|
| บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ |
 |
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
อ่าน อรรถกถาหน้าต่างที่ [หน้าสารบัญ] [๑] [๒] [๓] [๔] [๕] [๖] [๗] [๘] [๙] [๑๐] [๑๑] [๑๒]      หน้าต่างที่ ๑๒ / ๑๒. ข้อความเบื้องต้น ทานที่เลือกให้พระพุทธเจ้าตรัสสรรเสริญ สมจริงดังคำที่ข้าพเจ้าปรารภอินทกเทพบุตรกล่าวไว้ในเรื่องนั้นดังนี้ว่า :- "ได้ยินว่า อินทกเทพบุตรนั้นยังภิกษาทัพพีหนึ่งที่เขานำมาเพื่อตน ให้ถึงแล้วแก่พระอนุรุทธเถระผู้เข้าไปสู่ภายในหมู่บ้านเพื่อบิณฑบาต. บุญนั้นของอินทกเทพบุตรนั้น มีผลมากกว่าทานที่อังกุรเทพบุตร ทำระเบียบแห่งเตาประมาณ ๑๒ โยชน์ ถวายแล้วสิ้นหมื่นปี" เพราะเหตุนั้น อินทกเทพบุตรจึงกล่าวอย่างนั้น. เมื่ออินทกเทพบุตรกล่าวอย่างนั้นแล้ว พระศาสดาจึงตรัสว่า "อังกุระ ชื่อว่าการเลือกให้ทานย่อมควร ทาน (ของอินทกะ) นั้น เป็นของมีผลมาก ดังพืชที่หว่านดีแล้วในนาดีอย่างนี้ แต่ท่านไม่ได้ทำอย่างนั้น เพราะฉะนั้น ทานของท่านจึงไม่มีผลมาก" เมื่อจะทรงประกาศเนื้อความนี้ จึงตรัสว่า :- "บุคคลควรเลือกให้ทาน ในเขตที่ตนให้แล้วจะมี ผลมาก เพราะการเลือกให้ พระสุคตทรงสรรเสริญแล้ว ทานที่ให้ในท่านผู้เป็นทักขิไณยบุคคลในชีวโลกนี้ เป็นของมีผลมากเหมือนพืชที่หว่านในนาดีฉะนั้น." เมื่อจะทรงแสดงธรรมให้ยิ่งขึ้นไป จึงได้ทรงภาษิตพระคาถาเหล่านี้ว่า :-
แก้อรรถ ความจริง หญ้าทั้งหลายมีข้าวฟ่างเป็นต้น เมื่องอกขึ้น ย่อมประทุษร้ายนา ราคะเมื่อเกิดขึ้นในภายในแม้แห่งสัตว์ทั้งหลาย ย่อมประทุษร้ายสัตว์ทั้งหลาย เพราะเหตุนั้น ทานที่ให้ในคนที่ถูกราคะประทุษร้ายเหล่านั้น จึงเป็นของไม่มีผลมาก ส่วนทานที่ให้ในพระขีณาสพทั้งหลาย เป็นของมีผลมาก เพราะฉะนั้น สมเด็จพระผู้มีพระภาคเจ้าจึงตรัสว่า "นาทั้งหลายมีหญ้าเป็นโทษ หมู่สัตว์นี้มีราคะเป็นโทษ ฉะนั้นแล ทานที่ให้ในท่านผู้ปราศจากราคะ จึงเป็นของมีผลมาก." แม้ในคาถาที่เหลือ ก็นัยนี้แหละ. ในกาลจบเทศนา อังกุรเทพบุตรและอินทกเทพบุตร ก็ดำรงอยู่ในโสดาปัตติผล เทศนาได้เป็นประโยชน์แม้แก่เหล่าเทพบุตรผู้ประชุมกันแล้ว ดังนี้แล. ____________________________ ๑- บุพพัณณชาติ=พืชที่จะพึงกินก่อน ได้แก่ข้าวทุกชนิด. ๒- อปรัณณชาติ=พืชที่จะพึงกินทีหลัง หรืออาหาร คือถั่วและผักอื่นๆ. เรื่องอังกุรเทพบุตร จบ. ตัณหาวรรควรรณนา จบ. วรรคที่ ๒๔ จบ. ----------------------------------------------------- .. อรรถกถา ขุททกนิกาย คาถาธรรมบท ตัณหาวรรคที่ ๒๔ จบ. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||