฺวา พฺรหฺมทตฺตสฺส ปาหิณิ ฯ |๖๒๖.๒| ททาหิทานิ เม ภริยํ นารึ สพฺพงฺคโสภนึ @เชิงอรรถ: ๑ สี. ยุ. กมฺปิลฺลิยํ ฯ ๒ ม. -เตว ฯ ยุ. เตน ฯ ๓ ม. ปริปุจฺฉถ ฯ สุวณฺเณน ปฏิจฺฉนฺนํ ทาสีคณปุรกฺขิตํ ฯ [๖๒๗] ททามิทานิ เต ภริยํ นารึ สพฺพงฺคโสภนึ สุวณฺเณน ปฏิจฺฉนฺนํ ทาสีคณปุรกฺขิตํ ฯ [๖๒๘] หตฺถี อสฺสา รถา ปตฺติ เสนา ติฏฺนฺติ จมฺมิกา อุกฺกา ปทิตฺตา ฌายนฺติ กินฺนุ มญฺนฺติ ปณฺฑิตา ฯ [๖๒๙] หตฺถี อสฺสา รถา ปตฺติ เสนา ติฏฺนฺติ จมฺมิกา อุกฺกา ปทิตฺตา ฌายนฺติ กินฺนุ กาหนฺติ ปณฺฑิต ฯ [๖๓๐] รกฺขติ ตํ มหาราช จูฬเนยฺโย มหพฺพโล ปทุฏฺโ เต พฺรหฺมทตฺโต ๑- ปาโต ตํ ฆาตยิสฺสติ ฯ [๖๓๑] |๖๓๑.๑| อุพฺเพธติ เม หทยํ มุขญฺจ ปริสุสฺสติ นิพฺพุตึ นาธิคจฺฉามิ อคฺคิทฒฺโฒว อาตเป ฯ |๖๓๑.๒| กมฺมารานํ ยถา อุกฺกา อนฺโต ฌายติ โน พหิ เอวมฺปิ หทยํ มยฺหํ อนฺโต ฌายติ โน พหิ ฯ [๖๓๒] |๖๓๒.๑| ปมตฺโต มนฺตนาตีโต ภินฺนมนฺโตสิ ขตฺติย อิทานิ โข ตํ ตายนฺตุ ปณฺฑิตา มนฺติโน ชนา ฯ |๖๓๒.๒| อกตฺวามจฺจสฺส วจนํ อตฺถกามหิเตสิโน อตฺตปีติรโต ราช มิโค กูเฏว โอหิโต ฯ |๖๓๒.๓| ยถาปิ มจฺโฉ พลิสํ วงฺกํ มํเสน ฉาทิตํ อามคิทฺโธ น ชานาติ มจฺโฉ มรณมตฺตโน ฯ เอวเมว ตุวํ ราช จูฬเนยฺยสฺส ธีตรํ @เชิงอรรถ: ๑ ม. ปทุฏฺโ พฺรหฺมทตฺเตน ฯ กามคิทฺโธ น ชานาสิ มจฺโฉว มรณมตฺตโน ฯ |๖๓๒.๔| สเจ คจฺฉสิ ปญฺจาลํ ขิปฺปมตฺตํ ชหิสฺสสิ มิคํ ปนฺถานุปนฺนํว มหนฺตํ ภยเมสฺสสิ ฯ |๖๓๒.๕| อนริยรูโป ปุริโส ชนินฺท อหีว อุจฺจงฺกคโต ฑเสยฺย น เตน มิตฺตึ กยิราถ ธีโร ทุกฺโข หเว กาปุริเสน สงฺคโม ฯ |๖๓๒.๖| ยํ เตฺวว ๑- ชญฺา ปุริโส ๒- ชนินฺท สีลวายํ พหุสฺสุโต เตเนว มิตฺตึ กยิราถ ธีโร สุโข หเว สปฺปุริเสหิ สงฺคโม ฯ [๖๓๓] |๖๓๓.๑| พาโล ตุวํ เอลมูโคสิ ราช โย อุตฺตมตฺถานิ มยี ลปิตฺโถ กิเมวหํ นงฺคลโกฏิวฑฺโฒ อตฺถานิ ชานิสฺสํ ๓- ยถาปิ อญฺเ ฯ |๖๓๓.๒| อิมํ คเล คเหตฺวาน นาเสถ วิชิตา มม โย เม รตนลาภสฺส อนฺตรายาย ภาสติ ฯ [๖๓๔] |๖๓๔.๑| มโหสธ อตีเตน นานุวิชฺฌนฺติ ปณฺฑิตา กึ มํ อสฺสํว สมฺพนฺธํ ปโตเทเนว วิชฺฌสิ ฯ |๖๓๔.๒| สเจ ปสฺสสิ โมกฺขํ ๔- เม เขมํ วา ปน ปสฺสสิ @เชิงอรรถ: ๑ ม. ยเทว ฯ ๒ ม. ปุริสํ ฯ ๓ ม. ชานามิ ฯ ๔ ม. โมกฺขํ วา ฯ เตเนว มํ อนุสาส กึ อตีเตน วิชฺฌสิ ฯ [๖๓๕] |๖๓๕.