ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 46 : PALI ROMAN Nid.A.2 (saddhammapaj.)

                    3. Punnakamanavasuttaniddesavannana
      [12] Tatiye punnakasuttaniddese:- anejanti idampi purimanayeneva
mogharajanam patikkhipitva vuttam. Tattha muladassavinti akusalamuladidassavim.
Isayoti isinamaka jatila.  yannanti deyyadhammam. Akappisuti 1- pariyesimsu.
      Hetudassavitiadini sabbani karanavevacananeva. Karanam hi yasma
attano phalatthaya hinoti pavattati, tasma hetuti vuccati. Yasma tam phalam
nideti `handa ganhatha nan'ti appeti viya, 2- tasma nidananti vuccati.
Sambhavadassavitiadini panca padani hettha dassitanayani eva. Yasma tam
paticca eti pavattati, tanca phalam tato samudeti uppajjati, tasma paccayoti
ca samudayoti ca vuccati.
      Ya va panannapi kaci sugatiyoti catuapayavinimuttaka uttaramatadayo
appesakkha kapanamanussa ca dullabhaghasacchadana dukkhapilita veditabba. Ya va
panannapi kaci duggatiyoti yamarajanagasupannapetamahiddhikadayo paccetabba.
Attabhavabhinibbattiyati tisu thanesu patisandhivasena attabhavapatilabhatthaya.
Janatiti sabbannutannanena janati. Passatiti samantacakkhuna passati.
@Footnote: 1 cha.Ma. akappayimsuti     2 Ma. dasseti viya

--------------------------------------------------------------------------------------------- page12.

Akusalati akosallasambhuta. Akusalam bhajantiti akusalabhagiya. Akusalapakkhe bhavati akusalapakkhika. Sabbe te avijja mulam karanam etesanti avijjamulaka. Avijjaya samosaranti samma osaranti gacchantiti avijjasamosarana. Avijjasamugghatati arahattamaggena avijjaya hataya. Sabbe te samugghatam gacchantiti vuttappakara akusala dhamma, te sabbe hatabhavam papunanti. Appamadamulakati satiavippavaso appamado mulam karanam etesanti appamadamulaka. Appamadesu samma osaranti gacchantiti appamadasamosarana. Appamado tesam dhammanam aggamakkhayatiti sayam kamavacaropi samano catubhumakadhammanam patitthabhavena aggo nama jato. Alamattoti samatthacitto. 1- Maya pucchitanti maya puttham. Vahassetam bharanti etam abhatabharam vahassu. Ye keci isipabbajjam pabbajita. "isipabbajja pabbajita"tipi patho. Ajivakasavakanam ajivaka devatati ye ajivakavacanam sunanti sussusanti, te ajivakasavaka, tesam ajivakasavakanam. Ajivaka ca tesam deyyadhammam patigganhanti, te eva ajivaka devata. Evam sabbattha. Ye yesam dakkhineyyati ye ajivakadayo disapariyosana yesam khattiyadinam deyyadhammanucchavika. Te tesam devatati te ajivakadayo tesam khattiyadinam devata. Yepi yannam esantiti deyyadhammam icchanti gavesantiti olokenti. Pariyesantiti uppadenti. Yanna va ete puthuti yanna eva va ete puthuka. Yannayajaka 2- ete puthuti deyyadhammassa yajanaka eva va ete puthuka. Dakkhineyya va ete puthuti deyyadhammanucchavika eva va ete puthuka. Te vittharato dassetum "katham yanna va ete puthutiadina nayena vittharena dasseti. 3- @Footnote: 1 ka. samatho 2 cha.Ma. annayadhaka 3 i. dipeti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page13.

