ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 42 : PALI ROMAN Ja.A.8 pannasa–asitinipata

page25.

Ummadantijatakam nivesanam kassa nudam sunandati idam sattha jetavane viharanto ukkanthitabhikkhum arabbha kathesi. So kira ekadivasam savatthiyam pindaya caranto ekam alankatapatiyattam uttamarupadharam itthim oloketva patibaddhacitto hutva cittam nivattetum asakkonto viharameva agantva tato patthaya sallaviddho viya rogaturo bhantamigapatibhago kiso dhamanisanthatagatto upandupandukajato anabhirato ekiriyapathepi cittassadam alabhanto acariyupajjhayavattadini pahaya uddesaparipucchakammatthananuyogarahito vihasi. So sahayakabhikkhuhi pubbe tvam avuso pasannindriyo vippasannamukhavanno idani no tatha kinnu kho karananti puttho avuso anabhiratosmiti aha. Atha nam te abhiramavuso buddhuppado nama dullabho tatha saddhammassavanam manussapatilabho ca so tvam manussapatilabham labhitva dukkhassantakiriyam patthayamano assumukham natijanam pahaya saddhaya pabbajitva kimkarana kilesavasam yasi kilesa namete ganduppadakapanakam upadaya sabbabalajanasadharana rukkhaphalupama ye tesam vatthubhuta tepi appassada kama bahudukkha bahupayasa adinavo ettha bhiyyo

--------------------------------------------------------------------------------------------- page26.

Atthikankhalupama kama mamsapesupama kama tinukkupama kama angarakasupama kama supinakupama kama yacitakupama kama visarukkhaphalupama kama sattisulupama kama sappasirupama kama tvam nama evarupe sasane pabbajitva evam anatthakarakanam kilesanam vasam gatositi ovaditva attano katham gahapetum asakkonto satthu santikam dhammasabham netva kim bhikkhave anicchamanakam bhikkhum anayitthati vutte bhante ayam kira ukkanthitoti ahamsu. Sattha saccam kirati pucchitva saccam bhanteti vutte bhikkhu poranakapandita rajjam anusasantapi kilese uppanne tassa vasam agantva cittam nivaretva na ayuttakam karimsuti vatva atitam ahari. Atite siviratthe aritthapuranagare sivi nama raja rajjam karesi. Bodhisatto tassa aggamahesiya kucchimhi nibbatti. Sivikumarotvevassa namam karimsu. Senapatissapi putto vijayi. Abhiparakotissa namam karimsu. Te ubhopi sahaya hutva abhivaddhanta solasavassika hutva takkasilam gantva sippam ugganhitva agamimsu. Rajaputtassa rajjam adasi. Sopi abhiparakam senapatitthane thapetva dhammena rajjam karesi. Tasmimyeva nagare tiritivacchassa nama asitikotivibhavassa setthino dhita nibbatti uttamarupadhara sobhaggappatta subhalakkhanena samannagata. Tassa namagahanadivase ummadantiti namam karimsu. Sa solasavassikakale atikkantamanusavanna devacchara viya abhirupa dassaniya ahosi . Ye ye puthujjana tam passanti te te

--------------------------------------------------------------------------------------------- page27.

Sakabhavena santharetum asakkonta panamadena viya kilesamadena matta hutva satim paccupatthapetum samattha nama nahesum. Athassa pita tiritivaccho rajanam upasankamitva deva mama gehe itthiratanam uppannam ranno anucchavikam lakkhanapathake brahmane pesetva tam vimamsapetva yatharucim karohiti aha. Raja sadhuti vatva brahmane pesesi. Te setathigeham gantva katasakkarasammana payasam paribhunjimsu. Tasmim khane ummadanti sabbalankarapatimandita tesam santikam agamasi. Te tam disva satim paccupatthapetum asakkonta kilesamadamatta hutva attano vippakatabhojanabhavam na janimsu. Ekacce alopam gahetva bhunjamati sannaya sise thapesum. Ekacce upakacchantare khipimsu ekacce bhittim paharimsu. Sabbepi ummattaka ahesum. Sa te disva ime kira mama lakkhanam vimamsissanti givayam ne gahetva niharathati te niharapesi. Te mankubhuta rajanivesanam gantva ummadantiya kuddha deva sa itthi kalakanni na tumhakam anucchavikati vadimsu. Raja kalakanni kirati na tam anapesi. Sa tam pavuttim sutva aham kira kalakanniti ranna na gahita kalakanniyo nama evarupa na hontiti vatva hotu sace pana tam rajanam passissami janissamiti tasmim aghatam bandhi. Atha nam pita abhiparakassa adasi. Sa tassa piya ahosi manapa. Kassa pana kammassa nissandena

--------------------------------------------------------------------------------------------- page28.

