ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 54 : PALI ROMAN Vibhanga.A. (sammoha.)

page310.

8. Sammappadhanavibhanga 1. Suttantabhajaniyavannana [390] Idani tadanantare sammappadhanavibhange cattaroti gananaparicchedo, tena na tato hettha na uddhanti sammappadhanaparicchedam dipeti. Sammappadhanati karanappadhana upayappadhana yonisopadhana. Idha bhikkhuti imasmim sasane patipannako bhikkhu. Anuppannananti anibbattanam. Papakananti lamakanam. Akusalanam dhammananti akosallasambhutanam dhammanam. Anuppadayati na uppadanatthaya. Chandam janetiti kattukamyatasankhatam kusalacchandam janeti uppadeti. Vayamatiti payogam parakkamam karoti. Viriyam arabhatiti kayikacetasikaviriyam karoti. Patipatiya teneva sahajatena viriyena cittam ukkhipati. Padahatiti padhanaviriyam karoti. Patipatiya panetani cattaripi padani asevanabhavanabahulikammasataccakiriyahi yojetabbani. Uppannanam papakananti anuppannananti avattabbatam apannanam papadhammanam. Pahanayati pajahanatthaya. Anuppannanam kusalanam dhammananti anibbattanam kosallasambhutanam dhammanam. Uppadayati uppadanatthaya. Uppannananti nibbattanam. Thitiyati thitatthaya. Asammosayati anassanattham. Bhiyyobhavayati punappunam bhavaya. Vepullayati vipulabhavaya. Bhavanayati vuddhiya. 1- Paripuriyati paripuranatthaya. Ayam tava catunnam sammappadhananam uddesavaravasena ekapadiko atthuddharo. [391] Idani patipatiya tani padani bhajetva dassetum kathanca bhikkhu anuppannanantiadina nayena niddesavaro araddho. Tattha yam hettha dhammasangahe agatasadisam, tam tassa vannanayam vuttanayeneva veditabbam. Yam pana tasmim anagatam, tattha chandaniddese tava yo chandoti yo chandaniyavasena @Footnote: 1 cha.Ma. vaddhiya

--------------------------------------------------------------------------------------------- page311.

Chando. Chandikatati chandikabhavo, chandakaranakaro va. Kattukamyatati kattukamata. Kusaloti cheko. Dhammacchandoti sabhavacchando. Ayanhi chando nama tanhachando ditthichando viriyachando dhammacchandoti bahuvidho nanappakaro. Tesu dhammacchandoti imasmim thane kattukamyatakusaladhammacchando adhippeto. Imam chandam janetiti chandam kurumano chandam janeti nama. Sanjanetiti upasaggena padam vaddhitam. Utthapetiti chandam kurumanova tam utthapeti 1- nama. Samutthapetiti 2- upasaggena padam vaddhitam. Nibbattetiti chandam kurumanova tam nibbatteti nama. Abhinibbattetiti upasaggena padam vaddhitam. Apica chandam karontova chandam janeti nama. Tameva satatam karonto sanjaneti nama. Kenacideva antarayena patitam puna ukkhipanto utthapeti 1- nama. Pabandhatthitim papento samutthapeti 2- nama. Tam pakatam karonto nibbatteti nama. Anosakkanataya alinavuttitaya anolinavuttitaya abhimukhabhavena nibbattento abhinibbatteti nama. [394] Viriyaniddese viriyam karontova viriyam arabhati nama. Dutiyapadam upasaggena vaddhitam. Viriyam karontoyeva ca asevati bhaveti nama. Punappunam karonto bahulikaroti. Aditova karonto arabhati. Punappunam karonto samarabhati. Bhavanavasena bhajanto asevati. Vaddhento bhaveti. Sabbakiccesu tadeva bahulikaronto bahulikarotiti veditabbo. [395] Cittapaggahaniddese viriyapaggahena yojento cittam pagganhati, ukkhipatiti attho. Punappunam pagganhanto sampagganhati. Evam sampaggahitam yatha na patati, tatha nam viriyupatthambhena upatthambhento upatthambheti. Upatthambhitampi thirabhavatthaya punappunam upatthambhento paccupatthambheti nama. [406] Thitiyati padassa niddese sabbesampi asammosadinam thitivevacanabhavam dassetum ya thiti so asammosotiadi vuttam. Ettha hi hetthimam hetthimam padam @Footnote: 1 cha.Ma. utthapeti 2 cha.Ma. samutthapetiti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page312.