๑| อตีตํ มานุสํ กมฺมํ ทุกฺกรํ ทุรภิสมฺภวํ น ตํ สกฺโกมิ โมเจตุํ ตฺวํ ปชานสฺสุ ๑- ขตฺติย ฯ |๖๓๕.๒| สนฺติ เวหายสา นาคา อิทฺธิมนฺโต ยสสฺสิโน เตปิ อาทาย คจฺเฉยฺยุํ ยสฺส โหนฺติ ตถาวิธา ฯ |๖๓๕.๓| สนฺติ เวหายสา อสฺสา อิทฺธิมนฺโต ยสสฺสิโน เตปิ อาทาย คจฺเฉยฺยุํ ยสฺส โหนฺติ ตถาวิธา ฯ |๖๓๕.๔| สนฺติ เวหายสา ปกฺขี อิทฺธิมนฺโต ยสสฺสิโน เตปิ อาทาย คจฺเฉยฺยุํ ยสฺส โหนฺติ ตถาวิธา ฯ |๖๓๕.๕| สนฺติ เวหายสา ยกฺขา อิทฺธิมนฺโต ยสสฺสิโน เตปิ อาทาย คจฺเฉยฺยุํ ยสฺส โหนฺติ ตถาวิธา ฯ |๖๓๕.๖| อตีตํ มานุสํ กมฺมํ ทุกฺกรํ ทุรภิสมฺภวํ น ตํ สกฺโกมิ โมเจตุํ อนฺตลิกฺเขน ขตฺติย ฯ [๖๓๖] |๖๓๖.๑| อตีรทสฺสี ปุริโส มหนฺเต อุทกณฺณเว ยตฺถ โส ลภเต คาธํ ตตฺถ โส วินฺทเต สุขํ ฯ |๖๓๖.๒| เอวํ อมฺหญฺจ รญฺโ จ ตฺวํ ปติฏฺา มโหสธ ตฺวํ โนสิ มนฺตีนํ เสฏฺโ อเมฺห ทุกฺขา ปโมจย ฯ [๖๓๗] อตีตํ มานุสํ กมฺมํ ทุกฺกรํ ทุรภิสมฺภวํ น ตํ สกฺโกมิ โมเจตุํ ตฺวํ ปชานสฺสุ เสนก ฯ @เชิงอรรถ: ๑ สี. ยุ. ตฺวมฺปิ ชานสฺสุ ฯ [๖๓๘] สุโณหิ เมตํ วจนํ ปสฺสเสนํ มหพฺภยํ เสนกทานิ ปุจฺฉามิ กึ กิจฺจํ อิธ มญฺสิ ฯ [๖๓๙] อคฺคึ วา ทฺวารโต เทม คณฺหามเส วิกนฺตนํ ๑- อญฺมญฺ วธิตฺวาน ขิปฺปํ หิสฺสาม ชีวิตํ มา โน ราชา พฺรหฺมทตฺโต จิรํ ทุกฺเขน มารยิ ฯ [๖๔๐] สุโณหิ เมตํ วจนํ ปสฺสเสนํ มหพฺภยํ ปุกฺกุสทานิ ปุจฺฉามิ กึ กิจฺจํ อิธ มญฺสิ ฯ [๖๔๑] วิสํ ขาทิตฺวา มิยฺยาม ขิปฺปํ หิสฺสาม ชีวิตํ มา โน ราชา พฺรหฺมทตฺโต จิรํ ทุกฺเขน มารยิ ฯ [๖๔๒] สุโณหิ เมตํ วจนํ ปสฺสเสนํ มหพฺภยํ กามินฺททานิ ปุจฺฉามิ กึ กิจฺจํ อิธ มญฺสิ ฯ [๖๔๓] รชฺชุยา พชฺฌ มิยฺยาม ปปาตา ปปเตมเส ๒- มา โน ราชา พฺรหฺมทตฺโต จิรํ ทุกฺเขน มารยิ ฯ [๖๔๔] สุโณหิ เมตํ วจนํ ปสฺสเสนํ มหพฺภยํ เทวินฺททานิ ปุจฺฉามิ กึ กิจฺจํ อิธ มญฺสิ ฯ [๖๔๕] อคฺคึ วา ทฺวารโต เทม คณฺหามเส วิกนฺตนํ อญฺมญฺ วธิตฺวาน ขิปฺปํ หิสฺสาม ชีวิตํ น โน สกฺโกติ โมเจตุํ สุเขเนว มโหสโธ ฯ [๖๔๖] |๖๔๖.๑| ยถา กทลิโน สารํ อเนฺวสํ นาธิคจฺฉติ เอวํ อเนฺวสมานา นํ ปญฺหํ นาชฺฌคมามเส ฯ @เชิงอรรถ: ๑ สี. ยุ. วิกตฺตนํ ฯ ๒ ม. ปปตามเส ฯ |๖๔๖.๒| ยถา สิมฺพลิโน สารํ อเนฺวสํ นาธิคจฺฉติ เอวํ อเนฺวสมานา นํ ปญฺหํ นาชฺฌคมามเส ฯ |๖๔๖.๓| อเทเส วต โน วุฏฺ กุญฺชรานํวนูทเก สกาเส ทุมฺมนุสฺสานํ พาลานํ อวิชานตํ |๖๔๖.