Sa evarupa ahosimti. Rattavatthadanassa nissandena. Sa kira atite baranasiyam daliddakule nibbattitva ussavadivase punnasampanna itthiyo kusumbharattavattham nivasetva alankata kilantiyo disva tadisam vattham nivasetva kilitukama hutva matapitunam arocetva tehi amma mayam dalidda kuto no evarupam vatthanti vutte tenahi mam ekasmim addhakule bhatim katum anujanatha te mama gunam natva dassantiti vatva tehi anunnata ekam kulam upasankamitva kusumbharattavatthena bhatim karomiti aha. Atha nam te tini samvaccharani kamme kate tava gunam natva dassamati vadimsu. Sa sadhuti patissunitva kammam patipajji. Te tassa gunam natva aparipunnesuyeva tisu samvaccharesu tassa ghanakusumbharattavatthena saddhim annampi vattham datva tava sahayikahi saddhim gantva nahatva nivasehiti tam pesayimsu. Sa sahayikahi adaya gantva rattavattham tire thapetva nahayi. Tasmim khane eko kassapadasabalassa savako acchinnacivaro sakhabhangam nivasetva ca parupitva ca tam padesam papuni. Sa tam disva ayam bhaddanto acchinnacivaro bhavissati pubbepi adinnabhavena mama nivasanam dullabham jatanti tam vattham dvidha phaletva ekam kotthasam ayyassa dassamiti cintetva uttaritva attano nivasanam nivasetva titthatha bhanteti vatva gantva theram vanditva vattham majjhe phaletva tassevekam kotthasam adasi. So ekamante

--------------------------------------------------------------------------------------------- page29.

Paticchanne thatva sakhabhangam chaddetva tassevekam kannam nivasetva ekam parupitva nikkhami. Athassa vatthobhasena sakalasariram tarunasuriyo viya ekobhasam ahosi. Sa tam disva mayham ayyo pathamam na sobhati idani tarunasuriyo viya virocati idampi etasseva dassamiti dutiyampi kotthasam datva bhante aham bhave vicaranti uttamarupadhara bhaveyyam mam disva koci puriso sakabhavena santharetum nasakkhi maya abhirupatara nama anna ma hotuti patthanam patthapesi. Theropi anumodanam katva pakkami. Sa devaloke samsaranti tasmim kale aritthapure nibbattetva tatha abhirupa ahosi. Atha tasmim nagare kattikachanam ghosayimsu. Kattikapunnamayam nagaram sajjayimsu. Abhiparako attano rakkhanatthanam gacchanto tam amantetva bhadde ummadanti ajja kattikarattivare chano raja nagaram padakkhinam karonto pathamam imam gehadvaram agamissati ma kho tassa attanam dassesi sopi tam disva satim upatthapetum na sakkhissatiti aha. Sa gaccha tvam sami aham janissamiti sampaticchitva tasmim gate dasim anapesi ranno imam gehadvaram agatakale mayham aroceyyasiti. Athassa suriye atthangate uggate punnacande devanagare viya nagare alankate sabbadisasu dipesu jalitesu raja sabbalankarapatimandito ajannarathavaragato amaccaganaparivuto mahantena yasena nagaram padakkhinam katva pathamameva abhiparakassa gehadvaram agamasi. Tam pana geham

--------------------------------------------------------------------------------------------- page30.

Manosilavannapakaraparikkhittam alankatadvarattalakasobhaggappattam pasadikam. Tasmim khane dasi ummadantiya arocesi. Sa pupphasamuggam gahapetva kinnarililaya vatapanam nissaya thita ranno pupphani khipi. So tam olokento kilesamadamatto satim upatthapetum asakkonto abhiparakassetam gehanti sanjanitum nasakkhi. Atha sarathim amantetva pucchanto dve gatha abhasi nivesanam kassa nudam sunanda pakarena pandumayena guttam ka dissati aggisikhava dure vehasayam pabbataggeva acci. Dhita nayam kassa sunanda hoti sunisa nayam kassa athopi bhariya akkhahi me khippamidheva puttho avavata yadi va atthi bhattati . Tattha kassa nudanti kassa nu idam. Pandumayenati rattitthaka- pakaramayena. Dissatiti vatapane thita pannayati. Acciti anilajalakkhandho . Dhita nayanti dhita nu ayam. Avavatati apetavarana apariggaha. Bhattati yadi va assa samiko atthi etam me akkhahiti. Athassa so acikkhanto dve gatha abhasi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page31.

