ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 53 : PALI ROMAN Sangani.A. (atthasalini)

     [1121] Sannojanesu mananiddese "seyyohamasmi"ti manoti
uttamatthena "aham seyyo"ti evam uppannamano. "sadisohamasmi"ti manoti
samasamatthena "aham sadiso"ti evam uppannamano. "hinohamasmi"ti manoti
lamakatthena "aham hino"ti evam uppannamano. Evam seyyamano sadisamano
hinamanoti ime tayo mana tinnam jananam uppajjanti. Seyyassapi hi
"aham seyyo, sadiso, hino"ti tayo mana uppajjanti sadisassapi hinassapi.
Tattha seyyassa seyyamanopi 1- yathavamano, itare dve ayathavamana. Sadisassa
sadisamanova .pe. Hinassa hinamanova yathavamano, itare dve ayathavamana.
Imina kim kathitam? ekassa tayo mana uppajjantiti kathitam. Khuddakavatthuke 2- pana
Pathamamanabhajaniye eko mano tinnam jananam uppajjatiti kathito.
     Manakaranavasena mano. Mannana mannitattanti akarabhavaniddeso. 3- Ussitatthena
unnati. Yassuppajjati, tam puggalam unnameti ukkhipitva thapetiti unnamo.
Samussitatthena dhajo. Ukkhipanatthena cittam sampagganhatiti sampaggaho.
Ketu vuccati bahusu dhajesu accuggatadhajo, mano hi punappunam uppajjamano
aparapare upadaya accuggatatthena ketu viyati ketu, ketum icchatiti ketukamyam,
tassa bhavo ketukamyata. Sa pana cittassa, na attano. Tena vuttam
"ketukamyata cittassa"ti. Manasampayuttam hi cittam ketum icchati, tassa ca bhavo
ketukamyata, ketusankhato manoti.
@Footnote: 1 cha.Ma. seyyamanova               2 abhi. 35/832,866/421,431
@3 cha.Ma. akarabhavaniddesa

--------------------------------------------------------------------------------------------- page431.

[1126] Issaniddese ya paralabhasakkaragarukaramananavandanapujanadisu 1- issati ya etesu paresam labhadisu "kim imina imesan"ti parasampattikhiyanalakkhana issa. Tattha labhoti civaradinam catunnam paccayanam patilabho. Issuki hi puggalo parassa tam labham khiyati, "kim imassa imina"ti na icchati. Sakkaroti tesamyeva paccayanam sukatanam sundaranam patilabho. Garukaroti garukiriya bhariyakaranam. Manananti manena piyakaranam. Vandananti pancapatitthitena vandanam. Pujanati gandhamaladihi pujana. Issayanavasena issa. Issakaro issayana. Issayitabhavo issayitattam. Usuyadini issadivevacanani. 2- Imissa pana issaya khiyanalakkhanam agarikenapi anagarikenapi veditabbam. 3- Agarikopi ekacco kasivanijjadisu annatarena ajivena attano purisakaram nissaya bhaddakam yanam va vahanam va ratanam va labhati. Itaro 4- tassa alabhatthiko tena labhena na tussati, "kada nu kho esa imissa sampattiya parihayitva kapano hutva parihayissati"ti 5- cintetva ekena karanena tasmim taya sampattiya parihine attamano hoti. Anagarikopi eko issamanako annam attano suttapariyattiadini nissaya uppannalabhadisampattim disva "kada nu kho esa 6- imehi labhadihi parihayissati"ti cintetva yada tam ekena karanena parihinam passati, tada attamano hoti. Evam parasampattikhiyanalakkhana issati veditabba. [1127] Macchariyaniddese vatthuto macchariyadassanattham panca macchariyani avasamacchariyantiadi vuttam. Tattha avase macchariyam avasamacchariyam. Sesapadesupi eseva nayo. Avaso nama sakalaramopi parivenampi ekovarakopi rattitthanadinipi. 7- Tesu vasanta sukham vasanti, paccaye labhanti. Eko bhikkhu vattasampannasseva pesalassa bhikkhuno tattha agamanam na icchati, "agatopi khippam gacchatu"ti @Footnote: 1 cha.Ma.....pujanasu 2 Ma. issavevacanani 3 cha.Ma. dipetabbam @4 cha.Ma. aparo 5 cha.Ma. carissatiti 6 cha.Ma. eso @7 cha.Ma. rattitthanadivatthanadinipi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page432.

Cinteti, idam avasamacchariyam nama. Bhandanakarakadinam pana tattha vasam anicchato avasamacchariyam nama na hoti. Kulanti upatthakakulampi natikulampi. Tattha annassa upasankamanam anicchato kulamacchariyam hoti. Papapuggalassa pana upasankamanam anicchatopi macchariyam nama 1- na hoti. So hi tesam pasadabhedaya patipajjati. Pasadanam 2- rakkhitum samatthasseva pana bhikkhuno tattha upasankamanam anicchato macchariyam nama hoti. Labhoti catupaccayalabhova. Tam annasmim silavante labhanteyeva "ma labhatu"ti cintentassa labhamacchariyam hoti. Yo pana saddhadeyyam vinipateti, aparibhogadupparibhogadivasena vinaseti, putibhavam gacchantampi annassa na deti, tam disva "sace imam esa na labheyya, anno silava labheyya, paribhogam gaccheyya"ti cintentassa macchariyam nama natthi. Vanno nama sariravannopi gunavannopi. Tattha sariravannamaccharipuggalo "paro pasadiko rupava"ti vutte tam na kathetukamo hoti. Gunavannamacchari silena dhutangena patipadaya acarena vannam na kathetukamo hoti. Dhammoti pariyattidhammo ca pativedhadhammo ca. Tattha ariyasavaka pativedhadhammam na maccharayanti, attana patividdhadhamme sadevakassa lokassa pativedham icchanti. "tam pana pativedham pare janantu"ti icchanti. Tantidhammeyeva pana dhammamacchariyam nama hoti. Tena samannagato puggalo yam gulham gantham va kathamaggam va janati, tam annam na janapetukamo hoti. Yo pana puggalam upaparikkhitva dhammanuggahena dhammam va upaparikkhitva puggalanuggahena na deti, ayam dhammamacchariyo 3- nama na hoti. @Footnote: 1 cha. anicchantopi macchari naMa. evamuparipi @2 cha.Ma. pasadam 3 cha.Ma. dhammamacchari. evamuparipi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page433.