[13] Asimsamanati rupadini patthayamana. Itthattanti itthabhavanca patthayamana, manussadibhavam icchantati vuttam hoti. Jaram sitati jaram nissita. Jaramukhena cettha sabbam vattadukkham vuttam. Tena vattadukkhanissita tato aparimuccamanayeva kappayimsuti dipeti. Rupapatilabham asimsamanati vannayatanasampattilabham patthayamana. Saddadisupi eseva nayo. Khattiyamahasalakule attabhavapatilabhanti sarappatte khattiyanam mahasalakule attabhavalabham patisandhim patthayamana. Brahmanamahasalakuladisupi eseva nayo. Brahmakayikesu devesuti ettha pubbabhavam 1- sandhaya vuttam. Etthati khattiyakuladisu. Jaranissitati jaram nissita. Byadhinissitatiadisupi eseva nayo. Etehi sabbam vattadukkham pariyadiyitva dassitam hoti. [14] Kaccissu te bhagava yannapathe appamatta, ataru jatinca jaranca marisati ettha yanno eva yannapatho. Idam vuttam hoti:- kacci te yanne appamatta hutva yannam kappayanta vattadukkhamuttarimsuti. Yepi yannam denti yajantiti deyyadhammadanavasena yajanti. Pariccajantiti vissajjenti. [15] Asimsantiti rupapatilabhadayo patthenti. Thomayantiti "sucim 2- dinnan"tiadina nayena yannadini pasamsanti. Abhijappantiti rupadipatilabhaya vacam bhananti. 3- Juhantiti denti. Kamabhijappanti paticca abhanti rupadilabham paticca punappunam kame eva abhijappanti, "aho vatamhakampi siyun"ti 4- vadanti, tanhanca tattha vaddhentiti vuttam hoti. Yajayogati yagadhimutta. Bhavaragarattati evamimehi asimsanadihi bhavarageneva ratta, bhavaragaratta va hutva etani asimsanadini karonta natarimsuti jatiadivattadukkham na uttarimsu. @Footnote: 1 si,.ka., i. pubbabhagam 2 ka. atthi 3 cha.Ma. giranti 4 cha.Ma. siyyunti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page14.

Yannam va thomentiti danam va vannenti. Phalam vati rupadipatilabham. Dakkhineyyam 1- vati jatisampannadisu. Sucim dinnanti sucim katva dinnam. Manapanti manavaddhanakam. Panitanti ojavantam. Kalenati tattha tattha sampattakale. Kappiyanti akappiyam vajjetva dinnam. Anavajjanti niddosam. Abhinhanti punappunam. Dadam cittam pasaditanti dadato muncanacittam pasaditanti. Thomenti kittentiti gunam pakatam karonti. Vannentiti vannam bhananti. Pasamsantiti pasadam papenti. Itonidananti ito manussalokato dinnakarana. Ajjhayakati mante parivattenta. Mantadharati mante dharenta. Tinnam vedananti iruvedayajuvedasamavedanam otthapahatakaranavasena 2- param gatati paragu. saha nighanduna ceva 3- ketubhena ca sanighanduketubhanam. Nighanduti nighandurukkhadinam vevacanappakasakam. 4- Ketubhanti kiriyakappavikappo kavinam upakaravaham 5- sattham. Saha akkharappabhedena sakkharappabhedanam. Akkharappabhedoti sikkha ca nirutti ca. Itihasapancamananti athabbanavedam catuttham katva "itiha asa, itiha asa"ti idisavacanapatisamyuttapuranakathasankhato itihaso pancamo etesanti itihasapancama, tesam itihasapancamanam vedanam. Padam tadavasesanca byakaranam adhiyanti, vedenti vati padaka veyyakarana. Lokayatam vuccati vitandavadasattham. Mahapurisalakkhananti mahapurisanam buddhadinam lakkhanadipakam dvadasasahassaganthappamanam sattham. Yattha solasasahassagathapadaparimana buddhamanta nama ahesum. Yesam vasena "imina lakkhanena samannagata buddha nama honti, imina paccekabuddha, aggasavaka, asitimahasavaka, 6- buddhamata, buddhapita, aggupatthako, aggupatthayika, raja cakkavatti"ti ayam viseso nayati. Anavayati imesu lokayatamahapurisalakkhanesu anuna paripurakarino, avaya na hontiti vuttam hoti. Avaya nama ye tani atthato ca ganthato ca @Footnote: 1 cha.Ma. dakkhineyye 2 Si. otthapaharanavasena 3 cha.Ma. ca 4 ka....pakasanasattham @5 ka. upakaraya 6 thera. A. 2/599

--------------------------------------------------------------------------------------------- page15.