Uparimassuparimassattho, 1- uparimam uparimam padam 2- hetthimassa hetthimassa atthotipi vattum vattati. Sesam sabbattha uttanatthamevati. Ayantava palivannana. Ayam panettha vinicchayakatha:- ayanhi sammappadhanakatha nama duvidha lokiya lokuttara ca. Tattha lokiya sabbapubbabhage hoti, sa kassapasamyuttapariyayena lokiyamaggakkhane veditabba. Vuttanhi tattha:- 3- "cattarome avuso sammappadhana. Katame cattaro. 3- Idhavuso bhikkhu `anuppanna me papaka akusala dhamma uppajjamana anatthaya samvatteyyun'ti atappam karoti, `uppanna me papaka akusala dhamma appahiyamana anatthaya samvatteyyun'ti atappam karoti, `anuppanna me kusala dhamma anuppajjamana anatthaya samvatteyyun'ti atappam karoti, `uppanna me kusala dhamma nirujjhamana anatthaya samvatteyyun'ti atappam karoti"ti. 4- Ettha ca anuppanna kusala dhammati samathavipassana ceva maggo ca. Uppanna kusala nama samathavipassanava. Maggo pana sakim uppajjitva nirujjhamano anatthaya samvattanako nama natthi. So hi phalassa paccayam datvava nirujjhati, purimasmim va samathavipassanava gahetabbati vuttam. Tam pana na yuttam. Tattha "uppanna samathavipassana nirujjhamana anatthaya samvattanti"ti atthassa avibhavanattham idam vatthu:- eko kira khinasavatthero "mahacetiyanca mahabodhinca vandissami"ti samapattilabhina bhandagahakasamanerena saddhim janapadato mahaviharam agantva pingaraparivenam 5- pavisi. Sayanhasamaye mahabhikkhusamghe cetiyam vandamane cetiyam vandanatthaya na nikkhami. Kasma? khinasavananhi tisu ratanesu mahantam garavam hoti. Tasma bhikkhusamghe vanditva patikkante manussanam @Footnote: 1 cha.Ma. uparimassa uparimassa padassa attho 2 cha.Ma. ayam patho na dissati @3-3 paliyam ime patha na dissanti 4 sam.ni. 16/145/189 @5 Ma. piyangaparivenam, cha. viharaparivenam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page313.

Sayamasabhuttavelaya samanerampi ajanapetva "cetiyam vandissami"ti ekakova nikkhami. Samanero "kinnu kho thero avelaya ekakova gacchati, janissami"ti upajjhayassa padanupadikova nikkhami. Thero anavajjanena tassa agamanam ajananto dakkhinadvarena mahacetiyanganam arulho. Samaneropi anupadamyeva arulho. Mahathero mahacetiyam oloketva 1- buddharammanam pitim gahetva sabbam cetaso samannaharitva hatthapahattho mahacetiyam vandati. Samaneropi therassa vandanakaram disva "upajjhayo me ativiya pasannacitto vandati, kim nu kho pupphani labhitva pujam kareyya"ti cintesi. There vanditva utthaya sirasi anjalim thapetva mahacetiyam ulloketva thite samanero ukkasitva attano agatabhavam janapesi. Thero parivattetva olokento "kada agatosi"ti pucchi. Tumhakam cetiyam vandanakale bhante, ativiya pasanna cetiyam vandittha, kinnu kho pupphani labhitva pujeyyathati. Ama pujeyyami 2- samanera imasmim cetiye viya annatra ettakam dhatunidhanam nama natthi, evarupam asadisam mahathupam pupphani labhitva ko na pujeyyati. Tenahi bhante adhivasetha, aharissamiti tavadeva jhanam samapajjitva iddhiya himavantam gantva vannagandhasampannani pupphani gahetva parissavanam puretva mahathere dakkhinamukhato pacchimamukham asampatteyeva agantva pupphaparissavanam hatthe thapetva "pujetha bhante"ti aha. Thero atimandani no samanera pupphaniti aha. Gacchatha bhante bhagavato gune avajjetva pujethati. Thero pacchimamukhanissitena sopanena aruyha kucchivedikabhumiyam pupphapujam katum araddho. Vedikabhumi paripunna, pupphani patitva dutiyabhumiyam @Footnote: 1 cha. ulloketva 2 cha.Ma. ayam patho na dissati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page314.