Tattha ekacco puggalo lolo hoti, kalena samano hoti, kalena brahmano kalena nigantho. Yo hi bhikkhu "ayam puggalo paveniagatam tantim sanham sukhumam dhammuttaram 1- bhinditva alulissati"ti na deti, ayam puggalam upaparikkhitva dhammanuggahena na deti nama. Yo pana "ayam dhammo sanho sukhumo, sacayam pugaglo ganhissati, annam byakaritva attanam avikatva nassissati"ti na deti, ayam dhammam upaparikkhitva puggalanuggahena na deti nama. Yo pana "sacayam imam dhammam ganhissati, amhakam samayam bhinditum samattho bhavissati"ti na deti, ayam dhammamacchariyo nama hoti. Imesu pancasu macchariyesu avasamacchariyena tava yakkho va peto va hutva tasseva avasassa sankaram sisena ukkhipitva vicarati. Kulamacchariyena tasmim kule annesam danamananadini karonte disva "bhinnam vatidam kulam mama"ti cintayato lohitampi mukhato uggacchati, kucchivirecanampi hoti, antanipi khandakhandani hutva nikkhamanti. Labhamacchariyena samghassa va ganassa va santake labhe maccharayitva puggalikaparibhogam viya paribhunjitva yakkho va peto va mahaajagaro va hutva nibbattati. Sariravannagunavannamaccharena pariyattidhammamaccharena ca attano vannam vanneti, paresam vanne "kim vanno eso"ti tam tam dosam vadanto pariyattidhammanca kassaci kinci adento dubbanno ceva elamugo ca hoti. Apica avasamacchariyena lohagehe paccati, kulamacchariyena appalabho hoti, labhamacchariyena guthaniraye nibbattati, vannamacchariyena bhave bhave nibbattassa vanno nama na hoti, dhammamacchariyena kukkulaniraye nibbattati. Maccharayanavasena maccheram. Maccharayanakaro maccharayana. Maccharena ayitassa 2- maccherasamangino bhavo maccharayitattam. Mayhameva hontu, ma annassati sabbapi @Footnote: 1 cha.Ma. dhammantaram 2 cha.Ma. ayitassa

--------------------------------------------------------------------------------------------- page434.

Attano sampattiyo byapetum na icchatiti viviccho. Vivicchassa bhavo veviccham, mudumacchariyassetam namam. Kadariyo vuccati anadaro, tassa bhavo kadariyam, thaddhamacchariyassetam namam. Tena hi samannagato puggalo parampi paresam dadamanam nivareti. Vuttampi cetam:- kadariyo papasankappo micchaditthi anadaro dadamanam nivareti yacamanana bhojananti. 1- Yacake disva katkabhavena cittam ancati sankocetiti katukancuko, tassa bhavo katukancukata. Aparo nayo,:- katukancukata vuccati katacchuggaho, samatittikapunnaya hi ukkhaliya bhattam ganhanto sabbato bhagena sankutitena 2- aggakatacchuna 3- ganhati puretva gahetum na sakkoti, evam maccharipuggalassa cittam sankucati, tasmim sankucite kayopi tatheva sankucati patikutati patinivattati na sampasariyatiti maccheram "katukancukata"ti vuttam. Aggahitattam cittassati paresam upakarakarane danadinakarena yatha na sampasariyati, evam avaritva gahitabhavo cittassa. Yasma pana macchari puggalo attano santakam paresam adatukamo hoti, parasantakam ganhitukamo. Tasma "idamacchariyam mayhameva hotu ma annassa"ti pavattivasenassa attasampattinam niguhanalakkhanata parasampattiggahanalakkhanata 4- va veditabba. Sesam imasmim gocchake uttanatthameva. Imani pana sannojanani kilesapatipatiyapi aharitum vattati maggapatipatiyapi. Kilesapatipatiya kamaragapatighasannojanani anagamimaggena pahiyanti, manasannojanam arahattamaggena, ditthivicikicchasilabbataparamasa sotapattimaggena. Bhavaragasannojanam arahattamaggena. Issamacchariyani sotapattimaggena, avijja @Footnote: 1 sam. sa. 15/132/115 2 Si. sankucitena @3 Si. aggaggakatacchuna 4 cha.Ma. atsampattiggahanalakkhanata

--------------------------------------------------------------------------------------------- page435.

Arahattamaggena. Maggapatipatiya ditthivicikicchasilabbataparamasaissamacchariyani sotapattimaggena pahiyanti, kamaragapatigha anagamimaggena, manabhavaragaavijja arahattamaggenati.


             The Pali Atthakatha in Roman Book 53 page 430-435. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=53&A=10696&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=53&A=10696&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=34&i=719              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=34&A=6337              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=34&A=5708              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=34&A=5708              Contents of The Tipitaka Volume 34 http://84000.org/tipitaka/read/?index_34

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]