๔| อุพฺเพธติ เม หทยํ มุขญฺจ ปริสุสฺสติ นิพฺพุตึ นาธิคจฺฉามิ อคฺคิทฑฺโฒว อาตเป ฯ |๖๔๖.๕| กมฺมารานํ ยถา อุกฺกา อนฺโต ฌายติ โน พหิ เอวมฺปิ หทยํ มยฺหํ อนฺโต ฌายติ โน พหิ ฯ [๖๔๗] |๖๔๗.๑| ตโต โส ปณฺฑิโต ธีโร อตฺถทสฺสี มโหสโธ เวเทหํ ทุกฺขิตํ ทิสฺวา อิทํ วจนมพฺรวิ ฯ |๖๔๗.๒| มา ตฺวํ ภายิ มหาราช มา ตฺวํ ภายิ รเถสภ อหนฺตํ โมจยิสฺสามิ ราหุคฺคหิตํว จนฺทิมํ ฯ |๖๔๗.๓| มา ตฺวํ ภายิ มหาราช มา ตฺวํ ภายิ รเถสภ อหนฺตํ โมจยิสฺสามิ ราหุคฺคหิตํว สุริยํ ฯ |๖๔๗.๔| มา ตฺวํ ภายิ มหาราช มา ตฺวํ ภายิ รเถสภ อหนฺตํ โมจยิสฺสามิ ปงฺเก สนฺนํว กุญฺชรํ ฯ |๖๔๗.๕| มา ตฺวํ ภายิ มหาราช มา ตฺวํ ภายิ รเถสภ อหนฺตํ โมจยิสฺสามิ เปฬพนฺธํว ปนฺนคํ ฯ |๖๔๗.๖| มา ตฺวํ ภายิ มหาราช มา ตฺวํ ภายิ รเถสภ อหนฺตํ โมจยิสฺสามิ ปกฺขึ พนฺธํว ปญฺชเร ฯ |๖๔๗.๗| มา ตฺวํ ภายิ มหาราช มา ตฺวํ ภายิ รเถสภ อหนฺตํ โมจยิสฺสามิ มจฺเฉ ชาลคเตริว ฯ |๖๔๗.๘| มา ตฺวํ ภายิ มหาราช มา ตฺวํ ภายิ รเถสภ อหนฺตํ โมจยิสฺสามิ สโยคฺคพลวาหนํ ฯ |๖๔๗.๙| มา ตฺวํ ภายิ มหาราช มา ตฺวํ ภายิ รเถสภ ปญฺจาลํ พาหยิสฺสามิ กากเสนํว เลฑฺฑุนา ฯ |๖๔๗.๑๐| อาทู ปญฺา กิมตฺถิยา อมจฺโจ วาปิ ตาทิโส โย ตํ สมฺพาธปกฺขนฺตํ ๑- ทุกฺขา น ปริโมจเย ฯ [๖๔๘] เอถ มาณวา อุฏฺเถ มุขํ โสเธถ สนฺธิโน เวเทโห สหมจฺเจหิ อุมฺมงฺเคน คมิสฺสติ ฯ [๖๔๙] ตสฺส ตํ วจนํ สุตฺวา ปณฺฑิตสฺสานุสาริโน อุมฺมงฺคทฺวารํ วิวรึสุ ยนฺตยุตฺเต จ อคฺคเฬ ฯ [๖๕๐] ปุรโต เสนโก ยาติ ปจฺฉโต จ มโหสโธ มชฺเฌ จ ราชา เวเทโห อมจฺจปริวาริโต ฯ [๖๕๑] |๖๕๑.๑| อุมฺมงฺคา นิกฺขมิตฺวาน เวเทโห นาวมารุหิ อภิรุยฺหญฺจ ตฺวาน อนุสาสิ มโหสโธ ฯ |๖๕๑.๒| อยํ เต สสฺสุโร เทว อยํ สสฺสุ ชนาธิป ยถา มาตุ ปฏิปตฺติ เอวํ เต โหตุ สสฺสุยา ฯ |๖๕๑.๓| ยถาปิ นิยโก ภาตา โสทริโย เอกมาตุโก เอวํ ปญฺจาลจนฺโท เต ทยิตพฺโพ รเถสภ ฯ @เชิงอรรถ: ๑ ม. สมฺพาธปกฺขนฺทํ ฯ |๖๕๑.๔| อยํ ปญฺจาลจนฺที เต ราชปุตฺตี อภิชฺฌิตา ๑- กามํ กโรหิ เต ตาย ภริยา เต รเถสภ ฯ [๖๕๒] อารุยฺห นาวํ ตรมาโน กึ นุ ตีรมฺหิ ติฏฺสิ กิจฺฉา มุตฺตมฺห ทุกฺขโต ยามทานิ มโหสธ ฯ [๖๕๓] |๖๕๓.๑| เนส ธมฺโม มหาราช โยหํ เสนาย นายโก เสนางฺคํ ปริหาเปตฺวา อตฺตานํ ปริโมจเย ฯ |๖๕๓.