พระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๕ ภาษาบาลี อักษรไทย
 พระอภิธรรมปิฎกเล่มที่ ๒ อภิ. วิภงฺโค

     [๒๙๑]   กตเม   ธมฺมา   อกุสลา   ยสฺมึ  สมเย  อกุสลํ  จิตฺตํ
อุปฺปนฺนํ    โหติ    โสมนสฺสสหคตํ   ทิฏฺิคตสมฺปยุตฺตํ   รูปารมฺมณํ   วา
สทฺทารมฺมณํ   วา   คนฺธารมฺมณํ   วา  รสารมฺมณํ  วา  โผฏฺพฺพารมฺมณํ
วา  ธมฺมารมฺมณํ  วา  ยํ  ยํ  วา  ปนารพฺภ  ตสฺมึ สมเย อวิชฺชาปจฺจยา
สงฺขาโร      สงฺขารปจฺจยา     วิญฺาณํ     วิญฺาณปจฺจยา     นามํ
นามปจฺจยา    ฉฏฺายตนํ    ฉฏฺายตนปจฺจยา    ผสฺโส    ผสฺสปจฺจยา
เวทนา      เวทนาปจฺจยา     ตณฺหา     ตณฺหาปจฺจยา     อุปาทานํ
อุปาทานปจฺจยา    ภโว    ภวปจฺจยา   ชาติ   ชาติปจฺจยา   ชรามรณํ
เอวเมตสฺส เกวลสฺส ทุกฺขกฺขนฺธสฺส สมุทโย โหติ ฯ
     [๒๙๒]   ตตฺถ   กตมา   อวิชฺชา   ยํ  อญฺาณํ  อทสฺสนํ  ฯเปฯ
อวิชฺชาลงฺคี โมโห อกุสลมูลํ อยํ วุจฺจติ อวิชฺชา ฯ
     [๒๙๓]   ตตฺถ   กตโม   อวิชฺชาปจฺจยา  สงฺขาโร  ยา  เจตนา
สญฺเจตนา สญฺเจตยิตตฺตํ อยํ วุจฺจติ อวิชฺชาปจฺจยา สงฺขาโร ฯ
     [๒๙๔]   ตตฺถ   กตมํ   สงฺขารปจฺจยา  วิญฺาณํ  ยํ  จิตฺตํ  มโน
มานสํ    หทยํ    ปณฺฑรํ    มโน    มนายตนํ    มนินฺทฺริยํ    วิญฺาณํ
วิญฺาณกฺขนฺโธ   ตชฺชา   มโนวิญฺาณธาตุ   อิทํ   วุจฺจติ  สงฺขารปจฺจยา
วิญฺาณํ ฯ
     [๒๙๕]   ตตฺถ   กตมํ   วิญฺาณปจฺจยา   นามํ   เวทนากฺขนฺโธ
สญฺากฺขนฺโธ สงฺขารกฺขนฺโธ อิทํ วุจฺจติ วิญฺาณปจฺจยา นามํ ฯ
     [๒๙๖]   ตตฺถ   กตมํ   นามปจฺจยา  ฉฏฺายตนํ  ยํ  จิตฺตํ  มโน
มานสํ    หทยํ    ปณฺฑรํ    มโน    มนายตนํ    มนินฺทฺริยํ    วิญฺาณํ
วิญฺาณกฺขนฺโธ    ตชฺชา   มโนวิญฺาณธาตุ   อิทํ   วุจฺจติ   นามปจฺจยา
ฉฏฺายตนํ ฯ
     [๒๙๗]   ตตฺถ   กตโม   ฉฏฺายตนปจฺจยา   ผสฺโส  โย  ผสฺโส
ผุสนา สมฺผุสนา สมฺผุสิตตฺตํ อยํ วุจฺจติ ฉฏฺายตนปจฺจยา ผสฺโส ฯ
     [๒๙๘]   ตตฺถ   กตมา  ผสฺสปจฺจยา  เวทนา  ยํ  เจตสิกํ  สาตํ
เจตสิกํ   สุขํ   เจโตสมฺผสฺสชํ   สาตํ   สุขํ   เวทยิตํ  เจโตสมฺผสฺสชา
สาตา สุขา เวทนา อยํ วุจฺจติ ผสฺสปจฺจยา เวทนา ฯ
     [๒๙๙]   ตตฺถ  กตมา  เวทนาปจฺจยา  ตณฺหา  โย ราโค สาราโค
อนุนโย   อนุโรโธ   นนฺที   นนฺทีราโค  จิตฺตสฺส  สาราโค  อยํ  วุจฺจติ
เวทนาปจฺจยา ตณฺหา ฯ
     [๓๐๐]   ตตฺถ   กตมํ   ตณฺหาปจฺจยา   อุปาทานํ   ยา   ทิฏฺิ
ทิฏฺิคตํ   ฯเปฯ  ติตฺถายตนํ  วิปริเยสคฺคาโห  อิทํ  วุจฺจติ  ตณฺหาปจฺจยา
อุปาทานํ ฯ
     [๓๐๑]   ตตฺถ  กตโม  อุปาทานปจฺจยา  ภโว  เปตฺวา  อุปาทานํ
เวทนากฺขนฺโธ    สญฺากฺขนฺโธ    สงฺขารกฺขนฺโธ   วิญฺาณกฺขนฺโธ   อยํ
วุจฺจติ อุปาทานปจฺจยา ภโว ฯ
     [๓๐๒]   ตตฺถ   กตมา   ภวปจฺจยา   ชาติ  ยา  เตสํ  ธมฺมานํ
ชาติ    สญฺชาติ    นิพฺพตฺติ    อภินิพฺพตฺติ    ปาตุภาโว   อยํ   วุจฺจติ
ภวปจฺจยา ชาติ ฯ
     [๓๐๓]   ตตฺถ   กตมํ  ชาติปจฺจยา  ชรามรณํ  อตฺถิ  ชรา  อตฺถิ
มรณํ   ฯ   ตตฺถ   กตมา   ชรา   ยา  เตสํ  ธมฺมานํ  ชรา  ชีรณตา
อายุโน   สํหานิ   อยํ   วุจฺจติ   ชรา   ฯ   ตตฺถ   กตมํ  มรณํ  โย
เตสํ   ธมฺมานํ   ขโย   วโย   เภโท  ปริเภโท  อนิจฺจตา  อนฺตรธานํ
อิทํ   วุจฺจติ   มรณํ   ฯ  อิติ  อยญฺจ  ชรา  อิทญฺจ  มรณํ  อิทํ  วุจฺจติ
ชาติปจฺจยา ชรามรณํ ฯ
     [๓๐๔]   เอวเมตสฺส   เกวลสฺส   ทุกฺขกฺขนฺธสฺส  สมุทโย  โหตีติ
เอวเมตสฺส   เกวลสฺส   ทุกฺขกฺขนฺธสฺส   สงฺคติ   โหติ  สมาคโม  โหติ
สโมธานํ   โหติ  ปาตุภาโว  โหติ  เตน  วุจฺจติ  เอวเมตสฺส  เกวลสฺส
ทุกฺขกฺขนฺธสฺส สมุทโย โหตีติ ฯ
     [๓๐๕]   ตสฺมึ   สมเย  อวิชฺชาปจฺจยา  สงฺขาโร  สงฺขารปจฺจยา
วิญฺาณํ    วิญฺาณปจฺจยา    นามํ   นามปจฺจยา   ผสฺโส   ผสฺสปจฺจยา
เวทนา      เวทนาปจฺจยา     ตณฺหา     ตณฺหาปจฺจยา     อุปาทานํ
อุปาทานปจฺจยา    ภโว    ภวปจฺจยา   ชาติ   ชาติปจฺจยา   ชรามรณํ
เอวเมตสฺส เกวลสฺส ทุกฺขกฺขนฺธสฺส สมุทโย โหติ ฯ
     [๓๐๖]   ตตฺถ   กตมา   อวิชฺชา   ยํ  อญฺาณํ  อทสฺสนํ  ฯเปฯ
อวิชฺชาลงฺคี   โมโห   อกุสลมูลํ  อยํ  วุจฺจติ  อวิชฺชา  ฯ  ตตฺถ  กตโม
อวิชฺชาปจฺจยา    สงฺขาโร   ยา   เจตนา   สญฺเจตนา   สญฺเจตยิตตฺตํ
อยํ   วุจฺจติ   อวิชฺชาปจฺจยา  สงฺขาโร  ฯ  ตตฺถ  กตมํ  สงฺขารปจฺจยา
วิญฺาณํ   ยํ   จิตฺตํ   มโน   มานสํ   ฯเปฯ   ตชฺชา  มโนวิญฺาณธาตุ
อิทํ   วุจฺจติ   สงฺขารปจฺจยา   วิญฺาณํ  ฯ  ตตฺถ  กตมํ  วิญฺาณปจฺจยา
นามํ      เวทนากฺขนฺโธ     สญฺากฺขนฺโธ     สงฺขารกฺขนฺโธ     อิทํ
วุจฺจติ    วิญฺาณปจฺจยา    นามํ    ฯ   นามปจฺจยา   ผสฺโสติ   ตตฺถ
กตมํ     นามํ    เปตฺวา    ผสฺสํ    เวทนากฺขนฺโธ    สญฺากฺขนฺโธ
สงฺขารกฺขนฺโธ   วิญฺาณกฺขนฺโธ   อิทํ   วุจฺจติ   นามํ  ฯ  ตตฺถ  กตโม
นามปจฺจยา    ผสฺโส    โย   ผสฺโส   ผุสนา   สมฺผุสนา   สมฺผุสิตตฺตํ
อยํ   วุจฺจติ   นามปจฺจยา   ผสฺโส   ฯเปฯ  เตน  วุจฺจติ  เอวเมตสฺส
เกวลสฺส ทุกฺขกฺขนฺธสฺส สมุทโย โหตีติ ฯ
     [๓๐๗]   ตสฺมึ   สมเย  อวิชฺชาปจฺจยา  สงฺขาโร  สงฺขารปจฺจยา
วิญฺาณํ     วิญฺาณปจฺจยา     นามรูปํ    นามรูปปจฺจยา    ฉฏฺายตนํ
ฉฏฺายตนปจฺจยา    ผสฺโส    ผสฺสปจฺจยา    เวทนา    เวทนาปจฺจยา
ตณฺหา   ตณฺหาปจฺจยา   อุปาทานํ   อุปาทานปจฺจยา   ภโว   ภวปจฺจยา
ชาติ   ชาติปจฺจยา   ชรามรณํ   เอวเมตสฺส   เกวลสฺส   ทุกฺขกฺขนฺธสฺส
สมุทโย โหติ ฯ
     [๓๐๘]   ตตฺถ   กตมา   อวิชฺชา   ยํ  อญฺาณํ  อทสฺสนํ  ฯเปฯ
อวิชฺชาลงฺคี    โมโห   อกุสลมูลํ   อยํ   วุจฺจติ   อวิชฺชา   ฯ   ตตฺถ
กตโม  อวิชฺชาปจฺจยา  สงฺขาโร  ยา  เจตนา  สญฺเจตนา  สญฺเจตยิตตฺตํ
อยํ   วุจฺจติ   อวิชฺชาปจฺจยา  สงฺขาโร  ฯ  ตตฺถ  กตมํ  สงฺขารปจฺจยา
วิญฺาณํ   ยํ   จิตฺตํ   มโน   มานสํ   ฯเปฯ   ตชฺชา  มโนวิญฺาณธาตุ
อิทํ   วุจฺจติ   สงฺขารปจฺจยา   วิญฺาณํ  ฯ  ตตฺถ  กตมํ  วิญฺาณปจฺจยา
นามรูปํ อตฺถิ นามํ อตฺถิ รูปํ ฯ
     {๓๐๘.๑}   ตตฺถ   กตมํ   นามํ   เวทนากฺขนฺโธ   สญฺากฺขนฺโธ
สงฺขารกฺขนฺโธ   อิทํ   วุจฺจติ  นามํ  ฯ  ตตฺถ  กตมํ  รูปํ  จกฺขายตนสฺส
อุปจโย   โสตายตนสฺส   อุปจโย   ฆานายตนสฺส  อุปจโย  ชิวฺหายตนสฺส
อุปจโย   กายายตนสฺส   อุปจโย  ยํ  วา  ปนญฺมฺปิ  อตฺถิ  รูปํ  จิตฺตชํ
จิตฺตเหตุกํ   จิตฺตสมุฏฺานํ   อิทํ   วุจฺจติ   รูปํ   ฯ  อิติ  อิทญฺจ  นามํ
อิทญฺจ   รูปํ   อิทํ   วุจฺจติ  วิญฺาณปจฺจยา  นามรูปํ  ฯ  นามรูปปจฺจยา
ฉฏฺายตนนฺติ อตฺถิ นามํ อตฺถิ รูปํ ฯ
     {๓๐๘.๒}   ตตฺถ   กตมํ   นามํ   เวทนากฺขนฺโธ   สญฺากฺขนฺโธ
