ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
     ฉบับหลวง   ฉบับมหาจุฬาฯ   บาลีอักษรไทย   PaliRoman 
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม
พระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๘ ภาษาบาลี อักษรไทย พระสุตตันตปิฎกเล่มที่ ๒๐ สุตฺต. ขุ. ชาตกํ (๒): ปญฺญาส-มหานิปาตชาตกํ

                                           ๔ กุณาลชาตกํ
     [๒๙๖]   เอวมกฺขายติ     เอวมนุสุยฺยติ     สพฺโพสธธรณีธเร
เนกปุปฺผมาลฺยวิตเต คชควยมหิสรุรุจามริปสทขคฺคโคกณฺณ-
สีหพฺยคฺฆทีปิอจฺฉโกกตรจฺฉอุทฺทารกทลิมิควิฬารสสกณฺณิกานุจริเต
อากิณฺณเนลมณฺฑลมหาวราหนาคกุลกเรณุสงฺฆาธิวุตฺเถ
อิสฺสมิคสาขมิคสรภมิคเอณิมิควาตมิคปสทมิคปุริสาลุกึปุริสยกฺขรกฺขสนิเสวิเต
อมชฺชวมญฺชริธรปหฏฺฐปุปฺผผุสิตคฺคาเนกปาทปคณวิตเต
กุรุรจงฺโกรวารณมยูรปราภูตชีวชีวกเจลาวก        ๑-        (พลาก)
ภิงฺการกรวิกมตฺตวิหงฺคสตสงฺฆุฏฺเฐ ๒-
อญฺชนมโนสิลาหริตาลหิงฺคุลกเหมรชตกนกาเนกธาตุสตวินทฺธปฏิมณฺฑิตปฺปเทเส
เอวรูเป  ขลุ  โภ  รมฺเม  วนสณฺเฑ  กุณาโล นาม สกุโณ ปฏิวสติ อติวิย
จิตฺโต อติวิย จิตฺตปตฺตฉทโน ฯ
     {๒๙๖.๑}   ตสฺเสว   ขลุ   โภ  กุณาลสฺส  สกุณสฺส  อฑฺฒุฑฺฒานิ
อิตฺถีสหสฺสานิ  ปริจาริกา  ทิชกญฺญาโย  ฯ  อถ  ขลุ โภ เทฺว ทิชกญฺญาโย
กฏฺฐํ  มุเขน  ฑํสิตฺวา   ตํ  กุณาลํ  สกุณํ  มชฺเฌ  นิสีทาเปตฺวา อุฑฺเฑนฺติ
มา  นํ  กุณาลํ  สกุณํ  อทฺธานปริยายปเถ  กิลมโถ  อุพฺพาเหตฺถาติ ๔- ฯ
ปญฺจสตา     ทิชกญฺญาโย    เหฏฺฐโต    เหฏฺฐโต    เฑนฺติ    สจายํ
@เชิงอรรถ: * อิทํ มรมฺม โปตฺถเกเยว ทิสฺสติ ฯ   ม. -ชีวญฺชีวก- ฯ   ม. สตตสมฺปฆุฏฺเฐ ฯ
กุณาโล  สกุโณ  อาสนา  ปริปติสฺสติ  มยํ  ตํ ปกฺเขหิ ปฏิคฺคเหสฺสามาติ ฯ
ปญฺจสตา  ทิชกญฺญาโย  อุปรูปริ  เฑนฺติ  มา  นํ  กุณาลํ  สกุณํ  อาตาโป
ปริตาเปสีติ  ฯ  ปญฺจสตา  ปญฺจสตา  ทิชกญฺญาโย  อุภโต  ปสฺเสน เฑนฺติ
มา นํ กุณาลํ สกุณํ สีตํ วา อุณฺหํ วา ติณํ วา รโช วา วาโต วา อุสฺสาโว วา
อุปปฺผุสีติ  ฯ  ปญฺจสตา  ทิชกญฺญาโย  ปุรโต  ปุรโต  เฑนฺติ มา นํ กุณาลํ
สกุณํ  โคปาลกา  วา  ปสุปาลกา  วา  ติณหารกา  วา  กฏฺฐหารกา วา
วนกมฺมิกา  วา  กฏฺเฐน วา กถลาย ๑- วา ปาณินา วา (ปาสาเณน วา)
เลฑฺฑุนา  วา  ทณฺเฑน  วา  สตฺเถน  วา สกฺขราหิ วา ปหารํ อทํสุ มายํ
กุณาโล  สกุโณ คจฺเฉหิ วา ลตาหิ วา รุกฺเขหิ วา สาขาหิ วา ถมฺเภหิ วา
ปาสาเณหิ วา พลวนฺเตหิ วา ปกฺขีหิ สงฺคาเมสีติ ๒- ฯ
     {๒๙๖.๒}   ปญฺจสตา  ทิชกญฺญาโย  ปจฺฉโต  ปจฺฉโต เฑนฺติ สณฺหาหิ
สขิลาหิ  มญฺชูหิ  มธุราหิ  วาจาหิ  สมุทาจรนฺติโย  มายํ  กุณาโล  สกุโณ
อาสเน   ปริยุกฺกณฺฐีติ   ฯ   ปญฺจสตา   ทิชกญฺญาโย   ทิโสทิสํ   เฑนฺติ
อเนกรุกฺขวิวิธวิกติผลมาหรนฺติโย    มายํ    กุณาโล    สกุโณ   ขุทฺทาย
ปริกิลมิตฺถาติ  ฯ  อถ ขลุ โภ ตา ทิชกญฺญาโย ตํ กุณาลํ สกุณํ อาราเมเนว
อารามํ   อุยฺยาเนเนว  อุยฺยานํ  นทีติตฺเถเนว  นทีติตฺถํ  ปพฺพตสิขเรเนว
ปพฺพตสิขรํ   อมฺพวเนเนว  อมฺพวนํ  ชมฺพูวเนเนว  ชมฺพูวนํ  ลพุชวเนเนว
ลพุชวนํ    นาฬิเกรสญฺจาริเยเนว    นาฬิเกรสญฺจารึ    ๓-   ขิปฺปเมว
@เชิงอรรถ:  ม. กฐเลน วา ฯ    ม. สงฺคเมสีติ ฯ   ม. นาฬิเกรสญฺจาริยํ ฯ
อภิสมฺโภนฺติ  รติตฺถาย  ฯ  อถ  ขลุ  โภ  กุณาโล สกุโณ ตาหิ ทิชกญฺญาหิ
ทิวสํ  ปริพฺยูโฬฺห  เอวํ  อปสาเทติ  นสฺสถ  ตุเมฺห วสลิโย วินสฺสถ ตุเมฺห
วสลิโย  โจริโย  ธุตฺติโย  อสติโย  ลหุจิตฺตาโย  กตสฺส  อปฺปฏิการิกาโย
อนิโล วิย เยนกามงฺคมาโยติ ฯ
     [๒๙๗]   ตสฺเสว  ขลุ  โภ หิมวโต ปพฺพตราชสฺส ปุรตฺถิเม ทิสาภาเค
สุสุขุมสุนิปุณคิริปภวา        หริตุปยนฺติโย        ฯ       อุปฺปลปทุม-
กุมุทนฬินสตปตฺตโสคนฺธิกมนฺทาลกสมฺปติวิรูฬฺหสุจิคนฺธมนุญฺญมนาปกปฺปเทเส
กุรวกมุจลินฺทเกตกเวทิสวญฺชุลปุนฺนาคพกุลติลกปิยกหสนสาล-
สลฬจมฺปกอโสกนาครุกฺขติริฏิภุชปตฺตโลทฺทจนฺทโนฆวเน
กาลาครุปทุมปิยงฺคุเทวทารุกโจจคหเน กกุธกุฏชองฺโกลกจฺจิการกณิการ-
กณเวรโกรณฺฑโกวิฬารกึสุกโยธิกวนมลฺลิกมนงฺคณมนวชฺชภณฺฑิสุรุจิภคินิมาล-
มลฺยธเร ชาติสุมนมธุคนฺธิกธนุตกฺการิตาลิสตครอุสีรโกฏฺฐคจฺฉวิตเต
อธิมุตฺติกสํกุสุมิตลตาวิตตปฏิมณฺฑิตปฺปเทเส หํสปิลวกาทมฺพการณฺฑกาภินาทิเต
วิชฺชาธรสิทฺธสมณตาปสคณาธิวุตฺเถ
นรเทวยกฺขรกฺขสทานวคนฺธพฺพกินฺนรมโหรคานุจิณฺณปฺปเทเส
เอวรูเป   ขลุ   โภ   รมฺเม   วนสณฺเฑ  ปุณฺณมุโข  นาม  ปุสฺสโกกิโล
ปฏิวสติ อติวิย มธุรคิโร วิลาสิตนยนมตฺตกฺโข ฯ
     {๒๙๗.๑}   ตสฺเสว  ขลุ  โภ  ปุณฺณมุขสฺส  ปุสฺสโกกิลสฺส อฑฺฒุฑฺฒานิ
อิตฺถีสตานิ  ปริจาริกา  ทิชกญฺญาโย  ฯ  อถ  ขลุ  โภ  เทฺว ทิชกญฺญาโย