Aham hi janami janinda etam matya ca petya ca athopi assa taveva so puriso bhumipala rattindivam appamatto tavatthe. Iddho ca phito ca suvaddhito ca amacco ca te annataro janinda tasseva sa bhariya abhiparakassa ummadantiti namadhayyena rajati. Tattha matya cati matito ca pitito cetam janami. Athopiti atha samikampissa janamiti vadati. Iddhoti samiddho. Phitoti vatthalankarehi pupphito. Suvaddhitoti sutthu addho. Namadheyyenati namena. Ayam hi yo nam passati tam ummadeti satimassa paccupatthapetum na deti tasma ummadantiti vuccati. Tam sutva raja namamassa thomento anantaram gathamaha ambho ambho namamidam imissa matya ca petya ca katam susadhu tathahi mayham avalokayanti ummattakam ummadanti akasiti. Tattha matya ca petya cati matara ca pitara ca. Mayhanti upayogatthe sampadanam. Avalokayantiti maya avalokita sayampi mam avalokenti mam ummattakam akasiti attho.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page32.

Sapissa kampitabhavam natva vatapanam thaketva sirigabbhameva agamasi. Rannopi tassa ditthakalato patthaya nagarapadakkhinakarane cittameva nahosi. So sarathim amantetva samma sunanda ratham nivattehi ayam chano amhakam nanucchaviko abhiparakasenapatissanucchaviko rajjampi tassevanucchavikanti ratham nivattapetva pasadam abhiruyha sirisayane nipajjitva vippalapanto aha ya punnamase migamandalocana upavisi pundarikattacangi dve punnamayo tadahu amannim disvana paravatarattavasinim . Alarapamhehi subhehi vaggubhi palobhayanti mam yada udikkhati vijamhamana harateva me mano jata vane kimpurisiva pabbate. Tada hi brahati sama amuttamanikundala ekaccavasana nari migi bhantavudikkhati . Kadassu mam tambanakha suloma bahamudu candanasaralitta vattanguli sannatadhirakuttiya nari upannissati sisato subha .

--------------------------------------------------------------------------------------------- page33.

Kadassu mam kancanajaluracchada dhita tiritissa vilakamajjha muduhi bahahi palissajissati brahavane jatadumamva maluva. Kadassu lakharasarattasucchavi bindutthani pundarikattacangi mukham mukhena upanamayissati sondova sondassa suraya thalam. Yadaddasam tam titthantim sabbagattam manoramam tato sakassa cittassa navabodhami kanci nam. Ummadanti maya dittha amuttamanikundala na suppami divarattim sahassamva parajito. Sakko ca me varam dajja so ca labhetha me varo ekarattam dvirattam va bhaveyya abhiparako ummadantya ramitva siviraja tato siyati. Tattha punnamaseti punnacandaya rattiya. Migamandalocanati kandakasantasena palayitva vanantare thatva luddam olokentiya migiya viya mandani locanani assati migamandalocana. Upavisiti padumavannena karatalena pupphani khipitva mam olokenti vatapane nisidi. Pundarikattacangiti rattapadumavannasarira. Dve

--------------------------------------------------------------------------------------------- page34.

Punnamayoti aham tadahu tasmim chanadivase tam paravatapadasamanavannaratta- vatthanivattham disva tassa mukhasobham olokento ekassa pacinaloka- dhatuko ekassa abhiparakassa senapatino nivesane dvinnam punnacandanam uggatatta dve punnamayo amannim. Alarapamhehiti visalapamukhehi. Subhehiti parisuddhehi. Vaggubhiti madhurakarehi. Udikkhatiti evarupehi nettehi yasmim khane olokenti. Pabbateti yatha himavantapabbate suphullitavane vinam adaya tantissarena attano saram samsandenti kimpurisi kimpurisassa manam aharati evam harateva mama manoti vippalapati. Brahatiti ulara. Samati suvannavannasama. Ekaccavasanati ekaccikavasana ekavatthanivatthati attho. Bhantavudikkhatiti sanhakesa puthunalata ayatabhamu visalakkhi tunganasa rattotthi setadanta tikhinadatha suvattitagiva tanubahu susanthitapayodhara migamajjha visalasoni suvannakadalisamanarupa sa uttamitthi tasmim khane mam olokenti bhayena vanam pavisitva puna nivattitva luddam udikkhanti bhanta migiva mam udikkhatiti vadati. Bahamuduti mudubaha. Sannatadhirakuttiyati suphusitachekakarana. Upannissati manti sa subha nari kada nu mam tehi tambanakhehi sisato patthaya sannatena dhirena karanena paritosessatiti patthento vilapati. Kancanajaluracchadati kancanamayauracchadalankata. Vilakamajjhati vilaggasarira. Brahavaneti mahavane. Rattasucchaviti hatthapadatalaagganakhaotthamamsesu lakharasarattamanipavalavanna .