สงฺขารกฺขนฺโธ  อิทํ  วุจฺจติ  นามํ  ฯ  ตตฺถ  กตมํ  รูปํ  ยํ  รูปํ นิสฺสาย
มโนวิญฺาณธาตุ  วตฺตติ  อิทํ  วุจฺจติ  รูปํ  ฯ  อิติ  อิทญฺจ  นามํ  อิทญฺจ
รูปํ   อิทํ   วุจฺจติ  นามรูปํ  ฯ  ตตฺถ  กตมํ  นามรูปปจฺจยา  ฉฏฺายตนํ
ยํ   จิตฺตํ   มโน   มานสํ  ฯเปฯ  ตชฺชา  มโนวิญฺาณธาตุ  อิทํ  วุจฺจติ
นามรูปปจฺจยา   ฉฏฺายตนํ   ฯ  ตตฺถ  กตโม  ฉฏฺายตนปจฺจยา  ผสฺโส
โย  ผสฺโส  ผุสนา  สมฺผุสนา  สมฺผุสิตตฺตํ  อยํ  วุจฺจติ  ฉฏฺายตนปจฺจยา
ผสฺโส   ฯเปฯ   เตน   วุจฺจติ   เอวเมตสฺส   เกวลสฺส  ทุกฺขกฺขนฺธสฺส
สมุทโย โหตีติ ฯ
     [๓๐๙]   ตสฺมึ   สมเย  อวิชฺชาปจฺจยา  สงฺขาโร  สงฺขารปจฺจยา
วิญฺาณํ     วิญฺาณปจฺจยา     นามรูปํ     นามรูปปจฺจยา    สฬายตนํ
สฬายตนปจฺจยา     ผสฺโส    ผสฺสปจฺจยา    เวทนา    เวทนาปจฺจยา
ตณฺหา      ตณฺหาปจฺจยา      อุปาทานํ     อุปาทานปจฺจยา     ภโว
ภวปจฺจยา    ชาติ    ชาติปจฺจยา   ชรามรณํ   เอวเมตสฺส   เกวลสฺส
ทุกฺขกฺขนฺธสฺส สมุทโย โหติ ฯ
     [๓๑๐]   ตตฺถ   กตมา   อวิชฺชา   ยํ  อญฺาณํ  อทสฺสนํ  ฯเปฯ
อวิชฺชาลงฺคี   โมโห   อกุสลมูลํ  อยํ  วุจฺจติ  อวิชฺชา  ฯ  ตตฺถ  กตโม
อวิชฺชาปจฺจยา    สงฺขาโร   ยา   เจตนา   สญฺเจตนา   สญฺเจตยิตตฺตํ
อยํ   วุจฺจติ   อวิชฺชาปจฺจยา  สงฺขาโร  ฯ  ตตฺถ  กตมํ  สงฺขารปจฺจยา
วิญฺาณํ   ยํ   จิตฺตํ   มโน   มานสํ   ฯเปฯ   ตชฺชา  มโนวิญฺาณธาตุ
อิทํ   วุจฺจติ   สงฺขารปจฺจยา   วิญฺาณํ  ฯ  ตตฺถ  กตมํ  วิญฺาณปจฺจยา
นามรูปํ   อตฺถิ  นามํ  อตฺถิ  รูปํ  ฯ  ตตฺถ  กตมํ  นามํ  เวทนากฺขนฺโธ
สญฺากฺขนฺโธ    สงฺขารกฺขนฺโธ    อิทํ    วุจฺจติ    นามํ    ฯ   ตตฺถ
กตมํ     รูปํ     จกฺขายตนสฺส     อุปจโย    ฯเปฯ    กายายตนสฺส
อุปจโย    ยํ    วา    ปนญฺมฺปิ    อตฺถิ   รูปํ   จิตฺตชํ   จิตฺตเหตุกํ
จิตฺตสมุฏฺานํ   อิทํ   วุจฺจติ   รูปํ   ฯ   อิติ   อิทญฺจ   นามํ   อิทญฺจ
รูปํ    อิทํ    วุจฺจติ    วิญฺาณปจฺจยา   นามรูปํ   ฯ   นามรูปปจฺจยา
สฬายตนนฺติ    อตฺถิ    นามํ   อตฺถิ   รูปํ   ฯ   ตตฺถ   กตมํ   นามํ
เวทนากฺขนฺโธ สญฺากฺขนฺโธ สงฺขารกฺขนฺโธ อิทํ วุจฺจติ นามํ ฯ
     {๓๑๐.๑}   ตตฺถ  กตมํ  รูปํ  จตฺตาโร  จ  มหาภูตา  ยญฺจ  รูปํ
นิสฺสาย   มโนวิญฺาณธาตุ   วตฺตติ   อิทํ   วุจฺจติ  รูปํ  ฯ  อิติ  อิทญฺจ
นามํ  อิทญฺจ  รูปํ  อิทํ  วุจฺจติ  นามรูปํ  ฯ  ตตฺถ  กตมํ  นามรูปปจฺจยา
สฬายตนํ   จกฺขายตนํ   โสตายตนํ   ฆานายตนํ   ชิวฺหายตนํ  กายายตนํ
มนายตนํ   อิทํ   วุจฺจติ   นามรูปปจฺจยา   สฬายตนํ   ฯ  ตตฺถ  กตโม
สฬายตนปจฺจยา   ผสฺโส   โย   ผสฺโส   ผุสนา   สมฺผุสนา  สมฺผุสิตตฺตํ
อยํ   วุจฺจติ  สฬายตนปจฺจยา  ผสฺโส  ฯเปฯ  เตน  วุจฺจติ  เอวเมตสฺส
เกวลสฺส ทุกฺขกฺขนฺธสฺส สมุทโย โหตีติ ฯ
                                   ปจฺจยจตุกฺกํ ฯ
     [๓๑๑]   ตสฺมึ   สมเย  อวิชฺชาปจฺจยา  สงฺขาโร  อวิชฺชาเหตุโก
สงฺขารปจฺจยา     วิญฺาณํ     สงฺขารเหตุกํ    วิญฺาณปจฺจยา    นามํ
วิญฺาณเหตุกํ   นามปจฺจยา   ฉฏฺายตนํ   นามเหตุกํ   ฉฏฺายตนปจฺจยา
ผสฺโส     ฉฏฺายตนเหตุโก     ผสฺสปจฺจยา    เวทนา    ผสฺสเหตุกา
เวทนาปจฺจยา    ตณฺหา    เวทนาเหตุกา    ตณฺหาปจฺจยา    อุปาทานํ
ตณฺหาเหตุกํ   อุปาทานปจฺจยา   ภโว   ภวปจฺจยา   ชาติ   ชาติปจฺจยา
ชรามรณํ เอวเมตสฺส เกวลสฺส ทุกฺขกฺขนฺธสฺส สมุทโย โหติ ฯ
     [๓๑๒]   ตตฺถ   กตมา   อวิชฺชา   ยํ  อญฺาณํ  อทสฺสนํ  ฯเปฯ
อวิชฺชาลงฺคี   โมโห   อกุสลมูลํ  อยํ  วุจฺจติ  อวิชฺชา  ฯ  ตตฺถ  กตโม
อวิชฺชาปจฺจยา   สงฺขาโร   อวิชฺชาเหตุโก   ยา   เจตนา   สญฺเจตนา
สญฺเจตยิตตฺตํ   อยํ  วุจฺจติ  อวิชฺชาปจฺจยา  สงฺขาโร  อวิชฺชาเหตุโก  ฯ
ตตฺถ   กตมํ   สงฺขารปจฺจยา   วิญฺาณํ   สงฺขารเหตุกํ  ยํ  จิตฺตํ  มโน
มานสํ   ฯเปฯ   ตชฺชา   มโนวิญฺาณธาตุ   อิทํ  วุจฺจติ  สงฺขารปจฺจยา
วิญฺาณํ สงฺขารเหตุกํ ฯ
     {๓๑๒.๑}   ตตฺถ   กตมํ   วิญฺาณปจฺจยา   นามํ   วิญฺาณเหตุกํ
เวทนากฺขนฺโธ     สญฺากฺขนฺโธ     สงฺขารกฺขนฺโธ     อิทํ     วุจฺจติ
วิญฺาณปจฺจยา   นามํ   วิญฺาณเหตุกํ    ฯ   ตตฺถ   กตมํ  นามปจฺจยา
ฉฏฺายตนํ    นามเหตุกํ   ยํ   จิตฺตํ   มโน   มานสํ   ฯเปฯ   ตชฺชา
มโนวิญฺาณธาตุ      อิทํ      วุจฺจติ      นามปจฺจยา     ฉฏฺายตนํ
นามเหตุกํ     ฯ     ตตฺถ     กตโม     ฉฏฺายตนปจฺจยา    ผสฺโส
ฉฏฺายตนเหตุโก    โย    ผสฺโส    ผุสนา    สมฺผุสนา    สมฺผุสิตตฺตํ
อยํ วุจฺจติ ฉฏฺายตนปจฺจยา ผสฺโส ฉฏฺายตนเหตุโก ฯ
     {๓๑๒.๒}   ตตฺถ   กตมา  ผสฺสปจฺจยา  เวทนา  ผสฺสเหตุกา  ยํ
เจตสิกํ   สาตํ   เจตสิกํ   สุขํ   เจโตสมฺผสฺสชํ   สาตํ   สุขํ  เวทยิตํ
เจโตสมฺผสฺสชา   สาตา   สุขา   เวทนา   อยํ   วุจฺจติ   ผสฺสปจฺจยา
เวทนา    ผสฺสเหตุกา    ฯ   ตตฺถ   กตมา   เวทนาปจฺจยา   ตณฺหา
เวทนาเหตุกา   โย   ราโค   สาราโค   ฯเปฯ   จิตฺตสฺส   สาราโค
อยํ   วุจฺจติ   เวทนาปจฺจยา   ตณฺหา   เวทนาเหตุกา  ฯ  ตตฺถ  กตมํ
ตณฺหาปจฺจยา   อุปาทานํ   ตณฺหาเหตุกํ   ยา   ทิฏฺิ  ทิฏฺิคตํ  ทิฏฺิคหนํ
ทิฏฺิกนฺตาโร    ทิฏฺิวิสูกายิกํ    ทิฏฺิวิปฺผนฺทิตํ    ทิฏฺิสญฺโชนํ   คาโห
ปฏิคฺคาโห    อภินิเวโส   ปรามาโส   กุมฺมคฺโค   มิจฺฉาปโถ   มิจฺฉตฺตํ
ติตฺถายตนํ    วิปริเยสคฺคาโห   อิทํ   วุจฺจติ   ตณฺหาปจฺจยา   อุปาทานํ
ตณฺหาเหตุกํ   ฯเปฯ  เตน  วุจฺจติ  เอวเมตสฺส  เกวลสฺส  ทุกฺขกฺขนฺธสฺส
สมุทโย โหตีติ ฯ
     [๓๑๓]   ตสฺมึ   สมเย  อวิชฺชาปจฺจยา  สงฺขาโร  อวิชฺชาเหตุโก
สงฺขารปจฺจยา     วิญฺาณํ     สงฺขารเหตุกํ    วิญฺาณปจฺจยา    นามํ
วิญฺาณเหตุกํ     นามปจฺจยา     ผสฺโส    นามเหตุโก    ผสฺสปจฺจยา
เวทนา     ผสฺสเหตุกา     เวทนาปจฺจยา    ตณฺหา    เวทนาเหตุกา
ตณฺหาปจฺจยา     อุปาทานํ     ตณฺหาเหตุกํ    อุปาทานปจฺจยา    ภโว
ภวปจฺจยา    ชาติ    ชาติปจฺจยา   ชรามรณํ   เอวเมตสฺส   เกวลสฺส
ทุกฺขกฺขนฺธสฺส สมุทโย โหติ ฯ
     [๓๑๔]   ตตฺถ   กตมา   อวิชฺชา   ยํ  อญฺาณํ  อทสฺสนํ  ฯเปฯ
อวิชฺชาลงฺคี   โมโห   อกุสลมูลํ  อยํ  วุจฺจติ  อวิชฺชา  ฯ  ตตฺถ  กตโม
อวิชฺชาปจฺจยา   สงฺขาโร   อวิชฺชาเหตุโก   ยา   เจตนา   สญฺเจตนา
สญฺเจตยิตตฺตํ   อยํ  วุจฺจติ  อวิชฺชาปจฺจยา  สงฺขาโร  อวิชฺชาเหตุโก  ฯ
ตตฺถ   กตมํ   สงฺขารปจฺจยา   วิญฺาณํ   สงฺขารเหตุกํ  ยํ  จิตฺตํ  มโน
มานสํ   ฯเปฯ   ตชฺชา   มโนวิญฺาณธาตุ   อิทํ  วุจฺจติ  สงฺขารปจฺจยา
วิญฺาณํ    สงฺขารเหตุกํ    ฯ    ตตฺถ   กตมํ   วิญฺาณปจฺจยา   นามํ
วิญฺาณเหตุกํ    เวทนากฺขนฺโธ    สญฺากฺขนฺโธ    สงฺขารกฺขนฺโธ   อิทํ