Sandharetum na sakkonti. Vitaragati pahinaraga. Etena arahattaphalattha vutta. Ragavinayaya va patipannati etena arahattamaggattha. Vitadosati anagamiphalattha. Dosavinayaya va patipannati etena anagamimaggattha. Vitamohati arahattaphalattha, mohavinayaya va patipannati arahattamaggattha. Silasamadhipannavimuttisampannati etehi catuhi lokiyalokuttaramissakehi siladihi sampanna. Vimuttinanadassana- sampannati etena paccavekkhanananasampanna vuttati natabbam, tanca kho lokiyameva. Abhijappantiti patthenti. Jappantiti paccasimsanti. Pajappantiti ativa paccasimsanti. yajayogesu yuttati anuyoge 1- deyyadhamme diyyamane abhiyogavasena yutta. [16] Atha ko carahiti atha idani ko anno atari. [17] Sankhayati nanena vimamsitva. Paroparaniti parani ca oparani ca, parattabhavasakattabhavadini parani ca oparani cati vuttam hoti. Vidhumoti kayaduccaritadidhumavirahito. Anighoti ragadioghavirahito. Atari soti so evarupo araha jatijaram atari. Sakarupati attano rupa. Pararupati paresam rupa. Kayaduccaritam vidhumitanti tividham kayaduccaritam vidhumam katam. Vidhamitanti nasitam. Mano hi te brahmana kharibharoti yatha kharibharo khandhena vahiyamano 2- upari thitopi akkantakkantatthanam 3- pathaviya saddhim pariphasseti 4- viya, evam jatigottakuladini manavatthuni nissaya ussapito mano. Tattha tattha issam uppadento catusu apayesu samsidapeti. Tenaha "mano hi te brahmana kharibharo"ti. Kodho dhumoti tava nanaggissa upakkilesatthena kodho dhumo. So tena 5- upakkilittho nanaggi na virocati. Bhasmani mosavajjanti nirojatthena 6- musavado charika nama. Yatha hi charikaya paticchanno aggi na jotati, evam te musavadena paticchannam nananti dasseti. Jivha sujati yatha tuyham @Footnote: 1 ka. anayage 2 cha.Ma. vayhamano 3 si, ka.....thane 4 cha.Ma. phasseti @5 cha.Ma. tena hi te 6 ka. nijjotatthena

--------------------------------------------------------------------------------------------- page16.

Suvannarajatalohakatthamattikasu annataramaya yagayajanatthaya suja hoti, evam mayham dhammayagayajanatthaya pahutajivha sujati vadati. Yatha tuyham naditire yajanatthanam, evam mayham dhammayagayajanatthanatthena hadayam jotitthanam. Attati cittam. Jatiti jayanakavasena jati. Idamettha sabhavapaccattam. Sanjayanavasena sanjati, upasaggena padam vaddhitam. Okkamanavasena okkanti. Jayanatthena va jati. Sa aparipunnayatanavasena yutta. Sanjayanatthena sanjati. Sa paripunnayatanavasena yutta. Okkamanatthena okkanti. Sa andajajalabujavasena yutta. Te hi andakosanca vatthikosanca okkamanti pavisanti okkamanta pavisanta viya patisandhim ganhanti. Abhinibbattanatthena abhinibbatti sa samsedajaopapatikavasena yutta. Te hi pakata eva hutva nibbattanti. Ayam tava sammutikatha. Idani paramatthakatha hoti. Khandha eva hi paramatthato patubhavanti, na satta 1- tattha ca khandhananti ekavokarabhave ekassa, catuvokarabhave catunnam, pancavokarabhave pancannampi gahanam veditabbam. Patubhavoti uppatti. Ayatanananti ettha tatra tatra upapajjamanayatananam sangaho veditabbo. Patilabhoti santatiya patubhavoyeva. Patubhavantaneva hi tani patiladdhani nama honti. Sa panesa tattha tattha bhave pathamabhinibbattilakkhana jati, niyyatanarasa, atitabhavato idha ummujjanapaccupatthana, phalavasena dukkhavicittatapaccupatthana va. Jarati sabhavapaccattam. Jiranatati akarabhavaniddeso. Khandiccantiadayo tayo kalatikkame kiccaniddesa, pacchima dve pakatiniddesa. Ayam hi jarati imina padena sabhavato dipita. Tenassa idam sabhavapaccattam. Jiranatati imina akarato, tenassayam akaraniddeso. Khandiccanti imina kalatikkame dantanakhanam khanditabhavakaranakiccato. Paliccanti imina kesalomanam palitabhavakaranakiccato. @Footnote: 1 ka. satto 2 ka. patisandhiyam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page17.