๒| นิเวสนมฺหิ เต เทว เสนางฺคํ ปริหาปิตํ ตํ ทินฺนํ พฺรหฺมทตฺเตน อานยิสฺสํ รเถสภ ฯ [๖๕๔] อปฺปเสโน มหาเสนํ กถํ นิคฺคยฺห ๒- สฺสสิ ทุพฺพโล พลวนฺเตน วิหญฺิสฺสสิ ปณฺฑิต ฯ [๖๕๕] อปฺปเสโนปิ เจ มนฺตี มหาเสนํ อมนฺตินํ ชานาติ ราชา ราชาโน อาทิจฺโจวุทยนฺตมํ ฯ [๖๕๖] สุสุขํ วต สํวาโส ปณฺฑิเตหีติ เสนก ปกฺขีว ปญฺชเร พนฺเธ มจฺเฉ ชาลคเตริว อมิตฺตหตฺถตฺถคเต ๓- โมจยิ โน มโหสโธ ฯ [๖๕๗] เอวเมว ๔- มหาราช ปณฺฑิตา หิ สุขาวหา ปกฺขีว ปญฺชเร พนฺเธ มจฺเฉ ชาลคเตริว อมิตฺตหตฺถตฺถคเต ๓- โมจยิ โน มโหสโธ ฯ [๖๕๘] |๖๕๘.๑| รกฺขิตฺวา กสิณํ รตฺตึ จูฬเนยฺโย มหพฺพโล อุเทนฺตํ อรุณุคฺคสฺมึ อุปการํ อุปาคมิ ฯ @เชิงอรรถ: ๑ ม. อภิจฺฉิตา ฯ ๒ ม. วิคฺคยฺห ฯ ๓ ม. อมิตฺตหตฺถตฺตคเต ฯ ๔ ม. เอวเมตํ ฯ |๖๕๘.๒| อารุยฺห ปวรํ นาคํ พลวนฺตํ สฏฺิหายนํ ราชา อโวจ ปญฺจาโล จูฬเนยฺโย มหพฺพโล ฯ |๖๕๘.๓| สนฺนทฺโธ มณิจมฺเมน สรมาทาย ปาณินา เปสิเย อชฺฌภาสิตฺถ ปุถุคุมฺเพ สมาคเต ฯ |๖๕๘.๔| หตฺถาโรเห อนีกฏฺเ รถิเก ปตฺติการเก อุปาสนมฺหิ กตหตฺเถ วาลเวเธ สมาคเต ฯ [๖๕๙] |๖๕๙.๑| เปเสถ กุญฺชเร ทนฺตี พลวนฺเต สฏฺิหายเน มทฺทนฺตุ กุญฺชรา นครํ เวเทเหน สุมาปิตํ ฯ |๖๕๙.๒| วจฺฉทนฺตมุขา เสตา ติกฺขคฺคา อฏฺิเวธิโน ปนุณฺณา ธนุเวเคน สมฺปตนฺตุตรีตรา ฯ |๖๕๙.๓| มาณวา จมฺมิโน สูรา จิตฺตทณฺฑยุตาวุธา ปกฺขนฺทิโน มหานาคา หตฺถีนํ โหนฺตุ สมฺมุขา ฯ |๖๕๙.๔| สตฺติโย เตลโธตาโย อจฺฉิมนฺโต ๑- ปภสฺสรา วิชฺโชตมานา ติฏฺนฺตุ สตรํสีว ตารกา ฯ |๖๕๙.๕| อาวุธพลวนฺตานํ คุณิกายุรธารินํ เอตาทิสานํ โยธานํ สงฺคาเม อปลายินํ เวเทโห กุโต มุจฺจิสฺสติ สเจ ปกฺขีว กาหิติ ฯ |๖๕๙.๖| ตึส เม ปุริสนาวุโตฺย สพฺเพ เอเกกนิจฺจิตา ๒- เยสํ สมํ น ปสฺสามิ เกวลํ มหิมํ จรํ ฯ |๖๕๙.๗| นาคา จ กปฺปิตา ทนฺตี พลวนฺตา สฏฺิหายนา @เชิงอรรถ: ๑ สี. ม. อจฺฉิมนฺตี ฯ ม. อิจฺฉิมนฺตา ฯ ๒ ม. สพฺเพเวเกกนิจฺจิตา ฯ เยสํ ขนฺเธสุ โสภนฺติ กุมารา จารุทสฺสนา ฯ |๖๕๙.๘| ปีตาลงฺการา ปีตวสนา ปีตุตฺตรนิวาสนา นาคกฺขนฺเธสุ โสภนฺติ เทวปุตฺตาว นนฺทเน ฯ |๖๕๙.๙| ปาีนวณฺณา เนตฺตึสา เตลโธตา ปภสฺสรา นิฏฺิตา นรวีเรหิ ๑- สมธารา สุนิสฺสิตา ฯ |๖๕๙.๑๐| เวลฺลาฬิโน วีตมลา สิกฺกายสมยา ทฬฺหา คหิตา พลวนฺเตหิ สุปฺปหารปฺปหาริภิ ฯ |๖๕๙.๑๑| สุวณฺณถรุสมฺปนฺนา โลหิตกญฺจูปธาริตา วิวตฺตมานา โสภนฺติ วิชฺชุวพฺภฆนนฺตเร ฯ |๖๕๙.