ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 52 : PALI ROMAN Cariya.A. (paramatthadi.)

                       10. Sasapanditacariyavannana
       [125] Punaparam yada homi        sasako pavanacariko
             tinapannasakaphalabhakkho       parahethanavivajjito.
       [126] Makkato ca singalo ca     suttapoto caham tada
             vasama ekasamagga        sayam pato ca dissare.
       [127] Ahante anusasami        kiriye kalyanapapake
             papani parivajjetha        kalyane abhinivissathati. 1-
     #[125-6]  Dasame yada homi, sasakoti aham sariputta bodhipariyesanam caramano
yada sasapandito homi. Bodhisatta hi kammavasippattapi tadisanam tiracchananam
anuggahanattham tiracchanayoniyam nibbattanti. Pavanacarikoti mahavanacari. Dabbaditinani
rukkhagacchesu pannani yam kinci sakam rukkhato patitaphalani ca bhakkho etassati
tinapannasakaphalabhakkho.
@Footnote: 1 khu.cariya. 33/125-27/597

--------------------------------------------------------------------------------------------- page124.

Parahethanavivajjitoti parapilavirahito. Suttapoto cati uddapoto ca. Aham tadati yada aham sasako homi, tada ete makkatadayo tayo sahaye ovadami. #[127] Kiriye kalyanapapaketi kusale ceva akusale ca kamme. Papaniti anusasanakaradassanam. Tattha papani parivajjethati panatipato .pe. Micchaditthiti imani papani parivajjetha. Kalyane abhinivissathati danam silam .pe. Ditthujukammanti idam kalyanam, imasmim kalyane attano kayavacacittani abhimukhabhavena nivissatha, imam kalyanapatipattim patipajjathati attho. Evam mahasatto tiracchanayoniyam nibbattopi nanasampannataya kalyanamitto hutva tesam tinnam jananam kalena kalam upagatanam ovadavasena dhammam desesi. Te tassa ovadam sampaticchitva attano vasanatthanam pavisitva vasanti. Evam kale gacchante bodhisatto akasam oloketva candaparipurim disva "uposathakammam karotha"ti ovadi. Tenaha:- [128] "uposathamhi divase candam disva na puritam etesam tattha acikkhim divaso ajjuposatho. [129] Danani patiyadetha dakkhineyyassa datave datva danam dakkhineyye upavassathuposathan"ti. #[128-9] Tattha candam disva na puritanti junhapakkhacatuddasiyam isakam aparipunnabhavena candam na puritam disva tato vibhataya rattiya arunuggamanavelayameva uposathamhi divase pannarase etesam makkatadinam mayham sahayanam divaso ajjuposatho, tasma "danani patiyadetha"tiadina tattha uposathadivase patipattividhanam acikkhinti yojetabbam. Tattha dananiti deyyadhamme. Patiyadethati yathasatti yathabalam sajjetha.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page125.

Dataveti datum. Upavassathati uposathakammam karotha, uposathasilani rakkhatha, sile patitthaya dinnadanam mahapphalam hoti, tasma yacake sampatte tumhehi khaditabbaharato datva khadeyyathati dasseti. Te "sadhu"ti bodhisattassa ovadam sirasa sampaticchitva uposathangani adhitthahimsu. Tesu uddapoto patova "gocaram pariyesissami"ti naditiram gato. Atheko balisiko satta rohitamacche uddharitva valliya avunitva naditire valukaya paticchadetva macche ganhanto nadiya adhosotam bhassi. Uddo macchagandham ghayitva valikam viyuhitva macche disva niharitva "atthi nu kho etesam samiko"ti tikkhattum ghositva samikam apassanto valliyam damsitva attano vasanagumbe thapetva "velayameva khadissami"ti attano silam avajjento nipajji. Singalopi gocaram pariyesanto ekassa khettagopakassa kutiyam dve mamsasulani ekam godham ekanca dadhivarakam disva "atthi nu kho etesam samiko"ti tikkhattum ghosetva samikam adisva dadhivarakassa uggahanarajjukam givayam pavesetva mamsasule ca godhanca mukhena damsitva attano vasanagumbe thapetva "velayameva khadissami"ti attano silam avajjento nipajji. Makkatopi vanasandam pavisitva ambapindam aharitva attano vasanagumbe thapetva "velayameva khadissami"ti attano silam avajjento nipajji. Tinnampi "aho idha nuna yacako agaccheyya"ti cittam uppajji. Tena vuttam:- [130] "te me sadhuti vatvana yathasatti yathabalam danani patiyadetva dakkhineyyam gavesisun"ti. Bodhisatto pana "velayameva nikkhamitva dabbaditinani khadissami"ti attano vasanagumbeyeva nisinno cintesi "mama santikam agatanam yacakanam tinani khaditum na

--------------------------------------------------------------------------------------------- page126.