กฏฺฐํ   มุเขน   ฑํสิตฺวา   ตํ  ปุณฺณมุขํ  ปุสฺสโกกิลํ  มชฺเฌ  นิสีทาเปตฺวา
อุฑฺเฑนฺติ   มา   นํ   ปุณฺณมุขํ   ปุสฺสโกกิลํ  อทฺธานปริยายปเถ  กิลมโถ
อุพฺพาเหตฺถาติ   ฯ   ปญฺญาส   ทิชกญฺญาโย  เหฏฺฐโต  เหฏฺฐโต  เฑนฺติ
สจายํ   ปุณฺณมุโข   ปุสฺสโกกิโล   อาสนา  ปริปติสฺสติ  มยํ  ตํ  ปกฺเขหิ
ปฏิคฺคเหสฺสามาติ   ฯ   ปญฺญาส   ทิชกญฺญาโย  อุปรูปริ  เฑนฺติ  มา  นํ
ปุณฺณมุขํ   ปุสฺสโกกิลํ   อาตาโป   ปริตาเปสีติ   ฯ   ปญฺญาส   ปญฺญาส
ทิชกญฺญาโย  อุภโต  ปสฺเสน  เฑนฺติ  มา  นํ  ปุณฺณมุขํ ปุสฺสโกกิลํ สีตํ วา
อุณฺหํ วา ติณํ วา รโช วา วาโต วา อุสฺสาโว วา อุปปฺผุสีติ ฯ
     {๒๙๗.๒}   ปญฺญาส  ทิชกญฺญาโย  ปุรโต  ปุรโต  เฑนฺติ  มา  นํ
ปุณฺณมุขํ   ปุสฺสโกกิลํ  โคปาลกา  วา  ปสุปาลกา  วา  ติณหารกา  วา
กฏฺฐหารกา  วา  วนกมฺมิกา  วา กฏฺเฐน วา กถลาย ๑- วา ปาณินา วา
(ปาสาเณน  วา)  เลฑฺฑุนา  วา  ทณฺเฑน  วา สตฺเถน วา สกฺขราหิ วา
ปหารํ   อทํสุ   มายํ  ปุณฺณมุโข  ปุสฺสโกกิโล  คจฺเฉหิ  วา  ลตาหิ  วา
รุกฺเขหิ  วา  สาขาหิ  วา  ถมฺเภหิ  วา  ปาสาเณหิ  วา พลวนฺเตหิ วา
ปกฺขีหิ   สงฺคาเมสีติ  ฯ  ปญฺญาส  ทิชกญฺญาโย  ปจฺฉโต  ปจฺฉโต  เฑนฺติ
สณฺหาหิ  สขิลาหิ  มญฺชูหิ  มธุราหิ  วาจาหิ  สมุทาจรนฺติโย มายํ ปุณฺณมุโข
ปุสฺสโกกิโล   อาสเน   ปริยุกฺกณฺฐีติ   ฯ  ปญฺญาส  ทิชกญฺญาโย  ทิโสทิสํ
เฑนฺติ   อเนกรุกฺขวิวิธวิกติผลมาหรนฺติโย   มายํ   ปุณฺณมุโข  ปุสฺสโกกิโล
ขุทฺทาย  ปริกิลมิตฺถาติ  ฯ  อถ  ขลุ  โภ  ตา  ทิชกญฺญาโย  ตํ ปุณฺณมุขํ
@เชิงอรรถ:  ม. กฐเลน วา ฯ
ปุสฺสโกกิลํ   อาราเมเนว  อารามํ  อุยฺยาเนเนว  อุยฺยานํ  นทีติตฺเถเนว
นทีติตฺถํ  ปพฺพตสิขเรเนว  ปพฺพตสิขรํ  อมฺพวเนเนว  อมฺพวนํ ชมฺพูวเนเนว
ชมฺพูวนํ  ลพุชวเนเนว  ลพุชวนํ  นาฬิเกรสญฺจาริเยเนว  นาฬิเกรสญฺจารึ
ขิปฺปเมว  อภิสมฺโภนฺติ  รติตฺถาย  ฯ  อถ  ขลุ  โภ ปุณฺณมุโข ปุสฺสโกกิโล
ตาหิ  ทิชกญฺญาหิ  ทิวสํ ปริพฺยูโฬฺห เอวํ ปสํสติ สาธุ สาธุ ภคินิโย เอตํ โข
ภคินิโย ตุมฺหากํ ปฏิรูปํ กุลธีตานํ ยํ ตุเมฺห ภตฺตารํ ปริจเรยฺยาถาติ ฯ
     [๒๙๘]   อถ  ขลุ  โภ  ปุณฺณมุโข  ปุสฺสโกกิโล  เยน กุณาโล สกุโณ
เตนุปสงฺกมิ  ฯ  อทฺทสํสุ  โข  กุณาลสฺส  สกุณสฺส  ปริจาริกา ทิชกญฺญาโย
ตํ   ปุณฺณมุขํ   ปุสฺสโกกิลํ  ทูรโตว  อาคจฺฉนฺตํ  ทิสฺวาน  เยน  ปุณฺณมุโข
ปุสฺสโกกิโล  เตนุปสงฺกมึสุ  อุปสงฺกมิตฺวา  ตํ ปุณฺณมุขํ ปุสฺสโกกิลํ เอตทโวจุํ
อยํ สมฺม ปุณฺณมุข กุณาโล สกุโณ อติวิย ผรุโส อติวิย ผรุสวาโจ อปฺเปวนาม
ตุวํปิ  อาคมฺม  ปิยวาจํ  ลเภยฺยามาติ ฯ อปฺเปวนาม ภคินิโยติ วตฺวา เยน
กุณาโล   สกุโณ   เตนุปสงฺกมิ   อุปสงฺกมิตฺวา  กุณาเลน  สกุเณน  สทฺธึ
ปฏิสมฺโมทิตฺวา   เอกมนฺตํ   นิสีทิ  ฯ  เอกมนฺตํ  นิสินฺโน  โข  ปุณฺณมุโข
ปุสฺสโกกิโล  ตํ  กุณาลํ  สกุณํ  เอตทโวจ  กิสฺส  ตฺวํ  สมฺม กุณาล อิตฺถีนํ
สุชาตานํ   กุลธีตานํ   สมฺมาปฏิปนฺนานํ   มิจฺฉาปฏิปนฺโนสิ  อมนาปภาณีนํปิ
กิร    สมฺม   กุณาล   อิตฺถีนํ   มนาปภาณินา   ภวิตพฺพํ   กิมงฺคํ   ปน
มนาปภาณีนนฺติ    ฯ   เอวํ   วุตฺเต   กุณาโล   สกุโณ   ตํ   ปุณฺณมุขํ
ปุสฺสโกกิลํ  เอวํ  อปสาเทสิ  นสฺส  ตฺวํ  สมฺม ชมฺม วสล วินสฺส ตฺวํ สมฺม
ชมฺม  วสล  โก  นุ ตยา วิยตฺโต ชายาชิเนนาติ ฯ เอวํ อปสาทิโต จ ปน
ปุณฺณมุโข ปุสฺสโกกิโล ตโตเยว ปฏินิวตฺติ ฯ
     [๒๙๙]   อถ ขลุ โภ ปุณฺณมุขสฺส ปุสฺสโกกิลสฺส อปเรน สมเยน อจิรสฺเสว
อจฺจเยน ขโร อาพาโธ อุปฺปชฺชิ ฯ โลหิตปกฺขนฺทิกา พาฬฺหา เวทนา วตฺตนฺติ
มรณนฺติกา  ฯ  อถ ขลุ โภ ปุณฺณมุขสฺส ปุสฺสโกกิลสฺส ปริจาริกานํ ทิชกญฺญานํ
เอตทโหสิ  อาพาธิโก  โข  อยํ ปุณฺณมุโข ปุสฺสโกกิโล อปฺเปวนาม อิมมฺหา
อาพาธา วุฏฺฐเหยฺยาติ ฯ ตํ ๑- เอกกํ ๒- อทุติยํ โอหาย เยน กุณาโล สกุโณ
เตนุปสงฺกมึสุ  ฯ  อทฺทสา  โข  กุณาโล  สกุโณ  ตา ทิชกญฺญาโย ทูรโตว
อาคจฺฉนฺติโย  ทิสฺวาน  ตา  ทิชกญฺญาโย  เอตทโวจ กหํ ปน ตุมฺหํ วสลิโย
ภตฺตาติ  ฯ  อาพาธิโก  โข สมฺม กุณาล ปุณฺณมุโข ปุสฺสโกกิโล อปฺเปวนาม
ตมฺหา อาพาธา วุฏฺฐเหยฺยาติ ฯ
     {๒๙๙.๑}   เอวํ วุตฺเต กุณาโล สกุโณ ตา ทิชกญฺญาโย เอวํ อปสาเทสิ
นสฺสถ  ตุเมฺห  วสลิโย  วินสฺสถ  ตุเมฺห  วสลิโย โจริโย ธุตฺติโย อสติโย
ลหุจิตฺตาโย   กตสฺส   อปฺปฏิการิกาโย   อนิโล  วิย  เยนกามงฺคมาโยติ
วตฺวา    เยน    ปุณฺณมุโข   ปุสฺสโกกิโล   เตนุปสงฺกมิ   อุปสงฺกมิตฺวา
@เชิงอรรถ:  ม. ตนฺติสทฺโท นตฺถิ ฯ   ม. เอกํ ฯ
ตํ  ปุณฺณมุขํ ปุสฺสโกกิลํ เอตทโวจ หํ สมฺม ปุณฺณมุขาติ ฯ หํ สมฺม กุณาลาติ ฯ
อถ  ขลุ  โภ กุณาโล สกุโณ ตํ ปุณฺณมุขํ ปุสฺสโกกิลํ ปกฺเขหิ จ มุขตุณฺเฑน จ
ปริคฺคเหตฺวา  วุฏฺฐาเปตฺวา  นานาเภสชฺชานิ  ปายาเปสิ  ฯ  อถ ขลุ โภ
ปุณฺณมุขสฺส ปุสฺสโกกิลสฺส โส อาพาโธ ปฏิปสฺสมฺภีติ ฯ
     [๓๐๐]   อถ  ขลุ  โภ  กุณาโล สกุโณ ตํ ปุณฺณมุขํ ปุสฺสโกกิลํ คิลานา
วุฏฺฐิตํ  อจิรวุฏฺฐิตํ  เคลญฺญา  เอตทโวจ  ทิฏฺฐา มยา สมฺม ปุณฺณมุข กณฺหา
เทฺวปิติกา  ปญฺจปติกาย  ฉฏฺเฐ  ปุริเส  จิตฺตํ  ปฏิพทฺธนฺติยา ยทิทํ กพนฺเธ
ปีฐสปฺปิมฺหิ ฯ ภวติ จ ปนุตฺตเรตฺถ วากฺยํ
                       อถชฺชุโน นกุโล ภีมเสโน
                       ยุธิฏฺฐิโล สหเทโว จ ราชา
                       เอเต ปตี ปญฺจมติจฺจ นารี
                       อกาสิ ขุชฺชวามนเกน ปาปนฺติ ฯ
ทิฏฺฐา  มยา  สมฺม  ปุณฺณมุข  ปญฺจตปาวี ๑- นาม สมณี สุสานมชฺเฌ วสนฺตี
จตุตฺถภตฺตํ  ปริณามยมานา  สุราธุตฺตเกน  ปาปมกาสิ  ฯ ทิฏฺฐา มยา สมฺม
ปุณฺณมุข  กากวตี  นาม  เทวี  สมุทฺทมชฺเฌ  วสนฺตี  ภริยา  เวนเตยฺยสฺส
นฏกุเวเรน  ปาปมกาสิ  ฯ  ทิฏฺฐา  มยา  สมฺม  ปุณฺณมุข กุรุงฺคเทวี นาม
โลมสุนฺทรี  เอฬกกุมารํ กามยมานา ฉฬงฺคกุมารธนนฺเตวาสินา ปาปมกาสิ ฯ
@เชิงอรรถ:  ม. สจฺจตปาปิ ฯ
เอวเญฺหตํ   มยา   ญาตํ   พฺรหฺมทตฺตสฺส   มาตุกา  โอหาย  โกสลราชํ
ปญฺจาลจณฺเฑน ปาปมกาสิ ฯ
                       |๓๐๐.๑|   เอตา จ อญฺญา จ อกํสุ ปาปํ
                       ตสฺมาหํ อิตฺถีนํ น วิสฺสเส นปฺปสํเส
                       มหี ยถา ชคติ สมานรตฺตา
                       วสุนฺธรา อิตรีตรานํ ๑- ปติฏฺฐา
                       สพฺพสฺสหา อผนฺทนา อกุปฺปา
                       ตถิตฺถิโย ตาโย น วิสฺสเส นโร
                       |๓๐๐.๒|   สีโห ยถา โลหิตมํสโภชโน
                       วาฬมิโค ปญฺจาวุโธ สุรุทฺโธ
                       ปสยฺห ขาที ปรหึสเน รโต
                       ตถิตฺถิโย ตาโย น วิสฺสเส นโร ฯ
น  ขลุ  โภ  สมฺม ปุณฺณมุข เวสิโย นาริโย คมนิโย นเหตา พนฺธกิโย นาม
วธิกาโย  นาม เอตาโย ยทิทํ เวสิโย นาริโย คมนิโยติ ฯ โจรา ๒- วิย
เวณิกตา  มทิรา  วิย วิสทุฏฺฐา ๓- วาณิโช วิย วาจาสนฺถุติโย อิสฺสสิงฺคมิว
วิปริวตฺตาโย   อุรคมิว   ทุชิวฺหาโย   โสพฺภมิว   ปฏิจฺฉนฺนา  ปาตาลมิว
ทุปฺปูรา   รกฺขสี   วิย  ทุตฺโตสา  ยโมเวกนฺตหาริโย  สิขีริว  สพฺพภกฺขา
นทีริว  สพฺพวาหนี  ๔-  อนิโล  วิย  เยนกามํจรา  เนรุ วิย อวิเสสกรา
วิสรุกฺโข วิย นิจฺจผลิตาโย ๕- ฯ ภวติ จ ปนุตฺตเรตฺถ วากฺยํ
@เชิงอรรถ:  ม. อิตรีตราปติฏฺฐา ฯ    ม. โจโร วิย ฯ     ม. มทิราว ทิทฺธา ฯ
@ ม. สพฺพวาหี ฯ   ม. -โยติ ฯ
                       |๓๐๐.๓|   ยถา โจโร ยถา ทุฏฺโฐ ๑-   วาณิโชว วิกตฺถนี
                       อิสฺสสิงฺคมิว ปริวตฺตา ๒-   ทุชิวฺหา อุรโค ยถา ฯ
                       |๓๐๐.๔|   โสพฺภมิว ปฏิจฺฉนฺนา        ปาตาลมิว ทุปฺปุรา
                       รกฺขสี วิย ทุตฺโตสา          ยโมเวกนฺตหาริโย ฯ
                       |๓๐๐.๕|   ยถา สิขี นที วาโห ๓-      อนิโล กามปารวา ๔-
                       เนรูว อวิเสสา จ              วิสรุกฺโขว นิจฺจผลี ๕-
                       นาสยนฺติ ฆเร โภคํ          รตนานนฺตกริตฺถิโยติ ฯ
     [๓๐๑]   จตฺตารีมานิ    สมฺม    ปุณฺณมุข    ยานิ   ปรกุเล   น
วาเสตพฺพานิ   โคณํ  เธนุํ  ยานํ  ภริยา  จตฺตาริ  ธนานิ  ๖-  ปณฺฑิโต
ยานิ ๗- ฆรา น วิปฺปวาสเย ฯ
                       โคณํ เธนุญฺจ ยานญฺจ
                       ภริยํ ญาติกุเล น วาสเย
                       ภุญฺชนฺติ รถํ อยานกา
                       อติวาเหน หนนฺติ ปุงฺควํ
                       โทเหน หนนฺติ วจฺฉกํ
                       ภริยา ญาติกุเล ปทุสฺสตีติ ฯ
     [๓๐๒]   ฉ   อิมานิ  สมฺม  ปุณฺณมุข  ยานิ  วตฺถูนิ  กิจฺเจ  ชาเต
อนตฺถจรานิ ภวนฺติ
                       อคุณํ ธนุ ญาติกุเล จ ภริยา
                       ปารํ นาวา อกฺขภคฺคญฺจ ยานํ
@เชิงอรรถ:  ม. ทิทฺโธ ฯ   สี. -มิวาวฏฺฏา ฯ ยุ. -มิวาวตฺตา ฯ   ม. วาโต ฯ   ม. เนรุนาว
@สมาคตา ฯ   ม. วิสรุกฺโขวิย นิจฺจผลา ฯ   ม. เอตานิ ฯ   ม. ธนานิ ฯ
                       ทูเร มิตฺโต ปาปสหายโก จ
                       กิจฺเจ ชาเต อนตฺถจรานิ ภวนฺตีติ ฯ
     [๓๐๓]   อฏฺฐหิ   ขลุ   สมฺม   ปุณฺณมุข   ฐาเนหิ   อิตฺถี  สามิกํ
อวชานาติ   ทลิทฺทตา   อาตุรตา  ชิณฺณกตา  ๑-  สุราโสณฺฑตา  มุทฺธตา
ปมตฺตตา    สพฺพกิจฺเจสุ    อนุวตฺตนตา    สพฺพธนมนุปฺปาทเนน   อิเมหิ
ขลุ   สมฺม   ปุณฺณมุข   อฏฺฐหิ   ฐาเนหิ   อิตฺถี  สามิกํ  อวชานาติ  ฯ
ภวติ จ ปนุตฺตเรตฺถ วากฺยํ
