บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ |
๒๙๗. ๑๐. กปฺปฏกุรตฺเถรคาถาวณฺณนา อยมิติ กปฺปโฏติ อายสฺมโต กปฺปฏกุรตฺเถรสฺส คาถา. กา อุปฺปตฺติ? อยมฺปิ ปุริมพุทฺเธสุ กตาธิกาโร ตตฺถ ตตฺถ ภเว ปุญฺญานิ อุปจินนฺโต วิปสฺสิสฺส ภควโต กาเล กุลเคเห นิพฺพตฺติตฺวา วิญฺญุตํ ปตฺโต เอกทิวสํ ภควนฺตํ วินตาย นาม นทิยา ตีเร อญฺญตรสฺมึ รุกฺขมูเล นิสินฺนํ ทิสฺวา ปสนฺนมานโส เกตกปุปฺเผหิ ปูชํ อกาสิ. โส เตน ปุญฺญกมฺเมน เทวมนุสฺเสสุ สํสรนฺโต อิมสฺมึ พุทฺธุปฺปาเท สาวตฺถิยํ ทุคฺคตกุเล นิพฺพตฺติตฺวา ยาว วยปฺปตฺติ, ตาว อญฺญํ อุปายํ อชานนฺโต กปฺปฏขณฺฑนิวาสโน สราวหตฺโถ ตตฺถ ตตฺถ กุรํ ๔- ปริเยสนฺโต วิจริ, เตน กปฺปฏกุโรเตฺวว ปญฺญายิตฺถ. โส วยปฺปตฺโต ติณํ วิกฺกีณิตฺวา ชีวิตํ ๕- @เชิงอรรถ: ๑ สี. อมฺพปลฺลวาการปวาลวณฺณํ ๒ สี.,อิ. ปฏิพุทฺโธ จ @๓ อิ. ราชกุเล ๔ อิ. กูรํ ๕ ฉ.ม. ชีวิกํ กปฺเปนฺโต เอกทิวสํ ติณลาวนตฺถํ อรญฺญํ คโต ตตฺถ อญฺญตรํ ขีณาสวตฺเถรํ ทิสฺวา ตํ อุปสงฺกมิตฺวา วนฺทิตฺวา นิสีทิ. ตสฺส เถโร ธมฺมํ กเถสิ. โส ธมฺมํ สุตฺวา ปฏิลทฺธสทฺโธ "กึ เม อิมาย กิจฺฉชีวิกายา"ติ ปพฺพชิตฺวา อตฺตโน นิวตฺถ- กปฺปฏโจฬํ เอกสฺมึ ฐาเน นิกฺขิปิ. ยทา จสฺส อนภิรติ อุปฺปชฺชติ, ตทา ตํ กปฺปฏํ โอโลเกนฺตสฺส ๑- อนภิรติ วิคจฺฉติ, สํเวคํ ปฏิลภิ. เอวํ กโรนฺโต สตฺตกฺขตฺตุํ อุปฺปพฺพชิ. ตสฺส ตํ การณํ ภิกฺขู ภควโต อาโรเจสุํ. อเถกทิวสํ กปฺปฏกุโร ภิกฺขุ ธมฺมสภายํ ปริสปริยนฺเต นิสินฺโน นิทฺทายติ, ตํ ภควา โจเทนฺโต:- [๑๙๙] "อยมิติ กปฺปโฏ กปฺปฏกุโร อจฺฉาย อติภริตาย อมตฆฏิกายํ ธมฺมกฏปตฺโต ๒- กตปทํ ฌานานิ โอเจตุํ. [๒๐๐] มา โข ตฺวํ กปฺปฏ ปจาเลสิ มา ตฺวํ อุปกณฺณมฺหิ ตาเฬสฺสํ น หิ ๓- ตฺวํ กปฺปฏ มตฺตมญฺญาสิ สํฆมชฺฌมฺหิ ปจลายมาโน"ติ คาถาทฺวยํ อภาสิ. ตตฺถ อยมิติ กปฺปโฏ กปฺปฏกุโรติ กปฺปฏกุโร ภิกฺขุ "อยํ มม กปฺปโฏ, อิมํ ปริทหิตฺวา ยถา ตถา ชีวามี"ติ เอวํ อุปฺปนฺนมิจฺฉาวิตกฺโก อจฺฉาย อติภริตาย อมตฆฏิกายํ มม อมตฆเฏ ตหํ ตหํ วสฺสนฺเต "อมตมธิคตํ อหมนุสาสามิ, อหํ ธมฺมํ เทเสมิ ๔- ". "อนฺธีภูตสฺมึ ๕- โลกสฺมึ, อาหญฺฉํ ๖- อมตทุนฺทุภินฺ"ติอาทินา ๗- @เชิงอรรถ: ๑ สี. ตํ กปฺปฏํ โอโลเกติ, โอโลเกนฺตสฺส ๒ ฉ.ม. ธมฺมกฏมตฺโต ๓ สี. น ห @๔ วินย.มหา. ๔/๑๒/๑๒ มหาขนฺธก, ม.มู. ๑๒/๒๘๖/๒๔๗ ปาสราสิสุตฺต, ม.ม. ๑๓/๓๔๒/๓๒๔ @ โพธิราชกุมารสุตฺต ๕ โปฏฺฐเกสุ อนฺธภูตสฺมินฺติ ปาโฐ ทิสฺสติ @๖ ม. อาหญฺญึ, อาหญฺจึ ๗ วินย.มหา. ๔/๑๑/๑๑, ม.มู, ๑๒/๒๘๕/๒๔๖, ม.