ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 54 : PALI ROMAN Vibhanga.A. (sammoha.)

page134.

5. Indriyavibhanga 1. Abhidhammabhajaniyavannana [219] Idani tadanantare indriyavibhange bavisatiti gananaparicchedo. Indriyaniti paricchinnadhammanidassanam. Idani tani sarupato dassento cakkhundriyantiadimaha. Tattha cakkhudvare indattam karetiti cakkhundriyam. Sotaghanajivhakayadvare indattam karetiti kayindriyam. Vijananalakkhane indattam karetiti manindriyam. Itthibhave indattam karetiti itthindriyam. Purisabhave indattam karetiti purisindriyam. Anupalanalakkhane indattam karetiti jivitindriyam. Sukhalakkhane indattam karetiti sukhindriyam. Dukkhasomanassadomanassaupekkhalakkhane indattam karetiti upekkhindriyam. Adhimokkhalakkhane indattam karetiti saddhindriyam. Paggahalakkhane indattam karetiti viriyindriyam. Upatthanalakkhane indattam karetiti satindriyam. Avikkhepalakkhane indattam karetiti samadhindriyam. Dassanalakkhane indattam karetiti pannindriyam. anannatannassamitipavatte jananalakkhane indattam karetiti anannatannassamitindriyam. Natanamyeva dhammanam puna ajanane indattam karetiti annindriyam. Annatavibhave indattam karetiti annatavindriyam. Idha suttantabhajaniyannama na gahitam. Kasma? suttante imaya patipatiya Bavisatiya indriyanam anagatatta. Suttantasmim hi katthaci dve indriyani kathitani, katthaci tini, katthaci panca. Evam pana nirantaram dvavisati agatani nama natthi. Ayam tavettha atthakathanayo. Ayam pana aparo nayo:- etesu hi atthato lakkhanadihi kamato ca vijaniya bhedabheda tatha kicca bhumito ca vinicchayam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page135.

Tattha cakkhvadinam tava "cakkhati"tiadina 1- nayena attho pakasito. Pacchimesu pana tisu pathamam pubbabhage anannatam amatam padam catusaccadhammam va janissamiti evam patipannassa uppajjanato indriyatthasambhavato ca anannatannassamitindriyanti vuttam, dutiyam ajananato ca indriyatthasambhavato ca annindriyam, tatiyam annatavino catusu saccesu nitthitannanakiccassa khinasavasseva uppajjanato indriyatthasambhavato ca annatavindriyam. Ko panesa indriyattho namati. Indalingattho indriyattho, indadesitattho indriyattho, indaditthattho indriyattho, indasitthattho indriyattho, indajutthattho indriyattho, so sabbopi idha yathayogam yujjati, bhagava hi sammasambuddho paramissariyabhavato indo, kusalakusalanca kammam kammesu kassaci issariyabhavato. Tenevettha kammasanjanitani tava 2- indriyani kusalakusalakammam ullingenti, tena ca sitthaniti indalingatthena indasitthatthena ca indriyani. Sabbaneva pana tani 3- bhagavata yabhabhutato pakasitani ca abhisambuddhani cati indadesitatthena indaditthatthena ca indriyani. Teneva bhagavata munindena kanici gocarasevanaya, kanici bhavanasevanaya sevitaniti indajutthatthenapi indriyani. Apica adhipaccasankhatena issariyatthenapi etani indriyani. Cakkhuvinnanadippavattiyam hi cakkhvadinam siddhamadhipaccam, tasmim hi tikkhe tikkhatta mande ca mandattati ayam tavettha atthato vinicchayo. Lakkhanadihiti lakkhanarasapaccupatthanapadatthanehipi cakkhvadinam vinicchayam vijaniyati attho. Tani panetesam 4- lakkhanadini hettha vuttaneva. Pannindriyadini hi cattari atthato amohoyeva. Sesani tattha sarupenevagatani. @Footnote: 1 cha.Ma. cakkhatiti cakkhuti.... 2 cha.Ma. ayam saddo na dissati @3 cha.Ma. etani 4 cha.Ma. nesam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page136.