                       ทลิทฺทํ อาตุรญฺจาปิ          ชิณฺณกํ สุรโสณฺฑกํ
                       ปมตฺตํ มุทฺธปตฺตญฺจ         ทตฺตํ กิจฺเจสุ ๒- หาปนํ
                       สพฺพกามปณิธาเนน ๓-    อวชานาติ สามิกนฺติ ฯ
     [๓๐๔]   นวหิ   ขลุ  สมฺม  ปุณฺณมุข  ฐาเนหิ  อิตฺถี  ปโทสมาหรติ
อารามคมนสีลา  จ  โหติ  อุยฺยานคมนสีลา  จ  โหติ  นทีติตฺถคมนสีลา จ
โหติ    ญาติกุลคมนสีลา    จ    โหติ    ปรกุลคมนสีลา    จ   โหติ
อาทาสทุสฺสมณฺฑนานุโยคมนุยุตฺตสีลา       จ      โหติ      มชฺชปายินี
จ   โหติ   นิลฺโลกนสีลา   จ   โหติ   ปทฺวารฏฺฐายินี   ๔-  จ  โหติ
อิเมหิ   ขลุ   สมฺม   ปุณฺณมุข  นวหิ  ฐาเนหิ  อิตฺถี  ปโทสมาหรตีติ  ฯ
ภวติ จ ปนุตฺตเรตฺถ วากฺยํ
                       |๓๐๔.๑|   อารามคมนสีลา ๕- จ อุยฺยานํ
                       นทึ ญาติปรกุลํ
                       [๖]- ทุสฺสมณฺฑนมนุยุตฺตา
@เชิงอรรถ:  ม. ชิณฺณตา ฯ   ม. สพฺพกิจฺเจสุ ฯ สี. ยุ. รตฺตํ ฯ   ม. สพฺพกามปฺปทาเนน ฯ
@ ม. สทฺวารฐายินี ฯ   ม. อารามสีลา จ ฯ   ม. อาทาส ฯ
                       ยา จิตฺถี มชฺชปายินี
                       |๓๐๔.๒|   ยา จ นิลฺโลกนสีลา
                       ยา จ ปทฺวารฏฺฐายินี ๑-
                       นวเหเตหิ ฐาเนหิ
                       ปโทสมาหรนฺติ อิตฺถิโย ๒- ฯ
     [๓๐๕]   จตฺตาลีสาย   ขลุ   สมฺม  ปุณฺณมุข  ฐาเนหิ  อิตฺถี  ปุริสํ
อจฺจาวทติ    ๓-    วิชมฺภติ    วินมติ    วิลาสติ    วิลชฺชติ   นเขน
นขํ   ฆฏฺเฏติ   ปาเทน   ปาทํ   อกฺกมติ  กฏฺเฐน  ปฐวึ  วิเลขติ  ๔-
ทารกํ     อุลฺลงฺฆติ     อุลฺลงฺฆาเปติ     กีฬติ    กีฬาเปติ    จุมฺพติ
จุมฺพาเปติ   ภุญฺชติ   ภุญฺชาเปติ   ททาติ   ยาจติ   กตมนุกโรติ   อุจฺจํ
ภาสติ    นีจํ    ภาสติ   อาวิจฺจํ   ภาสติ   วิวิจฺจํ   ภาสติ   นจฺเจน
คีเตน    วาทิเตน    โรทิเตน   ๕-   วิลาสิเตน   วิภูสิเตน   ชคฺฆติ
เปกฺขติ    กฏึ    จาเลติ    คุยฺหภณฺฑกํ    สญฺจาเลติ    อูรุํ   วิวรติ
อูรุํ   ปิทหติ   ถนํ   ทสฺเสติ   กจฺฉํ   ทสฺเสติ   นาภึ   ทสฺเสติ  อกฺขึ
นิขนติ    ภมุกํ    อุกฺขิปติ    โอฏฺฐํ    ปลิกฺขติ    ชิวฺหํ    นิลฺลาเลติ
ทุสฺสํ   มุญฺจติ   ทุสฺสํ   ๖-   ปฏิพนฺธติ   สิรสํ   มุญฺจติ   สิรสํ  พนฺธติ
อิเมหิ    ขลุ   สมฺม   ปุณฺณมุข   จตฺตาลีสาย   ฐาเนหิ   อิตฺถี   ปุริสํ
อจฺจาวทติ ฯ
     [๓๐๖]   ปญฺจวีสาย    ขลุ    สมฺม   ปุณฺณมุข   ฐาเนหิ   อิตฺถี
ปทุฏฺฐา    เวทิตพฺพา    ภวติ    สามิกสฺส   ปวาสํ   วณฺเณติ   ปวุตฺถํ
@เชิงอรรถ:  ม. สทฺวารฐายินี ฯ   ม. อิตฺถิโยติ ฯ   ม. อจฺจาจรติ ฯ   ม. วิลิขติ ฯ
@สี. ยุ. ลิขติ ฯ   ม. โรทเนน ฯ    สีสนฺติปิ ฯ
น    สรติ    อาคตํ    นาภินนฺทติ    อวณฺณํ    ตสฺส    ภณติ   วณฺณํ
ตสฺส    น   ภณติ   อนตฺถํ   ตสฺส   จรติ   อตฺถํ   ตสฺส   น   จรติ
อกิจฺจํ   ตสฺส   กโรติ   กิจฺจํ   ตสฺส   น   กโรติ   ปริทหิตฺวา  สยติ
ปรมฺมุขี    นิปชฺชติ   ปริวตฺตกชาตา   โข   ปน   โหติ   กุงฺกุมิยชาตา
ทีฆํ     อสฺสาสติ    ทุกฺขํ   เวทยติ   อุจฺจารปสฺสาวํ   อภิณฺหํ   คจฺฉติ
วิโลมมาจรติ   ปรปุริสสทฺทํ   สุตฺวา   กณฺณโสตํ  วิทหติ  ๑-  นีหตโภคา
โข   ปน   โหติ   ปฏิวิสฺสเกหิ   สนฺถวํ   กโรติ   นิกฺขนฺตปาทา   โข
ปน   โหติ   วิสิขานุจารินี   อติจารินี  โข  ปน  โหติ  [๒]-  สามิเก
อคารวา    ปทุฏฺฐมนสงฺกปฺปา    อภิณฺหํ    ทฺวาเร    ติฏฺฐติ   กจฺฉานิ
องฺคานิ   ถนานิ   ทสฺเสติ   ทิโสทิสํ   คนฺตฺวา   เปกฺขติ   อิเมหิ  ขลุ
สมฺม    ปุณฺณมุข    ปญฺจวีสาย   ฐาเนหิ   อิตฺถี   ปทุฏฺฐา   เวทิตพฺพา
ภวติ ฯ ภวติ จ ปนุตฺตเรตฺถ วากฺยํ
                       |๓๐๖.๑|   ปวาสํ ตสฺส วณฺเณติ
                       คตํ ตสฺส น โสจติ ๓-
                       ทิสฺวาน ปติมาคตํ ๔-
                       นาภินนฺทติ ภตฺตรํ
                       วณฺณํ น กทาจิ ภาสติ ๔-
                       เอเต ปทุฏฺฐาย ภวนฺติ ลกฺขณา ฯ
                       |๓๐๖.๒|   อนตฺถํ ตสฺส จรติ อสญฺญตา
                       อตฺถญฺจ หาเปติ อกิจฺจการินี
@เชิงอรรถ:  ยุ. วิวรติ ตโมทหติ ฯ   ม. นิจฺจํ ฯ   สี. ยุ คตึ นานุโสจติ ฯ
@๔-๕ ทิสฺวาน ปติมาคตํ นาภินนฺทติ ภตฺตารวณฺณํ น กทาจิ ภาสติ ฯ
                       ปริทหิตฺวา สยติ ปรมฺมุขี
                       เอเต ปทุฏฺฐาย ภวนฺติ ลกฺขณา ฯ
                       |๓๐๖.๓|   ปริวตฺตชาตา จ ภวติ กุงฺกุมี
                       ทีฆญฺจ อสฺสาสติ ทุกฺขเวทินี
                       อุจฺจารปสฺสาวมภิณฺห คจฺฉติ