Jannuppamanena odhina purayimsu. Tato otaritva padapitthikapantim pujeti, 1- sapi paripuri. Paripunnabhavam natva hetthimatale vikiranto agamasi, sabbam cetiyanganam paripuri. Tasmim paripunne "samanera pupphani na khiyyanti"ti aha. Parissavanam bhante adhomukham karothati. Adhomukham katva calesi, tada pupphani khinani. Thero parissavanam samanerassa datva satthihatthapakarena 2- cetiyam tikkhattum padakkhinam katva catusu thanesu vanditva parivenam gacchanto cintesi "yava mahiddhiko vatayam samanero, sakkhissati nu kho imam iddhanubhavam rakkhitum 3- no"ti. Tato "na sakkhissati"ti disva samaneram aha "samanera tvam idani mahiddhiko, evarupam pana iddhim nasetva pacchimakale kanapesakariya hatthena madditam kanjiyam pivissasi"ti. Daharakabhavassa namesa doso, yam so upajjhayassa kathaya samvejetva "kammatthanam me bhante acikkhatha"ti na yaci. "amhakam upajjhayo kim vadati"ti tam pana asunanto viya agamasi. Thero mahacetiyanca mahabodhinca vanditva samaneram pattacivaram gahapetva anupubbena kutelitissamahaviharam agamasi. Samanero upajjhayassa padanupadiko hutva bhikkhacaram na gacchati, "kataram gamam pavisatha bhante"ti pucchitva pana "idani me upajjhayo gamadvaram sampatto bhavissati"ti natva attano ca upajjhayassa ca pattacivaram gahetva akasenagantva therassa pattacivaram datva pindaya pavisati. Thero sabbakalam ovadati "samanera ma evamakasi, puthujjaniddhi nama cala anibaddha, asappayarupadiarammanam labhitva appamattakeneva bhijjati, santaya samapattiya parihinaya 4- brahmacariyavase santhambhitum na sakkonti"ti. Samanero "kim katheti 5- mayham upajjhayo"ti sotum na icchati, tatheva karoti. Thero anupubbena cetiyavandanam karonto kambupendaviharam 6- nama gato. Tattha vasantepi there samanero tatheva karoti. @Footnote: 1 cha.Ma. pujesi 2 cha. saddhim hatthipakarena 3 cha.Ma. rakkhitunti @4 cha.Ma. parihina 5 cha.Ma. kathesi @6 Si. kampupelandaviharam, cha.Ma. kammupendaviharam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page315.

Athekadivasam eka pesakaradhita abhirupa pathamavaye thita kambupendagamato nikkhamitva padumasaram oruyha gayamana pupphani bhanjati, tasmim samaye samanero padumasaramatthakena gacchati, gacchanto pana sakkalasikaya 1- kanamakkhika viya tassa gitasadde bajjhi. Tavadeva iddhi antarahita, chinnapakkho kako viya ahosi. Santasamapattibalena pana tattheva udakapitthe apatitva simbalitulam viya patamanam anupubbena padumasaratire atthasi. So vegenagantva 2- upajjhayassa pattacivaram datva nivatti. Mahathero "pagevetam maya dittham, nivariyamanopi na nivattissati"ti kinci avatva pindaya pavisi. Samanero gantva padumasaratire atthasi tassa paccuttaranam agamayamano, sapi samaneram akasena gacchantanca punagantva thitanca disva "addha esa mam nissaya ukkanthito"ti natva "patikkama samanera"ti aha. sopi patikkami. Itara paccuttaritva satakam nivasetva tam upasankamitva "kim bhante"ti pucchi. So tamattham arocesi. Sa bahuhi karanehi gharavase adinavam brahmacariyavase anisamsanca dassetva ovadamanapi tassa ukkantham vinodetum asakkonti "ayam mama karana evarupaya iddhiya parihino, na idani yuttam pariccajitun"ti "idheva tittha"ti vatva gharam gantva matapitunam tam pavattim arocesi. Tepi gantva 3- nanappakaram ovadamana vacanam aganhantam ahamsu "tvam amhe uccakulati ma sallakkhesi, 4- mayam pesakara, sakkhissasi pesakarakammam katun"ti. Samanero aha "upasaka gihibhuto nama pesakarakammam va kareyya nalakarakammam va, kim imina, ma satakamatte lobham karotha"ti. Pesakarako udare bandhasatakam 5- datva gharam netva dhitaram adasi. So pesakarakammam ugganhitva pesakarehi saddhim salaya kammam karoti. Annesam itthiyo patova bhattam sampadetva aharimsu. Tassa bhariya na tava @Footnote: 1 cha.Ma. sakkaralasikaya 2 cha.Ma. vegena gantva 3 cha.Ma. agantva @4 Si. uccakulikati ma sallakkhesi, cha.Ma. ma-saddo na dissati @5 cha.Ma. baddhasatakam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page316.