วุจฺจติ   วิญฺาณปจฺจยา   นามํ   วิญฺาณเหตุกํ   ฯ  นามปจฺจยา  ผสฺโส
นามเหตุโกติ   ตตฺถ   กตมํ   นามํ   เปตฺวา   ผสฺสํ   เวทนากฺขนฺโธ
สญฺากฺขนฺโธ   สงฺขารกฺขนฺโธ   วิญฺาณกฺขนฺโธ   อิทํ   วุจฺจติ  นามํ  ฯ
ตตฺถ   กตโม   นามปจฺจยา   ผสฺโส   นามเหตุโก  โย  ผสฺโส  ผุสนา
สมฺผุสนา   สมฺผุสิตตฺตํ  อยํ  วุจฺจติ  นามปจฺจยา  ผสฺโส  นามเหตุโก  ฯ
ฯเปฯ เตน วุจฺจติ เอวเมตสฺส เกวลสฺส ทุกฺขกฺขนฺธสฺส สมุทโย โหตีติ ฯ
     [๓๑๕]   ตสฺมึ   สมเย  อวิชฺชาปจฺจยา  สงฺขาโร  อวิชฺชาเหตุโก
สงฺขารปจฺจยา    วิญฺาณํ    สงฺขารเหตุกํ    วิญฺาณปจฺจยา    นามรูปํ
วิญฺาณเหตุกํ       นามรูปปจฺจยา       ฉฏฺายตนํ      นามรูปเหตุกํ
ฉฏฺายตนปจฺจยา    ผสฺโส    ฉฏฺายตนเหตุโก   ผสฺสปจฺจยา   เวทนา
ผสฺสเหตุกา    เวทนาปจฺจยา    ตณฺหา   เวทนาเหตุกา   ตณฺหาปจฺจยา
อุปาทานํ    ตณฺหาเหตุกํ    อุปาทานปจฺจยา   ภโว   ภวปจฺจยา   ชาติ
ชาติปจฺจยา   ชรามรณํ   เอวเมตสฺส   เกวลสฺส  ทุกฺขกฺขนฺธสฺส  สมุทโย
โหติ ฯ
     [๓๑๖]   ตตฺถ   กตมา   อวิชฺชา   ยํ  อญฺาณํ  อทสฺสนํ  ฯเปฯ
อวิชฺชาลงฺคี   โมโห   อกุสลมูลํ  อยํ  วุจฺจติ  อวิชฺชา  ฯ  ตตฺถ  กตโม
อวิชฺชาปจฺจยา   สงฺขาโร   อวิชฺชาเหตุโก   ยา   เจตนา   สญฺเจตนา
สญฺเจตยิตตฺตํ   อยํ  วุจฺจติ  อวิชฺชาปจฺจยา  สงฺขาโร  อวิชฺชาเหตุโก  ฯ
ตตฺถ   กตมํ   สงฺขารปจฺจยา   วิญฺาณํ   สงฺขารเหตุกํ  ยํ  จิตฺตํ  มโน
มานสํ   ฯเปฯ   ตชฺชา   มโนวิญฺาณธาตุ   อิทํ  วุจฺจติ  สงฺขารปจฺจยา
วิญฺาณํ    สงฺขารเหตุกํ   ฯ   ตตฺถ   กตมํ   วิญฺาณปจฺจยา   นามรูปํ
วิญฺาณเหตุกํ  อตฺถิ  นามํ  อตฺถิ  รูปํ  ฯ  ตตฺถ กตมํ นามํ เวทนากฺขนฺโธ
สญฺากฺขนฺโธ สงฺขารกฺขนฺโธ อิทํ วุจฺจติ นามํ  ฯ
     {๓๑๖.๑}   ตตฺถ กตมํ รูปํ จกฺขายตนสฺส อุปจโย ฯเปฯ กายายตนสฺส
อุปจโย  ยํ  วา  ปนญฺมฺปิ  อตฺถิ  รูปํ จิตฺตชํ จิตฺตเหตุกํ จิตฺตสมุฏฺานํ อิทํ
วุจฺจติ  รูปํ  ฯ  อิติ  อิทญฺจ  นามํ  อิทญฺจ  รูปํ อิทํ วุจฺจติ วิญฺาณปจฺจยา
นามรูปํ   วิญฺาณเหตุกํ   ฯ  นามรูปปจฺจยา  ฉฏฺายตนํ  นามรูปเหตุกนฺติ
อตฺถิ  นามํ  อตฺถิ  รูปํ  ฯ  ตตฺถ  กตมํ นามํ เวทนากฺขนฺโธ สญฺากฺขนฺโธ
สงฺขารกฺขนฺโธ  อิทํ  วุจฺจติ  นามํ  ฯ  ตตฺถ  กตมํ  รูปํ  ยํ  รูปํ นิสฺสาย
มโนวิญฺาณธาตุ  วตฺตติ  อิทํ  วุจฺจติ  รูปํ  ฯ  อิติ  อิทญฺจ  นามํ  อิทญฺจ
รูปํ อิทํ วุจฺจติ นามรูปํ ฯ
     {๓๑๖.๒}   ตตฺถ  กตมํ  นามรูปปจฺจยา  ฉฏฺายตนํ  นามรูปเหตุกํ
ยํ   จิตฺตํ   มโน   มานสํ  ฯเปฯ  ตชฺชา  มโนวิญฺาณธาตุ  อิทํ  วุจฺจติ
นามรูปปจฺจยา     ฉฏฺายตนํ    นามรูปเหตุกํ    ฯ    ตตฺถ    กตโม
ฉฏฺายตนปจฺจยา    ผสฺโส    ฉฏฺายตนเหตุโก   โย   ผสฺโส   ผุสนา
สมฺผุสนา    สมฺผุสิตตฺตํ    อยํ    วุจฺจติ    ฉฏฺายตนปจฺจยา    ผสฺโส
ฉฏฺายตนเหตุโก    ฯเปฯ    เตน    วุจฺจติ   เอวเมตสฺส   เกวลสฺส
ทุกฺขกฺขนฺธสฺส สมุทโย โหตีติ ฯ
     [๓๑๗]   ตสฺมึ   สมเย  อวิชฺชาปจฺจยา  สงฺขาโร  อวิชฺชาเหตุโก
สงฺขารปจฺจยา    วิญฺาณํ    สงฺขารเหตุกํ    วิญฺาณปจฺจยา    นามรูปํ
วิญฺาณเหตุกํ       นามรูปปจฺจยา       สฬายตนํ       นามรูปเหตุกํ
สฬายตนปจฺจยา    ผสฺโส    สฬายตนเหตุโก    ผสฺสปจฺจยา    เวทนา
ผสฺสเหตุกา    เวทนาปจฺจยา    ตณฺหา   เวทนาเหตุกา   ตณฺหาปจฺจยา
อุปาทานํ    ตณฺหาเหตุกํ    อุปาทานปจฺจยา   ภโว   ภวปจฺจยา   ชาติ
ชาติปจฺจยา   ชรามรณํ   เอวเมตสฺส   เกวลสฺส  ทุกฺขกฺขนฺธสฺส  สมุทโย
โหติ ฯ
     [๓๑๘]   ตตฺถ   กตมา   อวิชฺชา   ยํ  อญฺาณํ  อทสฺสนํ  ฯเปฯ
อวิชฺชาลงฺคี   โมโห   อกุสลมูลํ  อยํ  วุจฺจติ  อวิชฺชา  ฯ  ตตฺถ  กตโม
อวิชฺชาปจฺจยา   สงฺขาโร   อวิชฺชาเหตุโก   ยา   เจตนา   สญฺเจตนา
สญฺเจตยิตตฺตํ   อยํ  วุจฺจติ  อวิชฺชาปจฺจยา  สงฺขาโร  อวิชฺชาเหตุโก  ฯ
ตตฺถ   กตมํ   สงฺขารปจฺจยา   วิญฺาณํ   สงฺขารเหตุกํ  ยํ  จิตฺตํ  มโน
มานสํ   ฯเปฯ   ตชฺชา   มโนวิญฺาณธาตุ   อิทํ  วุจฺจติ  สงฺขารปจฺจยา
วิญฺาณํ    สงฺขารเหตุกํ   ฯ   ตตฺถ   กตมํ   วิญฺาณปจฺจยา   นามรูปํ
วิญฺาณเหตุกํ อตฺถิ นามํ อตฺถิ รูปํ ฯ
     {๓๑๘.๑}   ตตฺถ   กตมํ   นามํ   เวทนากฺขนฺโธ   สญฺากฺขนฺโธ
สงฺขารกฺขนฺโธ   อิทํ   วุจฺจติ  นามํ  ฯ  ตตฺถ  กตมํ  รูปํ  จกฺขายตนสฺส
อุปจโย   ฯเปฯ   กายายตนสฺส   อุปจโย   ยํ   วา   ปนญฺมฺปิ  อตฺถิ
รูปํ   จิตฺตชํ   จิตฺตเหตุกํ   จิตฺตสมุฏฺานํ   อิทํ   วุจฺจติ   รูปํ  ฯ  อิติ
อิทญฺจ   นามํ   อิทญฺจ   รูปํ   อิทํ   วุจฺจติ   วิญฺาณปจฺจยา   นามรูปํ
วิญฺาณเหตุกํ     ฯ     นามรูปปจฺจยา    สฬายตนํ    นามรูปเหตุกนฺติ
อตฺถิ   นามํ   อตฺถิ   รูปํ   ฯ   ตตฺถ   กตมํ   นามํ   เวทนากฺขนฺโธ
สญฺากฺขนฺโธ   สงฺขารกฺขนฺโธ   อิทํ   วุจฺจติ   นามํ   ฯ   ตตฺถ  กตมํ
รูปํ   จตฺตาโร   จ   มหาภูตา   ยญฺจ   รูปํ  นิสฺสาย  มโนวิญฺาณธาตุ
วตฺตติ  อิทํ  วุจฺจติ  รูปํ  ฯ  อิติ  อิทญฺจ  นามํ  อิทญฺจ  รูปํ  อิทํ วุจฺจติ
นามรูปํ   ฯ   ตตฺถ   กตมํ   นามรูปปจฺจยา   สฬายตนํ   นามรูปเหตุกํ
จกฺขายตนํ   ฯเปฯ   มนายตนํ   อิทํ   วุจฺจติ  นามรูปปจฺจยา  สฬายตนํ
นามรูปเหตุกํ  ฯ  ตตฺถ  กตโม  สฬายตนปจฺจยา  ผสฺโส  สฬายตนเหตุโก
โย   ผสฺโส  ผุสนา  สมฺผุสนา  สมฺผุสิตตฺตํ  อยํ  วุจฺจติ  สฬายตนปจฺจยา
ผสฺโส   สฬายตนเหตุโก   ฯเปฯ   เตน  วุจฺจติ  เอวเมตสฺส  เกวลสฺส
ทุกฺขกฺขนฺธสฺส สมุทโย โหตีติ ฯ
                                     เหตุจตุกฺกํ ฯ
     [๓๑๙]   ตสฺมึ  สมเย  อวิชฺชาปจฺจยา  สงฺขาโร  อวิชฺชาสมฺปยุตฺโต
สงฺขารปจฺจยา    วิญฺาณํ    สงฺขารสมฺปยุตฺตํ    วิญฺาณปจฺจยา    นามํ
วิญฺาณสมฺปยุตฺตํ       นามปจฺจยา       ฉฏฺายตนํ      นามสมฺปยุตฺตํ
ฉฏฺายตนปจฺจยา   ผสฺโส   ฉฏฺายตนสมฺปยุตฺโต   ผสฺสปจฺจยา   เวทนา
ผสฺสสมฺปยุตฺตา       เวทนาปจฺจยา      ตณฺหา      เวทนาสมฺปยุตฺตา
ตณฺหาปจฺจยา       อุปาทานํ      ตณฺหาสมฺปยุตฺตํ      อุปาทานปจฺจยา
ภโว    ภวปจฺจยา    ชาติ    ชาติปจฺจยา    ชรามรณํ    เอวเมตสฺส
เกวลสฺส ทุกฺขกฺขนฺธสฺส สมุทโย โหติ ฯ
     [๓๒๐]   ตตฺถ   กตมา   อวิชฺชา   ยํ  อญฺาณํ  อทสฺสนํ  ฯเปฯ
อวิชฺชาลงฺคี   โมโห   อกุสลมูลํ  อยํ  วุจฺจติ  อวิชฺชา  ฯ  ตตฺถ  กตโม
อวิชฺชาปจฺจยา   สงฺขาโร   อวิชฺชาสมฺปยุตฺโต   ยา  เจตนา  สญฺเจตนา
สญฺเจตยิตตฺตํ  อยํ  วุจฺจติ  อวิชฺชาปจฺจยา  สงฺขาโร  อวิชฺชาสมฺปยุตฺโต ฯ
ตตฺถ    กตมํ   สงฺขารปจฺจยา   วิญฺาณํ   สงฺขารสมฺปยุตฺตํ   ยํ   จิตฺตํ
