ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ  พระวินัยปิฎก  พระสุตตันตปิฎก  พระอภิธรรมปิฎก  ค้นพระไตรปิฎก  ชาดก  หนังสือธรรมะ 
 
อ่านอรรถกถา 26 / 1อ่านอรรถกถา 26 / 176อรรถกถา เล่มที่ 26 ข้อ 177อ่านอรรถกถา 26 / 178อ่านอรรถกถา 26 / 474
อรรถกถา ขุททกนิกาย เถรคาถา เอกกนิบาต จตุตถวรรค
๑๐. วัฑฒมานเถรคาถา

               อรรถกถาวัฑฒมานเถรคาถา               
               คาถาของท่านพระวัฑฒมานเถระ เริ่มต้นว่า สตฺติยา วิย โอมฏฺโฐ.
               เรื่องราวของท่านเป็นอย่างไร?
               ได้ยินว่า แม้พระเถระนี้ก็ได้เป็นผู้มีอธิการอันกระทำไว้แล้ว ในพระพุทธเจ้าองค์ก่อนๆ ในกัปที่ ๙๒ นับแต่ภัทรกัปนี้ ในกาลของพระผู้มีพระภาคเจ้าทรงพระนามว่าติสสะ บังเกิดในเรือนมีตระกูล ถึงความเป็นผู้รู้แล้ว เห็นพระผู้มีพระภาคเจ้าทรงพระนามว่าติสสะ เสด็จเที่ยวบิณฑบาตอยู่ เป็นผู้มีจิตเลื่อมใสแล้ว ถวายผลมะม่วงที่สุกงอมหลุดออกจากขั้ว.
               ด้วยบุญกรรมนั้น ท่านบังเกิดในเทวโลก สั่งสมบุญกรรมสม่ำเสมอ ในพุทธุปบาทกาลนี้ บังเกิดในตระกูลเจ้าลิจฉวี ในพระนครไพศาลี. ท่านได้มีนามว่า วัฑฒมานะ.
               เขาเจริญวัยแล้ว เป็นผู้มีศรัทธา เลื่อมใส เป็นทายก ยินดีในทาน เป็นการก เป็นสังฆอุปัฏฐาก เมื่อพระศาสดาตรัสสั่งให้กระทำการคว่ำบาตร ในเพราะความผิดเห็นปานนั้น เป็นประดุจว่า เหยียบไฟ ยังพระสงฆ์ให้ยกโทษแล้ว ยังกรรมให้เข้าไปสงบระงับแล้ว เป็นผู้เกิดความสังเวช บวชแล้ว ก็ครั้นท่านบวชแล้ว ได้เป็นผู้ถูกถีนมิทธะครอบงำอยู่แล้ว.
               พระศาสดา เมื่อจะให้ท่านสลดใจ จึงตรัสพระคาถาว่า
                         บุรุษที่ถูกแทงด้วยหอก หรือถูกไฟไหม้ที่กระหม่อม
                         แล้วรีบรักษาฉันใด ภิกษุพึงเป็นผู้มีสติเว้นรอบ เพื่อ
                         ละความกำหนัดยินดีในภพฉันนั้น ดังนี้
.
               บรรดาบทเหล่านั้น บทว่า ภวราคปฺปหานาย ความว่า เพื่อละเสียซึ่งภวราคะ รูปราคะและอรูปราคะ.
               แม้ถ้ายังละสังโยชน์ที่เป็นไปในภายในไม่ได้แล้ว ชื่อว่าจะละสังโยชน์ที่เป็นไปในภายนอกได้ ไม่มีก็จริง แต่ถึงอย่างนั้น แม้การละโอรัมภาคิยสังโยชน์ ก็ย่อมชื่อว่าอันพระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสไว้แล้ว ด้วยกล่าวถึงการละอุทธัมภาคิยสังโยชน์ เพราะมีในลำดับต่างๆ กัน.
               อีกอย่างหนึ่ง เพราะเหตุที่อุทธัมภาคิยสังโยชน์อันพระอริยบุคคลบางพวก แม้จะตัดขาดโอรัมภาคิยสังโยชน์ได้แล้ว ก็ยังละได้ยาก ฉะนั้น พระผู้มีพระภาคเจ้า เมื่อจะทรงแสดงเฉพาะสังโยชน์ที่ละได้ยาก จึงตรัสการละอุทธัมภาคิยสังโยชน์แม้ทั้งหมดไว้ ด้วยการละภวราคะเป็นสำคัญ เพราะเป็นของละได้โดยง่าย.
               อีกอย่างหนึ่ง พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสอย่างนี้ด้วยสามารถแห่งอัธยาศัยของพระเถระนั้นเอง.
               คำที่เหลือมีนัยดังกล่าวแล้วทั้งนั้น.

               จบอรรถกถาวัฑฒมานเถรคาถา               
               จบวรรควรรณนาที่ ๔               
               ในอรรถกถาเถรคาถา ชื่อว่าปรมัตถทีปนี               
               -----------------------------------------------------               

               ในวรรคนี้รวมพระเถระได้ ๑๐ รูปคือ
                         ๑. พระคหุรตีริยเถระ
                         ๒. พระสุปปิยเถระ
                         ๓. พระโสปากเถระ
                         ๔. พระโปสิยเถระ
                         ๕. พระสามัญญกานิเถระ
                         ๖. พระกุมาบุตรเถระ
                         ๗. พระกุมาบุตรเถรสหายเถระ
                         ๘. พระควัมปติเถระ
                         ๙. พระติสสเถระ
                         ๑๐. พระวัฑฒมานเถระ
               -----------------------------------------------------               

.. อรรถกถา ขุททกนิกาย เถรคาถา เอกกนิบาต จตุตถวรรค ๑๐. วัฑฒมานเถรคาถา จบ.
อ่านอรรถกถา 26 / 1อ่านอรรถกถา 26 / 176อรรถกถา เล่มที่ 26 ข้อ 177อ่านอรรถกถา 26 / 178อ่านอรรถกถา 26 / 474
อ่านเนื้อความในพระไตรปิฎก
https://84000.org/tipitaka/attha/v.php?B=26&A=5212&Z=5225
อ่านอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย
https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=32&A=3693
The Pali Atthakatha in Roman
https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=32&A=3693
- -- ---- ----------------------------------------------------------------------------
ดาวน์โหลด โปรแกรมพระไตรปิฎก
บันทึก  ๒๓  มกราคม  พ.ศ.  ๒๕๕๐
หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]

สีพื้นหลัง :