                       เอเต ปทุฏฺฐาย ภวนฺติ ลกฺขณา ฯ
                       |๓๐๖.๔|   วิโลมมาจรติ อกิจฺจการินี
                       สทฺทํ นิสาเมติ ปรสฺส ภาสโต
                       นีหตโภคา จ กโรติ สนฺถวํ
                       เอเต ปทุฏฺฐาย ภวนฺติ ลกฺขณา ฯ
                       |๓๐๖.๕|   กิจฺเฉน ลทฺธํ กสิราภตํ ธนํ
                       วิตฺตํ วินาเสติ ทุกฺเขน สมฺภตํ
                       ปฏิวิสฺสเกหิ จ กโรติ สนฺถวํ
                       เอเต ปทุฏฺฐาย ภวนฺติ ลกฺขณา ฯ
                       |๓๐๖.๖|   นิกฺขนฺตปาทา วิสิขานุจารินี
                       นิจฺจญฺจ สามิมฺหิ ปทุฏฺฐมานสา
                       อติจารินี โหติ อเปตคารวา
                       เอเต ปทุฏฺฐาย ภวนฺติ ลกฺขณา ฯ
                       |๓๐๖.๗|   อภิกฺขณํ ติฏฺฐติ ทฺวารมูเล
                       ถนานิ กจฺฉานิ จ ทสฺสยนฺตี
                       ทิโสทิสํ เปกฺขติ ภนฺตจิตฺตา
                       เอเต ปทุฏฺฐาย ภวนฺติ ลกฺขณา ฯ
                       |๓๐๖.๘|   สพฺพา นที วงฺกคตี        สพฺเพ กฏฺฐมยา วนา
                       สพฺพิตฺถิโย กเร ปาปํ     ลพฺภมาเน นิวาตเก ฯ
                       |๓๐๖.๙|   สเจ ลเภถ ขณํ วา รโห วา
                       นิวาตกํ วาปิ ลเภถ ตาทิสํ
                       สพฺพาว อิตฺถี กยิรุํ นุ ๑- ปาปํ
                       อญฺญํ อลทฺธา ๒- ปีฐสปฺปินา สทฺธึ ฯ
                       |๓๐๖.๑๐|   นรานมารามกราสุ นาริสุ
                       อเนกจิตฺตาสุ อนิคฺคหาสุ จ
                       สพฺพตฺถตา ปีติกราปิ เจ สิยุํ ๓-
                       น วิสฺสเส ติตฺถสมา หิ นาริโยติ ฯ
     [๓๐๗]        ยญฺจ ทิสฺวา กินฺนรกินฺนรีนํ ๔-
                       สพฺพิตฺถิโย น รมนฺติ อคาเร
                       ตํ ตาทิสํ มจฺจํ จชิตฺวา ภริยา
                       อญฺญํ ทิสฺวา ปรปุริสํ ๕- ปีฐสปฺปึ ฯ
     [๓๐๘]        พกสฺส จ พาวริยสฺส ๖- รญฺโญ
                       อจฺจนฺตกามานุคตสฺส ภริยา
                       อนาจรี ๗- ปฏฺฐวสานุคสฺส
                       กํ วา อิตฺถี นาติจเร ตทญฺญํ ฯ
@เชิงอรรถ:  สี. กเรยฺยุ โน ฯ ยุ. กเรยฺยุํ โน ฯ   ม. อลตฺถ ฯ   ม. สพฺพตฺถ นาปีติกราปิ
@เจ สิยา ฯ   ม. ยํ เจ ทิสฺวา กณฺฑรีกินฺนรานํ ฯ   ม. ปุริสํ ฯ   ม. พาวริกสฺส
@สี. ปาวาริกสฺส ฯ   ม. อวาจรี ฯ
     [๓๐๙]        ปิงฺคิยานี สพฺพโลกิสฺสรสฺส
                       รญฺโญ ปิยา พฺรหฺมทตฺตสฺส ภริยา
                       อนาจรี ๑- ปฏฺฐวสานุคสฺส
                       ตํ วาปิ สา นาชฺฌคา กามกามินี ฯ
     [๓๑๐]        |๓๑๐.๑|   ขุทฺทานํ ๒- ลหุจิตฺตานํ    อกตญฺญูน ทุพฺภินํ
                       นาเทวสตฺโต ปุริโส          ถีนํ สทฺธาตุมรหติ ฯ
                       |๓๑๐.๒|   น ตา ปชานนฺติ กตํ น กิจฺจํ
                       น มาตรํ ปิตรํ ภาตรํ วา
                       อนริยา สมติกฺกนฺตธมฺมา
                       สสฺเสว จิตฺตสฺส วสํ วชนฺติ ฯ
                       |๓๑๐.๓|   จิรานุวุตฺถํปิ ปิยํ มนาปํ
                       อนุกมฺปกํ ปาณสมํปิ สนฺตํ ๓-
                       อาวาสุ กิจฺเจสุ จ นํ ชหนฺติ
                       ตสฺมาหํ อิตฺถีนํ น วิสฺสสามิ ฯ
                       |๓๑๐.๔|   ถีนํ หิ จิตฺตํ ยถา วานรสฺส
                       กนฺนปฺปกนฺนํ ยถา รุกฺขฉายา
                       จลาจลํ หทยํ อิตฺถิยานํ
                       จกฺกสฺส เนมิ วิย ปริวตฺตติ ฯ
                       |๓๑๐.๕|   ยทา ตา ปสฺสนฺติ สเมกฺขมานา
                       อาเทยฺยรูปํ ปุริสสฺส วิตฺตํ
@เชิงอรรถ:  ม. อวาจรี ฯ   ม. ลุทฺธานํ ฯ   ม. ภตฺตรํ ฯ
                       สณฺหาหิ วาจาหิ นยนฺติเมนํ
                       กมฺโพชกา ชลเชเนว อสฺสํ ฯ
                       |๓๑๐.๖|   ยทา น ปสฺสนฺติ สเมกฺขมานา
                       อาเทยฺยรูปํ ปุริสสฺส วิตฺตํ
                       สมนฺตโต ตํ ปริวชฺชยนฺติ
                       ติณฺโณ นทีปารคโตว กุลฺลํ ฯ
                       |๓๑๐.๗|   สิเลสูปมา สิขีริว สพฺพภกฺขา
                       ติกฺขมายา นทีริว สีฆโสตา
                       เสวนฺติ เหตา ปิยมปฺปิยญฺจ
                       นาวา ยถา โอรกูลํ ปรญฺจ ฯ
                       |๓๑๐.๘|   น ตา เอกสฺส น ทฺวินฺนํ   อาปโณว ปสาริโต
