บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ | |
| |
พระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๘ ภาษาบาลี อักษรไทย พระสุตตันตปิฎกเล่มที่ ๒๐ สุตฺต. ขุ. ชาตกํ (๒): ปญฺญาส-มหานิปาตชาตกํ
อุมฺมาทนฺตีชาตกํ [๒๐] |๒๐.๑| นิเวสนํ กสฺส นุทํ สุนนฺท ปากาเรน ปณฺฑุมเยน คุตฺตํ กา ทิสฺสติ อคฺคิสิขาว ทูเร เวหายสํ ๔- ปพฺพตคฺเคว อจฺจิ ฯ @เชิงอรรถ: ๑-๒ ยุ. สลฺลปิ ฯ ๓ ม. อาสชฺช นํ ฯ ๔ สี. ยุ. เวหาสยํ ฯ |๒๐.๒| ธีตา นฺวายํ กสฺส สุนนฺท โหติ สุณิสา นฺวายํ กสฺส อโถปิ ภริยา อกฺขาหิ เม ขิปฺปมิเธว ปุฏฺโฐ อวาวตา ยทิ วา อตฺถิ ภตฺตา ฯ [๒๑] |๒๑.๑| อหํ หิ ชานามิ ชนินฺท เอตํ มตฺยา จ เปตฺยา จ อโถปิ อสฺสา ตเวว โส ปุริโส ภูมิปาล รตฺตินฺทิวํ อปฺปมตฺโต ตวตฺเถ ฯ |๒๑.๒| อิทฺโธ จ ผีโต จ สุวฑฺฒิโต จ อมจฺโจ จ เต อญฺญตโร ชนินฺท ตทฺเสว สา ภริยา อภิปารกสฺส อุมฺมาทนฺตีติ นามเธยฺเยน ราช ฯ [๒๒] อมฺโภ อมฺโภ นามมิทํ อิมิสฺสา มตฺยา จ เปตฺยา จ กตํ สุสาธุ ตถาหิ มยฺหํ อวโลกยนฺตี อุมฺมตฺตกํ อุมฺมาทนฺตี อกาสิ ฯ [๒๓] |๒๓.๑| ยา ปุณฺณมาเส มิคมนฺทโลจนา อุปาวิสี ปุณฺฑรีกตฺตจงฺคี เทฺว ปุณฺณมาโย ตทหู อมญฺญึ ทิสฺวาน ปาราวฏรตฺตวาสินึ ฯ |๒๓.๒| อฬารปมฺเหหิ สุเภหิ วคฺคุภิ ปโลภยนฺตี มํ ยทา อุทิกฺขติ วิชมฺหมานา ๑- หรเตว เม มโน ชาตา วเน กึปุริสีว ปพฺพเต ฯ |๒๓.๓| ตทา หิ พฺรหตี สามา อามุตฺตมณิกุณฺฑลา เอกจฺจวสนา นารี มิคี ภนฺตาวุทิกฺขติ ฯ |๒๓.๔| กทาสฺสุ มํ ตมฺพนขา สุโลมา พาหามุทู จนฺทนสารลิตฺตา วฏฺฏงฺคุลี สนฺนตธีรกุตฺติยา นารี อุปญฺญิสฺสติ สีสโต สุภา ฯ |๒๓.๕| กทาสฺสุ มํ กาญฺจนชาลุรจฺฉทา ธีตา ติรีฏิสฺส วิลากมชฺฌา ๒- มุทูหิ พาหาหิ ปลิสฺสชิสฺสติ พฺรหาวเน ชาตทุมํว มาลุวา ฯ |๒๓.๖| กทาสฺสุ มํ ๓- ลาขารสรตฺตสุจฺฉวี พินฺทุตฺถนี ปุณฺฑรีกตฺตจงฺคี มุขํ มุเขน อุปนามยิสฺสติ โสณฺโฑว โสณฺฑสฺส สุราย ถาลํ ฯ |๒๓.๗| ยทาทฺทสํ ตํ ติฏฺฐนฺตึ สพฺพคตฺตํ ๔- มโนรมํ @เชิงอรรถ: ๑ ม. วิชฺมฺภมานา ฯ ๒ ม. วิลคฺคมชฺฌา ฯ ๓ ม. อยํ ปาโฐ นตฺถิ ฯ ๔ ม. สพฺพภทฺทํ ฯ ตโต สกสฺส จิตฺตสฺส นาวโพธามิ กญฺจิ นํ ฯ |๒๓.๘| อุมฺมาทนฺตี มยา ทิฏฺฐา ๑- อามุตฺตมณิกุณฺฑลา น สุปฺปามิ ทิวารตฺตึ สหสฺสํว ปราชิโต ฯ |๒๓.