มโน  มานสํ  ฯเปฯ  ตชฺชา  มโนวิญฺาณธาตุ  อิทํ  วุจฺจติ สงฺขารปจฺจยา
วิญฺาณํ     สงฺขารสมฺปยุตฺตํ     ฯ    ตตฺถ    กตมํ    วิญฺาณปจฺจยา
นามํ   วิญฺาณสมฺปยุตฺตํ   เวทนากฺขนฺโธ   สญฺากฺขนฺโธ   สงฺขารกฺขนฺโธ
อิทํ วุจฺจติ วิญฺาณปจฺจยา นามํ วิญฺาณสมฺปยุตฺตํ ฯ
     {๓๒๐.๑}   ตตฺถ   กตมํ   นามปจฺจยา  ฉฏฺายตนํ  นามสมฺปยุตฺตํ
ยํ   จิตฺตํ   มโน   มานสํ  ฯเปฯ  ตชฺชา  มโนวิญฺาณธาตุ  อิทํ  วุจฺจติ
นามปจฺจยา  ฉฏฺายตนํ  นามสมฺปยุตฺตํ  ฯ  ตตฺถ  กตโม ฉฏฺายตนปจฺจยา
ผสฺโส   ฉฏฺายตนสมฺปยุตฺโต   โย  ผสฺโส  ผุสนา  สมฺผุสนา  สมฺผุสิตตฺตํ
อยํ    วุจฺจติ    ฉฏฺายตนปจฺจยา    ผสฺโส   ฉฏฺายตนสมฺปยุตฺโต   ฯ
ตตฺถ   กตมา   ผสฺสปจฺจยา  เวทนา  ผสฺสสมฺปยุตฺตา  ยํ  เจตสิกํ  สาตํ
เจตสิกํ  สุขํ  เจโตสมฺผสฺสชํ  สาตํ  สุขํ  เวทยิตํ  เจโตสมฺผสฺสชา สาตา
สุขา  เวทนา  อยํ  วุจฺจติ  ผสฺสปจฺจยา  เวทนา  ผสฺสสมฺปยุตฺตา ฯ ตตฺถ
กตมา   เวทนาปจฺจยา  ตณฺหา  เวทนาสมฺปยุตฺตา  โย  ราโค  สาราโค
ฯเปฯ    จิตฺตสฺส    สาราโค   อยํ   วุจฺจติ   เวทนาปจฺจยา   ตณฺหา
เวทนาสมฺปยุตฺตา     ฯ    ตตฺถ    กตมํ    ตณฺหาปจฺจยา    อุปาทานํ
ตณฺหาสมฺปยุตฺตํ     ยา     ทิฏฺิ     ทิฏฺิคตํ     ฯเปฯ    ติตฺถายตนํ
วิปริเยสคฺคาโห      อิทํ      วุจฺจติ      ตณฺหาปจฺจยา     อุปาทานํ
ตณฺหาสมฺปยุตฺตํ    ฯเปฯ    เตน    วุจฺจติ    เอวเมตสฺส    เกวลสฺส
ทุกฺขกฺขนฺธสฺส สมุทโย โหตีติ ฯ
     [๓๒๑]   ตสฺมึ  สมเย  อวิชฺชาปจฺจยา  สงฺขาโร  อวิชฺชาสมฺปยุตฺโต
สงฺขารปจฺจยา    วิญฺาณํ    สงฺขารสมฺปยุตฺตํ    วิญฺาณปจฺจยา    นามํ
วิญฺาณสมฺปยุตฺตํ    นามปจฺจยา    ผสฺโส   นามสมฺปยุตฺโต   ผสฺสปจฺจยา
เวทนา    ผสฺสสมฺปยุตฺตา    เวทนาปจฺจยา   ตณฺหา   เวทนาสมฺปยุตฺตา
ตณฺหาปจฺจยา       อุปาทานํ      ตณฺหาสมฺปยุตฺตํ      อุปาทานปจฺจยา
ภโว   ภวปจฺจยา   ชาติ  ชาติปจฺจยา  ชรามรณํ  เอวเมตสฺส  เกวลสฺส
ทุกฺขกฺขนฺธสฺส สมุทโย โหติ ฯ
     [๓๒๒]   ตตฺถ   กตมา   อวิชฺชา   ยํ  อญฺาณํ  อทสฺสนํ  ฯเปฯ
อวิชฺชาลงฺคี   โมโห   อกุสลมูลํ  อยํ  วุจฺจติ  อวิชฺชา  ฯ  ตตฺถ  กตโม
อวิชฺชาปจฺจยา   สงฺขาโร   อวิชฺชาสมฺปยุตฺโต   ยา  เจตนา  สญฺเจตนา
สญฺเจตยิตตฺตํ  อยํ  วุจฺจติ  อวิชฺชาปจฺจยา  สงฺขาโร  อวิชฺชาสมฺปยุตฺโต ฯ
ตตฺถ   กตมํ   สงฺขารปจฺจยา  วิญฺาณํ  สงฺขารสมฺปยุตฺตํ  ยํ  จิตฺตํ  มโน
มานสํ   ฯเปฯ   ตชฺชา   มโนวิญฺาณธาตุ   อิทํ  วุจฺจติ  สงฺขารปจฺจยา
วิญฺาณํ    สงฺขารสมฺปยุตฺตํ   ฯ   ตตฺถ   กตมํ   วิญฺาณปจฺจยา   นามํ
วิญฺาณสมฺปยุตฺตํ     เวทนากฺขนฺโธ     สญฺากฺขนฺโธ     สงฺขารกฺขนฺโธ
อิทํ     วุจฺจติ     วิญฺาณปจฺจยา     นามํ     วิญฺาณสมฺปยุตฺตํ    ฯ
นามปจฺจยา   ผสฺโส   นามสมฺปยุตฺโตติ   ตตฺถ   กตมํ   นามํ  เปตฺวา
ผสฺสํ        เวทนากฺขนฺโธ        สญฺากฺขนฺโธ       สงฺขารกฺขนฺโธ
วิญฺาณกฺขนฺโธ   อิทํ   วุจฺจติ   นามํ   ฯ   ตตฺถ   กตโม  นามปจฺจยา
ผสฺโส     นามสมฺปยุตฺโต     โย     ผสฺโส     ผุสนา     สมฺผุสนา
สมฺผุสิตตฺตํ    อยํ    วุจฺจติ    นามปจฺจยา    ผสฺโส    นามสมฺปยุตฺโต
ฯเปฯ   เตน   วุจฺจติ   เอวเมตสฺส   เกวลสฺส  ทุกฺขกฺขนฺธสฺส  สมุทโย
โหตีติ ฯ
     [๓๒๓]   ตสฺมึ  สมเย  อวิชฺชาปจฺจยา  สงฺขาโร  อวิชฺชาสมฺปยุตฺโต
สงฺขารปจฺจยา       วิญฺาณํ      สงฺขารสมฺปยุตฺตํ      วิญฺาณปจฺจยา
นามรูปํ     วิญฺาณสมฺปยุตฺตํ     นามํ     นามรูปปจฺจยา    ฉฏฺายตนํ
นามสมฺปยุตฺตํ      ฉฏฺายตนปจฺจยา     ผสฺโส     ฉฏฺายตนสมฺปยุตฺโต
ผสฺสปจฺจยา     เวทนา     ผสฺสสมฺปยุตฺตา    เวทนาปจฺจยา    ตณฺหา
เวทนาสมฺปยุตฺตา      ตณฺหาปจฺจยา      อุปาทานํ      ตณฺหาสมฺปยุตฺตํ
อุปาทานปจฺจยา    ภโว    ภวปจฺจยา   ชาติ   ชาติปจฺจยา   ชรามรณํ
เอวเมตสฺส เกวลสฺส ทุกฺขกฺขนฺธสฺส สมุทโย โหติ ฯ
     [๓๒๔]   ตตฺถ   กตมา   อวิชฺชา   ยํ  อญฺาณํ  อทสฺสนํ  ฯเปฯ
อวิชฺชาลงฺคี    โมโห   อกุสลมูลํ   อยํ   วุจฺจติ   อวิชฺชา   ฯ   ตตฺถ
กตโม    อวิชฺชาปจฺจยา   สงฺขาโร   อวิชฺชาสมฺปยุตฺโต   ยา   เจตนา
สญฺเจตนา    สญฺเจตยิตตฺตํ    อยํ   วุจฺจติ   อวิชฺชาปจฺจยา   สงฺขาโร
อวิชฺชาสมฺปยุตฺโต     ฯ    ตตฺถ    กตมํ    สงฺขารปจฺจยา    วิญฺาณํ
สงฺขารสมฺปยุตฺตํ  ยํ  จิตฺตํ  มโน  มานสํ  ฯเปฯ  ตชฺชา  มโนวิญฺาณธาตุ
อิทํ    วุจฺจติ   สงฺขารปจฺจยา   วิญฺาณํ   สงฺขารสมฺปยุตฺตํ   ฯ   ตตฺถ
กตมํ    วิญฺาณปจฺจยา    นามรูปํ    วิญฺาณสมฺปยุตฺตํ    นามํ    อตฺถิ
นามํ   อตฺถิ   รูปํ  ฯ  ตตฺถ  กตมํ  นามํ  เวทนากฺขนฺโธ  สญฺากฺขนฺโธ
สงฺขารกฺขนฺโธ อิทํ วุจฺจติ นามํ ฯ
     {๓๒๔.๑}   ตตฺถ กตมํ รูปํ จกฺขายตนสฺส อุปจโย ฯเปฯ กายายตนสฺส
อุปจโย  ยํ  วา  ปนญฺมฺปิ  อตฺถิ  รูปํ  จิตฺตชํ  จิตฺตเหตุกํ  จิตฺตสมุฏฺานํ
อิทํ  วุจฺจติ  รูปํ  ฯ  อิติ อิทญฺจ นามํ อิทญฺจ รูปํ อิทํ วุจฺจติ วิญฺาณปจฺจยา
นามรูปํ    วิญฺาณสมฺปยุตฺตํ    นามํ    ฯ   นามรูปปจฺจยา   ฉฏฺายตนํ
นามสมฺปยุตฺตนฺติ   อตฺถิ   นามํ   อตฺถิ   รูปํ   ฯ   ตตฺถ   กตมํ  นามํ
เวทนากฺขนฺโธ สญฺากฺขนฺโธ สงฺขารกฺขนฺโธ อิทํ วุจฺจติ นามํ ฯ
     {๓๒๔.๒}   ตตฺถ   กตมํ  รูปํ  ยํ  รูปํ  นิสฺสาย  มโนวิญฺาณธาตุ
วตฺตติ  อิทํ  วุจฺจติ  รูปํ  ฯ  อิติ  อิทญฺจ  นามํ  อิทญฺจ  รูปํ  อิทํ วุจฺจติ
นามรูปํ   ฯ   ตตฺถ   กตมํ   นามรูปปจฺจยา   ฉฏฺายตนํ  นามสมฺปยุตฺตํ
ยํ   จิตฺตํ   มโน   มานสํ  ฯเปฯ  ตชฺชา  มโนวิญฺาณธาตุ  อิทํ  วุจฺจติ
นามรูปปจฺจยา     ฉฏฺายตนํ    นามสมฺปยุตฺตํ    ฯ    ตตฺถ    กตโม
ฉฏฺายตนปจฺจยา   ผสฺโส   ฉฏฺายตนสมฺปยุตฺโต   โย   ผสฺโส   ผุสนา
สมฺผุสนา    สมฺผุสิตตฺตํ    อยํ    วุจฺจติ    ฉฏฺายตนปจฺจยา    ผสฺโส
ฉฏฺายตนสมฺปยุตฺโต    ฯเปฯ   เตน   วุจฺจติ   เอวเมตสฺส   เกวลสฺส
ทุกฺขกฺขนฺธสฺส สมุทโย โหตีติ ฯ
     [๓๒๕]   ตสฺมึ  สมเย  อวิชฺชาปจฺจยา  สงฺขาโร  อวิชฺชาสมฺปยุตฺโต
สงฺขารปจฺจยา       วิญฺาณํ      สงฺขารสมฺปยุตฺตํ      วิญฺาณปจฺจยา
นามรูปํ     วิญฺาณสมฺปยุตฺตํ     นามํ     นามรูปปจฺจยา     สฬายตนํ
นามสมฺปยุตฺตํ   สฬายตนปจฺจยา   ผสฺโส  สฬายตนสมฺปยุตฺโต  ผสฺสปจฺจยา
เวทนา    ผสฺสสมฺปยุตฺตา    เวทนาปจฺจยา   ตณฺหา   เวทนาสมฺปยุตฺตา
ตณฺหาปจฺจยา       อุปาทานํ      ตณฺหาสมฺปยุตฺตํ      อุปาทานปจฺจยา
ภโว   ภวปจฺจยา   ชาติ  ชาติปจฺจยา  ชรามรณํ  เอวเมตสฺส  เกวลสฺส
ทุกฺขกฺขนฺธสฺส สมุทโย โหติ ฯ
     [๓๒๖]   ตตฺถ   กตมา   อวิชฺชา   ยํ  อญฺาณํ  อทสฺสนํ  ฯเปฯ
อวิชฺชาลงฺคี   โมโห   อกุสลมูลํ  อยํ  วุจฺจติ  อวิชฺชา  ฯ  ตตฺถ  กตโม