                       โย ตา มยฺหนฺติ มญฺเญยฺย  วาตํ ชาเลน พนฺธเย ฯ
                       |๓๑๐.๙|   ยถา นที จ ปนฺโถ จ       ปานาคารํ สภา ปปา
                       เอวํ โลกิตฺถิโย นาม       เวลา ตาสํ น วิชฺชติ ฯ
                       |๓๑๐.๑๐|   ฆตาสนสมา เอตา      กณฺหสปฺปสิรูปมา
                       คาโว พหิ ติณสฺเสว       โอมสนฺติ วรํ วรํ ฯ
                       |๓๑๐.๑๑|   ฆตาสนํ กุญฺชรํ กณฺหสปฺปํ
                       มุทฺธาภิสิตฺตํ ปมทา จ สพฺพา
                       เอเต นโร นิจฺจยโต ภเชถ
                       เตสํ หเว ทุพฺพิทุ สจฺจภาโว ๑-@เชิงอรรถ:  ม. สพฺพภาโว ฯ
                       |๓๑๐.๑๒|   นาจฺจนฺตวณฺณา น พหูน กนฺตา
                       น ทกฺขิณา ปมุทา เสวิตพฺพา
                       น ปรสฺส ภริยา น ธนสฺส เหตุ
                       เอติตฺถิโย ปญฺจ น เสวิตพฺพา ฯ
     [๓๑๑]        |๓๑๑.๑|   อถ  ขลุ  โภ  อานนฺโท  คิชฺฌราชา กุณาลสฺส
สกุณสฺส    อาทิมชฺฌคาถาปริโยสานํ    วิทิตฺวา   ตายํ   เวลายํ   อิมา
คาถาโย อภาสิ
                       |๓๑๑.๒|   ปุณฺณมฺปิ เจมํ ปฐวึ ธเนน
                       ทชฺชิตฺถิยา ปุริโส สมฺมตาย
                       ลทฺธา ขณํ อติมญฺเญยฺย ตํปิ
                       ตาสํ วสํ อสตีนํ น คจฺเฉ ฯ
                       |๓๑๑.๓|   อุฏฺฐาหกญฺเจว อลีนวุตฺตึ
                       โกมารภตฺตารํ ปิยํ มนาปํ
                       อาวาสุ กิจฺเจสุ จ นํ ชหนฺติ
                       ตสฺมาหํ อิตฺถีนํ น วิสฺสสามิ ฯ
                       |๓๑๑.๔|   น วิสฺสเส อิจฺฉติ มนฺติ โปโส
                       น วิสฺสเส โรทติ เม สกาเส
                       เสวนฺติ เหตา ปิยมปฺปิยญฺจ
                       นาวา ยถา โอรกูลํ ปรญฺจ ฯ
                       |๓๑๑.๕|   น วิสฺสเส สาขปุราณสนฺถตํ
                       น วิสฺสเส มิตฺตปุราณโจรํ
                       น วิสฺสเส ราช สขา ๑- มนนฺติ
                       น วิสฺสเส อิตฺถิ ทสนฺน มาตรํ ฯ
                       |๓๑๑.๖|   น วิสฺสเส รามกราสุ นาริสุ
                       อจฺจนฺตสีลาสุ อสญฺญตาสุ
                       อจฺจนฺตเปมานุคตสฺส ภริยา
                       น วิสฺสเส ติตฺถสมา หิ นาริโย ฯ
                       |๓๑๑.๗|   หเนยฺยุํปิ ฉินฺเทยฺยุํปิ เฉทาเปยฺยุํปิ ๒-
                       กณฺฐํปิ ๓- เฉตฺวา รุธิรํ ปิเวยฺยุํ
                       มา ทีนกามาสุ อสญฺญตาสุ
                       ภาวํกเร คงฺคติตฺถูปมาสุ ฯ
                       |๓๑๑.๘|   มุสา ตาสํ ยถา สจฺจํ       สจฺจํ ตาสํ ยถา มุสา
                       คาโว พหิ ติณสฺเสว        โอมสนฺติ วรํ วรํ ฯ
                       |๓๑๑.๙|   คเตน ตา ปโลเภนฺติ       เปกฺขิเตน หสิเตน จ ๔-
                       อโถปิ ทุนฺนิวตฺเถน         มญฺชุนา ภณิเตน จ ฯ
                       |๓๑๑.๑๐|   โจริโย กฐินา ๕- เหตา วาฬา จ ลปสกฺขรา
                       น ตา กิญฺจิ น ชานนฺติ    ยํ มนุสฺเสสุ วญฺจนํ ฯ
                       |๓๑๑.๑๑|   อสา โลกิตฺถิโย นาม    เวลา ตาสํ น วิชฺชติ
                       สารตฺตา จ ปคพฺภา จ    สิขี สพฺพฆโส ยถา ฯ
@เชิงอรรถ:  ม. ราชานํ สขา ฯ สี.ยุ. ราชา สขา ฯ  ม. หเนยฺยุํ ฉินฺเทยฺยุํ ฯ สี.ยุ. หเนยฺยุ
@ฉินฺเทยฺยุํปิ เฉทเยยฺยุํ ฯ  ม.กณฺเฐปิ ฯ  ม.เปกฺขิเตนมฺหิเตน จ ฯ  ม.กถินา ฯ
                       |๓๑๑.๑๒|   นตฺถิตฺถีนํ ปิโย นาม     อปฺปิโยปิ น วิชฺชติ
                       เสวนฺติ เหตา ปิยมปฺปิยญฺจ
                       นาวา ยถา โอรกุลํ ปรญฺจ ฯ
                       |๓๑๑.๑๓|   นตฺถิตฺถีนํ ปิโย นาม    อปฺปิโยปิ น วิชฺชติ
                       ธนตฺถา ปฏิเวลฺลนฺติ     ลตาว ทุมนิสฺสิตา ฯ
                       |๓๑๑.๑๔|   หตฺถิพนฺธํ อสฺสพนฺธํ    โคปุริสญฺจ จณฺฑาลํ
                       ฉวทาหกํ ปุปฺผฉฑฺฑกํ  สธนํ อนุปตนฺติ นาริโย ฯ
                       |๓๑๑.๑๕|   กุลปุตฺตํปิ ชหนฺติ        อกิญฺจินํ ฉวกสมํ
                       สทิสํ อนุปตนฺติ           ธนเหตุ จ นาริโยติ ฯ
     [๓๑๒]        |๓๑๒.๑|   อถ  ขลุ โภ นารโท เทวพฺราหฺมโณ อานนฺทสฺส
คิชฺฌราชสฺส   อาทิมชฺฌคาถาปริโยสานํ   วิทิตฺวา   ตายํ   เวลายํ  อิมา
คาถาโย อภาสิ
                       จตฺตาโรเม น ปูเรนฺติ        เต เม สุณาถ ภาสโต
                       สมุทฺโท พฺราหฺมโณ ราชา อิตฺถี จาปิ ทิชมฺปติ ฯ