๙| สกฺโก เจ ๒- เม วรํ ทชฺชา โส จ ลพฺเภถ เม วโร เอกรตฺตํ ทฺวิรตฺตํ วา ภเวยฺย ๓- อภิปารโก อุมฺมาทนฺตฺยา รมิตฺวาน สีวิราชา ตโต สิยา ๔- ฯ [๒๔] ภูตานิ เม ภูตปตี นมสฺสโต อาคมฺม ยกฺโข อิทเมตทพฺรวิ รญฺโญ มโน อุมฺมาทนฺตฺยา นิวิฏฺโฐ ททามิ เต ตํ ปริจารยสฺสุ ฯ [๒๕] ปุญฺญา จ ธํเส ๕- อมโร น จมฺหิ ชโน จ เม ปาปมิทญฺจ ชญฺญา ภุโส จ ตฺยสฺส มนโส วิฆาโต ทตฺวา ปิยํ อุมฺมาทนฺตึ อทิฏฺฐา ๖- ฯ [๒๖] ชนินฺท นาญฺญตฺร ตยา มยา วา สพฺพาปิ กมฺมสฺส กตสฺส ชญฺญา ยนฺเต มยา อุมฺมาทนฺตี ปทินฺนา ภุเสหิ ราชา วนถํ สชาหิ ฯ [๒๗] |๒๗.๑| โย ปาปกํ กมฺม กรํ มนุสฺโส @เชิงอรรถ: ๑ ม. อุมฺมาทนฺติมหํ ทิฏฺฐา ฯ ๒ สี. ยุ. จ ฯ ๓ ม. ภเวยฺยํ ฯ ๔ ม. สิยํ ฯ @๕ ม. ยุ. ปุญฺญา วิธํเส ฯ ๖ ม. อทฏฺฐา ฯ อิโต ปรํ อีทิสเมว ฯ โส มญฺญติ มายิทํ ๑- มญฺญึสุ อญฺเญ ปสฺสนฺติ ภูตานิ กโรนฺตเมตํ ยุตฺตา จ เย โหนฺติ นรา ปฐพฺยา ฯ |๒๗.๒| อญฺโญ นุ เต โกจิ นโร ปฐพฺยา สทฺเธยฺย ๒- โลกสฺมิ น เม ปิยาติ ภุโส จ ตฺยสฺส มนโส วิฆาโต ทตฺวา ปิยํ อุมฺมาทนฺตึ อทิฏฺฐา ฯ [๒๘] อทฺธา ปิยา มยฺห ชนินฺท เอสา น สา มมํ อปฺปิยา ภูมิปาล คจฺเฉว ตฺวํ อุมฺมาทนฺตึ ภทฺทนฺเต ๓- สีโหว เสลสฺส คุหํ อุเปติ ฯ [๒๙] น ปีฬิตา อตฺตทุกฺเขน ธีรา สุขปฺผลํ กมฺม ปริจฺจชนฺติ สมฺโมหิตา วาปิ สุเขน มตฺตา น ปาปกมฺมญฺจ สมาจรนฺติ ฯ [๓๐] ตุวญฺหิ มาตา จ ปิตา จ มยฺหํ ภตฺตา ปตี โปสโก เทวตา จ ทาโส อหํ ตุยฺห สปุตฺตทาโร ยถาสุขํ สีวิ ๔- กโรหิ กามํ ฯ [๓๑] โย อิสฺสโรมฺหีติ กโรติ ปาปํ @เชิงอรรถ: ๑ ม. มายิท ฯ ๒ สี. ม. สทฺทเหยฺย ฯ อิโต ปรํ อีทิสเมว ฯ ๓ ม. ภทนฺเต ฯ @๔ ม. สามิ ฯ กตฺวา จ โส นุตฺตปเต ๑- ปเรสํ น เตน โส ชีวติ ทีฆมายุํ ๒- เทวาปิ ปาเปน สเมกฺขเร นํ ฯ [๓๒] อญฺญาตกํ สามิเกหิ ปทินฺนํ ธมฺเม ฐิตา เย ปฏิจฺฉนฺติ ทานํ ปฏิจฺฉกา ทายกา จาปิ ตตฺถ สุขปฺผลญฺเญว กโรนฺติ กมฺมํ ฯ [๓๓] อญฺโญ นุ เต โกจิ นโร ปฐพฺยา สทฺเธยฺย โลกสฺมิ น เม ปิยาติ ภุโส จ ตฺยสฺส มนโส วิฆาโต ทตฺวา ปิยํ อุมฺมาทนฺตึ อทิฏฺฐา ฯ [๓๔] อทฺธา ปิยา มยฺห ชนินฺท เอสา น สา มมํ อปฺปิยา ภูมิปาล ยนฺเต มยา อุมฺมาทนฺตี ปทินฺนา ภุเสหิ ราชา วนถํ สชาหิ ฯ [๓๕] โย อตฺตทุกฺเขน ปรสฺส ทุกฺขํ สุเขน วา อตฺตสุขํ ทหติ ๓- ยเถวิทํ มยฺห ตถา ปเรสํ โย เอวํ ปชานาติ ส เวทิ ธมฺมํ ฯ [๓๖] อญฺโญ นุ เต โกจิ ปโร ปฐพฺยา @เชิงอรรถ: ๑ นุตฺตสเตติปิ ฯ ๒ ม. ทีฆมายุ ฯ ๓ ม. ทหาติ ฯ สทฺเธยฺย โลกสฺมิ น เม ปิยาติ ภุโส จ ตฺยสฺส มนโส วิฆาโต ทตฺวา ปิยํ อุมฺมาทนฺตึ อทิฏฺฐา ฯ [๓๗] ชนินฺท ชานาสิ ปิยา มเมสา น สา มมํ อปฺปิยา ภูมิปาล ปิเยน เต ทมฺมิ ปิยํ ชนินฺท ปิยทายิโน เทว ปิยํ ลภนฺติ ฯ [๓๘] โส นูนาหํ วธิสฺสามิ อตฺตานํ กามเหตุกํ น หิ ธมฺมํ อธมฺเมน อหํ วธิตุมุสฺสเห ฯ [๓๙] สเจ ตุวํ มยฺห สตึ ชนินฺท น กามยาสิ นรวีร เสฏฺฐ จชามิ นํ สพฺพชนสฺส มชฺเฌ ๑- มยา ปมุตฺตํ ตโต อวฺหเยสิ นํ ฯ [๔๐] อทูสิยญฺเจ อภิปารก ตุวํ จชาสิ กตฺเต อหิตาย ตฺยสฺส มหา จ เต อุปวาโทปิ อสฺส น จาปิ ตฺยสฺส นครมฺหิ ปกฺโข ฯ [๔๑] |๔๑.๑| อหํ สหิสฺสํ อุปวาทเมตํ นินฺทํ ปสํสํ ครหญฺจ สพฺพํ มเมตมาคจฺฉตุ ภูมิปาล @เชิงอรรถ: ๑ ยุ. สิพฺพยา ฯ ยถาสุขํ สีวิ ๑- กโรหิ กามํ ฯ |๔๑.๒| โย เนว นินฺทํ น ปุนปฺปสํสํ ๒- อาทิยติ ครหํ โนปิ ปูชํ สิรี จ ลกฺขี จ อเปติ ตมฺหา อาโป สุวุฏฺฐีว ยถา ถลมฺหา ฯ |๔๑.๓| ยงฺกิญฺจิ ทุกฺขญฺจ สุขญฺจ เอตฺโต ธมฺมาติสารญฺจ มโนวิฆาตํ อุรสา อหํ ปฏิจฺฉิสฺสามิ ๓- สพฺพํ ปฐวี ยถา ถาวรานํ ตสานํ ฯ [๔๒] ธมฺมาติสารญฺจ มโนวิฆาตํ ทุกฺขญฺจ นิจฺฉามิ อหํ ปเรสํ เอโกปิมํ ตารยิสฺสามิ ๔- ภารํ ธมฺเม ฐิโต กิญฺจิ อหาปยนฺโต ฯ [๔๓] สคฺคูปคํ ปุญฺญกมฺมํ ชนินฺท มา เม ตุวํ อนฺตรายํ อกาสิ ททามิ เต อุมฺมาทนฺตึ ปสนฺโน ราชาว ยญฺเญ ธนํ พฺราหฺมณานํ ฯ [๔๔] อทฺธา ตุวํ กตฺเต หิโตสิ มยฺหํ สขา มมํ อุมฺมาทนฺตี ตุวญฺจ นินฺเทยฺยุ เทวา ปิตโร จ สพฺเพ @เชิงอรรถ: ๑ ยุ. สิพฺพ ฯ ๒ ม. ปนปฺปสํสํ ฯ ๓ ม. ปจฺจุตฺตริสฺสามิ ฯ ยุ. ปจฺจุปทิสฺสามิ ฯ @๔ ม. หารยิสฺสามิ ฯ ปาปญฺจ ปสฺสํ อภิสมฺปรายํ ฯ [๔๕] น เหตํ ธมฺมํ ๑- สีวิราช วชฺชุํ สเนคมา ชานปทา จ สพฺเพ ยนฺเต มยา อุมฺมาทนฺตี ปทินฺนา ภุเสหิ ราชา วนถํ สชาหิ ฯ [๔๖] อทฺธา ตุวํ กตฺเต หิโตสิ มยฺหํ สขา มมํ อุมฺมาทนฺตี ตุวญฺจ สตญฺจ ธมฺมานิ สุกิตฺติตานิ สมุทฺทเวลาว ทุรจฺจยานิ ฯ [๔๗] อาหุเนยฺโย เมสิ หิตานุกมฺปี ธาตา วิธาตา จสิ กามปาโล ตยี หุตา ราช มหปฺผลา หิ ๒- กาเมน เม อุมฺมาทนฺตึ ปฏิจฺฉ ฯ [๔๘] อทฺธา หิ สพฺพํ อภิปารก ตุวํ ธมฺมํ อจารี มม กตฺตุปุตฺต อญฺโญ นุ เต โก อิธ โสตฺถิกตฺตา ทฺวิปโท นโร อรุเณ ชีวโลเก ฯ [๔๙] ตฺวํ นุ เสฏฺโฐ ตฺวมนุตฺตโรสิ ตฺวํ ธมฺมคู ธมฺมวิทู สุเมโธ โส ธมฺมคุตฺโต จิรเมว ชีว @เชิงอรรถ: ๑ ม. น เหตธมฺมํ ฯ ๒ ยุ. มหปฺผลา หิ เม ฯ ธมฺมญฺจ เม เทสย ธมฺมปาล ฯ [๕๐] |๕๐.