Agacchati, so itaresu kammam vissajjetva bhunjamanesu tasaram vattento nisidi. Sa paccha agamasi. Atha nam so "aticirena agatasi"ti tajjesi. Matugamo ca nama api cakkavattirajanam attani patibaddhacittam natva dasam viya sallakkheti. Tasma sa evamaha "annesam ghare darupannalonadini sannihitani, bahirato aharitva dayaka pesakarakapi atthi, ahanca 1- ekika, tvampi mayham ghare idam atthi idam natthiti na janasi. Sace icchasi, bhunja, no ce icchasi, ma bhunja"ti. So "na kevalam ussure bhattam aharasi, vacayapi mam ghattesi"ti kujjhitva annam paharanam apassanto tameva tasaradandakam tasarato luncitva khipi. Sa tam agacchantam disva isakam parivatti. Tasaradandakassa ca koti nama tikhina hoti, sa tassa parivattamanaya akkhikotiyam pavisitva atthasi. Sa ubhohi hatthehi vegena akkhim aggahesi, bhinnatthanato lohitam pagghari. 2- So tasmim kale upajjhayassa vacanam anussari "idam sandhaya mam upajjhayo `anagate kale kanapesakariya hatthena madditam kanjiyam pivissasi'ti aha, idam therena dittham bhavissati, aho dighadassi ayyo"ti mahasaddena roditumarabhi. Tamenam anne "alam avuso ma rodi, akkhi nama bhinnam na sakka rodanena patipakatikam katun"ti ahamsu. So "naham etamattham rodami, apica kho idam sandhaya rodami"ti sabbam pavattim patipatiya kathesi. Evam uppanna samathavipassana nirujjhamana anatthaya samvattanti. Aparampi vatthu:- timsamatta bhikkhu kalyaniyam mahacetiyam vanditva atavimaggena mahamaggam otaramana antaramagge jhamakkhette kammam katva agacchantam ekam manussam addasimsu. 3- Tassa sariram masimakkhitam hoti, masimakkhitamyeva ca ekam kasavam kaccham piletva nivattham, olokiyamano jhamakhanuko viya 4- khayati. So divasabhage kammam katva upaddhajhayamananam 5- darunam kalapam @Footnote: 1 cha.Ma. aham pana 2 cha.Ma. paggharati 3 cha.Ma. addasamsu @4 Ma. jhamakhanu viya 5 Si.,Ma. upaddhajhamakanam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page317.

Ukkhipitva pitthiyam vippakinnehi kesehi kummaggena agantva bhikkhunam sammukhe atthasi. Samanera disva annamannam olokayamana "avuso tuyham pita tuyham pitamaho 1- tuyham matulo"ti hasamana vatva 2- "ko namosi tvam upasaka"ti namam pucchimsu. So namam pucchito vippatisari hutva darukalapam chaddetva vattham samvidhaya nivasetva mahathere vanditva "titthatha tava bhante"ti aha. Mahathera atthamsu. Daharasamanera agantva mahatheranam sammukhapi parihasam karonti. Upasako aha "bhante tumhe mam passitva parihasatha, ettakeneva matthakam pattamhati sallakkhetha. Ahampi pubbe tumhadisova samano ahosim, tumhakam pana cittekaggatamattampi natthi. Aham imasmim sasane mahiddhiko mahanubhavo ahosim, akasam gahetva pathavim karomi, pathavim akasam. Duram ganhitva santikam, 3- santikam duram. Cakkavalasahassam khanena vinivijjhami, hatthe me passatha, idani pana makkatahatthasadisa. Aham imeheva hatthehi idha nisinnova candimasuriye paramasim. Imesamyeva padanam candimasuriye padakathalikam katva nisidim. Evarupa me iddhi pamadena antarahita, tumhe ma pamajjittha. Pamadena hi evarupam byasanam papunanti. Appamatta viharanta jatijaramaranassa antam karonti. Tasma tumhe mamyeva arammanam karitva appamatta hotha bhante"ti tajjetva ovadamadasi. Te tassa kathentasseva samvegam apajjitva vipassamana timsa jana tattheva arahattam papunimsuti. Evampi uppanna samathavipassana nirujjhamana anatthaya samvattantiti veditabba. Ayam tava lokiyasammappadhanakathaya vinicchayo. Lokuttaramaggakkhane panetam ekameva viriyam catukiccasadhanavasena cattari namani labhati. Tattha anuppannananti asamudacaravasena va ananubhutarammanavasena va anuppannanam. Annatha hi anamatagge samsare anuppanna papaka akusala @Footnote: 1 cha.Ma. mahapita 2 cha.Ma. gantva 4 cha.Ma. santikam karomi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page318.