ม. ๑๓/๓๔๑/๓๒๓ โฆเสตฺวา มยา ธมฺมามเต ปวสฺสิยมาเน กตปทํ ฌานานิ โอเจตุํ โลกิยโลกุตฺตรชฺ- ฌานานิ อุปเจตุํ ภาเวตุํ กตปทํ กฏมคฺควิหิตภาวนามคฺคํ อิทํ มม สาสนํ, ตถาปิ ธมฺมกฏปตฺโต ๑- มม สาสนธมฺมโต อุกฺกณฺฐจิตฺโต ๒- อปคตมานโส กปฺปฏกุโรติ ตํ โจเทตฺวา ปุนปิสฺส สโหฑฺฒํ ๓- โจรํ คณฺหนฺโต วิย ปมาทวิหารํ ทสฺเสนฺโต "มา โข ตฺวํ กปฺปฏ ปจาเลสี"ติ คาถมาห. ตตฺถ มา โข ตฺวํ กปฺปฏ ปจาเลสีติ ตฺวํ กปฺปฏกุร "มม ธมฺมํ สุณิสฺสามี"ติ นิสีทิตฺวา มา โข ปจาเลสิ มา ปจลาหิ ๔- มา นิทฺทํ อุปคจฺฉิ. มา ตฺวํ อุปกณฺณมฺหิ ตาเฬสฺสนฺติ ตํ นิทฺทายมานํ อุปกณฺณมฺหิ กณฺณสมีเป เทสนาหตฺเถน อหํ มา ปตาเฬสฺสํ. ๕- ยถา ๖- อิโต ปรํ กิเลสปฺปหานาย อหํ ตํ น โอวเทยฺยํ, ๗- ตถา ปฏิปชฺชาหีติ อตฺโถ. น หิ ตฺวํ กปฺปฏ มตฺตมญฺญาสีติ ตฺวํ กปฺปฏ สํฆมชฺฌมฺหิ ปจลายมาโน มตฺตํ ปมาณํ น วา มญฺญสิ, ๘- "อยมติทุลฺลโภ ขโณ ปฏิลทฺโธ, โส มา อุปชฺฌคา"ติ เอตฺตกมฺปิ น ชานาสิ, ปสฺส ยาว จ เต อปรทฺธนฺติ โจเทสิ. เอวํ ภควตา ทฺวีหิ คาถาหิ คาฬฺหํ ตํ นิคฺคยฺห โจทนาย กตาย อฏฺฐิเวธวิทฺโธ วิย จณฺฑคโช มคฺคํ โอตรนฺโต วิย จ สญฺชาตสํเวโค วิปสฺสนํ ปฏฺฐเปตฺวา น จิรสฺเสว อรหตฺตํ ปาปุณิ. เตน วุตฺตํ อปทาเน ๙- :- "วินตานทิยา ตีเร วิหาสิ ปุริสุตฺตโม ๑๐- อทฺทสํ วิรชํ พุทฺธํ เอกคฺคํ สุสมาหิตํ. มธุคนฺธสฺส ปุปฺเผน เกตกสฺส อหํ ตทา ปสนฺนจิตฺโต สุมโน พุทฺธเสฏฺฐมปูชยึ. ๑๑- @เชิงอรรถ: ๑ สี. ธมฺมกตมตฺโต, อิ. ธมฺมกฏมคฺโค, ม. ธมฺมกปฺปฏมตฺโต ๒ ม. อุกฺกนฺตจิตฺโต @๓ สี. สภณฺฑํ, ม. สโหฑฺฑํ ๔ สี. มาปจาลย, อิ. มา ปจาเลหิ ๕ สี. มา จ ตาเฬสฺสํ @๖ อิ. ยํ ๗ สี. อหํ ตํ โอวเทยฺยํ ๘ สี.,อิ. น ห มญฺญาสิ ๙ ขุ.อป. ๓๓/๑๐๔/๑๕๔ @เกตกปุปฺผิยตฺเถราปทาน(สฺยา) ๑๐ สี. ทฺวิปทุตฺตโม ๑๑ ปาลิ. พุทฺธเสฏฺฐสฺส ปูชยึ เอกนวุเต อิโต ๑- กปฺเป ยํ ปุปฺผมภิปูชยึ ทุคฺคตึ นาภิชานามิ พุทฺธปูชายิทํ ผลํ. กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ฯเปฯ กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺ"ติ. อรหตฺตํ ปน ปตฺวา สตฺถารา วุตฺตคาถาทฺวยเมว อตฺตโน อรหตฺตาธิคมนสฺส องฺกุสภูตนฺติ ปจฺจุทาหาสิ. เตนสฺส ตเทว อญฺญาพฺยากรณํ อโหสีติ. กปฺปฏกุรตฺเถรคาถาวณฺณนา นิฏฺฐิตา. ปรมตฺถทีปนิยา เถรคาถาสํวณฺณนาย จตุตฺถวคฺควณฺณนา นิฏฺฐิตา. ------------ @เชิงอรรถ: ๑ ฉ.ม. เอกนวุติโตอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๒ หน้า ๔๙๓-๔๙๖. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=32&A=11042&modeTY=2 The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=32&A=11042&modeTY=2 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=297 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=5960 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=6093 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=6093 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๖ http://84000.org/tipitaka/read/?index_26
|
บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑.
การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย.
หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]