๑| ตทิงฺฆ อภิปารก สุโณหิ วจนํ มม ธมฺมนฺเต เทสยิสฺสามิ สตํ อาเสวิตํ อหํ ฯ |๕๐.๒| สาธุ ธมฺมรุจี ราชา สาธุ ปญฺญาณวา นโร สาธุ มิตฺตานมทฺทุพฺโภ ปาปสฺสากรณํ สุขํ ฯ |๕๐.๓| อกฺโกธนสฺส วิชิเต ฐิตธมฺมสฺส ราชิโน สุขํ มนุสฺสา อาเสถ สีตจฺฉายาย สงฺฆเร ฯ |๕๐.๔| น จาหเมตํ อภิโรจยามิ กมฺมํ อสเมกฺขกตํ อสาธุ เยวาปิ ญตฺวาน สยํ กโรนฺติ อุปมา อิมา มยฺห ตุวํ สุโณหิ ฯ |๕๐.๕| ควญฺเจ ตรมานานํ ชิมฺหํ คจฺฉติ ปุงฺคโว สพฺพา ตา ชิมฺหํ คจฺฉนฺติ เนตฺเต ชิมฺหํ คเต สติ ฯ |๕๐.๖| เอวเมว มนุสฺเสสุ โย โหติ เสฏฺฐสมฺมโต โส เจ อธมฺมํ จรติ ปเคว อิตรา ปชา สพฺพํ รฏฺฐํ ทุกฺขํ เสติ ราชา เจ โหติ อธมฺมิโก ฯ |๕๐.๗| ควญฺเจ ตรมานานํ อุชุํ คจฺฉติ ปุงฺคโว สพฺพา ตา อุชุํ คจฺฉนฺติ เนตฺเต อุชุํ คเต สติ ฯ |๕๐.๘| เอวเมว มนุสฺเสสุ โย โหติ เสฏฺฐสมฺมโต โส เจปิ ๑- ธมฺมํ จรติ ปเคว อิตรา ปชา @เชิงอรรถ: ๑ ม. สเจ ฯ สพฺพํ รฏฺฐํ สุขํ เสติ ราชา เจ โหติ ธมฺมิโก ฯ |๕๐.๙| น จาปาหํ อธมฺเมน อมรตฺตมภิปตฺถเย อิมํ วา ปฐวึ สพฺพํ วิเชตุํ อภิปารก ฯ |๕๐.๑๐| ยญฺหิ กิญฺจิ มนุสฺเสสุ รตนํ อิธ วิชฺชติ คาโว ทาโส หิรญฺญญฺจ วตฺถิยํ หริจนฺทนํ ฯ |๕๐.๑๑| อสฺสิตฺถิโย จ รตนํ มณิกญฺจ ยญฺจาปิเม จนฺทสุริยา อภิปาลยนฺติ น ตสฺส เหตุ วิสมํ จเรยฺย มชฺเฌ สิวีนํ อุสโภสฺมิ ชาโต ฯ |๕๐.๑๒| เนตา หิตา ๑- อุคฺคโต รฏฺฐปาโล ธมฺมํ สิวีนํ อปจายมาโน โส ธมฺมเมวานุวิจินฺตยนฺโต ตสฺมา สเก จิตฺตวเส น วตฺโต ฯ [๕๑] |๕๑.๑| อทฺธา ตุวํ มหาราช นิจฺจํ อพฺยสนํ สิวํ กริสฺสสิ จิรํ รชฺชํ ปญฺญา หิ ตว ตาทิสี ฯ |๕๑.๒| เอตนฺเต อนุโมทาม ยํ ธมฺมํ นปฺปมชฺชสิ ธมฺมํ ปมชฺช ขตฺติโย รฏฺฐา ๒- จวติ อิสฺสโร ฯ |๕๑.๓| ธมฺมญฺจร ๓- มหาราช มาตาปิตูสุ ขตฺติย อิธ ธมฺมํ จริตฺวาน ราช สคฺคํ คมิสฺสสิ ฯ |๕๑.๔| ธมฺมญฺจร มหาราช ปุตฺตทาเรสุ ขตฺติย @เชิงอรรถ: ๑ ยุ. ปิตา ฯ ๒ สี. ฐานา ฯ ๓ ม. สพฺพตฺถ ธมฺมํ จเร... ฯ อิธ ธมฺมํ จริตฺวาน ราช สคฺคํ คมิสฺสสิ ฯ |๕๑.