Dhamma nama natthi. Anuppanna pana uppajjamanapi eteyeva uppajjanti, pahiyamanapi eteyeva pahiyyanti. 1- Tattha ekaccassa vattavasena kilesa na samudacaranti, ekaccassa ganthadhutangasamadhivipassananavakammabhavanam 2- annataravasena. Katham? ekacco hi vattasampanno hoti, tassa ca 3- dvasiti khuddakavattani 4- cuddasa mahavattani 5- cetiyanganabodhiyanganapaniyamalakauposathagaraagantukagamikavattani ca karontasseva kilesa okasam na labhanti. Aparabhage panassa vattam vissajjetva bhinnavattassa vicarato ayonisomanasikaranceva sativossagganca agamma uppajjanti. Evam asamudacaravasena anuppanna uppajjanti nama. Ekacco ganthayutto hoti, ekampi nikayam ganhati, dvepi tayopi cattaropi pancapi. Tasseva tepitakam buddhavacanam atthavasena palivasena anusandhivasena pubbaparavasena ganhantassa sajjhayantassa cintentassa vacentassa desentassa pakasentassa kilesa okasam na labhanti. Aparabhage panassa ganthakammam pahaya kusitassa vicarato ayonisomanasikarasativossagge agamma uppajjanti. Evampi asamudacaravasena anuppanna uppajjanti nama. Ekacco pana dhutangadharo hoti, terasa dhutangagune samadaya vattati, tassa dhutangagune pariharantassa kilesa okasam na labhanti. Aparabhage panassa dhutangani vissajjetva bahullaya avattantassa 6- vicarato ayonisomanasikarasativossagge agamma uppajjanti. Evampi asamudacaravasena anuppanna uppajjanti nama. Ekacco pana atthasu samapattisu cinnavasi hoti. Tassa pathamajjhanadisu avajjanavasiadinam vasena viharantassa kilesa okasam na labhanti. Aparabhage @Footnote: 1 cha.Ma. pahiyanti 2 cha.Ma.....vipassana navakammikanam @3 cha.Ma. ca-saddo na dissati 4 vinaYu. 7/243/1 @5 vinaYu. 7/356/153 6 Si. avattassa, cha.Ma. avattassa

--------------------------------------------------------------------------------------------- page319.

Panassa parihinajjhanassa va vissatthajjhanassa va bhassadisu anuyuttassa viharato ayonisomanasikarasativossagge agamma uppajjanti. Evampi asamudacaravasena anuppanna kilesa uppajjanti nama. Ekacco pana vipassako hoti, sattasu va anupassanasu 1- attharasasu va mahavipassanasu kammam karonto viharati. Tassevam viharato kilesa okasam na labhanti. Aparabhage panassa vipassanakammam pahaya kayadalhibahulassa viharato ayonisomanasikarasativossagge agamma uppajjanti. Evampi asamudacaravasena anuppanna kilesa uppajjanti nama. Ekacco navakammiko hoti, uposathagarabhojanasaladini karoti. Tassa tesam upakaranani cintentassa kilesa okasam na labhanti. Aparabhage panassa navakamme nitthite va vissatthe va ayonisomanasikarasativossagge agamma uppajjanti nama. Ekacco pana brahmaloka agato suddhasatto hoti, tassa anasevanaya kilesa okasam na labhanti. Aparabhage panassa laddhasevanassa ayonisomanasikara- sativossagge agamma uppajjanti. Evampi asamudacaravasena anuppanna kilesa uppajjanti nama. Evam tava asamudacaravasena anuppannata veditabba. Katham ananubhutarammanavasena? idhekacco ananubhutapubbam manapiyadibhedam Arammanam labhati, tassa tattha ayonisomanasikarasativossagge agamma ragadayo kilesa uppajjanti. Evam ananubhutarammanavasena anuppanna uppajjanti nama. Lokuttaramaggakkhane pana ekameva viriyam. Ye ca evam anuppanna uppajjeyyum, te yatha neva uppajjanti, evam nesam anuppadakiccam uppannananca pahanakiccam sadheti. Tasma uppannanam papakananti ettha pana catubbidham uppannam vattamanuppannam bhutva vigatuppannam @Footnote: 1 cha.Ma. vipassanasu, khu.pati. 31/727/623 (sya)