--------------------------------------------------------------------------------------------- page35.

Bindutthaniti udakabubbulaparimandalatthani. Tatoti yada tam titthantim addasam tato patthaya. Sakassa cittassati attano cittassa anissaro jatomhiti adhippayo. Kanci nanti kanci ayam asuka namati na janami ummattako jatomhiti vadati. Ditthati disva. Na suppamiti neva rattim na diva niddam labhami. So ca labhethati yam me sakko varam dadeyya so ca me varo labheyyamaham tam varanti attho. Abhiparakassapi arocayimsu sami raja nagaram padakkhinam karonto tumhakam gharadvaram patva nivattitva pasadam abhiruhatiti. So attano geham gantva ummadantim amantetva bhadde kacci ranno attanam dassesiti pucchati. Sami eko mahodaro mahadathiko rathe thatva agato puriso atthi aham tam raja va araja vati na janami eko issaroti pana vutte vatapane thatva pupphani khipim so tavadeva thatva nivattetva gatoti. So tam sutva nasitomhi tayati punadivase patova rajanivesanam aruyha sirigabbhadvare thatva ranno ummadantim nissaya vilapam sutva ayam ummadantiya patibaddhacitto jato tam alabhanto marissati ranno ca mamanca agunam mocetva imassa maya jivitam datum vattatiti attano nivesanam gantva ekam dalhamittam upatthakam pakkosapetva tata asukatthane susiracetiyarukkho atthi tvam kanci ajanapetva atthangate suriye tattha gantva antorukkhe

--------------------------------------------------------------------------------------------- page36.

Nisida aham tattha balikammam karonto tam thanam patva devata namassanto sami devaraja amhakam raja nagaramhi chane vattamane akilitvava sirigabbham pavisitva vippalapanto nipanno mayam tattha karanam na janama raja devatanam bahupakaro anusamvaccharam sahassam visajjetva balikammam kareti imam nama nissaya raja vippalapatiti acikkhatha ranno no jivitadanam dethati yacissami tvam tasmim khane saram parivattetva senapati tumhakam ranno byadhi nama natthi so pana tava bhariyaya ummadantiya patibaddhacitto sace tam labhissati jivissati no ce marissati sace tassa jivitam icchasi ummadantimassa dehiti vadeyyasiti evam tam ugganhapetva uyyojesi. So gantva tasmim rukkhe nisidi. Punadivase senapati tam thanam gantva ayaci. So tatha akasi. Senapati sadhuti vatva devatam vanditva amacce janapetva nagaram pavisitva rajanivesanam aruyha sirigabbhadvaram akottesi. Rajapi satim upatthapetva ko esoti pucchi. Aham deva abhiparakoti. Athassa raja dvaram vivari. So pavisitva rajanam vanditva gathamaha bhutani me bhutapati namassato agamma yakkho idametadabravi ranno mano ummadantya nivittho dadami te tam paricarayassuti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page37.

Tattha namassatoti tumhakam vippalapakaranajananattham balikammam katva namassantassa. Tanti aham tam ummadantim tumhakam paricarikam katva dadamiti . Atha nam raja samma abhiparaka mama ummadantiya patibaddhacittataya vippalapitabhavam yakkhapi janantiti pucchi. Ama devati. So sabbalokena kira me lamakabhavo natoti lajjidhamme patitthaya anantaram gathamaha punna vidhamse amaro na camhi jano ca me papamidanca janna bhuso ca tyassa manaso vighato datva piyam ummadantim aditthati . Tattha vidhamseti samma abhiparaka aham taya saddhim kilesavasena paricarento punnato dhamseyyam taya saddhim paricaritamattena amaro ca na homi mahajano ca imam lamakabhavam janeyya tato ayuttam ranna katanti garaheyya tavanca mama datva paccha piyabhariyam adittha tava manaso vighato cassati attho. Sesa ubhinnampi vacanapativacanagatha honti janinda nannatra taya maya va sabbapi kammassa katassa janna yante maya ummadanti padinna bhusehi raja vanatham sajahi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page38.