๕| ธมฺมญฺจร มหาราช มิตฺตามจฺเจสุ ขตฺติย อิธ ธมฺมํ จริตฺวาน ราช สคฺคํ คมิสฺสสิ ฯ |๕๑.๖| ธมฺมญฺจร มหาราช วาหเนสุ พเลสุ จ อิธ ธมฺมํ จริตฺวาน ราช สคฺคํ คมิสฺสสิ ฯ |๕๑.๗| ธมฺมญฺจร มหาราช คาเมสุ นิคเมสุ จ อิธ ธมฺมํ จริตฺวาน ราช สคฺคํ คมิสฺสสิ ฯ |๕๑.๘| ธมฺมญฺจร มหาราช รฏฺเฐสุ ชนปเทสุ จ อิธ ธมฺมํ จริตฺวาน ราช สคฺคํ คมิสฺสสิ ฯ |๕๑.๙| ธมฺมญฺจร มหาราช สมเณ พฺราหฺมเณสุ จ อิธ ธมฺมํ จริตฺวาน ราช สคฺคํ คมิสฺสสิ ฯ |๕๑.๑๐| ธมฺมญฺจร มหาราช มิคปกฺขีสุ ขตฺติย อิธ ธมฺมํ จริตฺวาน ราช สคฺคํ คมิสฺสสิ ฯ |๕๑.๑๑| ธมฺมญฺจร มหาราช ธมฺโม จิณฺโณ สุขาวโห อิธ ธมฺมํ จริตฺวาน ราช สคฺคํ คมิสฺสสิ ฯ |๕๑.๑๒| ธมฺมญฺจร มหาราช อินฺทา เทวา สพฺรหฺมกา สุจิณฺเณน ทิวํ ปตฺตา มา ธมฺมํ ราช ปามโทติ ฯ อุมฺมาทนฺตีชาตกํ ทุติยํ ฯ ---------
เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๒๘ หน้าที่ ๑๑-๒๒. https://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=28&A=218&w=&modeTY=2 อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน :- https://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=28&A=218&modeTY=2 อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาไทยฉบับหลวง :- https://84000.org/tipitaka/read/byitem.php?book=28&item=20&items=32 อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับมหาจุฬาฯ :- https://84000.org/tipitaka/pitaka_item/m_siri.php?B=28&siri=2 ศึกษาอรรถกถาชาดกนี้ได้ที่ :- https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=28&i=20 อ่านอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย :- https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=42&A=494 The Pali Atthakatha in Roman :- https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=42&A=494 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๘ https://84000.org/tipitaka/read/?index_28 https://84000.org/tipitaka/english/?index_28
|
บันทึก ๖ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๕๙. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]