--------------------------------------------------------------------------------------------- page320.

Okasakatuppannam bhumiladdhuppannanti. Tattha ye kilesa vijjamana uppadadisamangino, idam vattamanuppannam nama. Kamme pana javite arammanarasam anubhavitva niruddhavipako bhutva vigatam nama. Kammam uppajjitva niruddham bhutva vigatam nama. Tadubhayampi bhutva vigatuppannanti sankhyam gacchati. Kusalakusalam kammam annassa kammassa vipakam patibahitva attano vipakassa okasam karoti. Evam kate okase vipako uppajjamano okasakaranato patthaya uppannoti vuccati. Idam okasakatuppannam nama. Pancakkhandha pana vipassanaya bhumi nama, te atitadibheda honti. Tesu anusayitakilesa pana atita va anagata va paccuppanna vati na vattabba. Atitakkhandhesu anusayitapi hi appahinava honti. Anagatakkhandhesu, paccuppannakkhandhesu anusayitapi appahinava honti. Idam bhumiladdhuppannam nama. Tenahu porana "tasu tasu bhumisu asamugghatangata 1- kilesa bhumiladdhuppannati sankhyam gacchanti"ti. Aparampi catubbidham uppannam samudacaruppannam arammanadhigahituppannam avikkhambhituppannam asamugghatituppannanti. Tattha sampativattamanamyeva samudacaruppannam nama. Sakim cakkhuni ummiletva arammane nimitte gahite anussaritanussaritakkhane kilesa nuppajjissantiti na vattabba. Kasma? arammanassa adhigahitatta. Yathakim? yatha khirarukkhassa kudhariya 2- ahatahatatthane khiram na nikkhamissatiti na vattabbam, evam. Idam arammanadhigahituppannam nama. Samapattiya avikkhambhitakilesa pana imasmim nama thane nuppajjissantiti na vattabba, kasma? avikkhambhitatta. Yathakim? sace khirarukkham kudhariya ahaneyyum, imasmim nama thane khiram na nikkhameyyati na vattabbam, evam. Idam avikkhambhituppannam nama. Maggena @Footnote: 1 cha.Ma. asamugghatita 2 cha.Ma. kuthariya. evamuparipi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page321.

Asamugghatitakilesa pana bhavagge nibbattassapi nuppajjissantiti purimanayeneva vittharetabbam. Idam asamugghatituppannam nama. Imesu uppannesu vattamanuppannam bhutvavigatuppannam okasakatuppannam samudacaruppannanti catubbidham uppannam na maggavajjham, bhumiladdhuppannam arammanadhigahituppannam avikkhambhituppannam asamugghatituppannanti catubbidham maggavajjham. Maggo hi uppajjamano ete kilese pajahati. So ye kilese pajahati, te atita va anagata va paccuppanna vati na vattabba. Vuttampi cetam:- "hanci atite kilese pajahati, tena hi khinam khepeti, niruddham nirodheti, vigatam vigameti, 1- atthangatam atthangameti, atitam yam natthi, tam pajahati. Hanci anagate kilese pajahati, tena hi ajatam pajahati, anibbattam, anuppannam, apatubhutam pajahati. Anagatam yam natthi, tam pajahati. Hanci paccuppanne kilese pajahati, tena hi ratto ragam pajahati, duttho dosam, mulho moham, vinibandho 2- manam, paramattho ditthim, vikkhepagato uddhaccam, anitthangato vicikiccham, thamagato anusayam pajahati, kanhasukkadhamma yuganaddha pavattanti. 3- Sankilesika maggabhavana hoti .pe. Tena hi natthi maggabhavana, natthi phalasacchikiriya, natthi kilesappahanam, natthi dhammabhisamayoti. Atthi maggabhavana .pe. Atthi dhammabhisamayoti. Yatha katham viya, yathapi 4- taruno rukkho .pe. Apatubhutayeva na patubhavanti"ti. 5- Iti paliyam ajataphalarukkho agato, jataphalarukkhena pana dipetabbam. Yatha hi saphalo tarunaambarukkho, tassa phalani manussa paribhunjeyyum, sesani patetva @Footnote: 1 ka byantikaroti 2 cha.Ma. vinibaddho 3 cha.Ma. samameva vattanti @4 cha.Ma. seyyathapi 5 khu.pati. 31/699,700/605-6 (sya)