Yo papakam kamma karam manusso so mannati mayidam mannimsu anne passanti bhutani karontametam yutta ca ye honti nara pathabya. Anno nu te koci naro pathabya saddaheyya lokasmi na me piyati bhuso ca tyassa manaso vighato datva piyam ummadantim adittha. Addha piya mayha janinda esa na sa mama appiya bhumipala gaccheva tvam ummadantim bhaddante sihova selassa guham upeti. Na pilita attadukkhena dhira sukhapphalam kamma pariccajanti samohita vapi sukhena matta na papakammanca samacaranti. Tuvanhi mata ca pita ca mayham bhatta pati posako devata ca daso aham tuyha saputtadaro yathasukham sivi karohi kamam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page39.

Yo issaromhiti karoti papam katva ca so nuttapate paresam na tena so jivati dighamayum devapi papena samekkhare nam. Annatakam samikehi padinnam dhamme thita ye ca paticchanti danam paticchaka dayaka capi tattha sukhapphalanneva karonti kammam. Anno nu te koci naro pathabya saddaheyya lokasmi na me piyati bhuso ca tyassa manaso vighato datva piyam ummadantim adittha. Addha piya mayha janinda esa na sa mama appiya bhumipala yante maya ummadanti padinna bhusehi raja vanatham sajahi. Yo attadukkhena parassa dukkham sukhena va attadukkham dahati yathevidam mayha tatha paresam yo evam janati sa vedi dhammam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page40.

Anno nu te koci paro pathabya saddaheyya lokasmi na me piyati bhuso ca tyassa manaso vighato datva piyam ummadantim adittha. Janinda janasi piya mamesa na sa mama appiya bhumipala piyena te dammi piyam janinda piyadayino deva piyam labhanti. So nunaham vadhissami attanam kamahetukam nahi dhammam adhammena aham vadhitumussahe. Sace tuvam mayha satim janinda na kamayasi naravira settha cajami nam sabbajanassa majjhe maya pamuttam tato avhayesi nam. Adusiyance abhiparaka tuvam cajasi katte ahitaya tyassa maha ca te upavadopi assa nacapi tyassa nagaramhi pakkho. Aham sahissam upavadametam nindam pasamsam garahanca sabbam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page41.

Mametam agacchatu bhumipala yathasukham sivi karohi kamam. Yo neva nindam na punappasamsam adiyati garaham nopi pujam siri ca lakkhi ca apeti tamha apo suvutthiva yatha thalamha. Yamkinci dukkhanca sukhanca eto dhammatisaranca manovighatam urasa aham paticchissami sabbam pathavi yatha thavaranam tasanam. Dhammatisaranca manovighatam dukkhanca nicchami aham paresam ekopimam tarayissami bharam dhamme thito kinci ahapayanto. Saggupagam punnakammam janinda ma me tuvam antarayam akasi dadami te ummadantim pasanno rajava yannam dhanam brahmananam. Addha tuvam katte hitosi mayham sakha mama ummadanti tuvanca

--------------------------------------------------------------------------------------------- page42.

Nindeyyu deva pitaro ca sabbe papanca passam abhisamparayam. Nahetam dhammam siviraja vajjum sanegama janapada ca sabbe yante maya ummadanti padinna bhusehi raja vanatham sajahi. Addha tuvam katte hitosi mayham sakha mama ummadanti tuvanca satanca dhammani sukittitani samuddavelava duraccayani. Ahuneyyo mesi hitanukampi dhata vidhata casi kamapalo tayi huta deva mahapphala hi kamena me ummadantim paticcha . Addha hi sabbam abhiparaka tuvam dhammam acari mama kattuputta anno nu te ko idha sotthikatta dipado naro arune jivaloke. Tvam nu settho tvamanuttarosi tvam dhammagutto dhammavidu sumedho

--------------------------------------------------------------------------------------------- page43.