อวิชฺชาปจฺจยา   สงฺขาโร   อวิชฺชาสมฺปยุตฺโต   ยา  เจตนา  สญฺเจตนา
สญฺเจตยิตตฺตํ  อยํ  วุจฺจติ  อวิชฺชาปจฺจยา  สงฺขาโร  อวิชฺชาสมฺปยุตฺโต ฯ
ตตฺถ    กตมํ   สงฺขารปจฺจยา   วิญฺาณํ   สงฺขารสมฺปยุตฺตํ   ยํ   จิตฺตํ
มโน  มานสํ  ฯเปฯ  ตชฺชา  มโนวิญฺาณธาตุ  อิทํ  วุจฺจติ สงฺขารปจฺจยา
วิญฺาณํ สงฺขารสมฺปยุตฺตํ ฯ
     {๓๒๖.๑}   ตตฺถ  กตมํ  วิญฺาณปจฺจยา  นามรูปํ  วิญฺาณสมฺปยุตฺตํ
นามํ   อตฺถิ   นามํ   อตฺถิ  รูปํ  ฯ  ตตฺถ  กตมํ  นามํ  เวทนากฺขนฺโธ
สญฺากฺขนฺโธ   สงฺขารกฺขนฺโธ   อิทํ  วุจฺจติ  นามํ  ฯ  ตตฺถ  กตมํ  รูปํ
จกฺขายตนสฺส  อุปจโย  ฯเปฯ  กายายตนสฺส  อุปจโย  ยํ  วา  ปนญฺมฺปิ
อตฺถิ  รูปํ  จิตฺตชํ  จิตฺตเหตุกํ  จิตฺตสมุฏฺานํ  อิทํ  วุจฺจติ  รูปํ  ฯ  อิติ
อิทญฺจ   นามํ   อิทญฺจ   รูปํ   อิทํ   วุจฺจติ   วิญฺาณปจฺจยา   นามรูปํ
วิญฺาณสมฺปยุตฺตํ   นามํ   ฯ   นามรูปปจฺจยา  สฬายตนํ  นามสมฺปยุตฺตนฺติ
อตฺถิ นามํ อตฺถิ รูปํ ฯ
     {๓๒๖.๒}   ตตฺถ   กตมํ   นามํ   เวทนากฺขนฺโธ   สญฺากฺขนฺโธ
สงฺขารกฺขนฺโธ  อิทํ  วุจฺจติ  นามํ  ฯ ตตฺถ กตมํ รูปํ จตฺตาโร จ มหาภูตา
ยญฺจ   รูปํ   นิสฺสาย   มโนวิญฺาณธาตุ   วตฺตติ   อิทํ  วุจฺจติ  รูปํ  ฯ
อิติ   อิทญฺจ   นามํ   อิทญฺจ   รูปํ   อิทํ   วุจฺจติ   นามรูปํ  ฯ  ตตฺถ
กตมํ    นามรูปปจฺจยา   สฬายตนํ   นามสมฺปยุตฺตํ   จกฺขายตนํ   ฯเปฯ
มนายตนํ   อิทํ   วุจฺจติ   นามรูปปจฺจยา   สฬายตนํ   นามสมฺปยุตฺตํ  ฯ
ตตฺถ    กตโม    สฬายตนปจฺจยา    ผสฺโส   สฬายตนสมฺปยุตฺโต   โย
ผสฺโส   ผุสนา   สมฺผุสนา   สมฺผุสิตตฺตํ   อยํ   วุจฺจติ  สฬายตนปจฺจยา
ผสฺโส   สฬายตนสมฺปยุตฺโต  ฯเปฯ  เตน  วุจฺจติ  เอวเมตสฺส  เกวลสฺส
ทุกฺขกฺขนฺธสฺส สมุทโย โหตีติ ฯ
                                 สมฺปยุตฺตจตุกฺกํ ฯ
     [๓๒๗]   ตสฺมึ  สมเย  อวิชฺชาปจฺจยา  สงฺขาโร  สงฺขารปจฺจยาปิ
อวิชฺชา     สงฺขารปจฺจยา     วิญฺาณํ    วิญฺาณปจฺจยาปิ    สงฺขาโร
วิญฺาณปจฺจยา     นามํ     นามปจฺจยาปิ     วิญฺาณํ     นามปจฺจยา
ฉฏฺายตนํ    ฉฏฺายตนปจฺจยาปิ    นามํ    ฉฏฺายตนปจฺจยา    ผสฺโส
ผสฺสปจฺจยาปิ    ฉฏฺายตนํ    ผสฺสปจฺจยา    เวทนา   เวทนาปจฺจยาปิ
ผสฺโส   เวทนาปจฺจยา   ตณฺหา   ตณฺหาปจฺจยาปิ  เวทนา  ตณฺหาปจฺจยา
อุปาทานํ     อุปาทานปจฺจยาปิ     ตณฺหา     อุปาทานปจฺจยา    ภโว
ภวปจฺจยา    ชาติ    ชาติปจฺจยา   ชรามรณํ   เอวเมตสฺส   เกวลสฺส
ทุกฺขกฺขนฺธสฺส สมุทโย โหติ ฯ
     [๓๒๘]   ตตฺถ   กตมา   อวิชฺชา   ยํ  อญฺาณํ  อทสฺสนํ  ฯเปฯ
อวิชฺชาลงฺคี โมโห อกุสลมูลํ อยํ วุจฺจติ อวิชฺชา ฯ
     [๓๒๙]   ตตฺถ   กตโม   อวิชฺชาปจฺจยา  สงฺขาโร  ยา  เจตนา
สญฺเจตนา   สญฺเจตยิตตฺตํ   อยํ   วุจฺจติ   อวิชฺชาปจฺจยา  สงฺขาโร  ฯ
ตตฺถ    กตมา    สงฺขารปจฺจยาปิ    อวิชฺชา   ยํ   อญฺาณํ   อทสฺสนํ
ฯเปฯ   อวิชฺชาลงฺคี   โมโห   อกุสลมูลํ   อยํ  วุจฺจติ  สงฺขารปจฺจยาปิ
อวิชฺชา ฯ
     [๓๓๐]   ตตฺถ   กตมํ   สงฺขารปจฺจยา  วิญฺาณํ  ยํ  จิตฺตํ  มโน
มานสํ   ฯเปฯ   ตชฺชา   มโนวิญฺาณธาตุ   อิทํ  วุจฺจติ  สงฺขารปจฺจยา
วิญฺาณํ   ฯ   ตตฺถ   กตโม   วิญฺาณปจฺจยาปิ  สงฺขาโร  ยา  เจตนา
สญฺเจตนา สญฺเจตยิตตฺตํ อยํ วุจฺจติ วิญฺาณปจฺจยาปิ สงฺขาโร ฯ
     [๓๓๑]   ตตฺถ   กตมํ   วิญฺาณปจฺจยา   นามํ   เวทนากฺขนฺโธ
สญฺากฺขนฺโธ     สงฺขารกฺขนฺโธ     อิทํ     วุจฺจติ     วิญฺาณปจฺจยา
นามํ   ฯ   ตตฺถ  กตมํ  นามปจฺจยาปิ  วิญฺาณํ  ยํ  จิตฺตํ  มโน  มานสํ
ฯเปฯ ตชฺชา มโนวิญฺาณธาตุ อิทํ วุจฺจติ นามปจฺจยาปิ วิญฺาณํ ฯ
     [๓๓๒]   ตตฺถ   กตมํ   นามปจฺจยา  ฉฏฺายตนํ  ยํ  จิตฺตํ  มโน
มานสํ   ฯเปฯ   ตชฺชา   มโนวิญฺาณธาตุ   อิทํ   วุจฺจติ   นามปจฺจยา
ฉฏฺายตนํ   ฯ   ตตฺถ   กตมํ  ฉฏฺายตนปจฺจยาปิ  นามํ  เวทนากฺขนฺโธ
สญฺากฺขนฺโธ     สงฺขารกฺขนฺโธ    อิทํ    วุจฺจติ    ฉฏฺายตนปจฺจยาปิ
นามํ ฯ
     [๓๓๓]   ตตฺถ   กตโม   ฉฏฺายตนปจฺจยา   ผสฺโส  โย  ผสฺโส
ผุสนา    สมฺผุสนา    สมฺผุสิตตฺตํ    อยํ    วุจฺจติ    ฉฏฺายตนปจฺจยา
ผสฺโส   ฯ   ตตฺถ   กตมํ   ผสฺสปจฺจยาปิ   ฉฏฺายตนํ  ยํ  จิตฺตํ  มโน
มานสํ   ฯเปฯ   ตชฺชา   มโน  วิญฺาณธาตุ  อิทํ  วุจฺจติ  ผสฺสปจฺจยาปิ
ฉฏฺายตนํ ฯ
     [๓๓๔]   ตตฺถ   กตมา  ผสฺสปจฺจยา  เวทนา  ยํ  เจตสิกํ  สาตํ
เจตสิกํ   สุขํ   เจโตสมฺผสฺสชํ   สาตํ   สุขํ   เวทยิตํ  เจโตสมฺผสฺสชา
สาตา   สุขา   เวทนา   อยํ   วุจฺจติ  ผสฺสปจฺจยา  เวทนา  ฯ  ตตฺถ
กตโม    เวทนาปจฺจยาปิ    ผสฺโส   โย   ผสฺโส   ผุสนา   สมฺผุสนา
สมฺผุสิตตฺตํ อยํ วุจฺจติ เวทนาปจฺจยาปิ ผสฺโส ฯ
     [๓๓๕]   ตตฺถ  กตมา  เวทนาปจฺจยา  ตณฺหา  โย ราโค สาราโค
ฯเปฯ   จิตฺตสฺส   สาราโค   อยํ   วุจฺจติ   เวทนาปจฺจยา  ตณฺหา  ฯ
ตตฺถ   กตมา  ตณฺหาปจฺจยาปิ  เวทนา  ยํ  เจตสิกํ  สาตํ  เจตสิกํ  สุขํ
เจโตสมฺผสฺสชํ  สาตํ  สุขํ  เวทยิตํ  เจโตสมฺผสฺสชา  สาตา สุขา เวทนา
อยํ วุจฺจติ ตณฺหาปจฺจยาปิ เวทนา ฯ
     [๓๓๖]   ตตฺถ  กตมํ  ตณฺหาปจฺจยา  อุปาทานํ  ยา  ทิฏฺิ  ทิฏฺิคตํ
ฯเปฯ    ติตฺถายตนํ    วิปริเยสคฺคาโห    อิทํ   วุจฺจติ   ตณฺหาปจฺจยา
อุปาทานํ  ฯ  ตตฺถ  กตมา  อุปาทานปจฺจยาปิ  ตณฺหา โย ราโค สาราโค
ฯเปฯ จิตฺตสฺส สาราโค อยํ วุจฺจติ อุปาทานปจฺจยาปิ ตณฺหา ฯ
     [๓๓๗]   ตตฺถ  กตโม  อุปาทานปจฺจยา  ภโว  เปตฺวา  อุปาทานํ
เวทนากฺขนฺโธ    สญฺากฺขนฺโธ    สงฺขารกฺขนฺโธ   วิญฺาณกฺขนฺโธ   อยํ
วุจฺจติ อุปาทานปจฺจยา ภโว ฯ
     [๓๓๘]   ตตฺถ  กตมา  ภวปจฺจยา  ชาติ  ยา  เตสํ  ธมฺมานํ ชาติ
สญฺชาติ นิพฺพตฺติ อภินิพฺพตฺติ ปาตุภาโว อยํ วุจฺจติ ภวปจฺจยา ชาติ ฯ
     [๓๓๙]   ตตฺถ   กตมํ  ชาติปจฺจยา  ชรามรณํ  อตฺถิ  ชรา  อตฺถิ
มรณํ  ฯ  ตตฺถ  กตมา  ชรา  ยา  เตสํ  ธมฺมานํ  ชรา ชีรณตา อายุโน
สํหานิ   อยํ   วุจฺจติ  ชรา  ฯ  ตตฺถ  กตมํ  มรณํ  โย  เตสํ  ธมฺมานํ
ขโย  วโย  เภโท  ปริเภโท  อนิจฺจตา  อนฺตรธานํ  อิทํ  วุจฺจติ มรณํ ฯ
อิติ อยญฺจ ชรา อิทญฺจ มรณํ อิทํ วุจฺจติ ชาติปจฺจยา ชรามรณํ ฯ
     [๓๔๐]   เอวเมตสฺส   เกวลสฺส   ทุกฺขกฺขนฺธสฺส  สมุทโย  โหตีติ
เอวเมตสฺส   เกวลสฺส   ทุกฺขกฺขนฺธสฺส   สงฺคติ   โหติ  สมาคโม  โหติ
สโมธานํ   โหติ  ปาตุภาโว  โหติ  เตน  วุจฺจติ  เอวเมตสฺส  เกวลสฺส
ทุกฺขกฺขนฺธสฺส สมุทโย โหตีติ ฯ
     [๓๔๑]   ตสฺมึ  สมเย  อวิชฺชาปจฺจยา  สงฺขาโร  สงฺขารปจฺจยาปิ
อวิชฺชา     สงฺขารปจฺจยา     วิญฺาณํ    วิญฺาณปจฺจยาปิ    สงฺขาโร