๑๒| ปถกา จมฺมิโน ๒- สูรา อสิจมฺมสฺส โกวิทา ธนุคฺคหา สิกฺขิตรา ๓- นาคกฺขนฺธนิปาติโน ๔- ฯ |๖๕๙.๑๓| เอตาทิเสหิ ปริกฺขิตฺโต นตฺถิ โมกฺโข อิโต ตว ปภาวนฺเต น ปสฺสามิ เยน ตฺวํ มิถิลํ วเช ฯ [๖๖๐] |๖๖๐.๑| กินฺนุ สนฺตรมาโนว นาคํ เปเสสิ กุญฺชรํ ปหฏฺรูโป อาคมสิ ๕- ลทฺธตฺโถสฺมีติ ๖- มญฺสิ ฯ |๖๖๐.๒| โอหเรตํ ธนุจาปํ ขุรปฺปํ ปฏิสํหร โอหเรตํ สุภํ จมฺมํ เวฬุริยมณิสนฺนิภํ ๗- ฯ [๖๖๑] ปสนฺนมุขวณฺโณสิ มิตปุพฺพญฺจ ๘- ภาสสิ โหติ โข มรณกาเล เอทิสี วณฺณสมฺปทา ฯ [๖๖๒] |๖๖๒.๑| โมฆนฺเต คชฺชิตํ ราช ภินฺนมนฺโตสิ ขตฺติย @เชิงอรรถ: ๑ ม. นรธีเรหิ ฯ ๒ สี. ยุ. ปตากา ฯ ม. ปฏากา จมฺมิโน ฯ ๓ สี. ยุ. @ถรุคฺคาหา สิกฺขิตาโร ฯ ๔ สี. ยุ. นาคขนฺธาติปาติโน ฯ ม. นาคขนฺเธ นิปาติโน ฯ @๕ ม. อาปตสิ ฯ ๖ ม. สิทฺธตฺโถสฺมีติ ฯ ๗ ม. -สนฺถตํ ฯ ๘ มิหิตปุพฺพํ อิติปิ ฯ ทุคฺคโณฺห หิ ๑- ตยา ราชา ขลุงฺเกเนว สินฺธโว ฯ |๖๖๒.๒| ติณฺโณ หิยฺโย ราชา คงฺคํ สามจฺโจ สปริชฺชโน หํสราชํ ยถา ธงฺโก อนุชฺชวํ ปติสฺสติ ฯ [๖๖๓] |๖๖๓.๑| สิคาลา รตฺติภาเคน ผุลฺลํ ทิสฺวาน กึสุกํ มํสเปสีติ มญฺนฺตา ปริพฺยูฬฺหา มิคาธมา ฯ |๖๖๓.๒| วีติวตฺตาสุ รตฺตีสุ อุคฺคตสฺมึ ทิวากเร ๒- กึสุกํ ผุลฺลิตํ ทิสฺวา อาสาฉินฺนา มิคาธมา ฯ |๖๖๓.๓| เอวเมว ตุวํ ราช เวเทหํ ปริวารย ๓- อาสจฺฉินฺโน คมิสฺสสิ สิคาลา กึสุกํ ยถา ฯ [๖๖๔] |๖๖๔.๑| อิมสฺส หตฺถปาเท จ กณฺณนาสญฺจ ฉินฺทถ โย เม อมิตฺตํ หตฺถคตํ เวเทหํ ปริโมจยิ ฯ |๖๖๔.๒| อิมํ มํสํว ปาตพฺยํ ๔- สูเล กตฺวา ปจนฺตุ นํ โย เม อมิตฺตํ หตฺถคตํ เวเทหํ ปริโมจยิ ฯ |๖๖๔.๓| ยถาปิ อุสภจมฺมํ ปพฺยา วิหนียติ ๕- สีหสฺส อโถ พฺยคฺฆสฺส โหติ สงฺกุสมาหตํ ฯ |๖๖๔.๔| เอวนฺตํ วิหนิตฺวาน เวธยิสฺสามิ สตฺติยา โย เม อมิตฺตํ หตฺถคตํ เวเทหํ ปริโมจยิ ฯ [๖๖๕] |๖๖๕.๑| สเจ เม หตฺถปาเท จ กณฺณนาสญฺจ เฉทสิ ๖- เอวํ ปญฺจาลจนฺทสฺส เวเทโห เฉทยิสฺสติ ฯ |๖๖๕.๒| สเจ เม หตฺถปาเท จ กณฺณนาสญฺจ เฉทสิ @เชิงอรรถ: ๑ ม. ทุคฺคโณฺหสิ ฯ ๒ ม. ทิวงฺกเร ฯ ๓ ม. ปริวาริย ฯ ๔ สี. ยุ. ปาตพฺพํ ฯ @๕ วิตนียติ อิติปิ ฯ ๖ ม. เฉจฺฉสิ ฯ อิโต ปรํ อีทิสเมว ฯ เอวํ ปญฺจาลจนฺทิยา เวเทโห เฉทยิสฺสติ ฯ |๖๖๕.๓| สเจ เม หตฺถปาเท จ กณฺณนาสญฺจ เฉทสิ เอวํ นนฺทาย เทวิยา เวเทโห เฉทยิสฺสติ ฯ |๖๖๕.๔| สเจ เม หตฺถปาเท จ กณฺณนาสญฺจ เฉทสิ เอวนฺเต ปุตฺตทารสฺส เวเทโห เฉทยิสฺสติ ฯ |๖๖๕.