So dhammagutto cirameva jiva dhammanca me desaya dhammapala. Tadingha abhiparaka sunohi vacanam mama dhammante desayissami satam asevitam aham. Sadhu dhammaruci raja sadhu pannanava naro sadhu mittanam adubbho papassakaranam sukham. Akkodhanassa vijite thitadhammassa rajino sukham manussa asetha sitacchayaya samghare . Na cahametam abhirocayami kammam asamekkhakatam asadhu yevapi natvana sayam karonti upama ima mayha tuvam sunohi . Gavance taramananam jimham gacchati pungavo sabba tajimham gacchanti nette jimham gate sati. Evameva manussesu yo hoti setthasammato so ce adhammam carati pageva itara paja sabbam rattham dukkham seti raja ce hoti adhammiko. Gavance taramananam ujum gacchati pungavo sabba ta ujum gacchanti nette ujugate sati. Evameva manussesu yo hoti setthasammato

--------------------------------------------------------------------------------------------- page44.

So cepi dhammam carati pageva itara paja sabbam rattham sukham seti raja ce hoti dhammiko. Na capaham adhammena amarattamabhipatthaye imam va pathavim sabbam vijetum abhiparaka. Yam hi kinci manussesu ratanam idha vijjati gavo daso hirannanca vatthiyam haricandanam. Assitthiyo ca ratanam manikanca yancapime candasuriyabhipalayanti na tassa hetu visamam careyya majjhe sivinam usabhosmi jato. Neta hita uggato ratthapalo dhammam sivinam apacayamano so dhammamevanuvicintayanto tasma sake cittavase na vatto. Addha tuvam maharaja niccam abyasanam sivam karissasi ciram rajjam panna hi tava tadisi. Etam te anumodami yam dhammam nappamajjasi dhammam pamajja khattiyo thana cavati issaro. Dhammancara maharaja matapitusu khattiya idha dhammam caritvana raja saggam gamissasi .

--------------------------------------------------------------------------------------------- page45.

Dhammancara maharaja puttadaresu khattiya idha dhammam caritvana raja saggam gamissasi . Dhammancara maharaja mittamaccesu khattiya idha dhammam caritvana raja saggam gamissasi . Dhammancara maharaja bahanesu balesu ca idha dhammam caritvana raja saggam gamissasi. Dhammancara maharaja gamesu nigamesu ca idha dhammam caritvana raja saggam gamissasi . Dhammancara maharaja ratthesu janapadesu ca idha dhammam caritvana raja saggam gamissasi. Dhammancara maharaja samane brahmanesu ca idha dhammam caritvana raja saggam gamissasi . Dhammancara maharaja migapakkhisu khattiya idha dhammam caritvana raja saggam gamissasi. Dhammancara maharaja dhammo cinno sukhavaho idha dhammam caritvana raja saggam gamissasi. Dhammancara maharaja inda deva sabrahmaka sucinnena divam patta ma dhammam raja pamadoti . Tattha sabbapiti janinda ahametam ekakova paticchadetva anessami tasma thapetva tanca mamanca anna sabbapi paja imassa katassa akaramattampi na janna na janissanti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page46.

Bhusehiti te maya ummadanti padinna taya saddhim abhiramanto attano tanhavanatham bhusam karohi vaddhehi manoratham purehi. Sajahiti manoratham pana puretva sace te na ruccati atha nam sajahi mayhameva patidehi. Kamma karanti samma abhiparaka yo manusso papakam kammam karonto so paccha ma idha anne idam papakammam mannimsu ma janantuti mannati cinteti . Duccintitametam tassa. Kimkarana. Passanti bhutani karontametanti ye ca buddha paccekabuddha buddhaputta iddhiya yutta te ca nam passantiyeva. Na me piyati samma abhiparaka anno nu te koci idha lokasmim sakalaya pathaviya na me ummadanti piyati evam saddaheyya. Sihova selassa guhanti maharaja sace tvam tam idha na anesi atha yatha siho kilesaparilahe uppanne sihapotikaya vasanatthanam maniguham upeti evam tassa vasanatthanam gaccha tattha attano patthanam purehiti. Sukhapphalanti samma abhiparaka pandita attano dukkhena phuttha samana na sukhavipakadayakam kammam pariccajanti sammohita vapi hutva mohena mulha sukhena matta papakammam nama na samacaranti. Yathasukham sivi karohi kamanti sami siviraja attano dasim paricarentassa garaha nama natthi tvam yathasukham ajjhasayam kamam karohi attano iccham purehiti. Na tena so jivatiti samma abhiparaka yo issaromhiti papam karoti katva ca kammam devamanussa vakkhantiti na uttasati na ottappati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page47.