วิญฺาณปจฺจยา    นามํ   นามปจฺจยาปิ   วิญฺาณํ   นามปจฺจยา   ผสฺโส
ผสฺสปจฺจยาปิ   นามํ   ผสฺสปจฺจยา   เวทนา   เวทนาปจฺจยาปิ   ผสฺโส
เวทนาปจฺจยา     ตณฺหา    ตณฺหาปจฺจยาปิ    เวทนา    ตณฺหาปจฺจยา
อุปาทานํ     อุปาทานปจฺจยาปิ     ตณฺหา     อุปาทานปจฺจยา    ภโว
ภวปจฺจยา    ชาติ    ชาติปจฺจยา   ชรามรณํ   เอวเมตสฺส   เกวลสฺส
ทุกฺขกฺขนฺธสฺส สมุทโย โหติ ฯ
     [๓๔๒]   ตตฺถ   กตมา   อวิชฺชา   ยํ  อญฺาณํ  อทสฺสนํ  ฯเปฯ
อวิชฺชาลงฺคี   โมโห   อกุสลมูลํ  อยํ  วุจฺจติ  อวิชฺชา  ฯ  ตตฺถ  กตโม
อวิชฺชาปจฺจยา   สงฺขาโร   ยา  เจตนา  สญฺเจตนา  สญฺเจตยิตตฺตํ  อยํ
วุจฺจติ   อวิชฺชาปจฺจยา   สงฺขาโร   ฯ   ตตฺถ  กตมา  สงฺขารปจฺจยาปิ
อวิชฺชา   ยํ   อญฺาณํ   อทสฺสนํ  ฯเปฯ  อวิชฺชาลงฺคี  โมโห  อกุสลมูลํ
อยํ   วุจฺจติ   สงฺขารปจฺจยาปิ  อวิชฺชา  ฯ  ตตฺถ  กตมํ  สงฺขารปจฺจยา
วิญฺาณํ   ยํ   จิตฺตํ   มโน   มานสํ   ฯเปฯ   ตชฺชา  มโนวิญฺาณธาตุ
อิทํ วุจฺจติ สงฺขารปจฺจยา วิญฺาณํ ฯ
     {๓๔๒.๑}   ตตฺถ  กตโม  วิญฺาณปจฺจยาปิ  สงฺขาโร  ยา  เจตนา
สญฺเจตนา   สญฺเจตยิตตฺตํ   อยํ   วุจฺจติ  วิญฺาณปจฺจยาปิ  สงฺขาโร  ฯ
ตตฺถ    กตมํ    วิญฺาณปจฺจยา   นามํ   เวทนากฺขนฺโธ   สญฺากฺขนฺโธ
สงฺขารกฺขนฺโธ   อิทํ   วุจฺจติ   วิญฺาณปจฺจยา   นามํ   ฯ  ตตฺถ  กตมํ
นามปจฺจยาปิ    วิญฺาณํ   ยํ   จิตฺตํ   มโน   มานสํ   ฯเปฯ   ตชฺชา
มโนวิญฺาณธาตุ   อิทํ   วุจฺจติ   นามปจฺจยาปิ  วิญฺาณํ  ฯ  นามปจฺจยา
ผสฺโสติ  ตตฺถ  กตมํ  นามํ  เปตฺวา  ผสฺสํ  เวทนากฺขนฺโธ สญฺากฺขนฺโธ
สงฺขารกฺขนฺโธ  วิญฺาณกฺขนฺโธ  อิทํ วุจฺจติ นามํ ฯ ตตฺถ กตโม นามปจฺจยา
ผสฺโส  โย  ผสฺโส  ผุสนา  สมฺผุสนา  สมฺผุสิตตฺตํ  อยํ วุจฺจติ นามปจฺจยา
ผสฺโส  ฯ  ตตฺถ  กตมํ  ผสฺสปจฺจยาปิ  นามํ  เวทนากฺขนฺโธ สญฺากฺขนฺโธ
สงฺขารกฺขนฺโธ     วิญฺาณกฺขนฺโธ     อิทํ     วุจฺจติ     ผสฺสปจฺจยาปิ
นามํ   ฯเปฯ   เตน   วุจฺจติ   เอวเมตสฺส   เกวลสฺส   ทุกฺขกฺขนฺธสฺส
สมุทโย โหตีติ ฯ
     [๓๔๓]   ตสฺมึ  สมเย  อวิชฺชาปจฺจยา  สงฺขาโร  สงฺขารปจฺจยาปิ
อวิชฺชา     สงฺขารปจฺจยา     วิญฺาณํ    วิญฺาณปจฺจยาปิ    สงฺขาโร
วิญฺาณปจฺจยา    นามรูปํ    นามรูปปจฺจยาปิ   วิญฺาณํ   นามรูปปจฺจยา
ฉฏฺายตนํ      ฉฏฺายตนปจฺจยาปิ      นามรูปํ      ฉฏฺายตนปจฺจยา
ผสฺโส   ผสฺสปจฺจยาปิ  ฉฏฺายตนํ  ผสฺสปจฺจยา  เวทนา  เวทนาปจฺจยาปิ
ผสฺโส      เวทนาปจฺจยา      ตณฺหา     ตณฺหาปจฺจยาปิ     เวทนา
ตณฺหาปจฺจยา    อุปาทานํ   อุปาทานปจฺจยาปิ   ตณฺหา   อุปาทานปจฺจยา
ภโว    ภวปจฺจยา    ชาติ    ชาติปจฺจยา    ชรามรณํ    เอวเมตสฺส
เกวลสฺส ทุกฺขกฺขนฺธสฺส สมุทโย โหติ ฯ
     [๓๔๔]   ตตฺถ   กตมา   อวิชฺชา   ยํ  อญฺาณํ  อทสฺสนํ  ฯเปฯ
อวิชฺชาลงฺคี   โมโห   อกุสลมูลํ  อยํ  วุจฺจติ  อวิชฺชา  ฯ  ตตฺถ  กตโม
อวิชฺชาปจฺจยา    สงฺขาโร   ยา   เจตนา   สญฺเจตนา   สญฺเจตยิตตฺตํ
อยํ   วุจฺจติ   อวิชฺชาปจฺจยา   สงฺขาโร  ตตฺถ  กตมา  สงฺขารปจฺจยาปิ
อวิชฺชา   ยํ   อญฺาณํ   อทสฺสนํ  ฯเปฯ  อวิชฺชาลงฺคี  โมโห  อกุสลมูลํ
อยํ   วุจฺจติ   สงฺขารปจฺจยาปิ  อวิชฺชา  ฯ  ตตฺถ  กตมํ  สงฺขารปจฺจยา
วิญฺาณํ   ยํ   จิตฺตํ   มโน   มานสํ   ฯเปฯ   ตชฺชา  มโนวิญฺาณธาตุ
อิทํ   วุจฺจติ  สงฺขารปจฺจยา  วิญฺาณํ  ฯ  ตตฺถ  กตโม  วิญฺาณปจฺจยาปิ
สงฺขาโร    ยา    เจตนา   สญฺเจตนา   สญฺเจตยิตตฺตํ   อยํ   วุจฺจติ
วิญฺาณปจฺจยาปิ สงฺขาโร ฯ
     {๓๔๔.๑}   ตตฺถ  กตมํ  วิญฺาณปจฺจยา  นามรูปํ  อตฺถิ  นามํ อตฺถิ
รูปํ  ฯ  ตตฺถ  กตมํ  นามํ  เวทนากฺขนฺโธ  สญฺากฺขนฺโธ  สงฺขารกฺขนฺโธ
อิทํ   วุจฺจติ  นามํ  ฯ  ตตฺถ  กตมํ  รูปํ  จกฺขายตนสฺส  อุปจโย  ฯเปฯ
กายายตนสฺส  อุปจโย  ยํ  วา  ปนญฺมฺปิ  อตฺถิ  รูปํ  จิตฺตชํ  จิตฺตเหตุกํ
จิตฺตสมุฏฺานํ  อิทํ  วุจฺจติ  รูปํ  ฯ  อิติ  อิทญฺจ  นามํ  อิทญฺจ  รูปํ  อิทํ
วุจฺจติ    วิญฺาณปจฺจยา    นามรูปํ   ฯ   นามรูปปจฺจยาปิ   วิญฺาณนฺติ
อตฺถิ  นามํ  อตฺถิ  รูปํ  ตตฺถ  กตมํ  นามํ  เวทนากฺขนฺโธ  สญฺากฺขนฺโธ
สงฺขารกฺขนฺโธ อิทํ วุจฺจติ นามํ ฯ
     {๓๔๔.๒}   ตตฺถ   กตมํ  รูปํ  ยํ  รูปํ  นิสฺสาย  มโนวิญฺาณธาตุ
วตฺตติ  อิทํ  วุจฺจติ  รูปํ  ฯ  อิติ  อิทญฺจ  นามํ  อิทญฺจ  รูปํ  อิทํ วุจฺจติ
นามรูปํ   ฯ   ตตฺถ   กตมํ   นามรูปปจฺจยาปิ  วิญฺาณํ  ยํ  จิตฺตํ  มโน
มานสํ   ฯเปฯ   ตชฺชา   มโนวิญฺาณธาตุ  อิทํ  วุจฺจติ  นามรูปปจฺจยาปิ
วิญฺาณํ   ฯ   นามรูปปจฺจยา  ฉฏฺายตนนฺติ  อตฺถิ  นามํ  อตฺถิ  รูปํ  ฯ
ตตฺถ   กตมํ   นามํ   เวทนากฺขนฺโธ  สญฺากฺขนฺโธ  สงฺขารกฺขนฺโธ  อิทํ
วุจฺจติ นามํ ฯ
     {๓๔๔.๓}   ตตฺถ   กตมํ  รูปํ  ยํ  รูปํ  นิสฺสาย  มโนวิญฺาณธาตุ
วตฺตติ   อิทํ   วุจฺจติ   รูปํ   ฯ   อิติ  อิทญฺจ  นามํ  อิทญฺจ  รูปํ  อิทํ
วุจฺจติ    นามรูปํ    ฯ    ตตฺถ    กตมํ   นามรูปปจฺจยา   ฉฏฺายตนํ
ยํ     จิตฺตํ    มโน    มานสํ    ฯเปฯ    ตชฺชา    มโนวิญฺาณธาตุ
อิทํ     วุจฺจติ    นามรูปปจฺจยา    ฉฏฺายตนํ    ฯ    ตตฺถ    กตมํ
ฉฏฺายตนปจฺจยาปิ    นามรูปํ   อตฺถิ   นามํ   อตฺถิ   รูปํ   ฯ   ตตฺถ
กตมํ     นามํ     เวทนากฺขนฺโธ     สญฺากฺขนฺโธ     สงฺขารกฺขนฺโธ
อิทํ วุจฺจติ นามํ ฯ
     {๓๔๔.๔}   ตตฺถ กตมํ รูปํ จกฺขายตนสฺส อุปจโย ฯเปฯ กายายตนสฺส
อุปจโย  ยํ  วา  ปนญฺมฺปิ  อตฺถิ  รูปํ  จิตฺตชํ  จิตฺตเหตุกํ  จิตฺตสมุฏฺานํ
อิทํ   วุจฺจติ   รูปํ   ฯ   อิติ   อิทญฺจ  นามํ  อิทญฺจ  รูปํ  อิทํ  วุจฺจติ
ฉฏฺายตนปจฺจยาปิ    นามรูปํ    ฯ   ตตฺถ   กตโม   ฉฏฺายตนปจฺจยา
ผสฺโส    โย   ผสฺโส   ผุสนา   สมฺผุสนา   สมฺผุสิตตฺตํ   อยํ   วุจฺจติ
ฉฏฺายตนปจฺจยา     ผสฺโส     ฯ     ตตฺถ    กตมํ    ผสฺสปจฺจยาปิ
ฉฏฺายตนํ   ยํ   จิตฺตํ   มโน   มานสํ  ฯเปฯ  ตชฺชา  มโนวิญฺาณธาตุ
อิทํ  วุจฺจติ  ผสฺสปจฺจยาปิ  ฉฏฺายตนํ  ฯเปฯ  เตน  วุจฺจติ  เอวเมตสฺส
เกวลสฺส ทุกฺขกฺขนฺธสฺส สมุทโย โหตีติ ฯ
     [๓๔๕]   ตสฺมึ  สมเย  อวิชฺชาปจฺจยา  สงฺขาโร  สงฺขารปจฺจยาปิ
อวิชฺชา     สงฺขารปจฺจยา     วิญฺาณํ    วิญฺาณปจฺจยาปิ    สงฺขาโร
วิญฺาณปจฺจยา    นามรูปํ    นามรูปจฺจยาปิ    วิญฺาณํ   นามรูปปจฺจยา
สฬายตนํ     สฬายตนปจฺจยาปิ    นามรูปํ    สฬายตนปจฺจยา    ผสฺโส
ผสฺสปจฺจยาปิ   สฬายตนํ   ผสฺสปจฺจยา  เวทนา  เวทนาปจฺจยาปิ  ผสฺโส
เวทนาปจฺจยา     ตณฺหา    ตณฺหาปจฺจยาปิ    เวทนา    ตณฺหาปจฺจยา
อุปาทานํ     อุปาทานปจฺจยาปิ     ตณฺหา     อุปาทานปจฺจยา    ภโว
ภวปจฺจยา    ชาติ    ชาติปจฺจยา   ชรามรณํ   เอวเมตสฺส   เกวลสฺส