                       |๓๑๒.๒|   สริตา สาครํ ยนฺติ          ยากาจิ ปฐวิสฺสิตา
                       ตา สมุทฺทํ น ปูเรนฺติ      โอนตฺตา ๑- หิ น ปูรติ ฯ
                       |๓๑๒.๓|   พฺราหฺมโณ จ อธิยาน ๒-  เวทมกฺขานปญฺจมํ
                       ภิยฺโยปิ สุตมิจฺเฉยฺย      โอนตฺตา หิ น ปูรติ ฯ
                       |๓๑๒.๔|   ราชา จ ปฐวึ สพฺพํ        สสมุทฺทํ สปพฺพตํ
                       อชฺฌาวสํ วิชินิตฺวา        อนนฺตรตโนจิตํ
@เชิงอรรถ:  ม. อูนตฺตา ฯ อิโต ปรํ อิทิสเมว ฯ    อธิยานํ อิติปิ ฯ
                       ปารํ สมุทฺทํ ปตฺเถติ       โอนตฺตา หิ น ปูรติ ฯ
                       |๓๑๒.๕|   เอกเมกาย อิตฺถิยา        อฏฺฐฏฺฐ ปติโน สิยุํ ๑-
                       สูรา จ พลวนฺโต จ         สพฺพกามรสาหรา
                       กเรยฺย นวเม ฉนฺทํ         โอนตฺตา หิ น ปูรติ ฯ
                       |๓๑๒.๖|   สพฺพิตฺถิโย สิขีริว สพฺพภกฺขา
                       สพฺพิตฺถิโย นทีริว สพฺพวาหินี
                       สพฺพิตฺถิโย กณฺฏกานํว สาขา
                       สพฺพิตฺถิโย ธนเหตุ วชนฺติ ฯ
                       |๓๑๒.๗|   วาตญฺจ ชาเลน นโร ปรามเส
                       โอสิญฺจเย สาครเมกปาณินา
                       สเกน หตฺเถน หเนยฺย ๒- โฆสํ
                       โย สพฺพภาวํ ปมทาสุ โอสฺสเช ฯ
                       |๓๑๒.๘|   โจรีนํ พหุพุทฺธีนํ            ยาสุ สจฺจํ สุทุลฺลภํ
                       ถีนํ ภาโว ทุราชาโน       มจฺฉสฺเสโวทเก คตํ ฯ
                       |๓๑๒.๙|   อนลา มุทุสมฺภาสา       ทุปฺปูรา ตา นทีสมา
                       สีทนฺติ นํ วิทิตฺวาน        อารกา ปริวชฺชเย ฯ
                       |๓๑๒.๑๐|   อาวฏฺฏนี มหามายา   พฺรหฺมจริยวิโกปนา
                       สีทนฺติ นํ วิทิตฺวาน      อารกา ปริวชฺชเย ฯ
                       |๓๑๒.๑๑|   ยญฺเจตา อุปเสวนฺติ    ฉนฺทสา วา ธเนน วา
                       ชาตเวโทว สณฺฐานํ     ขิปฺปํ อนุทหนฺติ นนฺติ ฯ
@เชิงอรรถ:  ม. สิยา ฯ    ม. กเรยฺย ฯ
     [๓๑๓]        |๓๑๓.๑|   อถ ขลุ โภ กุณาโล สกุโณ นารทสฺส เทวพฺราหฺมณสฺส
อาทิมชฺฌคาถาปริโยสานํ         วิทิตฺวา        ตายํ        เวลายํ
อิมา คาถาโย อภาสิ
                       สลฺลเป นิสิตขคฺคปาณินา
                       ปณฺฑิโต อปิ ปิสาจโทสินา
                       อุคฺคเตชํ อุรคํปิ อาสิเท
                       เอโก เอกาย ปมุทาย นาลเป ฯ
                       |๓๑๓.๒|   โลกจิตฺตมถนา หิ นาริโย
                       นจฺจคีตภณิตมฺหิตาวุธา
                       พาธยนฺติ อนุปฏฺฐิตสฺสตึ
                       ทีเป รกฺขสิคณาว วาณิเช ฯ
                       |๓๑๓.๓|   นตฺถิ ตาสํ วินโย น สํวโร
                       มชฺชมํสนิรตา อสญฺญตา
                       ตา คิลนฺติ ปุริสสฺส ปาภตํ
                       สาคเรว มกรํ ติมิงฺคโล ๑- ฯ
                       |๓๑๓.๔|   ปญฺจกามคุณสาตโคจรา
                       อุทฺธตา อนิยตา อสญฺญตา
                       โอสรนฺติ ปมุทา ปมาทินํ
                       โลณโตยวติยํว อาปคา ฯ
                       |๓๑๓.๕|   ยํ นรํ อุปลเปนฺติ ๒- นาริโย
@เชิงอรรถ:  สี. ยุ. ติมิงฺคิโล ฯ     สี. ยุ. อุปรมนฺติ ฯ
                       ฉนฺทสา วา รติยา วา ธเนน วา
                       ชาตเวทสทิสํปิ ตาทิสํ
                       ราคโทสวธิโย ๑- ทหนฺติ นํ ฯ
                       |๓๑๓.๖|   อทฺธํ ญตฺวา ปุริสํ มหทฺธนํ
                       โอสรนฺติ สธนํ ๒- สหตฺตนา
                       รตฺตจิตฺตํ อติเวฐยนฺติ นํ
                       สาลํ มาลุวลตาว กานเน ฯ
                       |๓๑๓.๗|   ตา อุเปนฺติ วิวิเธน ฉนฺทสา
                       จิตฺรพิมฺพมุขิโย อลงฺกตา
                       โอหสนฺติ ๓- ปหสนฺติ นาริโย
                       สํวโรว ๔- สตมายโกวิทา ฯ
                       |๓๑๓.๘|   ชาตรูปมณิมุตฺตภูสิตา
                       สกฺกตา ปติกุเลสุ นาริโย
                       รกฺขิตา อติจรนฺติ สามิกํ
                       ทานวํว หทยนฺตรนิสฺสิตา ๕- ฯ
                       |๓๑๓.๙|   เตชวาปิ หิ นโร วิจกฺขโณ
                       สกฺกโต พหุชนสฺส ปูชิโต
                       นารีนํ วสงฺคโต น ภาสติ
                       ราหุนา อุปหโตว จนฺทิมา ฯ