So tena kammena na ca digham kalam jivati khippameva marati devatapi pana kim imassa paparanno rajjena varamassa valukaghatam gale bandhitva marananti lamakena cakkhuna olokenti. Annatakanti maharaja annesam santakam tehi samikehi padinnam danam ye attano dhamme thita paticchanti te tattha paticchaka ca dayaka ca sabbepi sukhapphalameva kammam karonti patiggahake hi patigganhante tam danam dayakassa mahantam vipakam detiti anno nu .pe. Addha piya .pe. Yo attadukkhenati samma abhiparaka yo attano dukkhena pilito tam dukkham parassa dahati attano sarirato apanetva parassa sarire khipati parassa va sukhena attano sukham dahati tam parassa sukham gahetva attani pakkhipati attano dukkham harissamiti param dukkhitam karoti attanam sukhessamiti param dukkhitam karoti attanam sukhessamiti parassa sukham naseti na so dhammam janati. Yo pana evam janati yathevidam mayham sukhadukkham tatha paresanti sa vedi dhammam so dhammam janati namati ayameva tassa gathaya attho. Piyena te dammiti piyena karanabhutena piyaphalam patthento dammiti attho. Piyam labhantiti samsare samsaranta piyameva labhanti. Kamahetukanti samma abhiparaka kamahetukam ayuttam katva attanam vadhissamiti me parivitakko uppajjati. Mayha satinti mama santakam. Mayha satitipi patho. Mama santaka sati evam mannamano sace tvam tam na kamesiti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page48.

Attho. Sabbajanassati sabba seniyo sannipatapetva tassa sabbajanassa ayam mayham ahitati pariccajissamiti. Tato avhayesiti tato tam apariggahitatta aneyyasi. Adusiyanti anaparadham. Katteti tameva aparena namena alapati. So hi ranno hitam karoti tasma kattati vuccati. Na capi tyassati evam akiccakariti nagare tava koci pakkhopi na bhaveyya. Nindanti na kevalam upavadameva sacepi mam koci sammukha nindissati va pasamsissati va dosam va pana aropento garahissati tampaham nindam pasamsam garahanca sabbam sahissami sabbametam mama agacchatuti vadati. Tamhati yo ete nindadayo na ganhati tamha purisa issariyasankhata siri ca pannasankhata lakkhi ca thalatthanato suvutthisankhato apo viya apeti na patitthatiti. Etoti ito mama tassa pariccattakarana. Dhammatisarancati dhammam atikkamitva pavattam akusalam yam va kinci hoti . Paticchissamiti sampaticchissami. Thavaranam tasananti yatha mahapathavi khinasavananca puthujjanananca na kinci na paticchati sabbam adhivaseti tathevahampi sabbametam sampaticchissami adhivasessamiti dipeti. Ekopimanti ahampi ekova imam attano dukkhabharam tarayissami tarissami vahissami. Dhamme thitoti vinicchayadhamme pavenidhamme tividhasucaritadhamme ca thito hutva. Saggupaganti devapunnakammam nametam saggupagam hoti. Yannam dhananti yanne dhanam. Ayameva va

--------------------------------------------------------------------------------------------- page49.

Patho. Sakhati ummadantipi mama sahayika tvampi sahayako. Pitaroti brahmano. Sabbeti na kevalam deva brahmano ca sabbe ratthavasinopi mam passatha bho sahayakassa bhariya sahayika imina gehe katati nindeyyum . Nahetam dhammanti nahi etam kammam dhammikam. Yam te mayati yasma maya sa tuyham dinna tasma etam adhammoti neva dissati. Satanti santanam buddhadinam khantimettabhavanasilacarasankhatani dhammani suvannitani. Samuddavelava duraccayaniti tasma yatha samuddo velam natikkamati evam ahampi silavelam natikkamissamiti vadati. Ahuneyyo mesiti maharaja tvam mama ahunapahunasakkarassa anucchaviko. Dhata vidhata casi kamapaloti tvam mama deva dharanato dhata issariyasukhassa vidahanato vidhata icchitapatthitakamanam palanako kamapalo. Tayi hutati tuyham dinna. Kamena meti mama kamena mama patthanaya ummadantim paticchati . Evam abhiparako ranno deti. Raja na mayham atthoti patikkhipati. Bhumiyam patitam sakunikapacchim pitthipadena paharitva ataviyam khipanta viya ubhopi nam jahanteva. Idani raja puna akathanatthaya tam santajjento addha hiti gathamaha. Tattha kattuputtati pitapassa kattava tena nam evam alapati. Idam vuttam hoti addha tvam ito pubbe mayham sabbam dhammam acari hitameva vuddhimeva akasi idani

--------------------------------------------------------------------------------------------- page50.