Sakka, tilatanduladayopi mayham natthi, sace me santikam yacako agamissati, aham tinena yapemi, attano sariramamsam dassami"ti. Tenaha bhagava:- [131] "aham nisajja cintesim danam dakkhinanucchavam yadiham labhe dakkhineyyam kim me danam bhavissati. [132] Na me atthi tila mugga masa va tandula ghatam aham tinena yapemi na sakka tina datave. [133] Yadi koci eti dakkhineyyo bhikkhaya mama santike dajjaham sakamattanam na so tuccho gamissati"ti. #[131-3] Tattha danam dakkhinanucchavanti dakkhinabhavena anucchavikam danam dakkhineyyassa databbam deyyadhammam cintesim. Yadiham labheti yadi aham kinci dakkhineyyam ajja labheyyam. Kim me danam bhavissatiti kim mama databbam bhavissati. Na sakka tina dataveti yadi dakkhineyyassa datum tilamuggadikam mayham natthi, yam pana mama aharabhutam, tam na sakka tinam dakkhineyyassa datum. Dajjaham sakamattananti kim va mayham etaya deyyadhammacintaya, nanu idameva mayham anavajjam aparadhinataya sulabham paresanca paribhogaraham sariram sace koci dakkhineyyo mama santikam agacchati, tayidam sakamattanam tassa dajjamaham. Evam sante na so tuccho mama santikam agato arittahattho hutva gamissatiti. Evam mahapurisassa yathabhutasabhavam parivitakkentassa parivitakkanubhavena sakkassa pandukambalasilasanam unhakaram dassesi. So avajjento imam karanam disva "sasarajam vimamsissami"ti pathamam uddassa vasanatthanam gantva brahmanavesena atthasi. Tena "kimattham brahmana thitosi"ti ca vutte sace kinci aharam labheyyam, uposathiko hutva samanadhammam kareyyanti. So "sadhuti te aharam dassami"ti aha. Tena vuttam:-

--------------------------------------------------------------------------------------------- page127.

"satta me rohita maccha udaka thalamubbhata idam brahmana me atthi etam bhutva vane vasa"ti. 1- Brahmano "pageva tava hotu, paccha janissami"ti tatheva singalassa makkatassa ca santikam gantva tehipi attano vijjamanehi deyyadhammehi nimantito "pageva tava hotu, paccha janissami"ti aha. Tena vuttam:- "dussa me khettapalassa rattibhattam apabhatam mamsasula ca dve godha ekanca dadhivarakam 2- idam brahmana me atthi etam bhutva vane vasa"ti. 3- "ambapakkam dakam sitam sitacchayam manoramam 4- idam brahmana me atthi etam bhutva vane vasa"ti. 3- Tattha dussati amussa. Rattibhattam apabhatanti rattibhojanato apanitam. Mamsasula ca dve godhati angarapakkani dve mamsasulani eka ca godha. Dadhivarakanti dadhivarako. [134] Atha brahmano sasapanditassa santikam gato. Tenapi "kimattham agatosi"ti vutte tathevaha. Tena vuttam:- #[134] mama sankappamannaya sakko brahmanavannina asayam me upagacchi danam vimamsanaya me. [135] Tamaham disva santuttho idam vacanamabravim sadhu khosi anuppatto ghasahetu mamantike. [136] Adinnapubbam danavaram ajja dassami te aham tuvam silagunupeto ayuttam te parahethanam. @Footnote: 1 khu.ja. 27/61/104 2 Si.,Ma. dadhithalakam 3 khu.ja. 27/62-3/104 @ 4 cha.Ma. sitacchaya manorama

--------------------------------------------------------------------------------------------- page128.