๕| สเจ มํสญฺจ ปาตพฺยํ สูเล กตฺวา ปจิสฺสสิ เอวํ ปญฺจาลจนฺทสฺส เวเทโห ปาจยิสฺสติ ฯ |๖๖๕.๖| สเจ มํสญฺจ ปาตพฺยํ สูเล กตฺวา ปจิสฺสสิ เอวํ ปญฺจาลจนฺทิยา เวเทโห ปาจยิสฺสติ ฯ |๖๖๕.๗| สเจ มํสญฺจ ปาตพฺยํ สูเล กตฺวา ปจิสฺสสิ เอวํ นนฺทาย เทวิยา เวเทโห ปาจยิสฺสติ ฯ |๖๖๕.๘| สเจ มํสญฺจ ปาตพฺยํ สูเล กตฺวา ปจิสฺสสิ เอวนฺเต ปุตฺตทารสฺส เวเทโห ปาจยิสฺสติ ฯ |๖๖๕.๙| สเจ มํ วิหนิตฺวาน ๑- เวธยิสฺสสิ สตฺติยา เอวํ ปญฺจาลจนฺทสฺส เวเทโห เวธยิสฺสติ ฯ |๖๖๕.๑๐| สเจ มํ วิหนิตฺวาน เวธยิสฺสสิ สตฺติยา เอวํ ปญฺจาลจนฺทิยา เวเทโห เวธยิสฺสติ ฯ |๖๖๕.๑๑| สเจ มํ วิหนิตฺวาน เวธยิสฺสสิ สตฺติยา เอวํ นนฺทาย เทวิยา เวเทโห เวธยิสฺสติ ฯ |๖๖๕.๑๒| สเจ มํ วิหนิตฺวาน เวธยิสฺสสิ สตฺติยา @เชิงอรรถ: ๑ ม. วิตนิตฺวาน ฯ อิโต ปรํ อีทิสเมว ฯ เอวนฺเต ปุตฺตทารสฺส เวเทโห เวธยิสฺสติ ฯ |๖๖๕.๑๓| เอวํ โน มนฺติตํ รโห เวเทเหน มยา สห ยถา ๑- ปลสตํ จมฺมํ โกนฺติมนฺตาสุนิฏฺิตํ ๒- อุเปติ ตนุตาณาย สรานํ ปฏิหนฺตเว ฯ |๖๖๕.๑๔| สุขาวโห ทุกฺขนูโท เวเทหสฺส ยสสฺสิโน มตินฺเต ปฏิหญฺามิ อุสุํ ปลสเตน วา ฯ [๖๖๖] อิงฺฆ ปสฺส มหาราช สุญฺ อนฺเตปุรํ ตว โอโรธา จ กุมารา จ ตว มาตา จ ขตฺติย อุมฺมงฺคา นีหริตฺวาน เวเทหสฺสุปนามิตา ฯ [๖๖๗] อิงฺฆ อนฺเตปุรํ มยฺหํ คนฺตฺวาน วิจินาถ นํ ยถา อิมสฺส วจนํ สจฺจํ วา ยทิ วา มุสา ฯ [๖๖๘] เอวเมตํ มหาราช ยถา อาห มโหสโธ สุญฺ อนฺเตปุรํ สพฺพํ กากปตนกํ ยถา ฯ [๖๖๙] |๖๖๙.๑| อิโต คตา มหาราช นารี สพฺพงฺคโสภนา โกสุมฺภผลกสุสฺโสณี ๓- หํสคคฺครภาณินี ฯ |๖๖๙.๒| อิโต นีตา มหาราช นารี สพฺพงฺคโสภนา โกเสยฺยวสนา สามา ชาตรูปสุเมขลา ฯ |๖๖๙.๓| สุรตฺตปาทา กลฺยาณี สุวณฺณมณิเมขลา ปาเรวตกฺขี สุตนู พิมฺโพฏฺา ตนุมชฺฌิมา ฯ |๖๖๙.๔| สุชาตา ภุชลฏฺีว เวทีว ๔- ตนุมชฺฌิมา @เชิงอรรถ: ๑ ม. ยถาปิ ฯ ๒ สี. ยุ. โกนฺตีมนฺตี สุนิฏฺิตํ ฯ ๓ ม. โกสมฺพผลก... ฯ @๔ ม. เวลฺลีว ฯ ทีฆสฺสา เกสา อสิตา อีสกคฺคปเวลฺลิตา ฯ |๖๖๙.๕| สุชาตา มิคจฺฉาปีว เหมนฺตคฺคิสิขาริว นทีว คิริทุคฺเคสุ สญฺฉนฺนา ขุทฺทเวฬุภิ ฯ |๖๖๙.๖| นาคนาสูรุกลฺยาณี ปมา ๑- ติมฺพรุตฺถนี นาติทีฆา นาติรสฺสา นาโลมา นาติโลมกา ๒- ฯ |๖๖๙.