Pana patipakkho hutva bahum kathesi ma evam vippalapasi anno nu te dipado naro ko idha jivaloke aruneyeva sotthikatta sace hi aham viya anno raja tava bhariyaya patibaddhacitto abhavissa antoaruneyeva tava sisam chindapetva tam attano ghare kareyya aham pana akusalabhayenevam na karomi tunhi hohi na me etaya atthoti tam santajjesi. So tam sutva kinci puna vattum asakkonto ranno thutivasena tvam nuti gathamaha. Tassattho maharaja tvanneva sakalajambudipe sabbesam narindanam settho anuttaro tvam vinicchayadhammapavenidhammasucaritadhammanam gopayanena dhammagutto tesam viditatta dhammavidu tvam sumedho so tvam yam dhammam gopesi teneva gutto ciram jiva dhammanca me desehi dhammapalaka dhammagopaka rajavarati. Atha raja dhammam desento tadinghati adimaha. Tattha inghati codanatthe nipato. Yasma mam codesi tasmati attho. Satanti buddhadihi sappurisehi asevitam. Sadhuti sundaro pasettho. Vinicchayapavenisucaritadhamme rocetiti dhammaruci. Tadiso hi jivitam jahantopi akiccam na karoti tasma sadhu. Pannanavati nanasampanno. Mittanam adubbhoti mittassa adusanabhavo. Thitadhammassati patitthitatividhadhammassa. Asethati aseyyum nisideyyum. Desanasisameva cetam. Cattaropi iriyapathe sukham kappeyyunti ayam panettha attho. Sitacchayayati puttadaranatimittanam sitalaya

--------------------------------------------------------------------------------------------- page51.

Chayaya. Samghareti sakaghare attano geheti attho. Adhammabalidandadihi anupadduta sukham vaseyyunti dasseti. Na cahametanti samma abhiparaka yametam asamekkhitva katam asadhukatam etam aham na rocayamiyevati. Natvanati ye va pana rajano natva tuletva tiretva sayam na karonti tesaham kammam rocemiti adhippayo. Ima upamati imasmim panettha tvam mayham ima dve upama sunahi. Jimhanti vankam. Netteti yo gaviyo neti tasmim jetthausabhe. Pagevati tasmim adhammam carante itara paja pageva carati ativiya karotiti attho. Dhammikoti cattari agatigamanani pahaya dhammena rajjam karento. Amarattanti devattam. Ratananti savinnanakavinnanakaratanam. Vatthiyanti kasikavatthameva. Assitthiyoti vatasamagatiassepi uttamarupadhara itthiyopi. Ratanam manikancati sattavidharatananca mahagghabhandakanca. Abhipalayantiti alokam karonta rakkhanti. Na tassati tassa cakkavattirajjassapi hetu visamam na careyya. Usabhosmiti yasma aham sivinam majjhe jetthakaraja hutva jato tasma cakkavattirajjakaranampi visamam na caramiti attho. Netati mahajanam kusale patitthapetva devanagaram neta hitakaranena tassa hita siviraja kira dhammacariti sakalajambudipe natatta uggato samena ratthapalanataya ratthapalo. Apacayamanoti sivinam poranakarajunam pavenidhammam apacayamano. Soti so aham tameva dhammam anuvicintayanto tasma tena karanena attano

--------------------------------------------------------------------------------------------- page52.

Cittassa vase na vattami. Evam mahasattassa dhammakatham sutva abhiparako thutim karonto addhati adimaha. Nappamajjasiti attana kathitadhammam nappamajjasi tattheva vattesi. Dhammam pamajjati dhammam pamussitva agativasena gantva. Evam so tassa thutim katva dhammam carati yojento uttarimpi dasa ovadagatha abhasi. Tasamattho hettha tesakunajatake vannitova. Evam abhiparakasenapatina ranno dhamme desite raja ummadantiya patibaddhacittam vinodesi. Sattha imam dhammadesanam aharitva saccani pakasetva jatakam samodhanesi. Saccapariyosane so bhikkhu sotapattiphale patitthahi. Tada sunando sarathi anando ahosi abhiparako sariputto ummadanti uppalavanna sesaparisa buddhaparisa siviraja pana ahamevati. Ummadantijatakam nitthitam. Dutiyam. ----------


             The Pali Atthakatha in Roman Book 42 page 25-52. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=42&A=494&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=42&A=494&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=28&i=20              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=28&A=141              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=28&A=218              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=28&A=218              Contents of The Tipitaka Volume 28 http://84000.org/tipitaka/read/?index_28

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]