ทุกฺขกฺขนฺธสฺส สมุทโย โหติ ฯ
     [๓๔๖]   ตตฺถ   กตมา   อวิชฺชา   ยํ  อญฺาณํ  อทสฺสนํ  ฯเปฯ
อวิชฺชาลงฺคี   โมโห   อกุสลมูลํ  อยํ  วุจฺจติ  อวิชฺชา  ฯ  ตตฺถ  กตโม
อวิชฺชาปจฺจยา    สงฺขาโร   ยา   เจตนา   สญฺเจตนา   สญฺเจตยิตตฺตํ
อยํ  วุจฺจติ  อวิชฺชาปจฺจยา  สงฺขาโร  ฯ  ตตฺถ  กตมา  สงฺขารปจฺจยาปิ
อวิชฺชา   ยํ   อญฺาณํ   อทสฺสนํ  ฯเปฯ  อวิชฺชาลงฺคี  โมโห  อกุสลมูลํ
อยํ   วุจฺจติ   สงฺขารปจฺจยาปิ  อวิชฺชา  ฯ  ตตฺถ  กตมํ  สงฺขารปจฺจยา
วิญฺาณํ   ยํ   จิตฺตํ   มโน   มานสํ   ฯเปฯ   ตชฺชา  มโนวิญฺาณธาตุ
อิทํ   วุจฺจติ  สงฺขารปจฺจยา  วิญฺาณํ  ฯ  ตตฺถ  กตโม  วิญฺาณปจฺจยาปิ
สงฺขาโร    ยา    เจตนา   สญฺเจตนา   สญฺเจตยิตตฺตํ   อยํ   วุจฺจติ
วิญฺาณปจฺจยาปิ สงฺขาโร ฯ
     {๓๔๖.๑}   ตตฺถ   กตมํ   วิญฺาณปจฺจยา   นามรูปํ  อตฺถิ  นามํ
อตฺถิ   รูปํ   ฯ   ตตฺถ   กตมํ   นามํ   เวทนากฺขนฺโธ   สญฺากฺขนฺโธ
สงฺขารกฺขนฺโธ   อิทํ   วุจฺจติ  นามํ  ฯ  ตตฺถ  กตมํ  รูปํ  จกฺขายตนสฺส
อุปจโย  ฯเปฯ  กายายตนสฺส  อุปจโย  ยํ  วา ปนญฺมฺปิ อตฺถิ รูปํ จิตฺตชํ
จิตฺตเหตุกํ  จิตฺตสมุฏฺานํ  อิทํ  วุจฺจติ  รูปํ  ฯ  อิติ  อิทญฺจ  นามํ อิทญฺจ
รูปํ  อิทํ  วุจฺจติ  วิญฺาณปจฺจยา  นามรูปํ  ฯ  นามรูปปจฺจยาปิ วิญฺาณนฺติ
อตฺถิ  นามํ  อตฺถิ  รูปํ  ฯ  ตตฺถ  กตมํ นามํ เวทนากฺขนฺโธ สญฺากฺขนฺโธ
สงฺขารกฺขนฺโธ  อิทํ  วุจฺจติ  นามํ  ฯ  ตตฺถ  กตมํ  รูปํ  ยํ  รูปํ นิสฺสาย
มโนวิญฺาณธาตุ  วตฺตติ  อิทํ  วุจฺจติ  รูปํ  ฯ  อิติ อิทญฺจ นามํ อิทญฺจ รูปํ
อิทํ   วุจฺจติ   นามรูปํ   ฯ   ตตฺถ  กตมํ  นามรูปปจฺจยาปิ  วิญฺาณํ  ยํ
จิตฺตํ   มโน   มานสํ   ฯเปฯ   ตชฺชา   มโนวิญฺาณธาตุ   อิทํ  วุจฺจติ
นามรูปปจฺจยาปิ    วิญฺาณํ    ฯ   นามรูปปจฺจยา   สฬายตนนฺติ   อตฺถิ
นามํ   อตฺถิ   รูปํ  ฯ  ตตฺถ  กตมํ  นามํ  เวทนากฺขนฺโธ  สญฺากฺขนฺโธ
สงฺขารกฺขนฺโธ   อิทํ   วุจฺจติ  นามํ  ฯ  ตตฺถ  กตมํ  รูปํ  จตฺตาโร  จ
มหาภูตา    ยญฺจ    รูปํ    นิสฺสาย    มโนวิญฺาณธาตุ   วตฺตติ   อิทํ
วุจฺจติ รูปํ ฯ อิติ อิทญฺจ นามํ อิทญฺจ รูปํ อิทํ วุจฺจติ นามรูปํ ฯ
     {๓๔๖.๒}   ตตฺถ  กตมํ  นามรูปปจฺจยา  สฬายตนํ จกฺขายตนํ ฯเปฯ
มนายตนํ   อิทํ   วุจฺจติ   นามรูปปจฺจยา   สฬายตนํ   ฯ   ตตฺถ  กตมํ
สฬายตนปจฺจยาปิ  นามรูปํ  อตฺถิ  นามํ  อตฺถิ  รูปํ  ฯ  ตตฺถ  กตมํ นามํ
เวทนากฺขนฺโธ   สญฺากฺขนฺโธ   สงฺขารกฺขนฺโธ   อิทํ   วุจฺจติ  นามํ  ฯ
ตตฺถ   กตมํ  รูปํ  จกฺขายตนสฺส  อุปจโย  ฯเปฯ  กายายตนสฺส  อุปจโย
ยํ   วา   ปนญฺมฺปิ   อตฺถิ  รูปํ  จิตฺตชํ  จิตฺตเหตุกํ  จิตฺตสมุฏฺานํ  อิทํ
วุจฺจติ  รูปํ  ฯ  อิติ  อิทญฺจ  นามํ อิทญฺจ รูปํ อิทํ วุจฺจติ สฬายตนปจฺจยาปิ
นามรูปํ   ฯ  ตตฺถ  กตโม  สฬายตนปจฺจยา  ผสฺโส  โย  ผสฺโส  ผุสนา
สมฺผุสนา   สมฺผุสิตตฺตํ   อยํ   วุจฺจติ  สฬายตนปจฺจยา  ผสฺโส  ฯ  ตตฺถ
กตมํ   ผสฺสปจฺจยาปิ   สฬายตนํ   จกฺขายตนํ   ฯเปฯ   มนายตนํ   อิทํ
วุจฺจติ   ผสฺสปจฺจยาปิ   สฬายตนํ   ฯเปฯ   เตน   วุจฺจติ  เอวเมตสฺส
เกวลสฺส ทุกฺขกฺขนฺธสฺส สมุทโย โหตีติ ฯ
                                   อญฺมญฺจตุกฺกํ ฯ
     [๓๔๗]   กตเม   ธมฺมา   อกุสลา   ยสฺมึ  สมเย  อกุสลํ  จิตฺตํ
อุปฺปนฺนํ     โหติ     โสมนสฺสสหคตํ    ทิฏฺิคตสมฺปยุตฺตํ    สสงฺขาเรน
ฯเปฯ    โสมนสฺสสหคตํ    ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตํ    ฯเปฯ    โสมนสฺสสหคตํ
ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตํ   สสงฺขาเรน  รูปารมฺมณํ  วา  ฯเปฯ  ธมฺมารมฺมณํ  วา
ยํ  ยํ  วา  ปนารพฺภ  ตสฺมึ สมเย อวิชฺชาปจฺจยา สงฺขาโร สงฺขารปจฺจยา
วิญฺาณํ      วิญฺาณปจฺจยา      นามํ     นามปจฺจยา     ฉฏฺายตนํ
ฉฏฺายตนปจฺจยา    ผสฺโส    ผสฺสปจฺจยา    เวทนา    เวทนาปจฺจยา
ตณฺหา      ตณฺหาปจฺจยา     อธิโมกฺโข     อธิโมกฺขปจฺจยา     ภโว
ภวปจฺจยา    ชาติ    ชาติปจฺจยา   ชรามรณํ   เอวเมตสฺส   เกวลสฺส
ทุกฺขกฺขนฺธสฺส สมุทโย โหติ ฯ
     [๓๔๘]   ตตฺถ   กตมา   อวิชฺชา   ยํ  อญฺาณํ  อทสฺสนํ  ฯเปฯ
อวิชฺชาลงฺคี   โมโห   อกุสลมูลํ  อยํ  วุจฺจติ  อวิชฺชา  ฯ  ตตฺถ  กตโม
อวิชฺชาปจฺจยา    สงฺขาโร   ยา   เจตนา   สญฺเจตนา   สญฺเจตยิตตฺตํ
อยํ   วุจฺจติ   อวิชฺชาปจฺจยา   สงฺขาโร   ฯเปฯ  ตตฺถ  กตโม  ตณฺหา
ปจฺจยา   อธิโมกฺโข   โย  จิตฺตสฺส  อธิโมกฺโข  อธิมุจฺจนา  ตทธิมุตฺตตา
อยํ  วุจฺจติ  ตณฺหาปจฺจยา  อธิโมกฺโข  ฯ  ตตฺถ  กตโม  อธิโมกฺขปจฺจยา
ภโว   เปตฺวา  อธิโมกฺขํ  เวทนากฺขนฺโธ  สญฺากฺขนฺโธ  สงฺขารกฺขนฺโธ
วิญฺาณกฺขนฺโธ   อยํ   วุจฺจติ   อธิโมกฺขปจฺจยา   ภโว   ฯเปฯ   เตน
วุจฺจติ เอวเมตสฺส เกวลสฺส ทุกฺขกฺขนฺธสฺส สมุทโย โหตีติ ฯเปฯ
     [๓๔๙]   กตเม   ธมฺมา   อกุสลา   ยสฺมึ  สมเย  อกุสลํ  จิตฺตํ
อุปฺปนฺนํ    โหติ    อุเปกฺขาสหคตํ   ทิฏฺิคตสมฺปยุตฺตํ   รูปารมฺมณํ   วา
ฯเปฯ  ธมฺมารมฺมณํ  วา  ยํ  ยํ  วา ปนารพฺภ ตสฺมึ สมเย อวิชฺชาปจฺจยา
สงฺขาโร      สงฺขารปจฺจยา     วิญฺาณํ     วิญฺาณปจฺจยา     นามํ
นามปจฺจยา    ฉฏฺายตนํ    ฉฏฺายตนปจฺจยา    ผสฺโส    ผสฺสปจฺจยา
เวทนา      เวทนาปจฺจยา     ตณฺหา     ตณฺหาปจฺจยา     อุปาทานํ
อุปาทานปจฺจยา    ภโว    ภวปจฺจยา   ชาติ   ชาติปจฺจยา   ชรามรณํ
เอวเมตสฺส เกวลสฺส ทุกฺขกฺขนฺธสฺส สมุทโย โหติ ฯ
     [๓๕๐]   ตตฺถ   กตมา   อวิชฺชา   ยํ  อญฺาณํ  อทสฺสนํ  ฯเปฯ
อวิชฺชาลงฺคี   โมโห   อกุสลมูลํ   อยํ   วุจฺจติ   อวิชฺชา  ฯเปฯ  ตตฺถ
กตมา   ผสฺสปจฺจยา   เวทนา   ยํ   เจตสิกํ   เนว   สาตํ   นาสาตํ
เจโตสมฺผสฺสชํ    อทุกฺขมสุขํ    เวทยิตํ   เจโตสมฺผสฺสชา   อทุกฺขมสุขา
เวทนา   อยํ   วุจฺจติ   ผสฺสปจฺจยา   เวทนา   ฯเปฯ   เตน  วุจฺจติ
เอวเมตสฺส เกวลสฺส ทุกฺขกฺขนฺธสฺส สมุทโย โหตีติ ฯเปฯ
     [๓๕๑]   กตเม   ธมฺมา   อกุสลา   ยสฺมึ  สมเย  อกุสลํ  จิตฺตํ
อุปฺปนฺนํ     โหติ     อุเปกฺขาสหคตํ    ทิฏฺิคตสมฺปยุตฺตํ    สสงฺขาเรน
ฯเปฯ    อุเปกฺขาสหคตํ    ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตํ    ฯเปฯ    อุเปกฺขาสหคตํ
ทิฏฺิคตวิปฺปยุตฺตํ   สสงฺขาเรน   รูปารมฺมณํ   วา   ฯเปฯ   ธมฺมารมฺมณํ
วา   ยํ   ยํ   วา   ปนารพฺภ  ตสฺมึ  สมเย  อวิชฺชาปจฺจยา  สงฺขาโร
สงฺขารปจฺจยา     วิญฺาณํ     วิญฺาณปจฺจยา     นามํ    นามปจฺจยา
ฉฏฺายตนํ     ฉฏฺายตนปจฺจยา     ผสฺโส     ผสฺสปจฺจยา    เวทนา
เวทนาปจฺจยา    ตณฺหา    ตณฺหาปจฺจยา   อธิโมกฺโข   อธิโมกฺขปจฺจยา