[137] Ehi aggim padipehi nanakatthe samanaya aham pacissamattanam pakkam tvam bhakkhayissasi. [138] Sadhuti so hatthamano nanakatthe samanayi mahantam akasi citakam katvanangaragabbhakam. [139] Aggim tattha padipesi yatha so khippam mahabhave photetva rajagate gatte ekamantam upavisim. [140] Yada mahakatthapunjo aditto dhamadhamayati taduppatitva papati majjhe jalasikhantare. [141] Yatha sitodakam nama pavittham yassa kassaci sameti darathaparilaham assadam deti piti ca. [142] Tatheva jalitam aggim pavitthassa mamam tada sabbam sameti daratham yatha sitodakam viyati. 1- Tattha mama sankappamannayati pubbe vuttappakaram parivitakkam janitva. Brahmanavanninati brahmanarupavata attabhavena. Asayanti vasanagumbam. #[135-7] Santutthoti samam sabbabhageneva tuttho. Ghasahetuti aharahetu. Adinnapubbanti yehi kehici abodhisattehi adinnapubbam. Danavaranti uttamadanam. "ajja dassami te ahan"ti vatva tuvam silagunupeto, ayuttam te parahethananti tam panatipatato apanetva idani tassa paribhogayoggam attanam katva datum "ehi aggim padipehi"tiadimaha. @Footnote: 1 khu.cariya. 33/137-42/598

--------------------------------------------------------------------------------------------- page129.

Tattha aham pacissamattananti taya kate angaragabbhe ahameva patitva attanam pacissam. Pakkam tvam bhakkhayissasiti tatha pana pakkam tvam khadissasi. #[138-9] Nanakatthe samanayiti so brahmanavesadhari sakko nanadaruni samanento viya ahosi. Mahantam akasi citakam, katvanangaragabbhakanti vitaccikam vigatadhumam angarabharitabbhantaram samantato jalamanam mama sarirassa nimmujjanappahonakam tankhananneva mahantam cittakam akasi, sahasa iddhiya abhinimminiti adhippayo. Tenaha "aggim tattha padipesi, yatha so khippam mahabhave"ti. Tattha soti so aggikkhandho sigham mahanto yatha bhaveyya, tatha padipesi. Photetva rajagate gatteti "sace lomantaresu panaka atthi, te ma marimsu"ti pamsugate mama gatte tikkhattum vidhunitva. Ekamantam upavisinti na tava katthani adittaniti tesam adipanam udikkhanto thokam ekamantam nisidim. #[140] Yada mahakatthapunjo, aditto dhamadhamayatiti yada pana so darurasi samantato aditto ayuvegasamuddhatanam jalasikhanam vasena "dhama dhama"ti evam karoti. Taduppatitva papati, majjhe jalasikhantareti tada tasmim kale "mama sarirassa jhapanasamattho ayam angararasi"ti cintetva uppatitva ullanghitva jalasikhanam abbhantarabhute tassa angararasissa majjhe padumapunje rajahamso viya pamuditacitto sakalasariram danamukhe datva papati. #[141-2] Pavittham yassa kassaciti yatha ghammakale sitalam udakam yena kenaci pavittham tassa darathaparilaham vupasameti, assadam pitinca uppadeti. Tatheva jalitam agginti evam tatha pajjalitam angararasi tada mama pavitthassa usumamattampi nahosi. Annadatthu danapitiya sabbadarathaparilahavupasamo eva ahosi. Cirassam vata me chavicammadiko sabbo sariravayavo danamukhe juhitabbatam upagato abhipatthito manoratho matthakam pattoti. Tena vuttam:-

--------------------------------------------------------------------------------------------- page130.

[143] "../../bdpicture/chavim cammam mamsam nharum atthim 1- hadayabandhanam kevalam sakalam kayam brahmanassa adasahan"ti. 2- #[143] Tattha hadayabandhananti dahayamamsapesi. Tam hi hadayavatthum bandhitva viya thitatta "hadayabandhanan"ti vuttam. Atha va hadayabandhananti hadayanca bandhananca, hadayamamsanceva tam bandhitva viya thitayakanamamsancati attho. Kevalam sakalam kayanti anavasesam sabbam sariram. Evam tasmim aggimhi attano sarire lomakupamattampi unham katum asakkonto bodhisattopi himagabbham pavittho viya hutva brahmanarupadharam sakkam evamaha "brahmana taya kato aggi atisitalo, kinnametan"ti. Pandita naham brahmano, sakkohamasmi, tava vimamsanattham agato evamakasinti. "sakka tvam tava titthatu, sakalopi ce loko mam danena vimamseyya, neva me adatukamatam kathancipi uppadeyya passetha nan"ti bodhisatto sihanadam nadi. Atha nam sakko "sasapandita tava guna sakalakappampi pakata hontu"ti pabbatam piletva pabbatarasam adaya candamandale sasalakkhanam alikhitva bodhisattam tasmim vanasande tattheva vanagumbe tarunadabbatinapithe nipajjapetva attano devalokameva gato. Tepi cattaro pandita samagga sammodamana niccasilam uposathasilanca puretva yatharaham punnani katva yathakammam gata. Tada uddo ayasma anando ahosi, singalo mahamoggallano, makkato sariputto, sasapandito pana lokanatho. Tassa idhapi siladiparamiyo hettha vuttanayeneva yatharaham niddharetabba. Tatha satipi tiracchanupapattiyam kusaladidhamme kusaladito yathabhutavabodho, tesu anumattampi vajjam bhayato disva sutthu akusalato oramanam, sammadeva ca kusaladhammesu attano patitthapanam, paresanca "ime nama papadhamma te evam gahita evam paramattha evamgatika bhavanti @Footnote: 1 pali. chavi cammanca mamsanca nharu atthi... 2 khu.cariya. 33/143/599