๗| นนฺทาย นูน มรเณน นนฺทสิ สิริวาหน อหญฺจ นูน นนฺทา จ คจฺฉาม ยมสาธนํ ฯ [๖๗๐] ทิพฺพํ อธิยเส มายํ อกาสิ จกฺขุโมหนํ โย เม อมิตฺตํ หตฺถคตํ เวเทหํ ปริโมจยิ ฯ [๖๗๑] |๖๗๑.๑| อธิยนฺติ เว ๓- มหาราช ทิพฺพมายีธ ปณฺฑิตา เต โมจยนฺติ อตฺตานํ ปณฺฑิตา มนฺติโน ชนา ฯ |๖๗๑.๒| สนฺติ มาณวปุตฺตา เม กุสลา สนฺธิเฉทกา เยสํ กเตน มคฺเคน เวเทโห มิถิลํ คโต ฯ [๖๗๒] อิงฺฆ ปสฺส มหาราช อุมฺมงฺคํ สาธุมาปิตํ หตฺถีนํ อถ อสฺสานํ รถานํ อถ ปตฺตินํ อาโลกภูตํ ติฏฺนฺตํ อุมฺมงฺคํ สาธุนิฏฺิตํ ๔- ฯ [๖๗๓] ลาภา วต วิเทหานํ ยสฺสิเม เอทิสา ปณฺฑิตา ฆเร วสนฺติ วิชิเต ยถา ตฺวมสิ มโหสธ ฯ [๖๗๔] วุตฺติญฺจ ปริหารญฺจ ทิคุณํ ภตฺตเวตฺตนํ ททามิ วิปุเล โภเค ภุญฺช กาเม รมสฺสุ จ @เชิงอรรถ: ๑ ม. ปรมา ฯ ๒ ม. -โลมสา ฯ ๓ ม. อธียนฺติ ฯ ๔ ม. สาธุ มาปิตํ ฯ มา วิเทหํ ปจฺจคมา กึ วิเทโห กริสฺสติ ฯ [๖๗๕] |๖๗๕.๑| โย จเชถ มหาราช ภตฺตารํ ธนการณา อุภินฺนํ โหติ คารโยฺห อตฺตโน จ ปรสฺส จ ยาว ชีเวยฺย เวเทโห นาญฺสฺส ปุริโส สิยํ ๑- ฯ |๖๗๕.๒| โย จเชถ มหาราช ภตฺตารํ ธนการณา อุภินฺนํ โหติ คารโยฺห อตฺตโน จ ปรสฺส จ ยาว ติฏฺเยฺย เวเทโห นาญฺสฺส วิชิเต วเส ฯ [๖๗๖] ทมฺมิ นิกฺขสหสฺสนฺเต คามาสีติญฺจ กาสิสุ ทาสีสตานิ จตฺตาริ ทมฺมิ ภริยาสตญฺจ เต สพฺพํ เสนางฺคมาทาย โสตฺถึ คจฺฉ มโหสธ ฯ [๖๗๗] ยาว ททนฺตุ หตฺถีนํ อสฺสานํ ทิคุณํ วิธํ ตปฺเปนฺตุ อนฺนปาเนน รถิเก ปตฺติการเก ฯ [๖๗๘] หตฺถี อสฺเส รเถ ปตฺตี คจฺเฉวาทาย ปณฺฑิต ปสฺสตุ ตํ มหาราชา เวเทโห มิถิลํ คตํ ฯ [๖๗๙] หตฺถี อสฺสา รถา ปตฺตี เสนา สาทิสฺสเต มหา จตุรงฺคินี ภึสรูปา ๒- กินฺนุ มญฺนฺติ ๓- ปณฺฑิตา ฯ [๖๘๐] อานนฺโท เต มหาราช อุตฺตโม ปฏิทิสฺสติ สพฺพํ เสนางฺคมาทาย โสตฺถิปฺปตฺโต มโหสโธ ฯ [๖๘๑] |๖๘๑.๑| ยถา เปตํ สุสานสฺมึ ฉฑฺเฑตฺวา จตุโร ชนา เอวํ กปฺปิลิเย ตฺยมฺหา ฉฑฺฑยิตฺวา อิธาคตา ฯ @เชิงอรรถ: ๑ ม. ปุริโส สิยา ฯ ๒ ม. ภีสรูปา ฯ ๓ ม. มญฺสิ ปณฺฑิต ฯ |๖๘๑.๒| อถ ตฺวํ เกน วณฺเณน เกน วา ปน เหตุนา เกน วา อตฺถชาเตน อตฺตานํ ปริโมจยิ ฯ [๖๘๒] |๖๘๒.๑| อตฺถํ อตฺเถน เวเทห มนฺตํ มนฺเตน ขตฺติย ปริวารยิสฺสํ ๑- ราชานํ ชมฺพูทีปํว สาคโร ฯ |๖๘๒.