--------------------------------------------------------------------------------------------- page322.

Pacchiyo pureyyum, athanno puriso tam pharasuna chindeyya. Tenassa neva atitani phalani nasitani honti, na anagatapaccuppannani ca nasitani. Atitani hi manussehi paribhuttani, anagatani anibbattani, na sakka nasetum. Yasmim pana samaye so chinno, tada phalaniyeva natthiti paccuppannanipi anasitani. Sace pana rukkho acchinno assa, athassa pathavirasanca aporasanca agamma yani phalani nibbatteyyum, tani nasitani honti. Tani hi ajataneva na jayanti, anibbattaneva na nibbattanti, apatubhutaneva na patubhavanti. Evameva maggo napi atitadibhede kilese pajahati, napi na pajahati. Yesanhi kilesanam maggena khandhesu aparinnatesu uppatti siya, maggena uppajjitva khandhanam parinnatatta te kilesa ajatava na jayanti, anibbattava na nibbattanti, apatubhutava na patubhavanti. Tarunaputtaya itthiya puna avijayanattham byadhikanam 1- rogavupasamanattham pitabhesajjehi vapi 2- ayamattho vibhavetabbo. Evam maggo ye kilese pajahati, te atita va anagata va paccuppanna vati na vattabba. Na ca maggo kilese na pajahati. Ye pana maggo kilese pajahati, te sandhaya "uppannanam papakanan"tiadi vuttam. Na kevalanca maggo kileseyeva pajahati, kilesanam pana appahinatta ye uppajjeyyum upadinna khandha, tepi pajahatiyeva. Vuttampi cetam "sotapattimaggananena abhisankharavinnanassa nirodhena satta bhave thapetva anamatagge samsare ye uppajjeyyum namanca rupanca, etthete nirujjhanti"ti 3- vittharo. Iti maggo upadinnato anupadinnato ca vutthati. Bhavavasena pana sotapattimaggo apayabhavato vutthati, sakadagamimaggo sugatibhavekadesato, anagamimaggo sugatikamabhavato vutthati. Arahattamaggo ruparupabhavato vutthati. Sabbabhavehi vutthatiyevatipi vadanti. @Footnote: 1 cha.Ma. byadhitanam 2 cha.Ma. capi 3 khu.cula. 30/89/22 (sya)

--------------------------------------------------------------------------------------------- page323.

Atha maggakkhane katham anuppannanam uppadaya bhavana hoti, katham va uppannanam thitiyati. Maggappavattiyaeva. Maggo hi pavattamano pubbe anuppannapubbatta anuppanno nama vuccati. Anagatapubbanhi thanam gantva ananubhutapubbam va arammanam anubhavitva vattaro bhavanti "anagatatthanam agatamha, ananubhutam arammanam anubhavama"ti. Ya cassa pavatti, ayameva thiti namati thitiya bhavetiti vattum vattati. Evametassa bhikkhuno idam lokuttaramaggakkhane viriyam "anuppannanam papakanam akusalanam dhammanam anuppadaya"tiadini cattari namani labhati. Ayam lokuttaramaggakkhane sammappadhanakatha. Evamettha lokiyalokuttaramissaka sammappadhana nidditthati. Suttantabhajaniyavannana nitthita. --------------


             The Pali Atthakatha in Roman Book 54 page 310-323. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=54&A=7357&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=54&A=7357&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=35&i=465              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=35&A=6456              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=35&A=5657              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=35&A=5657              Contents of The Tipitaka Volume 35 http://84000.org/tipitaka/read/?index_35

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]