--------------------------------------------------------------------------------------------- page131.

Evamabhisamparaya"ti adinavam dassetva tato viramane niyojanam, idam danam nama, idam silam nama, idam uposathakammam nama, ettha patitthitanam devamanussasampattiyo hatthagata evatiadina punnakammesu anisamsam dassetva patitthapanam, attano sarirajivitanirapekkham, paresam sattanam anugganhanam, ularo ca danajjhasayoti evamadayo idha bodhisattassa gunanubhava vibhavetabba. Tenetam vuccati "evam acchariya hete .pe. Dhammassa anudhammato"ti. Sasapanditacariyavannana nitthita. --------------- Idani "akittibrahmano"tiadina yathavutte dasapi cariyavisese udanetva nigameti. Tena vuttam:- "akittibrahmano sankho kururaja dhananjayo mahasudassano raja mahagovindabrahmano. Nemi candakumaro ca sivi vessantaro saso ahameva tada asim yo te danavare ada. Ete danaparikkhara ete danassa parami jivitam yacake datva imam parami purayin"ti. Tattha ahameva tada asim, yo te danavare adati yo tani uttamadanani adasi, so akittibrahmanadiko ahameva tada tasmim kale ahosim, na annoti. Iti tesu attabhavesu satipi siladiparaminam yatharaham puritabhave attano pana tada danajjhasayassa ativiya ularabhavam sandhaya danaparamivaseneva desanam aropesi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page132.

Ete danaparikkhara, ete danassa paramiti ye ime akittijatakadisu 1- anekakaravokara maya pavattita deyyadhammapariccaga mama sariravayavaputtadarapariccaga paramakotika, kincapi te karunupayakosallapariggahitatta sabbannutannanameva uddissa pavattitatta danassa paramukkamsagamanena danaparami eva, tathapi mama danassa paramatthaparamibhutassa parikkharanato 2- santanassa paribhavanavasena abhisankharanato ete danaparikkhara nama. Yassa panete parikkhara, tam dassetum "jivitam yacake datva, imam parami purayin"ti vuttam. Ettha hi thapetva sasapanditacariyam sesasu navasu cariyasu yatharaham danaparamidanaupaparamiyo veditabba, sasapanditacariye 3- pana danaparamatthaparami. Tena vuttam:- "bhikkhaya upagatam disva sakattanam pariccajim danena me samo natthi esa me danaparami"ti. 4- Kincapi hi mahapurisassa yathavutte akittibrahmanadikale annasmim ca mahajanakamahasutasomadikale danaparamiya puritattabhavanam parimanam nama natthi, tathapi ekanteneva sasapanditakale danaparamiya paramatthaparamibhavo vibhavetabboti. Iti paramatthadipaniya cariyapitakasamvannanaya dasavidhacariyasangahassa visesato danaparamivibhavanassa pathamavaggassa atthavannana nitthita. ----------------- @Footnote: 1 khu.ja. 27/83-103/280-82 2 Si. parikkharagunato 3 khu.cariya. 33/125-43/597-99 @4 khu.cariya. 33/599


             The Pali Atthakatha in Roman Book 52 page 123-132. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=52&A=2704&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=52&A=2704&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=33&i=218              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=33&A=8906              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=33&A=11640              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=33&A=11640              Contents of The Tipitaka Volume 33 http://84000.org/tipitaka/read/?index_33

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]