๒| ทินฺนํ นิกฺขสหสฺสํ เม คามาสีติญฺจ ๒- กาสิสุ ทาสีสตานิ จตฺตาริ ทินฺนํ ภริยาสตญฺจ เม สพฺพํ เสนางฺคมาทาย โสตฺถินามฺหิ อิธาคโต ฯ [๖๘๓] สุสุขํ วต สํวาโส ปณฺฑิเตหีติ เสนก ปกฺขีว ปญฺชเร พนฺเธ มจฺเฉ ชาลคเตริว อมิตฺตหตฺถตฺถคเต ๓- โมจยิ โน มโหสโธ ฯ [๖๘๔] เอวเมว มหาราช ปณฺฑิตา หิ สุขาวหา ปกฺขีว ปญฺชเร พนฺเธ มจฺเฉ ชาลคเตริว อมิตฺตหตฺถตฺถคเต ๓- โมจยิ โน มโหสโธ ฯ [๖๘๕] อาหญฺนฺตุ สพฺพวีณา เภริโย เทนฺทิมานิ จ ธมนฺตุ มาคธา สงฺขา วคฺคู นทนฺตุ ทุนฺทุภี ฯ [๖๘๖] |๖๘๖.๑| โอโรธา จ กุมารา จ เวสิยานา จ พฺราหฺมณา พหุํ อนฺนญฺจ ปานญฺจ ปณฺฑิตสฺสาภิหารยุํ ฯ |๖๘๖.๒| หตฺถาโรหา อนีกฏฺา รถิกา ปตฺติการกา พหุํ อนฺนญฺจ ปานญฺจ ปณฺฑิตสฺสาภิหารยุํ ฯ |๖๘๖.๓| สมาคตา ชานปทา เนคมา จ สมาคตา @เชิงอรรถ: ๑ ม. ปริวารยึ ฯ ๒ ม. คามาสีติ จ ฯ ๓ ม. อมิตฺตหตฺถตฺตคเต ฯ พหุํ อนฺนญฺจ ปานญฺจ ปณฺฑิตสฺสาภิหารยุํ ฯ |๖๘๖.๔| พหุชฺชโน ปสนฺโนสิ ทิสฺวา ปณฺฑิตมาคตํ ปณฺฑิตมฺหิ อนุปฺปตฺเต เจลุกฺเขโป ปวตฺตถาติ ๑- ฯ มโหสธชาตกํ ปญฺจมํ ฯ ---------
เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๒๘ หน้าที่ ๒๒๓-๒๔๕. https://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=28&A=4644&w=&modeTY=1 อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน :- https://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=28&A=4644&modeTY=1 อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาไทยฉบับหลวง :- https://84000.org/tipitaka/read/byitem.php?book=28&item=600&items=87 อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับมหาจุฬาฯ :- https://84000.org/tipitaka/pitaka_item/m_siri.php?B=28&siri=17 ศึกษาอรรถกถาชาดกนี้ได้ที่ :- https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=28&i=600 อ่านอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย :- https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=43&A=4561 The Pali Atthakatha in Roman :- https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=43&A=4561 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๘ https://84000.org/tipitaka/read/?index_28 https://84000.org/tipitaka/english/?index_28
|
บันทึก ๖ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๕๙. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]