Kamatoti ayampi desanakkamova. Tattha ajjhattadhammam parinnaya ariyabhumipatilabho hotiti attabhavapariyapannani cakkhundriyadini pathamam desitani. So pana attabhavo yam dhammam upadaya itthiti va purisoti va sankhyam gacchati, ayam soti nidassanattham tato itthindriyam purisindriyanca. So duvidhopi jivitindriyapatibaddhavuttiti napanattham tato jivitindriyam. Yava tassa pavatti, tava etesam vedayitanam anivatti. Yanca kinci vedayitam, sabbantam sukhadukkhanti napanattham tato sukhindriyadini. Tamnirodhattham pana ete dhamma bhavetabbati patipattidassanattham tato saddhadini. Imaya patipattiya ekadhammo 1- pathamam attani patubhavatiti patipattiya amoghabhavadassanattham tato anannatannassamitindriyam, tasseva phalatta tato anantaram bhavetabbatta ca tato annindriyam. Ito param bhavanaya imassa adhigamo, adhigate ca panimasmim natthi kinci uttarikaraniyanti napanattham ante paramassasabhutam annatavindriyam desitanti ayamettha kamo. Bhedabhedati jivitindriyasseva cettha bhedo. Tam hi rupajivitindriyam arupajivitindriyanti duvidham hoti. Sesanam abhedoti evamettha bhedabhedato vinicchayam vijaniya. Kiccati kimindriyanam kiccanti ce. Cakkhundriyassa tava "cakkhvayatanam cakkhuvinnanadhatuya tamsampayuttakananca dhammanam indriyapaccayena paccayo"ti vacanato yam tam indriyapaccayabhavena sadhetabbam attano tikkhamandadibhavena cakkhuvinnanadidhammanam tikkhamandadisankhataattakaranuvattapanam, idam kiccanti. 2- Evam sotaghanajivhakayanam. Manindriyassa pana sahajatadhammanam attano vasavattapanam, jivitindriyassa sahajatadhammanupalanam, itthindriyapurisindriyanam itthipurisanimittakuttakappakaranuvidhanam, sukhadukkhasomanassadomanassindriyanam sahajatadhamme abhibhavitva yathasakam olarikakaranupapanam, upekkhindriyassa @Footnote: 1 cha.Ma. esa dhammo 2 cha.Ma. kiccam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page137.

Santapanitamajjhattakaranupapanam, saddhadinam patipakkhabhibhavanam sampayuttadhammananca pasannakaradibhavasampapanam, anannatannassamitindriyassa samyojanattayappahananceva sampayuttakananca tappahanabhimukhabhavakaranam, annindriyassa kamaragabyapadaditanu- karanappahananceva sahajatananca attano vasanuvattapanam, annatavindriyassa sabbakiccesu ussukkappahananceva amatabhimukhabhavapaccayata ca sampayuttananti evamettha kiccato vinicchayam vijaniya. Bhumitoti cakkhusotaghanajivhakayaitthipurisasukhadukkhadomanassindriyani cettha kamavacaraneva, manindriyajivitindriyaupekkhindriyani saddhaviriyasatisamadhi- pannindriyani ca catubhumipariyapannani, somanassindriyam kamavacararupavacara- lokuttaravasena bhumittayapariyapannam, avasane tini lokuttaranevati evam bhumito vinicchayam vijaniya. Evam hi vijananto:- samvegabahulo bhikkhu thito indriyasamvare indriyani parinnaya dukkhassantam nigacchatiti. [220] Niddesavare "yam cakkhu catunnam mahabhutanan"tiadi sabbam dhammasanganiyam padabhajane 1- vuttanayeneva veditabbam. Viriyindriyasamadhindriya- niddesadisu ca sammavayamo micchavayamo sammasamadhi micchasamadhitiadini na vuttani. Kasma? sabbasangahikatta. 2- Sabbasangahikani hi idha indriyani kathitani. Evam santepettha dasa indriyani lokiyani kamavacaraneva, tini lokuttarani, nava lokiyalokuttaramissakaniti. Abhidhammabhajaniyavannana nitthita. -------------- @Footnote: 1 sangani. A. 1/595/364 2 cha.Ma. sabbasangahakatta


             The Pali Atthakatha in Roman Book 54 page 134-137. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=54&A=3141&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=54&A=3141&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=35&i=236              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=35&A=3324              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=35&A=3282              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=35&A=3282              Contents of The Tipitaka Volume 35 http://84000.org/tipitaka/read/?index_35

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]