ภโว    ภวปจฺจยา    ชาติ    ชาติปจฺจยา    ชรามรณํ    เอวเมตสฺส
เกวลสฺส ทุกฺขกฺขนฺธสฺส สมุทโย โหติ ฯเปฯ
     [๓๕๒]   กตเม   ธมฺมา   อกุสลา   ยสฺมึ  สมเย  อกุสลํ  จิตฺตํ
อุปฺปนฺนํ      โหติ      โทมนสฺสสหคตํ      ปฏิฆสมฺปยุตฺตํ      ฯเปฯ
โทมนสฺสสหคตํ     ปฏิฆสมฺปยุตฺตํ     สสงฺขาเรน     รูปารมฺมณํ    วา
ฯเปฯ   ธมฺมารมฺมณํ   วา   ยํ   ยํ   วา   ปนารพฺภ   ตสฺมึ   สมเย
อวิชฺชาปจฺจยา    สงฺขาโร    สงฺขารปจฺจยา   วิญฺาณํ   วิญฺาณปจฺจยา
นามํ      นามปจฺจยา     ฉฏฺายตนํ     ฉฏฺายตนปจฺจยา     ผสฺโส
ผสฺสปจฺจยา      เวทนา     เวทนาปจฺจยา     ปฏิฆํ     ปฏิฆปจฺจยา
อธิโมกฺโข    อธิโมกฺขปจฺจยา   ภโว   ภวปจฺจยา   ชาติ   ชาติปจฺจยา
ชรามรณํ เอวเมตสฺส เกวลสฺส ทุกฺขกฺขนฺธสฺส สมุทโย โหติ ฯ
     [๓๕๓]   ตตฺถ   กตมา   อวิชฺชา   ยํ  อญฺาณํ  อทสฺสนํ  ฯเปฯ
อวิชฺชาลงฺคี   โมโห   อกุสลมูลํ   อยํ   วุจฺจติ   อวิชฺชา  ฯเปฯ  ตตฺถ
กตมา   ผสฺสปจฺจยา   เวทนา   ยํ   เจตสิกํ   อสาตํ   เจตสิกํ  ทุกฺขํ
เจโตสมฺผสฺสชํ   อสาตํ  ทุกฺขํ  เวทยิตํ  เจโตสมฺผสฺสชา  อสาตา  ทุกฺขา
เวทนา  อยํ  วุจฺจติ  ผสฺสปจฺจยา  เวทนา  ฯ  ตตฺถ กตมํ เวทนาปจฺจยา
ปฏิฆํ    โย    จิตฺตสฺส    อาฆาโต    ปฏิฆาโต    ฯเปฯ    จณฺฑิกฺกํ
อสฺสุโรโป    อนตฺตมนตา    จิตฺตสฺส    อิทํ    วุจฺจติ   เวทนาปจฺจยา
ปฏิฆํ    ฯ   ตตฺถ   กตโม   ปฏิฆปจฺจยา   อธิโมกฺโข   โย   จิตฺตสฺส
อธิโมกฺโข    อธิมุจฺจนา    ตทธิมุตฺตตา    อยํ    วุจฺจติ   ปฏิฆปจฺจยา
อธิโมกฺโข  ฯ  ตตฺถ  กตโม  อธิโมกฺขปจฺจยา  ภโว  เปตฺวา  อธิโมกฺขํ
เวทนากฺขนฺโธ    สญฺากฺขนฺโธ    สงฺขารกฺขนฺโธ   วิญฺาณกฺขนฺโธ   อยํ
วุจฺจติ   อธิโมกฺขปจฺจยา   ภโว   ฯเปฯ   เตน   วุจฺจติ   เอวเมตสฺส
เกวลสฺส ทุกฺขกฺขนฺธสฺส สมุทโย โหตีติ ฯเปฯ
     [๓๕๔]   กตเม   ธมฺมา   อกุสลา   ยสฺมึ  สมเย  อกุสลํ  จิตฺตํ
อุปฺปนฺนํ     โหติ     อุเปกฺขาสหคตํ    วิจิกิจฺฉาสมฺปยุตฺตํ    รูปารมฺมณํ
วา   ฯเปฯ   ธมฺมารมฺมณํ   วา   ยํ  ยํ  วา  ปนารพฺภ  ตสฺมึ  สมเย
อวิชฺชาปจฺจยา    สงฺขาโร    สงฺขารปจฺจยา   วิญฺาณํ   วิญฺาณปจฺจยา
นามํ      นามปจฺจยา     ฉฏฺายตนํ     ฉฏฺายตนปจฺจยา     ผสฺโส
ผสฺสปจฺจยา    เวทนา    เวทนาปจฺจยา    วิจิกิจฺฉา   วิจิกิจฺฉาปจฺจยา
ภโว    ภวปจฺจยา    ชาติ    ชาติปจฺจยา    ชรามรณํ    เอวเมตสฺส
เกวลสฺส ทุกฺขกฺขนฺธสฺส สมุทโย โหติ ฯ
     [๓๕๕]   ตตฺถ   กตมา   อวิชฺชา   ยํ  อญฺาณํ  อทสฺสนํ  ฯเปฯ
อวิชฺชาลงฺคี   โมโห   อกุสลมูลํ   อยํ   วุจฺจติ   อวิชฺชา  ฯเปฯ  ตตฺถ
กตมา   ผสฺสปจฺจยา   เวทนา   ยํ   เจตสิกํ   เนว   สาตํ   นาสาตํ
เจโตสมฺผสฺสชํ    อทุกฺขมสุขํ    เวทยิตํ   เจโตสมฺผสฺสชา   อทุกฺขมสุขา
เวทนา    อยํ    วุจฺจติ   ผสฺสปจฺจยา   เวทนา   ฯ   ตตฺถ   กตมา
เวทนาปจฺจยา   วิจิกิจฺฉา   ยา   กงฺขา  กงฺขายนา  กงฺขายิตตฺตํ  วิมติ
วิจิกิจฺฉา   เทฺวฬฺหกํ   เทฺวธาปโถ   สํสโย   อเนกํสคาโห   อาสปฺปนา
ปริสปฺปนา    อปริโยคาหนา    ถมฺภิตตฺตํ   จิตฺตสฺส   มโนวิเลโข   อยํ
วุจฺจติ  เวทนาปจฺจยา  วิจิกิจฺฉา  ฯ  ตตฺถ  กตโม  วิจิกิจฺฉาปจฺจยา ภโว
เปตฺวา    วิจิกิจฺฉํ    เวทนากฺขนฺโธ    สญฺากฺขนฺโธ   สงฺขารกฺขนฺโธ
วิญฺาณกฺขนฺโธ   อยํ   วุจฺจติ   วิจิกิจฺฉาปจฺจยา   ภโว   ฯเปฯ   เตน
วุจฺจติ เอวเมตสฺส เกวลสฺส ทุกฺขกฺขนฺธสฺส สมุทโย โหตีติ ฯเปฯ
     [๓๕๖]   กตเม   ธมฺม   อกุสลา   ยสฺมึ   สมเย  อกุสลํ  จิตฺตํ
อุปฺปนฺนํ    โหติ    อุเปกฺขาสหคตํ   อุทฺธจฺจสมฺปยุตฺตํ   รูปารมฺมณํ   วา
ฯเปฯ   ธมฺมารมฺมณํ   วา   ยํ   ยํ   วา   ปนารพฺภ   ตสฺมึ   สมเย
อวิชฺชาปจฺจยา    สงฺขาโร    สงฺขารปจฺจยา   วิญฺาณํ   วิญฺาณปจฺจยา
นามํ      นามปจฺจยา     ฉฏฺายตนํ     ฉฏฺายตนปจฺจยา     ผสฺโส
ผสฺสปจฺจยา     เวทนา    เวทนาปจฺจยา    อุทฺธจฺจํ    อุทฺธจฺจปจฺจยา
อธิโมกฺโข    อธิโมกฺขปจฺจยา   ภโว   ภวปจฺจยา   ชาติ   ชาติปจฺจยา
ชรามรณํ เอวเมตสฺส เกวลสฺส ทุกฺขกฺขนฺธสฺส สมุทโย โหติ ฯ
     [๓๕๗]   ตตฺถ   กตมา   อวิชฺชา   ยํ  อญฺาณํ  อทสฺสนํ  ฯเปฯ
อวิชฺชาลงฺคี  โมโห  อกุสลมูลํ  อยํ  วุจฺจติ  อวิชฺชา  ฯเปฯ  ตตฺถ กตมา
ผสฺสปจฺจยา   เวทนา  ยํ  เจตสิกํ  เนว  สาตํ  นาสาตํ  เจโตสมฺผสฺสชํ
อทุกฺขมสุขํ     เวทยิตํ     เจโตสมฺผสฺสชา     อทุกฺขมสุขา    เวทนา
อยํ   วุจฺจติ   ผสฺสปจฺจยา   เวทนา   ฯ   ตตฺถ  กตมํ  เวทนาปจฺจยา
อุทฺธจฺจํ   ยํ   จิตฺตสฺส   อุทฺธจฺจํ  อวูปสโม  เจตโส  วิกฺเขโป  ภนฺตตฺตํ
จิตฺตสฺส   อิทํ   วุจฺจติ   เวทนาปจฺจยา   อุทฺธจฺจํ   ฯ   ตตฺถ   กตโม
อุทฺธจฺจปจฺจยา    อธิโมกฺโข    โย   จิตฺตสฺส   อธิโมกฺโข   อธิมุจฺจนา
ตทธิมุตฺตตา    อยํ    วุจฺจติ   อุทฺธจฺจปจฺจยา   อธิโมกฺโข   ฯ   ตตฺถ
กตโม   อธิโมกฺขปจฺจยา   ภโว   เปตฺวา   อธิโมกฺขํ   เวทนากฺขนฺโธ
สญฺากฺขนฺโธ     สงฺขารกฺขนฺโธ     วิญฺาณกฺขนฺโธ     อยํ     วุจฺจติ
อธิโมกฺขปจฺจยา   ภโว   ฯเปฯ   เตน   วุจฺจติ  เอวเมตสฺส  เกวลสฺส
ทุกฺขกฺขนฺธสฺส สมุทโย โหตีติ ฯเปฯ
                                  อกุสลนิทฺเทโส ฯ

             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๓๕ หน้าที่ ๑๙๒-๒๒๕.
https://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=35&A=3903&w=&modeTY=1
             อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน :-
https://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=35&A=3903&modeTY=1
             อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาไทยฉบับหลวง :-
https://84000.org/tipitaka/read/byitem.php?book=35&item=291&items=67
             อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับมหาจุฬาฯ :-
https://84000.org/tipitaka/pitaka_item/m_siri.php?B=35&siri=23
             ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :-
https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=35&i=291
             อ่านอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย :-
https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=54&A=5289
             The Pali Atthakatha in Roman :-
https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=54&A=5289
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๕
https://84000.org/tipitaka/read/?index_35
https://84000.org/tipitaka/english/?index_35