                       |๓๑๓.๑๐|   ยํ กเรยฺย กุปิโต ทิโส ทิสํ
@เชิงอรรถ:  สี. ยุ. -วติโย ฯ    ม. สธนา ฯ   ม. อุหสนฺติ ฯ สี. ยุ. อูหสนฺติ ฯ
@ ม. สมฺพโรว ฯ    ม. -รสฺสิตา ฯ
                       ทุฏฺฐจิตฺโตว สมาคตํ อรึ
                       เตน ภิยฺโย พฺยสนํ นิคจฺฉติ
                       นารีนํ วสงฺคโต อเปกฺขวา ฯ
                       |๓๑๓.๑๑|   เกสลูนนขฉินฺนตชฺชิตา
                       ปาทปาณิกสทณฺฑตาฬิตา
                       หีนเมวุปคตา หิ นาริโย
                       ตา รมนฺติ กุณเปว มกฺขิกา ฯ
                       |๓๑๓.๑๒|   ตา กุเลสุ วิสิขนฺตเรสุ วา
                       ราชธานีสุ นิคเมสุ วา ปน ๑-
                       โอฑฺฑิตํ นมุจิปาสวาคุรํ ๒-
                       จกฺขุมา ปริวชฺเชยฺย สุขตฺถิโก ฯ
                       |๓๑๓.๑๓|   โอสฺสชิตฺวา กุสลํ ตโปคุณํ
                       โย อนริยจริตานิ มาจริ
                       เทวตาหิ นิรยํ นิมิสฺสติ
                       เฉทคามิมณิยํว วาณิโช ฯ
                       |๓๑๓.๑๔|   โส อิธ ครหิโต ปรตฺถ จ
                       ทุมฺมตี อุปหโต ๓- สกมฺมุนา
                       คจฺฉติ อนิยโต คลาคลํ
                       ทุฏฺฐคทฺรภรโถว อุปฺปเถ ฯ
                       |๓๑๓.๑๕|   โส อุเปติ นิรยํ ปตาปนํ
@เชิงอรรถ:  ม. ปุน ฯ   ม. -วากรํ ฯ   สี. ยุ. อุปคโต ฯ
                       สตฺติสิมฺพลิวนญฺจ อายสํ
                       อาวสิตฺวาน ติรจฺฉานโยนิยํ
                       เปตราชวิสยํ น มุญฺจติ ฯ
                       |๓๑๓.๑๖|   ทิพฺยา ขิฑฺฑา รติโย จ นนฺทเน
                       จกฺกวตฺติจริตญฺจ มานุเส
                       นาสยนฺติ ปมุทา ปมาทินํ
                       ทุคฺคติญฺจ ปฏิปาทยนฺติ นํ ฯ
                       |๓๑๓.๑๗|   ทิพฺยา ขิฑฺฑา รติโย น ทุลฺลภา
                       จกฺกวตฺติจริตญฺจ มานุเส
                       โสวณฺณพฺยมฺหนิลยา จ อจฺฉรา
                       เย จรนฺติ ปมุทาหนตฺถิกา ฯ
                       |๓๑๓.๑๘|   กามธาตุสมติกฺกมา คติ
                       รูปธาตุสมฺภโว น ทุลฺลโภ
                       วีตราควิสยูปปตฺติ ยา
                       เย จรนฺติ ปมุทาหนตฺถิกา ฯ
                       |๓๑๓.๑๙|   สพฺพทุกฺขสมติกฺกมํ สิวํ
                       อจฺจนฺตํ อจลิตํ อสงฺขตํ
                       นิพฺพุเตหิ สุจีหิ น ทุลฺลภํ
                       เย จรนฺติ ปมุทาหนตฺถิกาติ ฯ
     [๓๑๔]        กุณาโลหํ ตทา อาสึ     อุทายี ปุสฺสโกกิโล
                       อานนฺโท คิชฺฌราชาสิ    สารีปุตฺโต จ นารโท
                       ปริสา พุทฺธปริสา         เอวํ ธาเรถ ชาตกนฺติ ฯ
                                       กุณาลชาตกํ จตุตฺถํ ฯ
                                                ---------


             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๒๘ หน้าที่ ๑๐๖-๑๓๐. https://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=28&A=2193&w=&modeTY=2              อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน :- https://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=28&A=2193&modeTY=2              อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาไทยฉบับหลวง :- https://84000.org/tipitaka/read/byitem.php?book=28&item=296&items=19              อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับมหาจุฬาฯ :- https://84000.org/tipitaka/pitaka_item/m_siri.php?B=28&siri=11              ศึกษาอรรถกถาชาดกนี้ได้ที่ :- https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=28&i=296              อ่านอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย :- https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=42&A=6718              The Pali Atthakatha in Roman :- https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=42&A=6718              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๘ https://84000.org/tipitaka/read/?index_28 https://84000.org/tipitaka/english/?index_28

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๖ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๕๙. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]