Valittacatati imina mamsam milapetva tace valibhavakaranakiccato dipita. 1- Tenassa ime khandiccantiadayo tayo kalatikkame kiccaniddesa tehi imesam vikaranam dassanavasena pakatibhuta pakatajara dassita. Yatheva hi udakassa va vatassa va aggino va tinarukkhadinam sambhaggapalibhaggataya va jhamataya va gatamaggo pakato hoti, na ca so gatamaggo taneva udakadini, evameva jaraya dantadinam 2- khandiccadivasena gatamaggo pakato, cakkhum ummiletvapi gayhati, na ca khandiccadi neva jaRa. Na hi jara cakkhuvinneyya hoti. Ayuno samhani indriyanam paripakoti imehi pana padehi kalatikkameyeva abhibyattaya ayukkhayacakkhvadiindriyaparipakasankhataya pakatiya dipita, tenassime pacchima dve pakatiniddesati veditabbani. Tattha yasma jaram pattassa ayu hayati, tasma jara "ayuno samhani"ti phalupacarena vutta. Yasma ca daharakale suppasannani sukhumampi attano visayam sukheneva ganhanasamatthani cakkhvadini indriyani jaram pattassa paripakkani alulitani avisadani, 3- olarikampi attano visayam gahetum asamatthani honti. Tasma "indriyanam paripako"ti phalupacareneva vutta. Sa panesa evam niddittha sabbapi jara pakata paticchannati duvidha hoti. Tattha dantadisu khandadibhavadassanato rupadhammesu jara pakatajara nama. Arupadhammesu pana jara tadisassa vikarassa adassanato paticchannajara nama. Tattha yvayam khandadibhavo dissati, so tadisanam dantadinam suvinneyyatta vannoyeva. Tanca cakkhuna disva manodvarena cintetva "ime danta jaraya pahata"ti jaram janati. Udakatthane baddhani gosingadini oloketva hettha udakassa atthibhavajananam viya. Puna avici saviciti evampi ayam jara duvidha hoti. Tattha manikanakarajatapavalacandasuriyadinam mandadasakadisu 4- paninam viya ca pupphaphalapallavadisu apaninam viya ca antarantara vannavisesadinam dubbinneyyatta jara avicijara @Footnote: 1 cha.Ma. ayam patho na dissati 2 ka. dantadisu 3 ka. avisuddhani @4 ka. mandhatasakkadisu

--------------------------------------------------------------------------------------------- page18.

Nama, nirantarajarati attho. Tato annesu pana yathavuttesu antarantara vannavisesadinam suvinneyyatta jara savicijara nama. Tattha savicijara upadinnakaanupadinnakavasena evam dipetabba:- daharakumarakanam hi pathamameva jiradanta nama utthahanti, na te thiRa. Tesu pana patitesu puna danta utthahanti, te pathamameva seta honti. Jaravatena pana pahatakale kalaka honti. Kesa pana pathamameva tumbapi 1- honti kalakapi setakapi. Chavi pana salohitaka hoti, vaddhantanam vaddhantanam odatanam odatabhavo, kalakanam kalakabhavo pannayati. Jaravatena pahatakale ca valim ganhati. Sabbampi sassam vapitakale setam hoti, paccha nilam. Jaravatena pana pahatakale pandaram hoti. Ambankurenapi dipetum vattatiyeva. Sa panesa khandhaparipakalakkhana jara, maranupanayanarasa, yobbanavinasapaccupatthana. Sesam sabbattha pakatameva. Evam bhagava imampi suttam arahattanikuteneva desesi. Desanapariyosane ayampi brahmano arahatte patitthasi saddhim antevasikasahassena. Annesanca anekasahassanam dhammacakkhum udapadi. Sesam vuttasadisameva. Saddhammappajjotikaya culaniddesatthakathaya punnakamanavasuttaniddesavannana nitthita. Tatiyam. -----------


             The Pali Atthakatha in Roman Book 46 page 11-18. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=46&A=257&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=46&A=257&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=30&i=116              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=30&A=802              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=30&A=872              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=30&A=872              Contents of The Tipitaka Volume 30 http://84000.org/tipitaka/read/?index_30

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]